Je moet het maar doen. In deze hachelijke economische tijden voor jezelf beginnen. Ik heb mijn hart gevolgd en timmer nu aan de weg. Al loopt die niet altijd over rozen...
22-10-2009
Dit is een gedichtje dat ik een tijd geleden geschreven heb. Ik vond het tussen een stapel oud papier die ik aan het sorteren was. Het dateert nog van toen ik studeerde. Sommigen zullen het karamellenverzen noemen maar iedereen die ik het al heb laten lezen vond het mooi.
Het is donker Niet donker Schemerig Schaduwen spelen over je rug Waar mijn warme hand op rust en alles wat ik heb gewild, wil of ooit zal willen is dit moment. Jij die ligt te slapen en ik die over je waak.
Dit is een artikel uit El País dat ik vertaald heb uit het Spaans. Toen ik het las, wist ik meteen dat er waarheid in school. We zijn hier in het Westen inderdaad als de dood dat onze welvaart afgepakt zou worden. Misschien weten we dat we het hier veel te goed hebben in vergelijking met de ontwikkelingslanden en dat onze welvaart ten koste gaat van anderen. We weten het en het jaagt ons enorme angst aan. Hier het artikel. Het is niet heel recent meer. Het dateert van 2001, vóór 9-11, maar het trof me.
Immigratie: Nog lang geen einde van de geschiedenis
De lofzang op de wonderen van de globalisering stokt wanneer men spreekt over het vrij verkeer van personen. De dichters van het einde van de geschiedenis doen er het zwijgen toe als er wordt gepraat over immigratie. Waarom? Het is altijd nuttig je vragen te stellen over taboes, over de dingen waar men niet over praat, over de angst die verborgen zit achter het enthousiasme of de onrust. De mythes van de globalisering en de angst voor de immigratie zijn de veruitwendiging van dezelfde vrees, van hetzelfde taboe: het Westen is de rijke minderheid van de mensheid; miljoenen mensen slaan ons gade vanuit een grote armoede. Een dergelijke situatie creëert angst omdat ze onhoudbaar lijkt. De globalisering is de fantasie dat deze kloof ooit gedicht kan worden, dat we op een dag allemaal een zullen zijn. De angst voor de immigratie is de angst om gezien, om erkend te worden als rijk en verplicht te worden om onze rijkdommen te delen. Vandaar de schizofrene situatie die er volgens de peilingen heerst in verband met de emigratie. Aan de ene kant groeit de xenofobie maar aan de andere kant leeft men mee met de illegalen, met degenen die met geweld gerepatrieerd worden. Aan de ene kant is er de arbeidsmarkt die schreeuwt om buitenlandse arbeidskrachten maar aan de andere kant eist de burger van de regering een harde aanpak; immigranten zijn nodig maar niet gewenst. Er wordt gezegd dat de globalisering staat of valt met de eenheidsmarkt maar opnieuw worden er grenzen opgetrokken (Bron: El País, 10 februari 2001)
Ik ben de laatste tijd weer druk aan het tekenen geslagen. Als kind was ik altijd aan het tekenen maar ergens ben ik ermee gestopt. Als tiener leek het gewoon niet meer "cool" om met potloden en kleurpotloden aan de slag te zijn en in mijn studententijd had ik er gewoon geen behoefte aan.
Nu merk ik dat het een ideale manier is om je hoofd volledig leeg te maken. De tijd vliegt gewoon voorbij als ik een beeld probeer te vatten. Mijn voorkeur gaat uit naar portret- en figuurtekenen. De vormen van het menselijke gezicht en lichaam fascineren me mateloos. Veel meer dan landschappen of stillevens. Het fascinerende is dat je moet leren tekenen wat je ziet en niet, zoals kinderen meestal doen, wat je denkt dat er is. We hebben allemaal geijkte beelden in ons hoofd van hoe we iets tekenen. We tekenen bijvoorbeeld de brug van de neus met felle lijnen terwijl je in een realistische tekening veel moet suggereren en werken met licht en donker.
Ik werk het liefste met houtskool omdat houtskool een snel en expressief medium is. Ik hou er niet van om uren te werken aan één tekening. Ik schilder bijvoorbeeld niet graag omdat je dat laag per laag moet opbouwen. Je moet wachten tot de eerste laag droog is (en bij olieverf kan dat lang duren) en dan er een tweede laag opzetten.
Ik denk dat dat mijn levensverhaal is. Ik ben niet iemand die urenlang kan prutsen aan details. Daar ben ik te ongeduldig voor. Ik probeer altijd met zo weinig mogelijk inspanning een zo goed mogelijk resultaat te bereiken. Sommigen noemen dat luiheid, ik noem dat efficiëntie en soms in mijn donkerste momenten ook wel eens luiheid. Zelfkritiek is nog altijd mijn voornaamste bezigheid.
Het zou zo zalig zijn om er eens een keer zeker van te zijn dat ik mijn werk goed gedaan heb maar ik ben altijd onzeker. Elke keer als ik een vertaling indien bij een klant ben ik bang dat ik slechte feedback zal krijgen. Ook al heb ik mijn vertaling vijf keer nagelezen. Nog altijd zijn er zinsneden die ik niet goed vind.
Ik herinner me nog goed de dag voor mijn thesisverdediging. Ik had een vertaling en vertaaltheoretische analyse gemaakt van het werk El placer de la cautiva van de Argentijnse schrijver Leopoldo Brizuela. Ik had keihard gewerkt aan die thesis maar nog altijd waren er dingen die ik niet goed vond. Ik durfde mijn thesis zelfs niet meer na te lezen de dag voor mijn thesisverdediging omdat ik het zo'n ongelooflijke rotzooi vond. Tot mijn allergrootste verbazing vond de jury mijn thesis goed, zelfs een 17/20 waard. Ik was euforisch toen ik buitenkwam. Toen geloofde ik pas dat ik een goede thesis had gemaakt. Ik had dat vertrouwen in mezelf niet.
Positieve kritiek kan me euforisch maken, maar slechte kritiek kan me de grond inboren. Dat is de keerzijde van de medaille. En dat slechte gevoel duurt veel langer dan de euforie.
Ik weet niet of er iemand anders is die daar ook problemen mee heeft maar ik vind het bijna onmogelijk een keuze te maken in mijn professionele leven. Er zijn zoveel wegen die ik kan inslaan, zoveel mogelijkheden en ik kan en wil me niet tot een ervan beperken. Soms denk ik precies te weten wat ik wil en blijkt dat ik vooral precies weet wat ik niet wil. Kortom, ik ben een verwend nest. Ik ben me er terdege van bewust dat ik een geweldige vrijheid heb: de vrije keuze.
Het probleem is dat volgens het spreekwoord kiezen verliezen is en ik wil, zoals ze dat zeggen, al mijn opties openhouden naar de toekomst toe. Ik zou niet graag geassocieerd worden met personen die die laatste uitdrukking gebruiken maar het drukt het best uit wat ik bedoel. Ik heb mij nooit willen beperken tot één of een paar specialisaties. Ik wil alles.
Neem nu mijn hobby's. Ik heb me niet zo lang geleden op de beeldende kunst geworpen en ben fanatiek beginnen te tekenen en te schilderen. Nu ben ik ook nog eens fanatiek met sporten begonnen. Drie keer per week hijs ik me in mijn loopoutfit en doe ik aan start to run en een keer per week shake ik mee op de Zumbales. Ik zou ook nog graag piano leren spelen en leren hoe je foto's bewerkt met Photoshop. Verder lees ik graag, hoewel ik er bijna nooit meer aan toe kom, en zou ik nog graag mijn Portugees verder verbeteren. Ik heb vroeger een keuzevak Portugees gedaan maar dat is bij lange na niet genoeg om de taal ook perfect te spreken. Zelfs in mijn vrije tijd kan ik niet kiezen, hoe moet dat dan in mijn professionele leven.
Er zijn verschillende mogelijkheden. Een waar ik helemaal niet naar terug wil is werken op een kantoor. Dat heb ik anderhalf jaar gedaan en ik kan me niet voorstellen hoe mensen dat hun hele leven kunnen blijven volhouden. Achterklap, spanningen, bazen die niet weten hoe ze hun werknemers moeten motiveren en ze dan maar demotiveren. Nooit wil ik daar nog naar terugkeren. Professioneel vertaler is wat ik nu ben en ik hou van vertalen maar alleen van een bepaald soort van vertalen. Voor mij zit er enkel uitdaging in literair of essayistisch vertalen en die soorten van vertaling worden barslecht betaald, en ja de rekeningen moeten ook betaald worden. Dat kan dus alleen als een soort van hobby, een bijverdienste. Dus moet ik nog een job bijzoeken maar wat kan ik doen? Ik heb mijn talenkennis dus lesgeven is de meest voordehandliggende optie. Daarvoor moet ik nog een lerarenopleiding volgen maar dat is het me waard als ik maar zeker wist dat ik daar mijn brood mee zou kunnen verdienen. Het probleem is dat ik niet zo veel gezag heb en dus liefst niet voor de leeuwen gegooid wordt in het secundair onderwijs. Volwassenenonderwijs zou dus ideaal zijn want daar zitten alleen mensen die echt geïnteresseerd zijn.
Ziedaar mijn dilemma. Misschien is er nog een laatste mogelijkheid. Ik kan wel zeggen dat ik een vlotte pen heb. Misschien zou ik het kunnen proberen in de journalistiek. Mijn jeugddroom, voor ik vertaler wilde worden, was schrijfster zijn. Als kind verslond ik boeken, dus ik had een grenzeloze bewondering voor schrijvers. Auteur, nog zo iets waar je het zout op je patatten niet mee kan verdienen.
Het is alweer een tijdje geleden dat ik hier nog iets heb geschreven. Shame on me. Ik maak het goede voornemen om een blog te beginnen en mijn ervaringen als beginnend vertaler te delen met anderen maar heb blijkbaar niet de discipline om dan ook regelmatig iets te schrijven. We zullen maar zeggen dat het leven soms in de weg staat van goede voornemens. Bij deze ben ik er dus weer.
Discipline is de grootste valkuil in het bestaan van een freelance vertaler. Een van die dingen die je discipline langzaam uithollen is het internet. Je verliest soms uren met het surfen van de ene link naar de andere. Er zijn een paar online fora die ik elke dag nakijk voor ik begin met werken. En dan zijn er nog de e-mails. Veel ervan is spam maar als er een interessante kop is op standaard.be ben ik ook alweer vertrokken voor een kwartier of langer.
Ik ben een nieuwsgierig iemand en als ik iets wil weten levert het internet een enorme bron aan informatie. Maar je verspilt ook veel tijd met het zoeken naar degelijke informatie op het net want alles moet gedubbelcheckt (Is dat de juiste spelling?) worden. Er zijn weinig echt betrouwbare bronnen.
Er moet een wereld van verschil zijn tussen het werk van een vertaler nu en twintig jaar geleden. Vroeger moest je tonnen naslagwerken hebben om iets juist te kunnen vertalen en dan zijn er nog een boel dingen die je ontgaan want een woordenboek, hoe actueel het ook is, kan nooit een levende, evoluerende taal volledig bevatten. Hoe vertaal je bijvoorbeeld argot of jongerentaal? Daarvoor is het internet een onschatbare bron van informatie. Het enige probleem is je een weg banen in die onschatbare bron van informatie en natuurlijk is het zaak niet te blijven hangen bij de ontelbare vormen van entertainment die je vindt op het internet.
En dat laatste is dikwijls een probleem in mijn geval. Als je thuis werkt is er geen baas die erop toeziet dat je je tijd niet verdoet met surfen op het internet. En ook praktische zaken kunnen het werk in de weg staan. Huishoudelijke taken, een boodschap die ik moet doen, mijn vriend die ziek is en een aai over zijn bol nodig heeft. En feit is dat een deel van het werk bestaan in het werven van klanten en dat is nu juist wat ik niet graag doe. Ik ga niet graag leuren met mezelf. Ik moet mezelf nog een beetje een commerciële attitude aanmeten. Ik zou me heel graag beperken tot alleen de dingen die ik graag doe maar dat kan niet in een wereld waar je de rekeningen moet betalen.
Soms denk ik dat ik een beetje een artistiek type ben. Een onzeker warhoofd dat bepaalde talenten heeft (naast haar talloze tekortkomingen) maar die niet altijd goed kan verkopen.
Ik heb passie voor mijn werk. Als ik bezig ben met vertalen, is de rest van de wereld even heel ver weg. En passie is nu juist dat vluchtige iets dat je voortdrijft en niet met rust laat. Telkens als ik me, omwille van de commercie, beperk tot iets wat me niet echt passioneert, is het al slecht uitgedraaid en daarom wil ik nu alleen nog gaan waar mijn hart ligt. Als ik er tenminste mijn rekeningen mee kan betalen,... Zucht.
Ik ben niet zo lang geleden gestart als freelance vertaler en dacht dat mijn wedervaren misschien wel interessant of minstens amusant zou kunnen zijn voor sommigen. Daarom heb ik me ook in de publieke arena gestort met deze blog. Je kan er niet omheen: bloggen is hot. Of ten minste, dat is het al een tijdje. Het is echter pas nu dat ik de trend heb opgepikt en me een digitaal leven aanmeet. Tegenwoordig heeft iedereen een leven op en naast het web.
En natuurlijk is een blog een goed werktuig om mezelf schaamteloos te promoten. Dat spreekt vanzelf. Daarom: ga allemaal eens een kijkje nemen op www.hablista.be. Ok, dat is bij deze gebeurd.
Ik ga me toeleggen op literaire en essayistische vertaling omdat dat me
het beste ligt. Het is misschien "the road less traveled by" maar ik
wil niet de beginnersfout maken tekstsoorten aan te pakken waar ik geen
kaas van gegeten heb, gewoon om werk te hebben. Het is nutteloos energie te steken in iets waar je toch nooit echt goed in zal zijn.
Ik ben dus niet zo heel lang geleden gestart als freelance vertaler en zit nu in het pijnlijke proces van de klantenwinning. Om klanten te winnen moet je jezelf aanprijzen. Jammer genoeg is verkoop niet een van mijn grootste talenten. Vorige professionele ervaringen hebben me dat al duidelijk gemaakt. Laat mij maar rustig vertalen of teksten schrijven achter het klavier van mijn computer. Zolang ik creatief bezig ben, ben ik gelukkig.
Het zou natuurlijk geweldig zijn als ik zoals een muzikant of acteur die dingen zou kunnen overlaten aan een manager om mezelf volledig te wijden aan mijn kunst maar dat is in onze branche natuurlijk iets minder evident. Dus zal ik me toch met dergelijke triviale zaken bezig moeten houden.
Verder ben ik druk bezig een portfolio aan te leggen. Een diploma is blijkbaar niet genoeg om je expertise aan te tonen. Er wordt gevraagd om ervaring en ervaring is niet iets waar ik al karrenvrachten van bezit. Wat ik wel heb is enthousiasme en een echte passie voor de taal en voor mijn beroep dat dikwijls ondergewaardeerd wordt. Waarom een vertaler aanspreken. Je kan je teksten toch gratis online vertalen. Ik heb al websites gezien die gratis vertaald zijn door een dergelijk programma en schabouwelijk is de term die ik zou gebruiken om het Nederlands in die vertalingen aan te duiden. Blijkbaar is de menselijke taal niet zo gemakkelijk in een computerprogramma te vangen. Woorden hebben soms immers meerdere betekenissen die afhankelijk zijn van de context. Een computer begrijpt maar een commando: een bepaalde input geeft altijd dezelfde output. En taal is niet zo eenduidig. Dat is het geweldige aan taal. De nuances. Zelfs een klemtoon kan een compleet andere betekenis teweegbrengen en dat is het mooie van de menselijke taal.
Maar ik dwaal af, een neiging die ik nog dikwijls vertoon. Trouwens, ik vind dat ik voor deze eerste keer al genoeg gekwebbeld heb. Dus, een fijne dag nog verder en bij leven en welzijn tot schrijfs.
 "Very Happy"){kind=icon}
