Geboorte en jeugd Herakles was een zoon van de oppergod Zeus en Alkmene, een prinses die getrouwd was met Amphitryon. Zeus verleidde haar tijdens de afwezigheid van haar echtgenoot door zich als Amphitryon te vermommen, waarna zij een tweeling kreeg:
Herakles de zoon van Zeus en Iphikles de zoon van Amphitryon.
De godin Hera was jaloers op het overspel van Zeus en zond twee slangen naar de wieg, die door het wonderkind Herakles tijdens het spelen gewurgd werden.
Het gebruik van alternatieve namen voor Herakles In de Franse Empireperiode, tot in de 20ste eeuw, werd er soms over Hercule of Alcide gesproken, als alternatieve naam voor Herakles. Een gespecialiseerde Franse encyclopedie uit 1832 geeft aangaande naam Alcide de volgende verklaring:
ALCIDE αλκειδης, Iedereen weet dat dit Hercules is. De enen zien in deze naam het begrip macht (αλκη) belichaamd in Hercules, anderen leiden er een vadersnaam of patroniem uit af, afgeleid van Alkeus. De laatsten hebben ongetwijfeld gelijk. Maar beide hypothesen hebben hun waarde. Alkeus, grootvader van Hercules, verschilt weinig van deze laatste. Hij is de Kracht, de onoverwinnlijke Kracht en hij vertegenwoordigt de Kracht. Voegen wij er nog aan toe dat Hercules eveneens Alkeus door enkele auteurs genoemd wordt, niet minder vaak dan Alkides, bijvoorbeeld door Diodorus van Sicilië. Men vindt de naam Alcide ook nog gekoppeld aan Minerva en aan bepaalde goden die slechts ondergeschikte beschermgeesten zijn. Wij durven hun echte aard evenwel niet bepalen
Overige heldendaden Naast deze 12 werken verrichtte Herakles ook nog andere daden:
Herakles was één van de Argonauten, die onder leiding van Jason talloze heldendaden verrichtten en avonturen beleefden bij hun jacht naar het Gulden Vlies. Ten slotte kiest hij vrijwillig de dood op de brandstapel (op de berg Oitè, in Zuid- oost-Thessalië). Wanneer de vlam opstijgt, wordt hij naar de Olympus gevoerd, waar hij Hebe als bruid krijgt.
Heracles redt de dode Alkestis uit de onderwereld. Detail van een schilderij van Paul Cézanne In de legende van Alkestis redde hij haar. Alkestis was de vrouw van koning Admetos, die de gunst van de goden had verkregen dat als het stervensuur aangebroken was, een ander in zijn plaats naar de Hades mocht gaan. Toen dat moment was aangebroken bleek alleen zijn vrouw Alkestis bereid om in zijn plaats te sterven. Herakles kwam te hulp en redde Alkestis.
Huwelijk en dood Herakles trouwde met Deianeira. Toen hij en zijn vrouw een rivier overstaken met behulp van de centaur Nessos, probeerde de centaur Deianera te verkrachten. Herakles doodde hem, maar Nessos bezwoer tijdens zijn sterven aan Deianera dat ze zijn bloed moest bewaren, omdat ze daarmee de liefde van Herakles terug zou kunnen winnen.Op een gegeven moment vele jaren later, had Herakles een oorlog gewonnen. Een bode kwam bij hen thuis en vertelde dit aan Deianara. Ook vertelde hij dat Herakles verliefd was op een andere vrouw. Ze smeerde daarom het lievelingsmantel van Herakles in met het bloed van Nessos. Ze stuurde de bode terug, met de mantel als welkomstgeschenk naar Herakles die ergens anders een offervuur voor Zeus aan het maken was. Toen de bode weg was, zag ze dat het bolletje wol waarmee ze de mantel had ingesmeerd helemaal verschrompeld was. In paniek rende ze het huis uit, waarna ze tegen haar zoon opbotste. Die gaf zijn moeder de schuld, terwijl hij vertelde hoe de mantel was gaan schrompelen,hoe pijn het had zijn vader had gedaan en dat Herakles de bode van de berg af had gegooid. Moederlief bedacht zich geen moment, liep naar binnen en stak zichzelf neer met een van Herakles' zwaarden. Tijdens haar sterven bracht ze nog een paar woorden over Nessos en het bloed uit, waarna haar zoon begreep dat zijn moeder door Nessos was bedrogen. Herakles wilde zichzelf in brand laten steken. Op een brandstapel op de berg Oite, aangestoken door Philoctetes vond Herakles de dood. Philoctetes kreeg de boog van Herakles als dank voor het aansteken van het vuur. Herakles stierf niet echt, maar werd onsterfelijk en onder de Olympische goden opgenomen en kreeg Hebe, de Godin van de Jeugd, tot vrouw.
Verering van Herakles In geheel Griekenland was Herakles een zeer populaire halfgod, als beschermer tegen allerlei kwaad en narigheid. De verering van de vergoddelijkte Herakles werd al in de 6de eeuw v.C. door Griekse kolonisten in Zuid-Italië verspreid. Hier wordt hij bekend als Hercules. Herakles wordt voorgesteld met een pantser of gekleed in een korte chiton (kleed) en gewapend met zwaard of boog, na 650 v.C. ook als naakte figuur met leeuwenhuid (van de Nemeïsche leeuw) en knots.
Verschillende steden zijn naar Herakles genoemd, zoals ook Herculaneum bij het huidige Napels. Ook de Zuilen van Hercules zijn naar Hercules genoemd, alsook het sterrenbeeld Hercules.
noot
de twalf werken hebben we weggelaten omdat iedereen die toch al kent.
