Reiziger 179
Hoe oud Raymond nu is? Dat weet Reiziger niet met zekerheid te zeggen. Maar als hij uitrekent moet het toch meer dan vijfentachtig zijn. Hij ziet er niettemin goed uit. ‘Ik eet mij elke dag wel door de uren heen,jongetje’,zegt hij als Reiziger hem een hand komt geven.
Jongetje? Zo sprak hij Reiziger vroeger aan. Meer dan vijftig jaar geleden toen hij naast de vader van Reiziger op de markt stond en in elke passerende bezoeker een potentiële klant zag. Hij verkocht pulls waarvan vele met kraag en vele zonder. ‘De ene voor wie zijn nek verbergt, de andere die hem wil tonen. Jaja, het leven, hé’,wist hij met zekerheid. En dan knipoogde hij naar Reiziger die alle fragmenten van het schouwspel gespannen volgde. ‘Zie je, jongetje, dat zijn verkoopstechnieken. Je moet de mensen aanspreken wanneer het jou past. En niet wanneer het hèn past. Een groot verschil, jongetje. Een zeer groot verschil.’
Als hij dan weer alleen voor de met dozen vol gestapelde rekken stond haalde hij zijn thermosfles boven, schroefde de bekerdop af, trok het kurk uit en voorzag zich van een kleine hoeveelheid koffie. ‘Met iets sterks erbij,jongetje. Dat maakt je kloek. Onthou dat maar.’
Daar denkt Reiziger nu aan als hij Raymond in zijn rolstoel ziet zitten. Zijn benen weigeren al jaren dienst. ‘Helemaal kapot,hé. Zeventig jaar op de markt. Da’s lang.’ Hij kijkt naar zijn handen. ‘Straks komt de kleine mij Nieuwjaar wensen’. Kleine? Dat is zijn dochter die nu zestig is. ‘Ik geef haar een trui. Toen ik ermee stopte hield ik er voor elk jaar dat mij zou resten een over. Met kraag. En platgebreid. Dat zijn de beste. Dit is mijn laatste. Mijn jaren zijn op.’
Toeval is een fantoom in schmink
26-12-2013
Patrik Ourednik, een schrijver uit Tsjechië
De ijzersterke Nederlandse uitgeverij IJzer heeft met de Tsjech Patrik Ourednik een grote meneer in huis die met 'Het geschikte moment 1855' en met 'Europeana. Een zeer korte geschiedenis van de twintigste eeuw' twee merkwaardige werken schreef. Misschien wel geheel in de traditie van Jaroslav Hacek (Soldaat Schweik) en Bohumil Hrabal (Ik bediende de koning van Engeland, Zwaarbewaakte treinen) formuleert Ouredenik bijzonder scherp en ventileert hij met veel humor en vaak ook sarcasme zijn visie op de wereld. Dat kan aan de hand van volgens hem niet te vergeten gebeurtenissen uit de vorige eeuw. Maar ook door zijn bijzonder ingestelde schijnwerpers te richten op idealisten, wereldverbeteraars, communisten. De schrijver die bij mijn weten nu in Parijs woont heeft in elk geval heel veel te vertellen. Soms heel sec, vaak grappig en gevat.
Een voorbeeld uit 'Europeana': ' (...) En dadaïsten wilden breken met de kunst en maakten kunst van dingen die daar vroeger niet voor werden gebruikt; zoals ijzerdraad en lucifers en leuzen en krantenkoppen en telefoonboeken en dergelijke, en volgens hen was het nieuwe en absolute kunst. Futuristen schreven gedichten waarin veel tussenwerpsels voorkwamen, bijvoorbeeld KARAZUK ZUK ZUK DUM DUM DUM (...)'
Onlangs verscheen bij IJzer nog een andere aan te stippen uitgave: een nieuwe vertaling van Albert Camus' La mythe de Sisyphe. En dat is een bijzonder werk waarin Camus zijn ideeën klaar en helder formuleert.
Om over na te denken is bijvoorbeeld volgende vaststelling van Camus in De Mythe van Sisyphus:
'Welnu, als ik mij bij de existentiefilosofieën houd, zie ik ze allemaal zonder uitzondering een vlucht voorstellen.. Door een zonderlinge redenering, uitgaande van het absurde op de puinhopen van de rede, in een gesloten en voor de mens begrensde wereld vergoddelijken ze dat wat hen verplettert en vinden ze een reden tot hoop in dat wat hen hulpeloos maakt. Deze geforceerde hoop is bij allen in wezen religieus'.
* Europeana. Een zeer korte geschiedenis van de twintigste eeuw, Patrik Ourednik. Vertaald door Edgar de Bruin Uitgeverij IJzer, Utrecht 2012, 12,50 euro
*Het geschikte moment 1855, Patrk Ourednik. Vertaald door Edgar de Bruin. Uitgeverij IJzer, Utrecht 2013, 14,50 euro
*De mythe van Sisyphus. Een essay over het absurde. Vertaald door CN Lijsen. Uitgeverij IJzer, Utrecht 2013, 17,50 euro
Lopen op de rooilijn tussen taal en teken: dat is de intentie. Met producten van eigen makelij en zeker een greep uit 'Reiziger', de wekelijkse column die sinds bijna vier jaar in de Streekkrant editie Gaver verschijnt. En ook referenties naar alle genres die met literatuur een affiniteit hebben. Plus vewijzingen naar auteurs, naar werken van die auteurs. Kortom: een queeste en een zoektocht. Helemaal op weg naar het niets.
De naam of titel van deze blog is een hulde aan een zwaar onderschat auteur: Willy Roggeman. Zijn oeuvre - en dat is volgens de recentste titelopgave die ik mocht lezen heel indrukwekkend - schonk hij aan het departement Nederlandse literatuur van de Universiteit Gent waar hij zelf in de jaren vijftig vorige eeuw student was en onder andere het voorrecht had college te krijgen van de legendarische professor Herman Uyttersprot. Een van de werken van Willy Roggeman heeft als titel: Het Zomers Nihil. Richtinggevend in elk geval, als je met zijn oeuvre kennis wil maken.
Enkele zinnen uit Het Zomers Nihil:
'(...) maar juist in dat ogenblik eeuwigheid dat mens en woord elkaar nog dulden, ontstaat in de mens het vermoeden meer en anders dan zichzelf te zijn, in een structuur te springen eigen aan het dier en het ding, het vermoeden van een zuiverheid die alleen op de grens van schepping en vernietiging kan gedragen worden. Buiten dat ogenblik is alles struikelen, vallen, moeizaam zich hervatten en in het absurde speuren naar de anarchie om tot de orde door te dringen.'
De blognaam 'het_winters_nihil' is daarom mijn terechte, persoonlijke hulde aan een Vlaamse literaire sterkhouder.
De ijzersterke Nederlandse uitgeverij IJzer heeft met de Tsjech Patrik Ourednik een grote meneer in huis die met 'Het geschikte moment 1855' en met 'Europeana. Een zeer korte geschiedenis van de twintigste eeuw' twee merkwaardige werken schreef. Misschien wel geheel in de traditie van Jaroslav Hacek (Soldaat Schweik) en Bohumil Hrabal (Ik bediende de koning van Engeland, Zwaarbewaakte treinen) formuleert Ouredenik bijzonder scherp en ventileert hij met veel humor en vaak ook sarcasme zijn visie op de wereld. Dat kan aan de hand van volgens hem niet te vergeten gebeurtenissen uit de vorige eeuw. Maar ook door zijn bijzonder ingestelde schijnwerpers te richten op idealisten, wereldverbeteraars, communisten. De schrijver die bij mijn weten nu in Parijs woont heeft in elk geval heel veel te vertellen. Soms heel sec, vaak grappig en gevat.
