Hierna volgt een overzicht, met hiaten, van de gekende eigenaars. Zij kwamen in het bezit van de heerlijkheid via erfopvolging, aanhuwelijking of aankoop en voerden de titel 'heer en vrouw van Raveschoot'. In het feodale stelsel waren zij als vazal van de machthebber
belast met een paardendienst, dwz. in
oorlogstijd moesten zij als bijdrage in natura een paard leveren:
- "le fief te Raveschot [...] dont ledict fief en temps
de guerre le service dung cheval" (ARA, Fonds van de Rekenkamer, 1102, Het Leenhof van Dendermonde (1473), p. 151).
- "Jan van den Velde fs Jans houdt een leen van mynen heere van Dendermonde groot zynde XLIIIJ bunderen ende is geheeten Raveschoot [...] ende staet dit voorseyde leen teenen peerdedienste op sheeren coste enden ten relieve naer costume" (ARA, Fonds van de Rekenkamer, 1103, Het Leenhof van Dendermonde - register met leenverheffingen van de 16e
eeuw tot 1789, f°168v°). - "dit voorn leen staet ten dienste trouwe ende waerheden mynen gheduchten
heere in huutvaerden (*) ten dienste van eenen peerde up sheere coste" (ca
1532) (RAG, AF, APR, nr. 177/634: recepissen en denombrementen van lenen (1546-1795).
- "dit myn voorn leene staedt ten dienste trauwe ende waerhede
mynen gheduchten heere den Co(ninklyken) ma(jestey)t in huudvaerden (*) ten dienste van eenen peerde
up sheeren cost" (26/06/1569) (ibidem).
- "Staende 't selve Leenhof ende heerlykheyd ten
dienste, trouwe ende waerhede zynen voornoemden heere in uytvaerden (*) ten dienste
van eenen peerde op 's heeren coste" (09/06/1795) (Geschiedenis van Wetteren, gevolgd van eene historische schets der
omliggende gemeenten, J. BROECKAERT, 1862, p. 64).
(*) Heirvaert (Lat. expeditio exercitatis): veldtocht die de vorst ondernam met een krijgsmacht die hij zelf financierde.
Zij waren dikwijls afkomstig uit het Gentse. Dit is zo voor de families DE SAMAN (oorspronkelijk uit Sinaai in het Waasland), COORNAERT, TRIEST, PIERS en DE LOOSE.
Datum
|
EIGENAARS
|
<1387
|
Jan van den Wincle (a)
|
1387
|
Jan de Schoutheete (a)
|
1469
|
Johan vanden velde (b)
|
1473
|
Johan vanden velde fs Johan (c)
|
1525
|
Gillis de cupere (d)
|
1537
|
Willem de cupere fs Gillis (e)
|
1569
|
Bauduwyn de cuupere fs Willems (f)
|
1574
|
Gillis de Zaman van Pieter vanden Kerckhove (g)
|
1602
|
Jan de Zaman fs Gillis (h)
|
1653
|
Remigius de Zaman (i)
|
1657
|
Jacques
Coornaert fs Pieter (j)
|
1682
|
de kinderen van Jacques Coornaert (k)
|
1713
|
Jan Franchois II Triest (l)
|
1716
|
Marie Theodore Triest (l)
|
1732
|
Jan Charles Ignace Piers (l)
|
1767
|
Charles Piers (m)
|
1795
|
Augustin Hyacinth Joseph Piers (m)
|
1809
|
Philippe
Piers (n)
|
1825
|
Eugène
Jean Piers (m)
|
(a) "Er waren twee bijzondere heerlijkheden in deze
gemeente: Raveschoot en de Nieuwe Gaver. Eerstgemelde behoorde, zoo wij gezien
hebben, nog in de eerste helft der XIIIe eeuw aan de heeren van Dendermonde. In 1387 werd
zij bij de verdeeling der nalatenschap van Jan
van den Wincle en zijne echtgenoote Maria van den Kerchove, toegewezen aan Jan de Schoutheete, gehuwd met
Margareta van den Wincle" (Geschiedenis Van Kalken, F. DE POTTER
& J. BROECKAERT, 1889, p. 15).
(b) "Jehan vanden velde tient
ung fief de monsgr contenant xviij bonniers et est appelle le fief de Ravestot
(sic)" (ARA, Fonds van de Rekenkamer, nr. 1101, het Leenhof van Dendermonde,
1469, p. 95).
(c) "Jehan vanden velde fs Jehan
tient ung fief de monsgr contenant xviij bonniers appelle le fief de Raveschot" (ARA, Fonds van de Rekenkamer, nr. 1102, het Leenhof van Dendermonde, 1473, p. 151).
(d) "Ic pietere haghins kenne ende
lyd dat ic haudende ben in achter leen van Gillis
de cupere eluf buyndere leens luttel min oft mer ter cause van zynen leen
herlicheit ende laetschap van raffescoot" (09/06/1525) (RAG, AF, APR, nr. 177/634).
(e) "Ic lieven vanden velde kenne
ende lyt dat ic haudende ben van eenen leen vanden heersamen Willem de cupere fs gillis van zyn hove dat hy haudende is met jan
haghins
ligghende in raffescoot" (16/02/1537) (ibidem). Deze Willem was gehuwd met Francisca de Clerc, zij hadden 3 kinderen: Wilken, Lauken en Pieter volgens De Potter & Broaeckaert.
(f) "Ick Jan Clays bailliu der Co.
Mat. onser gheduchten here van zynder stede ende heerl van wettere kenne by
desen ontfaen thebben van Bauduwyn de
cuupere fs Willems den... ende denombrement van zynen leen ghenaempt tleen van
Raffeschot" (26/06/1569) (ibidem).
(g) Op 22/07/1574 kocht Gillys de Zaman tijdens een vergadering te Gent de heerlijkheid van Pieter vanden Kerckhove (RAG, AF, APR, nr. 177)
"gillis de zaman deurwaerder (:arrow: Het Adelsarchief Piers de Raveschoot (k) inden raedt van vlaend erfachtich heere van hove en heerl van raveschoot" (06/07/1580) (RAG, AF, APR, nr. 177/634).
"De heerlijkheid van de Poorte, op het Westveld te Belsele, en gedeeltelijk ook op Waasmunster, was 51 bunder 2 gemeten, vroeger al heide, groot. Zij verhief van de vierschaar van Sinaai en Belsele, en behoorde in de eerste helft der XV° eeuw aan Magaretha van Zaamslag, vrouw van Jan van Pottelles, heer van Eeke, in 1564 aan Philip Quispeau, uit hoofde zijns broeders Jan. Later kwam zij in bezit van de familie Zaman, en wel namelijk aan Gillis Zaman, zoon van Jan en van Amelberga de Nieulandt, en wiens zoon Jan, (zie (h)) gehuwd met Claudina Lievens, heer van de Poorte en van Raveschoot, tevens schepene en ontvanger was der stad Gent in 1604, 1609, 1610 en 1615. Na hem verviel zij op Remigius Zaman, (zie (i)) schepene van Veurne, getrouwd met Catharina Blomme" (Geschiedenis van Belsele, F. DE POTTER & J. BROECKAERT, 1877, Gent, p. 28).
De stamreeks van deze familie gaat ver terug tot begin dertiende eeuw met ene Pieter Zaman (°ca. 1218 te Sinaai-Waas). Enkele correcties: de ouders van Gillis waren Jan x Jacquemine Van Der Beke, de grootouders Jacobus x Amelberga van Nieulant. De echtgenote van Remigius was Cecilia Blomme. Meer info op https://gw.geneanet.org/hlmcharita.
(h) "Ick Jan de zaman audste leenhoir van wylent Gillis de zaman myn vadere, kenne dat ick haudende ben van myn
leenhof ende heerlicheyt van Raveschoot" (20/05/1602) (RAG, AF, APR, nr. 177/634);
"1607 Schepenen van der Kuere
Dheer Jan Saman,
heere van der Poort (Maatschappij der Vlaemsche Bibliophilen, 1854, p.139); "Jan Zaman, heer van Ter Poorte, schepen van Ghedeele in 1613"(Jaerboeken van het souvereine gilde der kolveniers, busschieters en kanonniers, gezegd hoofdgilde van Sint Antone te Gent, Deel 2, ed. F. VANDERHAEGHEN, Gent, 1867, p. 20)
"1621 Joncheer Jan de Zaman, heere van der Poort, van
de wercke, obiit (overleed) ende in zyne plaetse wierd van de heeren gecreëert
als ontfanghere van de wercke, dheer Jacques Bossier" (Memorieboek der stad Ghent: van 't j. 1301 tot 1737,
Volume 3, A. VAN HEULE, 1854, p. 158).
(i) "bouck ende leenhove van Raeveschoot die onderhauden wordt ten versoucke van joncheer Remie de Saeman heere van tselve Raeveschoot" (17/01/1649) (RABW, OAL, nr. 508: Register gehouden voor de inschrijving van de wettelijke passeringen en leenverheffingen van de heerlijkheid Raveschoot (1649-1699), f1r°)
"De wapens op het tweede
venster waren niet van Remigius de Zaman, abt van Loo en van Gillis Blomrae,
maar wel van een naamgenoot en bloedverwant van den abt: Remigius de Zaman, heere de la Porte" (Biekorf, Volume
37, 1931, p. 342).
(j) "1656 Schepenen van der Kuere... Dheer Jacques Coornaert" (Maatschappij der Vlaemsche Bibliophilen, Volume 2, 1854, p. 207)
"denombrement der heerl van ravenschoot overgheven bij dheer jacques coornaert die het vercregen heeft by coope jegens jr [glaude] de saman inde alle sijne...ten volgens recepisse van deze 9 9bre 1657 Ick d'heer Jacques Coornaert fs d'heer Pieters oudt schepenen der stede van Ghendt bekenne by desen mynen denombremente dat ick houdende ben van edele ende hoochgheborenen heere... philippe baltazar van... villain...heere van wettere ende calkene
myn heerlichede ende leenhof ghenaemt... Raveschot groot zynde vierensestich bunderen en halff ende hondert roeden luttel min ofte mere" (RAG, AF, APR, nr.177/ 634). Zijn moeder was Anne Penneman (G. VAN HOOREBEKE, Le Nobiliaire de Gand, 1848, p. 108).
De jr glaude de saman waarvan sprake is jonker (= zoon van een edelman) Jean Claude Zaman, zoon van Remigius x Cecilia Blomme. Het is onduidelijk of hij reeds eigenaar was van de heerlijkheid of enkel de gevolmachtigde van zijn vader, aangezien Remigius pas overleed in 1660 en de verkoop reeds plaatsvond in 1657.
(k) "in 1676 (reeds in 1657, zo blijkt) aan Jacob Coornaert, heer van Kerkhem en Roncheval; in 1682 aan de kinderen van dezen laatste uit zijn huwelijk met Suzanna de Blicquoy" (eigenlijk du Bucquoy) (Geschiedenis van Kalken, F. DE POTTER x J. BROECKAERT, 1889, p. 15).
Op 15/04/1694 verwierf Petrus Frans De Ruijter 1/3 na zijn huwelijk met Anthoinette Coornaert. Baljuw Frans De Vylder kocht dit derde deel in 1722.
(l) in 1713 kocht Jan
Franchois II Triest, gehuwd met Isabelle van Duerne, de 2/3 van het domein van de familie Coornaert. Na zijn dood in 1716 werd zijn dochter, Marie Theodore Triest, vrouwe van
Raveschoot. Zij huwde met Jan Charles
Ignace Piers in 1732 (privé-archief Ronald Piers de Raveschoot).
Merkwaardig genoeg was er te Gent een gelijknamige heerlijkheid, die tevens afhankelijk was van het Leenhof van Dendermonde: "La seigneurie de Raveschoot, à
Gand, formait un fief qui relevait de la cour féodale de Termonde; elle
s'étendait du pont des Cinq Arcades jusqu'à la porte de S'Liévin,
au quartier nommé het Zand, et
touchait vers l'ouest aux Munkmeerschen,
où la cour de cette seigneurie (het kasteeltje 'Hof van Raveschoot', afgebroken in 1907) était située. La maison fut reconstruite par Liévin
Triest, qui possédait cette seigneurie au XVIe
siècle, en 1563 d'après la date marquée à la façade et conservée sur l'estampe" (Messager de Sciences Historiques, des Arts et de la Bibliographie de Belgique, ed. J. DE SAINT-GENOIS et al, Gent,
1854, p. 351.). De huidige Raveschootstraat loopt dwars door de plaats waar zich het kasteeltje bevond.
(Detail van 'Plan van Gend' uit 1796 (SAG)
Op 25 april 1345 kocht de Gentse schepen Simoen van Raveschoot fs Boudewijn deze heerlijkheid aan, waarna het dezelfde naam droeg. "De familie van Raveschoot was een Gentse patriciërsfamilie die in de loop van de vijftiende eeuw stilaan aanvaard werd als een adellijke familie. Vanaf 1470 werden ze met zekerheid als edelen beschouwd. Ze behoorden tot de Gentse elite en namen in de periode 1350-1500 niet minder dan negenentwintig schepenambten op" (K. GOSSELIN, Een adellijke familie in het laatmiddeleeuwse Gent: de familie van Wedergrate, 2011, p. 67). Simoens kleindochter Lysbette huwde Simoen Borluut, hun dochter trouwde met Christoffels Triest, eveneens schepen te Gent. Een nazaat, Frans Triest fs Charles, deed op 20/07/1611 leenverhef van de heerlijkheid met een erfelijke cijnsrente van 7 pond 12 schellingen 6 penningen groot, 24 kapoenen en half, 2 ganzen, een hoen en een vierendeel tarwe die diverse laten golden. Bij verkoop van een perceel werd er een pond peper geëist (W. STEVENS, Het Leenhof van Dendermonde tijdens de vijftiende eeuw, 2013, p. 444). Tot ca. 1650 had de familie Triest het Gentse domein in handen.
Jan Franchois II Triest stamde af van een broer van die Christoffels Triest, nl. ridder Claes Triest, voormalig hoogbaljuw en schepen te Gent. Men kan vermoeden dat de sterk verwoven geschiedenis hem ertoe aanzette om de gelijknamige heerlijkheid aan te kopen.
In een Kalkense renterol van ca. 1340 staat geschreven: "Jan Poupe VI d. bi raffenscoet ex parte W. f. Robbr. van Raffensscoet" een aanwijzing van een directe link tussen de heerlijkheid Raveschoot en de Gentse familie van Raveschoot.
(m) Na het overlijden van Jan Piers werd een "caerte figúrative der heerlijckheijd van Raveschoot geinclaveert binnen de prochie van Kalcken competerende Jor. Charles Piers heere van walle" opgemaakt (RAG, APR, nr. 177)
"In 1795 is Augustijn
Piers, na het overlijden van zijn broer Charles, heer van Raveschoot
Zijn zoon Eugène Jean,
geboren te Gent op 30 december 1783, volgde hem op".
Eugène Piers was tevens senator (1831-35) en burgemeester van Olsene in 1836 ('Enige gegevens over de heerlijkheid Raveschoot', E. SCHEPENS, Castellum, jg. VII, nr. 2, juni 1990, p. 10).
(n) tevens zoon van Augustijn. Hij werd later burgemeester van Gent (1819-26) (privé-archief Ronald Piers de Raveschoot).
De Gentse schepen Jean-François
de Loose (o) kocht vanaf 1808 systematisch gronden op, die overgingen op zijn
dochter Thérèse, die zou huwen met Félix de Limon. Hun dochter Eugenie ten
slotte trouwde in 1843 met Charles de Kerchove de Denterghem.
(o) Voor een genealogie van de familie De Loose, zie G. VAN HOOREBEKE, Le Nobiliaire de Gand, 1848, pp. 107-110.
In 1898 bezat de familie Piers nog zo'n 9 ha.
('Enige gegevens over de heerlijkheid
Raveschoot', E. SCHEPENS, Castellum, jg. VII, nr. 2, juni 1990, p. 24 en privé-archief RPR).
|