Steeds meer
stemmen gaan op om ons, milieu- en natuurjongens, in het verdomhoekje te
krijgen. De aandacht die we vragen voor de klimaatproblematiek, voor de natuur,
voor gezonde voeding, voor de energietransitie wordt verdacht gemaakt door
politici, opiniemakers en op verschillende sociale media. Wat is er aan de hand
met die mensen en zijn wij dan echt verkeerd bezig als we opkomen voor de
aarde, de bossen en gletsjers, de biodiversiteit van fauna en flora?
Het is bon ton
ons te betittelen als ecofreaks, klimaatfanatici, rijke lui die voor
zonnepanelen en elektrische autos kiezen en geen oog hebben voor de
ongelijkheden in de samenleving, mensen die opkomen voor kleine stukjes natuur
ten koste van de economische belangen die op het spel staan. De
stikstofproblematiek is in de geesten van die mensen een hersenspinsel van
natuurfanaten die het op de landbouw hebben gemunt, die arme buren willen
verjagen voor de koekoeksbloem en de pissebedden. De klimaatproblematiek is verzonnen
door wetenschappers in ivoren torens en verspreid door netwerken waarin
duistere krachten naar de heerschappij van de wereld streven en mensen willen
doen geloven dat de wereld naar de knoppen gaat. Natuurlijk is de natuur
belangrijk, argumenteren ze als ze worden aangevallen, maar de natuur moet wel
wijken als we plastiek willen produceren en mensen werk willen geven.
Het is
duidelijk dat hoe meer politiek rechts in Europa aan belang wint de aanvallen
op ons toenemen, die aanvallen ook persoonlijker worden op de dragers van de
boodschap, en dit gepaard gaat met de angst voor migratie die in grote groepen
van de samenleving wordt aangewakkerd. Het deel van de angstige bevolking lijkt
in de ban van de krachten die de klimaatproblematiek willen begraven, die de
economische ontwikkeling de voorrang wil geven ook al heeft dit enorme gevolgen
voor de leefbaarheid van de mens en de natuur.
Een mooi
voorbeeld van de regressie is de admiratie van de gevestigde machten voor
kernenergie. De energieproblematiek beheerst sedert de oorlog in Oekraïne vele
mensen omdat het er op leek dat we na de sluiting van de oliepijpleidingen
vanuit Rusland afstevenden op koude winters zonder verwarming voor velen.
Het
hoofdstuk van kernenergie leek voor die tijd uit geschreven en alternatieve
energievormen samen met gas zouden ons koude winters besparen. Niets blijkt nu
minder waar. De kernenergietrawanten zagen de kans schoon om hun verhaal te
doen herleven en pleiten er dagelijks voor kerncentrales open te houden, nieuwe
kerncentrales te bouwen, nieuwe kleine kerncentrales te ontwikkelen. Niets meer
over de gevaren van de kenenergie, het eeuwenlang fonkelend afval waar onze
klein- en achterkleinkinderen tot het eind van de tijden zullen mee leven, het
ongevalsrisico en de grote kosten die de bouw ervan ons handen vol geld zullen
kosten.
De
energietransitie die noodzakelijk is om fossiele brandstoffen uit de keten te
halen, krijgt steeds meer tegenwind van de krachten die de kernenergie weer
promoten. De transitie moet trager en misschien zelfs afgesteld omdat dit een
veel moeilijker weg is dan te hopen op de oplossingen van de kernenergie die zo
makkelijk lijken. Geen CO² uitstoot, op een plekje aan de rivier, schoon bij je
thuis en steeds beschikbaar. Makkelijker kan het niet. En die mensen die
twijfelen of dit de goede weg is, dat zijn wereldverbeteraars die geen oog
hebben voor de belangen van de gewone man die enkel vraagt dat hij kan doorgaan
met zijn leventje van alle dag, waarin consumptie niet mag gestoord worden,
integendeel moet vermeerderen, het leven een feest.
Het wordt
tijd dan wij onze rug rechten, onze plaats opeisen, die krachten versterken die
wel willen doorgaan om het leven op aarde voor allen te beschermen. Het is er
de tijd voor nu ook duidelijk wordt dat het er wel toe doet wat je doet, dat je
isoleert, dat je zonnepanelen legt, dat je elektrisch rijdt, dat je bio koopt
en dat de herauten van de laat maar waaien theorieën , die de mensen
voorspiegelen dat het allemaal niet zon vaart zal lopen terug verwezen worden
waar ze horen, nml in de nevelen van de geschiedenis. Op naar de transitie,
naar een klimaatneutrale wereld waar ook plaats is voor diegenen die dreigen te
verdrinken in de orkanen, de stijging van de zeespiegel en de consumptie.
De Natuurherstelwet, de provinciale ruimtelijke visie en het park
Drongengoed.
Je moet
bijna op een andere planeet wonen om de heisa rond de natuurherstelwet niet te
hebben meegekregen. Toch even voor de drie die er niet bij waren het volgende:
De
natuurherstelwet maakt deel uit van de Green Deal van Frans Timmermans,
Eurocommissaris, vast besloten om Europa in de vaart van de klimaatverandering
als voorbeeld voor de wereld te stellen. Zijn koppeling van de
klimaatregulering en de biodiversiteit doet menig leider in Europa op de tanden
bijten alhoewel onze premier beter zijn tong had afgebeten dan te verklaren dat
wat biodiversiteit betreft de pauzeknop dient ingedrukt omwille van, ja, de
boeren en de industrie. Het gaat allemaal veel te vlug en de mensen raken de
trappers kwijt is zowat het argument om te doen wat we al dertig jaar doen,
namelijk weinig of niets in de weg leggen van de landbouw en de industrie.
Zopas is ook duidelijk geworden dat
er geen tien Nationale Parken komen maar vier. Gemeenten als Peer, Kalmthout, Brecht, Waasmunster en
andere stapten uit samenwerkingsverbanden die de Parken moesten vorm geven .
Dat is ook onze ervaring. Ooit stapten wij volle goede moed in de voorbereiding
van het Landschapspark
Drongengoed dat o.a. door Oost Vlaanderen werd gesteund. Zoals ik hierna
beschrijf liep dat met een sisser af. De bedoeling van Minister Demir met het
Nationaal Parkenproject was dat de Parken een groeitraject kenden van 5000 ha
naar 10000 ha, ondersteund door de Vlaamse Regering en er op rekenend dat de Parken de
streken zouden dynamiseren en de natuur zouden herstellen in een voortdurende
dialoog met landbouw en plaatselijke nijverheid. De ambitie was groot, maar niet
bij iedereen zoals later zou blijken. Ook niet in Aalter waar de combinatie van
Bulskampveld en Drongengoed door warm en koud te blazen niet de eindstreep
haalde.
Het Nationaal Park Hoge Kempen is een
succesverhaal dat 191 miljoen euro opbracht en 5000 banen genereerde. Een
voorbeeld dat toch moet trekken.
Bij het eerdere Landschapspark
Drongengoed was de bedoeling van alle goed menende mensen uit de natuursector
en uit de administratie om aaneengesloten gebieden te creëren van natuur en
landbouwgebieden, dorpen erin te laten fungeren als vertrekbasissen voor
bezoekers en nijverheden, verbindingen te maken tussen bos- en andere
natuurgebieden, landbouwers die geen opvolgers hebben te vergoeden voor hun
gronden die ingeschakeld kunnen worden in de natuurontwikkeling, kortom de biodiversiteit
te verhogen in het gebied en natuur en landbouw te verzoenen door landbouwers
in te schakelen in het beheer en de ontwikkeling naar een natuurvriendelijke
landbouw.
We hebben vergaderd, met de landbouw
en de gemeenten, ondersteund door de provinciale ambtenaren, uren en uren lang
en telkens weer kwam het wantrouwen naar boven, de onwil en het ongeloof over
de mogelijkheden. Van bij het begin, onder Minister Joke Schauvliege, als ik me
niet vergis in Thermae Palace in Oostende, en later in het overleg van het
Regionaal Landschap en het Leader Project Park Drongengoed was er veel
enthousiasme over de hoop dat het deze keer zou lukken om het Drongengoed als
kern van een 10000 haPark uit te bouwen.
We vergaderden in vele zalen met
tientallen mensen die mekaar niet verstonden en waar het wantrouwen naar mekaar
steeds groter werd. Zelfs de toenmalige voorzitter van het regionaal landschap
bleek een koele minnaar van de natuur en stelde zich op achter de eisen van de landbouw
dat er niets zou veranderen, dat vrijkomende gronden hen toebehoorden. De
landbouworganisaties konden enkel akkoord gaan met kleine ingrepen en zeker
niet met de bedoeling om gronden van bestemming te laten veranderen, laat staan
om in het landschap een verweving te krijgen van landbouw en natuur, met
bomenrijen en haagkanten, stepping stones voor dieren en planten, verbindingen
voor wandelaars tussen natuurgebieden met kleine doorbraken in landbouwgebied.
Het Leader project, klaar gestoomd
door enkele gemeenten, spande daarbij de kroon. Zonder ingrepen in het
landschap proclameerden zij dat hun dorpen de toegang zouden vormen tot het
park. Ze kregen de steun van toerisme en het bestuur van Leader zonder dat men
zich realiseerde dat de doelstelling niet haalbaar was als men niet ook andere
maatregelen nam, de landbouw overtuigde dat het uur U was gekomen om mee te gaan in de gedachte van een Park Drongengoed. Op de website van de
gemeente Aalter vindt men de restanten ervan.
Na enkele vergaderingen is de ambitie
ommee te doen aan de oproep van de Vlaamse
Regering om het Park Drongengoed te lanceren een stille dood gestorven. De
landbouwers hebben schrik, de natuurbeweging geen macht, de gemeenten geen durf
en de landelijke politiek staat onder druk van belangrijke spelers om zo weinig
mogelijk te veranderen.
Zo waren de
vergaderingen in het Meetjesland een voorloper van het verzet tegen de
natuurherstelwet van Commissaris Timmermans. Hij kreeg steun van het Europees
Parlement om een geamputeerde herstelwet in te dienen. Wie dat daarna zal
uitvoeren is nog stof tot slapeloze nachten en strijd op het plaatselijk
niveau. Met hopelijk politici die durven.
Want durven
daar gaat het over. Over de volgende verkiezingen kijken en doen wat er moet
gedaan worden. Tegen belangen ingaan vanuit een visie op een streek. Een visie
is formuleren welke doelen we willen nastreven en welke middelen we daarvoor
willen gebruiken. En uitleggen waarom men voor deze doelen kiest en hoe men ze
zo zal realiseren dat iedereen er beter van wordt.
Het afvoeren
van de ruimtelijke visie van Oost-Vlaanderen is een volgend hoofdstuk in het afvoeren
van doelstellingen omwille van de angst voor verkiezingen en het gelobby van
enkele belangengroepen. Of het algemeen belang ermee gediend is waag ik te
betwijfelen.
Fusie Kaprijke, Sint-Laureins, Assenede en Eeklo: een goed idee.
Waarom een fusie tussen Kaprijke, Sint Laureins, Assenede en
Eeklo een goed idee is.
Het is
zonneklaar dat de inwoners van de Meetjeslandse gemeenten niet staan te
trappelen om een fusie tussen die gemeenten te bejubelen. Verschillende
emotionele en zakelijke overwegingen zijn in het publiek te horen zoals het
verlies van eigenheid in een groter verband, het gevoel opgeslokt te worden
door een groter geheel en geen vertegenwoordigers meer te hebben, de afstand
tussen politiek en burger die zou vergroten, het ongelijke belastingsysteem dat
geld gaat kosten
Veel van de
bezwaren lijken redelijk tot men ze eens goed gaat bekijken. Maar als men doorvraagt
ontdekt men meestal dat de bezwaren op niet veel feiten zijn gebaseerd en niet
veel verder gaan dan een afkeer van verandering en een vrees voor verworven
privileges.
Niet te
onderschatten zijn ook de belangen en verwachtingen van de huidige politici die
vrezen voor hun zitje of hun ambt. Zij kunnen de fusie zien als een
opportuniteit om de gemeenten de toekomst in te leiden, maar ook als een
bedreiging voor hun positie.
Voorwaarde
voor de fusie is dat het voorzieningenniveau per deelgemeente niet mag worden
aangetast en er een evenredige vertegenwoordiging van de gemeenten in de
bestuurlijke organen wordt nagestreefd.
In wat volgt
zullen we ingaan op de vraag waarom de fusie een goed idee is.
1. De gemeenten Kaprijke, Sint Laureins
en Assenede zijn gemeenten met een beperkte beleidskracht door het gebrek aan
personeel. Daardoor zijn er gemiste kansen op allerlei vlakken. Het
onderbrengen van de bestaande personeelsleden in één ploeg geeft ongekende
mogelijkheden van samenwerking, van versterking van het gemeentelijk beleid,
van initiatieven en van ondersteuning en dienstverlening aan burgers.
2. Een gezamenlijk financieel beleid
laat toe efficiënter om te gaan met de middelen doordat men samen kan aankopen,
samen kan uitvoeren, grenzen vervagen, samen een financieel beleid kan
uitstippelen dat ten goede komt aan de burgers.
3. Het eenvormig invullen van
belangrijke taken zoals de ruimtelijke ordening, het sportbeleid, het
gezondheidsbeleid, het ouderen en jongerenbeleid zorgt voor eenduidigheid en
duidelijkheid voor de burgers waar nu door de verschillende besturen soms
tegenstrijdige signalen aan de burgers worden gegeven.
4. De schuldenlast van de gemeenten
wordt door de subsidiëring van de fusie met een belangrijk aandeel overgenomen
door de Vlaamse overheid zodat nieuwe projecten die nu niet mogelijk zijn
kunnen worden uitgevoerd en/of de schulden die er zijn substantieel verminderd
worden.Indien de vier gemeenten
samengaan is er een budget van meer dan 25 miljoen ter beschikking.
5. Door de versterking van de gemeentelijke
administraties staat ook de politiek sterker omdat er meer beleidsvoorbereidend
en uitvoerend werk kan worden opgenomen. Door de gebrekkige opvolging in de
huidige situatie gaat veel tijd verloren bij het ontwikkelen van projecten. Zo
heeft de gemeente Kaprijkeeen beperkt
aanbod van subsidies, culturele faciliteiten, volwassenonderwijs, gebouwen voor
de jeugd, fiets- en voetpaden, ondersteuning van verenigingen en
socio-culturele activiteiten, voorzieningen voor ouderen en jongeren.
Tevens is
er te weinig bestuurskracht om op bovengenoemde domeinen het verschil te maken.
Toerisme bijvoorbeeld is beperkt in vergelijking met gelijkaardige gemeenten
ondanks de grote troeven die de gemeente heeft met de aanwezigheid van een
grote oppervlakte bos. Ook de aanslagvoet roerende voorheffing ligt voor een
rijke gemeente beneden de aanslagvoet in arme vergelijkbare gemeenten wat er op
wijst dat niet alle financiële bronnen worden aangeboord om de wegen te
onderhouden, fietspaden en trage wegen aan te leggen.
6. Op dit ogenblik schommelt het
belastingstarief voor personen van de vier gemeenten tussen 7 en 7,7 %, de
opcentiemen tussen 756 en 882. De fusie geeft de mogelijkheid door het
verminderen van de schulden om deze ongelijkheden weg te werken zodat in dit
deel van het Meetjesland de tarieven gelijk zijn. Er zijn geen goede redenen te
verzinnen om die gelijke behandeling van de burgers niet te doen.
7. Naast de versterking van de
ambtenarij is er ook de versterking van de politiek door de verhoging van de salarissen
van de politici waardoor zij van het besturen hun hoofdberoep kunnen maken. Dit
wordt gecompenseerd door het verminderen van de mandaten van zowelde leden van het schepencollege als van de
leden van de gemeenteraad. In een kleine gemeente vist men in een kleine pool
van mensen die zich willen inzetten voor de gemeentelijke politiek.
8. Een te kleine gemeente heeft problemen om voldoende personeel aan te trekken en te behouden door
carrièreperspectief te bieden. Goed geschoold personeel heeft het in een klein
bestuur snel bekeken, kan onvoldoende ambities realiseren voor een te beperkt
beleid. Meestal zullen goede mensen niet eens voor een functie in die gemeenten
solliciteren. Het is een relatief goed bewaard geheim dat veel kleine gemeenten
nog maar nauwelijks aan personeel geraken. Ambitieus personeel wil in een
bestuurskrachtige gemeente werken. Ook op dit vlak is de wereld sedert 1976
grondig veranderd.
9. Te veel en te veel kleine gemeenten leiden tot ineffectief beleid, tot
verlies van efficiëntie, tot het weglekken van overheidsmiddelen en tot meer
maatschappelijke onduurzaamheid. Vooral die laatste waarde beheerst de agenda
steeds meer. Gemeenten die allemaal voor hun eigen kunstmatig afgebakend
gebiedje meer woningen willen, eigenlijk van alles meer willen, dat bestendigt
de aantasting van de ruimte, verhoogt het mobiliteitsprobleem, versterkt de
versnipperde verstedelijking. Niet duurzaam genoeg, niet effectief genoeg, niet
efficiënt genoeg.
Besluit:
Er
zijn vele redenen om te fuseren. De bevolking zal er wel bij varen omdat er
beter voor de bevolking kan gezorgd worden op allerlei terreinen.
Niet fusioneren zal onze gemeenten 25
miljoen kosten en blijft de geringe bestuurskracht in de kleine gemeenten wegen
op het realiseren van noodzakelijke projecten.
Guido Steenkiste
Voor de tekst werden argumenten
gebruikt van o.a. Filip De Rynck,
hoogleraar bestuurskunde aan de RUG
De zomer van
2022 is getekend door de oorlog in Oekraïne, de hete zomer en de gevolgen van
beide gebeurtenissen.
De oorlog in
Oekraïne drukt Europa met de neus op de feiten. Onze verslaving aan olie en gas
brengt onze samenleving in nog geen vijftig jaar in nauwe schoentjes , omdat
olie en gas ons afhankelijk hebben gemaakt van regimes met dictatoriale
neigingen die niet voor oorlogen, en misschien kernoorlogen terug schrikken .
Zozeer zelfs dat onze plannen om afstand te nemen van kernenergie en de
klimaatverandering drastisch aan te pakken op losse schroeven zijn komen te
staan.
Dat we zo
afhankelijk zijn is ons en onze politici aan te wrijven. Tussen 1973 en 2022
hebben plolitici niet de conclusies getrokken die nodig waren om onafhankelijk
te worden van de olie- en gasstromen en de gevaarlijke kernenergie. Integendeel
elk jaar is de afhankelijkheid gegroeid. Er zijn te weinig incentives geweest
vanuit de regeringen, de provincie- en gemeentebesturen om een andere richting
in te slaan. Business as usual bleef in die jaren het uitgangspunt, geloof in
onuitputtelijke grondstofstromen en het herverdelend kapitalisme werd beleden.
Wijzelf dachten ook lange tijd dat het wel niet zon vaart zou lopen met die
klimaatverandering, bleven huizen bouwen die net niet voldoende uitgerust waren
om onafhankelijk te kunnen leven, los van de grote spelers op de energiemarkt.
Er waren geen grootschalige isolatieprogrammas waarbij iedereen betrokken was,
huurders en eigenaars. Zonnepanelen werden enigszins gesubsidieerd maar niet
zodanig dat iedereen en gezamenlijk, de daken ging vol leggen, warmtepompen
zijn nu nog niet verplicht in nieuwe huizen. Sociale woningen zijn geen BEN
woningen of minder waardoor ook sociaal zwakkeren beschermd werden.
Het gevolg
van dit alles is deze zomer van 2022 wel vreselijk duidelijk geworden. De
natuur heeft ons een hete kater bezorgd waardoor oogsten zijn verbrand, schepen
niet verder konden op de Maas, water een kostbaar goedje werd, in de eerste
plaats voor de landbouw die niet langer oppervlaktewater mocht sproeien. De
natuur is in dichte en verre buitenlanden verschroeiend aangevallen door
bosbranden, overstromingen en massale volksverhuizingen.
En we werden
aangevallen door onze leveranciers en beursspeculanten die winsten roken en die
ook opstreken. De zeven zusters uit de oliewereld strijken immense winsten op
die uit de zakken van de gewone mensen worden gehaald, die bedrijven in
moeilijkheden brengen. Hopelijk kan daarvan iets gerecupereerd worden voor de
arme staten en hun onderdanen.
Maar wat
voor ons milieuactivisten en natuurliefhebbers waarschijnlijk het meest pijn
doet is dat de reductiedoelstellingen die in Parijs zijn afgesproken, de Green
Deal van de Europese Gemeenschap en de programmas die staten en regeringen op
het oog hadden om de klimaatverandering vorm te geven wal eens massaal op de
schop zouden kunnen gaan, en gaan.
Denk maar aan
de vervanging van Russisch gas door schaliegas uit Amerika. Dat schaliegas
winnen gaat gepaard met een enorme vervuiling van bodems en grondwater. Door onder hoge
druk duizenden liters water, zand, chemicaliën en explosieven in de
leisteenlaag te spuiten, kraakt het steen en komt het samen met het zwaar
vervuilde water via de boorput naar boven. Deze techniek wordt in het Engels
fracking genoemd. In Amerika bestaan nu al 500000 boorputten waar schaliegas
wordt gewonnen. Met alle vervuiling vandien, en de vrees voor grondverzakkingen
en aardschokken. Zoals de gaswinning in Groningen ons heeft geleerd.
Tel op
de hernieuwde interesse voor de kernenergie die gevaarlijk blijft zoals
Zaporitja beklemtoond, de 6 centrales die in oorlogsgebied zijn terecht gekomen
en waarvan het internationaal Energie agentschap waarschuwt voor grote gevolgen
voor de Europese en Russische bevolking. Zonder dat we nog eens waarschuwen
voor het nucleaire afval waarvoor nog steeds geen afdoende oplossing is
gevonden.
Tel op
de hernieuwde aandacht voor kolencentrales waarvan al lang geweten is dat zij
het broeikaseffect aanwakkeren en dus nefast zijn voor het milieu en de natuur.
Er is
maar één weg. We moeten zo veel als mogelijk onafhankelijk worden van de grote
spelers op de markten door zelfvoorzienend te bouwen en te produceren. We
moeten ons niet afsluiten van de wereld maar ook anderen helpen zelfvoorzienend
te worden. Zon en wind zijn ieders bron om los te komen van de dictators en het
kapitalisme.
Ik begrijp Groen in de regering maar het zit me niet lekker.
In het
begrotingsdebat van 13 oktober viel op dat voor Petra De Sutter, dus voor
Groen, alle opties open waren om indien de Creg vindt dat de
bevoorradingszekerheid in het gedrang kan komen, er opnieuw moet gepraat worden
over het langer openhouden van meer dan de twee kerncentrales die we nu al niet
sluiten en voor tien jaar langer laten produceren. Over deze uitspraak die door
de eerste Minister reeds werd uitgesproken in zijn begrotingsverklaring, state
of the union, genoemd naar het beroemde voorbeeld, wat het gebeuren extra glans
moet geven, valt heel wat te zeggen.
Laten we
beginnen dat ik, als Groen-lid, begrip heb voor de moeilijke positie van Groen
in deze regering omdat de situatie uitermate moeilijk en onvoorspelbaar is. Ik
begrijp dus ook dat onze regeringsleden onder grote druk staan waardoor
principes en uitgangspunten van Groene politiek die in het verleden vorm kregen
niet zomaar toegepast kunnen worden. Dat is inherent aan een coalitie maar in
de huidige omstandigheden, die niet vergelijkbaar zijn met eerdere crisissen,
is niets meer zoals het was en moeten nieuwe paden en afwijkingen van vroegere
standpunten mogelijk zijn. Echter tot een bepaald punt en het is aan de partij
en zijn leden om te bepalen welk punt dit is.
De strijd
die Groene regeringsleden hebben te leveren in de regering is niet min. Zoals
de kersverse voorzitters zouden zeggen gaat het niet enkel over de diepgroene
ecologische standpunten maar ook over sociale en economische waardoor het
strijdtoneel zeer breed is. Blijft dat de ecologische standpunten de core
business van de partij zijn of zouden moeten zijn. We hebben blijkbaar de
strijd verloren over de kernuitstap door toe te geven dat we akkoord konden
gaan met de verlenging van twee kerncentrales voor 10 jaar. Dat zit me niet
lekker maar ik begrijp het. Er is onmenselijke druk geweest van de media en de
andere politieke partijen om de kernuitstap te voorkomen en de
bevoorradingszekerheid was een welgekomen argument om de Groenen te doen
omgaan. Ik begrijp ook dat voor vele klimaatactivisten kernenergie te weinig
opweegt tegen de klimaatverandering en ook vanuit die hoek de druk op Groen
groot was. Blijft dat kernenergie een gevaarlijke energiebron is door de
mogelijkheid van ongevallen en oorlogsdaden, zie Zaporizja, met enorme gevolgen
voor de volksgezondheid, dat het afvalprobleem wordt doorgeschoven naar
volgende generaties omdat er geen afdoende oplossingen zijn voor eeuwenlange
stockage, en dat verdere ontwikkeling van kernenergie andere alternatieven naar
de achtergrond verschuift. Maar we wonnen en winnen de strijd om de verdere
uitbouw van de windenergie op zee door de engagementen over nieuwe windparken
en de verbindingen met andere parken.
We temperen
onze bedenkingen over Groen in de regering door het ongelooflijke harde werk
dat Tinne Van der Straeten, onze Tinne, heeft geleverd om te voorkomen dat de
kernuitstap zou worden verschoven , maar het was in de huidige omstandigheden
een ongelijke strijd zoals we hierboven aangaven. Groen had kunnen besluiten
een crisis uit te lokken maar het was helemaal niet zeker dat dit tot het
gewenste resultaat zou leiden en zeker was dat de publieke opinie niet zou
volgen. Meegaan met de flow was begrijpelijk maar het zit me niet lekker..
En dan de
strijd om het plafond in Europa, eerst bijna alleen, dan met enkele landen die
overstag gingen en nu met heel Europa. Een plafond dat in vergelijking met de eerdere
prijzen nog hoog ligt maar dat Tinne aangreep om op Belgisch vlak nog verder te
gaan in 2023. Het bereiken van het plafond dat een corridor is geworden, van
deze door sociale motieven ingegeven strijd , kan op dit ogenblik niet
overschat worden. In de slip stream van deze overwinning kan ook het afromen
van de winsten van de energie-profiteurs niet genoeg onderstreept worden.
Uit
voorgaande kan niet anders dan worden afgeleid dat de Groenen in de regering en
in de eerst plaats Tinne van der Straeten een ongelooflijk palmares kunnen
voorleggen. Met begrip van mijn kant voor de moeilijke situatie waarin dit
moest gebeuren. Hopelijk zien ook de kiezers dat.
De situatie
voor Groen is er niet eenvoudiger op geworden nu de oorlog aanklopt en de
energieprijzen de pan uitswingen. De vraag is wat de kiezer denkt en zal doen
in 2024 en hoe Groen zich daarmee moet verhouden.
Het is
duidelijk, het wordt een harde strijd om als Groen overeind te blijven in al
het geweld dat gevoed wordt door de mainstream media en de andere partijen. Het
komt er op aan de kiezers beter mee te krijgen in de overwegingen en strategie
die gericht is op ecologische motieven, gezondheid en veiligheid en de
zekerheid dat de lamp niet uitgaat. Ondanks mijn pijn in de buik denk ik dat
het pragmatisch benaderen van de huidige situatie de enige mogelijke is.
Wat beter
kan is de analyse van de situatie. In de situatie zoals ze nu bestaat zijn er
belangen in het spel die Groen ver overstijgen. De rol van de NAVO en de
belangen van Amerika in de ontstane situatie zijn niet min. Het leveren van
schaliegas aan Europa verandert de energiemarkt en verbetert de positie van
Amerika in deze markt. De verkoop van militair materiaal versterkt de westerse
bedrijven die wapens maken, ook FN, de megareclame voor kernenergie, de
ontwikkeling van de kleine modulaire kerncentrales, verschuift de mogelijkheden
om van die kernenergie af te geraken. Dit alles heeft een enorme invloed op het
bereiken van de klimaatdoelen van Parijs doordat fossiele brandstoffen weer
belangrijk worden of verder belangrijk blijven. En natuurlijk doet de oorlog
daar niet goed aan. Hierdoor zijn exporterende landen weer aan zet die in het
verweer waren gedrongen door de plannen om deze brandstoffen te beperken of uit
te faseren.
Daarbij
moeten we niet nalaten te vermelden dat de neo-liberale wereld met de vrije
markt als uitgangspunt ons in een situatie van afhankelijkheid heeft gebracht
die ons nu zuur opbreekt. Alles was mogelijk en de hele wereld was goed genoeg
om veel geld te verdienen op de uitbuiting in Azië en Afrika en afhankelijk te
worden van potentaten en dictators om het grote gewin. Het zijn de klassieke
rechtse gedachtenstromingen en politieke uitvoerders ervan die verantwoordelijk
zijn voor de huidige problemen. Het zijn zij ook die het groene gedachtengoed
van lokaal, besparend en minder consumeren altijd, en nu nog hebben afgedaan
als dagdromerij en groene fantasieën. Ten andere een burgemeester van een grote
Vlaamse stad is daar nog steeds mee bezig vanuit zijn rechtse en conservatieve
brein.
Communicatie
met de bevolking is door de ingewikkelde situatie niet vanzelfsprekend. Toch
vind ik dat het beter kan door goed uit te leggen in welke wereld we leven, wat
de oorzaken van de huidige problemen zijn, en duidelijk te maken dat de
ecologische oplossingen de toekomst voorbereiden. De angst bij de bevolking
moet niet onderschat worden. Dat pragmatisch handelen ook van de Groenen mag
verwacht worden ligt voor de hand. Anders dreigt een debacle zoals in 2003. In
die zin begrijp ik onze Ministers maar het doet er niet minder pijn om.
Soms zakt de
moed mij in de schoenen. Als ik nog maar eens moet uitleggen dat iedere
persoonlijke poging om de klimaatproblematiek te tackelen zinvol is maar
onvoldoende. Dat er meer moet gebeuren, dat er structureel moet gewerkt worden,
dat diegenen die dat kunnen dat ook moeten doen, en dat wij diegenen moeten
kiezen die zullen doen wat ze gezegd hebben. Ik ben er ook nogvan overtuigd dat er anderen zullen zijn die
de zaken zullen dwarsbomen omdat zij niet geloven dat de aarde er slecht aan
toe is, of dat ze belangen hebben die niet gediend worden door ingrepen die daar
tegen in gaan.
Hoe groot
mijn geloof ook is het zal nooit voldoende zijn om de beslissingen in China of
India te beïnvloeden, laat staan dat het groot genoeg is om dat te doen in mijn
eigen gemeente. Ik heb genoeg ervaring in het beïnvloeden van politici om te
weten dat die niet zo beïnvloedbaar zijn, andere disciplines beoefenen waardoor
zij in andere oplossingen geloven of het begin van andere oplossingen zien. Of
er is gewoon the economy stupid de werkgelegenheid, de consumptieve
gedrevenheid van velen die de gedachten de andere kant doen uitgaan dan we
zouden kunnen vermoeden, kijkend naar de bedreigingen die we in allerlei
fenomenen kunnen zien.
Kortom als
ik vrienden tegen kom tijdens een zondagse wandeling en hoor dat zij een lezing
hebben gevolgd over de klimaatproblematiek en dat de prof van dienst vond dat
het de goede richting uitging, dat we goed bezig waren en zo zijn gehoor tot
rust en kalmte had gebracht dan sta ik met mijn mond vol tanden, ben ik niet ad
rem genoeg of heb ik geen zin de meningen in twijfel te trekken maar mijn
gemoed loopt dan vol.Ik kan er zo
triest van worden dat zelfs mijn vrienden niet doorzien dat deze verhalen kant
noch wal raken maar nog verteld worden. Neen we zijn niet goed bezig, we
verstoken nog altijd grote hoeveelheden fossiele brandstoffen, - er zijn er
zelfs die nog houten kachels in hun huizen hebben geïntroduceerd- , we razen
nog met autos alsof er niets aan de hand is, de installatie van zonnepanelen
wordt nog steeds berekend op de winst die men kan maken en niet op basis van de
eigen productie van elektriciteit en zo het vergroten van onze onafhankelijkheid
van fossiele brandstoffen uit Rusland of andere Saoudis. Stop die honger door
de windmolens op zee uit te breiden en de leidingen die nodig zijn om de
elektriciteit aan land te brengen onder de grond aan te leggen. Niet morgen
maar vandaag, Fluxus, en ophouden met het gemekker dat dat te duur is.
Beste lezer,
jij die mij nu reeds geruime tijd volgt weet dat ik een zeer sterk geloof heb
in de maakbaarheid van de samenleving, in het realiseren van concrete
maatregelen zoals daar zijn goede fietspaden, trage wegen, kleinschalige aanpak
in onze dorpen die levendig kunnen zijn als we ze niet aan de commercie over
laten maar zelf vorm geven. Ik zal daarin altijd blijven geloven maar zie de
krachten die het onmogelijk maken. Neem nu de ontwikkelaars die in al onze
dorpen mogelijkheden zien om appartementen te realiseren, niet gehinderd door overheden
die om de kleinschaligheid en leefbaarheid van onze dorpen geven maar de
ontwikkelaars gewillig hun zin laten doen. De leefbaarheid van woningen in onze
dorpen dient een belangrijk doel en dus kunnen niet overal appartementen worden
gebouwd. Ooit las ik dat die appartementen zo moeten gebouwd worden dat de
lichtinval maximaal moet kunnen zijn. Als men nu in onze straten appartementen
bouwt die het licht niet in mekaars leefkamer toelaten dan tast men de
leefbaarheid van de dorpen aan.
In mijn gemeente
is er een schepen die deze ontwikkelingen in de juiste banen wil leiden. Twee
bouwlagen met eventueel een dakkapel vind hij nog net kunnen. Ikzelf vind die
dakkapel al een kapel te ver omdat je dan vlug over drie bouwlagen spreekt.
Maar het belang van het werk van die schepen is dat hij de zaak scherp stelt.
De ontwikkelingen kunnen niet zomaar hun gang gaan, er zijn regels die
ingegevenzijn door goede ruimtelijke
ordening en kwaliteit van wonen.
En zo ben ik
dan weer een gelukkig mens omdat ik weet dat velen met mij bezorgd zijn over de
grote en kleine dingen en proberen om de kwaliteit van leven te verhogen, de
klimaatproblematiek tot in de kleine dorpen aan te pakken, goed geïnspireerd
zijn en de fakkel kan worden door gegeven in het geloof dat misschien alles
goed komt. Alhoewel ik dat soms betwijfel. Ik hoop u niet.
Laatst vond
mijn vrouw dat ik een nieuw jasje nodig had. Mijn jasjes zijn een beetje démodé
en zeker niet geschikt voor de zomer, dus een modern jasje zou mij door de
zomer vergezellen. Met enige tegenzin, vragen en opmerkingen zoals is dat nu
nodig? ik heb al jassen, jassen zijn in de zomer overbodig, je oogt ouder dan
je bent met een confectie jas , trokken we op pad.
Toevallig
konden we dat combineren met een wandeling in het Gentse parkbos, een
verwezenlijking van Natuur en Bosen het Gentse stadsbestuur dat inzet op recreatie
dicht bij de stad. Het Parkbos blijkt een aaneenschakeling van verschillende natuurlijke
biotopen en enkele woongebieden die variëren in de sectoren fauna en flora.
Maar niet enkel daarin. Het gaat om een combinatie van moerasgebieden met
knuppelpaden, speelnatuur, knotbomen, weidse graslanden, statige kastelen met
imposante toegangsdreven, landbouw met eigen klemtonen zoals educatie en
streekproducten. Kortom erfgoed, landbouwen natuur gaan er samen, korte en lange wandelingen, fietsen en
kleuterwandelen, ontmoeten en ontstressen.
Genoeg
reclame. Na een fikse wandeling belanden we in Adventure op zoek naar een
trendy jasje dat ook tegen de regen kan, een jasje dus dat te dragen is op natuurwandelingen
maar eveneens op de Gentse Fieste.
Het aanbod
is er groot, je voelt je zo wel aan vakantie toe, de zaak ademt vakantie in
flashy en andere kleuren, ze is er om en rond je. Knap gedaan en het legt de
eigenaars, de familie Lathouwers geen windeieren, zo te zien. De overkoepelende
NV heeft veel schulden en betaalt weinig of geen belastingen, maar het feest
gaat blijkbaar wel door.
Maar daar
wou ik het met u niet over hebben. Wel over de jasjes die we vonden die
kandidaat waren voor een aankoop. Flashy waren ze maar bij nader toezien heb ik
ze niet gekocht. Ze bleken in polyester uitgevoerd, en gemaakt in China en
Cambodja. Polyester wordt gemaakt van aardgas en aardolie en meestal gemengd
met een deeltje katoen. Men voegt er ook chemische stoffen aan toe en het is
brandbaar, wordt dan vloeiend en kan ernstige brandwonden veroorzaken.
Eigen aan
dit soort kledij is ook dat zij gemaakt wordt in lage loonlanden, met weinig
controle, want de meeste kledingmerken ontwerpen wel zelf maar produceren niet.
Zij laten produceren in lage loonlanden waar slecht betaalde werknemers lange
werkweken maken, overuren moeten presteren in meestal onveilige gebouwen, heel
dikwijls bij onderaannemers die nog minder betalen, in nog slechtere
omstandigheden. Voorbeelden ervan zagen we de voorbije jaren in gebouwen die
ingestort waren tijdens de werkuren en vele slachtoffers maakten.
Zonder jas
ben ik thuis gekomen, met in mijn hoofd de wil om mij los te maken van deze
industrie door mij te informeren over de schone kleren campagne. Die campagne
promoot ecologisch duurzame en of ethische mode. De kleding die men er vindt
bestaat uit biovezelkleding, beter ecologische kleding waarvan het bioweefsel
ook ecologisch veredeld is. De campagne heeft een brochure waarin winkels en
webshops zijn opgenomen waar die schone kleren te vinden zijn en de stad Gent
heeft op haar website ook een aantal zaken waar die schone kleren te vinden
zijn. Er was een show waar de kleren werden getoond op het Fair Fashion Fest.
Er is een lijst van merken die wel of niet ecologisch en /of fair trade zijn.
Wij zijn het aan de aarde en de mensen verplicht ook dit deel van onze
verantwoordelijkheid op te nemen. Alhoewel, het moet gezegd worden, dat die
kledij niet makkelijk te vinden is.
Ten andere.
Erger jij je ook zo aan die media en mensen die de planeet denken te redden
door naar de armoede in onze maatschappij te verwijzen? Mijn idee is dat als de
middenklasse passieve huizen bouwt, investeert in de renovatie van oudehuizen, isoleert en zonnepanelen plaatst, de
milieuvriendelijkste auto kiest, minder met de autorijdt en het meest ecologisch verantwoord
vervoermiddel kiest, en winkels mijdt waar men vervuilende artikels verkoopt,
dat dan al veel minder CO² zou worden uitgestoten. Aangezien het grootste deel
van de maatschappij bestaat uit die middenklasse zou dit meer dan een slok op
de klimaatborrel schelen.
Energiepolitiek: Waarom ik mijn lidkaart van Groen niet verscheur
Ik heb het artikel van Aviel Verbruggen onder de titel
Een Groene Minister, architect van SMR-atoomkernenergie met interesse
gelezen. Als mede-oprichter van de aktiegroepen tegen kernenergie ( VAKS) ken
ik Aviel Verbruggen als een kritische denker over de maatschappelijke
ontwikkelingen, in het bijzonder over de energiepolitiek. In het verleden is
hij daarvoor verguisd door delen van het establishment en zeker in kringen van
kernenergie-gelovigen.
Zijn
kritische blik blijkt uit zijn artikel als reactie op het interview dat Tinne
Vanderstraeten gaf aan DS. Wat mij daarin opvalt is dat Aviel weinig oog en
begrip heeft voor de moeilijke politieke situatie waarin de Minister moet
laveren om de kernuitstap te realiseren. In het regeerakkoord staat dat de
kernuitstap gerealiseerd wordt als de bevoorradingszekerheid verzekerd is.
Zeker,Groen heeft dit regeerakkoord
onderschreven in de volle overtuiging dat dit geen probleem zou zijn als
hernieuwbare energie volop tot ontplooiing komt en als er gascentrales zorgen
voor eventuele vervangcapaciteit. Ook ik heb dit laatste altijd een moeilijk te
verteren punt gevonden omwille van de CO² emissies en de doelstellingen die we
hebben afgesproken om de klimaatproblematiek te beteugelen. Maar de
doelstelling om de kerncentrales te sluiten is na jarenlange blokkade te belangrijk om op te geven zodat een
tijdelijk compromis een eerbare uitweg biedt. Aviel bewijst ook dat de
kernuitstap nodig is door aan te geven welke immense gevolgen de kernenergie
heeft voor de toekomstige generaties en voor de huidige bevolking als het
misgaat.
In zijn
artikel laat Aviel zich echter te veel leiden door beweringen en niet door
feiten. Zo beweert hij dat de grote stroomproducenten de bocht naar
hernieuwbare energie hebben gemaakt om puur financiële redenen. Dat die
redenen er zullen zijn ligt in de doelstellingen van bedrijven. Maar dat
bedrijven enkel daarom de bocht hebben gemaakt is de onderschatting van de
invloed van jarenlange actie en sensibilisatie van de bevolking voor de
gevolgen van de klassieke fossiele en nucleaire opwekking van elektriciteit die
ook in het bedrijfsleven heeft geleid tot inzichten die we tot voor kort voor
onmogelijk hielden. Dat het bedrijfsleven dus meegaat met een Minister die
mogelijkheden biedt om een toekomstgericht energiebeleid op de kaart te zetten
moet ons dan ook niet verwonderen.
Of de Groene
Minister het verschil maakt in het energiebeleid is voor Aviel nog een vraag maar
voor vele waarnemers een zekerheid. Zij is door haar expertise en haar kennis
van de materie de uitgelezen persoon om de energiepolitiek van dit landvorm te
geven.
De Standaard
typeerde haar in november vorig jaar als:
In een
jaar tijd won minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) het
vertrouwen van de energie- en industriebonzen in ons land. Dankzij de expertise
die ze opbouwde als energieadvocate, de ervaring die ze op haar kabinet
verzamelde en haar open lijnen met cruciale directiekamers. Ze is een
technocrate, maar met een missie.
Die
missie is duidelijk. De kernuitstap wordt gerealiseerd en hernieuwbare energie
is de toekomst. En als ik daarbij gascentrales als tussenstap nodig heb dan zal
ik die gebruiken, stelt ze.
Cruciaal
in het stuk van Verbruggen is de passage over de SMRs, de imaginaire vierde
generatie kernmodules die door de lobby wordt gebruikt om kernenergie en de
splijtstofcyclus draaiende te houden.
In het
interview in DS zegt Tinne dat ze naar de mogelijkheid van SMRs wil kijken,
niet dat ze er aan zal werken en ze ontwikkelen. Willen kijken is geen
engagement tegenover deze ontwikkeling, het is enkel ingegeven door haar wil de
kernuitstap te realiseren met een regering waarin de socialisten zwijgen,
rechts de kernlobby volgt, en de anderen niet in de hoek van de
anti-wetenschappelijken willen terecht komen.
Verbruggen
begrijpt niet waarom Myrha de onderzoeksreactor waaraan het SCK werkt, niet
meteen door Tinne naar de schroothoop wordt verwezen. De strategie van de
Minister is veeleer te begrijpen als de oproep aan het SCK om eindelijk eens te
bewijzen dat ze iets kunnen met de Myrha. En als dat niet zo is, zoals al
jarenlang blijkt, ze ophouden met die technologie. Het uur van de waarheid
nadert dus. En je kunt geen twee oorlogen terzelfdertijd voeren.
Daarna
gaat Verbruggen helemaal uit de bocht. Hij benoemt de Minister als neo
modernist, ze kan haar geloof zeker kwijt aan het nucleair forum, ze is
onwetend over de vierde generatie, als ze even googelt zou ze al weten hoe het
zit, het is nonsens, misleiding.
Met als
conclusie dat hij als hij lid zou zijn van Groen, hij zijn lidkaart zou
verscheuren. We zullen niet schrijven wat we daarover denken maar voor mij
staat het vast dat ik dat niet zal doen. Ik zal de Groene minister blijven
steunen in haar aartsmoeilijke taak de energiepolitiek van dit land vorm te
geven waarbij ik ervan uitga dat in maart de kernuitstap gerealiseerd wordt.
Guido
Steenkiste
In een
jaar tijd won minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) het
vertrouwen van de energie- en industriebonzen in ons land. Dankzij de expertise
die ze opbouwde als energieadvocate, de ervaring die ze op haar kabinet
verzamelde en haar open lijnen met cruciale directiekamers. Ze is een
technocrate, maar met een missie.
Die
missie is duidelijk. De kernuitstap wordt gerealiseerd en hernieuwbare energie
is de toekomst. En als ik daarbij gascentrales als tussenstap nodig heb dan zal
ik die gebruiken, stelt ze.
Cruciaal
in het stuk van Verbruggen is de passage over de SMRs, de imaginaire vierde
generatie kernmodules die door de lobby wordt gebruikt om kernenergie en de
splijtstofcyclus draaiende te houden.
In het
interview in DS zegt Tinne dat ze naar de mogelijkheid van SMRs wil kijken,
niet dat ze er aan zal werken en ze ontwikkelen. Willen kijken is geen
engagement tegenover deze ontwikkeling, het is enkel ingegeven door haar wil de
kernuitstap te realiseren met een regering waarin de socialisten zwijgen,
rechts de kernlobby volgt, en de anderen niet in de hoek van de
anti-wetenschappelijken willen terecht komen.
Verbruggen
begrijpt niet waarom Myrha de onderzoeksreactor waaraan het SCK werkt, niet
meteen door Tinne naar de schroothoop wordt verwezen. De strategie van de
Minister is veeleer te begrijpen als de oproep aan het SCK om eindelijk eens te
bewijzen dat ze iets kunnen met de Myrha. En als dat niet zo is, zoals al
jarenlang blijkt, ze ophouden met die technologie. Het uur van de waarheid
nadert dus. En je kunt geen twee oorlogen terzelfdertijd voeren.
Daarna
gaat Verbruggen helemaal uit de bocht. Hij benoemt de Minister als neo
modernist, ze kan haar geloof zeker kwijt aan het nucleair forum, ze is
onwetend over de vierde generatie, als ze even googelt zou ze al weten hoe het
zit, het is nonsens, misleiding.
Met als
conclusie dat hij als hij lid zou zijn van Groen, hij zijn lidkaart zou
verscheuren. We zullen niet schrijven wat we daarover denken maar voor mij
staat het vast dat ik dat niet zal doen. Ik zal de Groene minister blijven
steunen in haar aartsmoeilijke taak de energiepolitiek van dit land vorm te
geven waarbij ik ervan uitga dat in maart de kernuitstap gerealiseerd wordt.
Regelmatig
lees ik uw columns in De Standaard. Daar vind ik dan telkens iets van en ik zou
dikwijls met u in discussie kunnen gaan. Want u bent op sommige terreinen
rechts conservatief en polariserend, maar dat is niet erg. Anne Applebaum is
ook conservatief en ik lees als geëngageerde burger, haar boeken ook. Ik ben
altijd progressief geweest. Als onderwijzer en directeur van een basisschool
val ik onder uw noemer dat ik het onderwijs zou hebben laten verloederen
waardoor kinderen aan de onderkant niet zouden krijgen wat ze verdienen. Ik kan
u verzekeren dat ik, en velen met mij die u links noemt, altijd hun beste
krachten hebben gegeven om het onderwijs voor die kinderen te verbeteren en hen
de beste kansen te geven.
U gaat nogal
met de ongenuanceerde borstel door links en ik voel mij daardoor aangesproken
omdat veel van de onderwerpen die u aanraakt in mijn beroeps- en politiek leven
een belangrijke rol hebben gespeeld.
Het is
onrechtvaardig en onrechtmatig (1) dat u links verwijt het moeilijk te hebben
met één religie en niet met een andere. Ik denk dat in het linkse, ik noem het
liever het progressieve kamp, velen vinden dat de scheiding tussen kerk en
staat een onderdeel is van onze rechtsstaat. Zonder nuances.
Het is
onrechtvaardig en onrechtmatig links te verwijten de ogen te sluiten voor de
onderdrukking van vrouwen in bepaalde gemeenschappen. Waar vrouwen onderdrukt
worden en om welke reden dan ook, zal dit in progressieve kringen niet aanvaard
worden. Maar om elke uiting van elke godsdienst dan zo maar te zien als
onderdrukking gaat ons te ver en is ongenuanceerd.
Het is
onrechtvaardig en onrechtmatig om de klimaatmeisjes van infantiele simplismen
te beschuldigen. Zij zijn onderdeel van een wereldwijde ecologische beweging
die terug gaat op de milieu- en vredesbeweging uit de vorige eeuw, gebouwd op
wetenschappelijke inzichten die ertoe leiden aan te nemen dat het gedrag van de
mensen op de wereld leidt tot de aantasting van de biodiversiteit en de
dreiging van een klimaatcatastrofe.
Wie ontkent
wat vraag ik me af als ik de vele analyses lees , o.a. in deze krant , die
getuigen van een progressieve visie op de realiteit met de bedoeling de wereld
te verbeteren, lokaal en globaal.
Is het dan
niet treurig dat een grote dame zoals u zich verlaagtom rechts als een geuzennaam te zien. Want
rechts betekent voor u in deze column alles wat links ook kan zijn. Ware het
niet beter uzelf kritisch te noemen over realiteiten en meningen zonder de
polarisatie te zoeken met linkse krachten die ook hun best doen om de wereld in
de voor hen juiste richting te sturen. Dat u het met hen niet eens bent daar
ben ik van overtuigd, en dat is uw recht, maar in de column van 28 oktober
haalt uzelf naar beneden. Jammer.
(1) Onrechtmatig is wat volgens het
ongeschreven recht in het
Ik moet
bekennen, en ik vind dat een beetje lastig, dat ik een matig natuurkenner ben.
Ik ken wel een aantal planten en bomen, maar ook niet zoveel dat ik een gids in
natuurland zou kunnen zijn, niettegenstaande ik een eerbiedwaardige track
record heb in de milieu- en natuurbeweging, al zeg ik het zelf. Mijn relatie
met de natuur is er één van bewondering, is een esthetische, is ingegeven door
te leven en te sporten in en met de natuur. Ik hou van bossen, van natuurlijke
omstandigheden, van vergezichten met kleuren, heuvels en dalen, van de
seizoenen die ons omringen met schoonheid en afwisseling.
Ik moet
bekennen dat ik nog meer van de natuur hou omdat die me laat zien hoe
afhankelijk alles op de wereld is van mekaar, hoe het één niet zonder het ander
kan, hoe de mens enkel kan overleven als ook de natuur herstelt van de vele
aanslagen die op haar worden gepleegd. Noem het een ecologisch bewustzijn
waarin alles betekenis heeft in zichzelf en in zijn verbanden, een rationele
benadering van alle processen die mij immuun maken voor fake news en
geitenwollensokken benaderingen.
Ik zal u
bekennen dat ik dus nogal op mijn hoede was toen een goede vriendin mij het
boek Het verborgen leven van bomen als geschenk gaf. De ondertitel verhevigde
de gedachte dat ik toch niet de man was om mee te gaan in verhalen over bomen: Wat
ze voelen, hoe ze communiceren - ontdekkingen uit een onbekende wereld. Mijn
rationele benadering van de natuur liet mij niet toe anders te denken.
Ik beken dat ik
mij dus grondig heb vergist. Bomen hebben vriendschappen, spreken een taal,
helpen mekaar, houden van elkaar, zorgen voor hun nalatenschap, hebben een
boomschool, vechten samen een strijd op leven en dood, zijn trots als ze ouder
worden, specialiseren zich en onder de grond is er een leven dat we minder
hebben verkend dan de maan, bij wijze van spreken dan.
Enkele
elementen die me overstag deden gaan:
Bomen
ondersteunen mekaar via het schimmelnetwerk dat meer dan een vierkante
kilometer groot kan zijn, onder de grond, of met rechtstreekse vergroeiingen.
Zo geven ze voedingsstoffen door aan mekaar en fungeren ze als burenhulpje. Dat
hebben wetenschappers ontdekt in natuurlijke bossen.
Bomen spreken
een geurtaal. Acacias in Afrika verwittigen mekaar als er giraffen in aantocht
zijn. Als rupsen hen aanvreten, zenden bomen elektrische signalen uit, weren ze
zich en ontwikkelen geurstoffen. Zo zendt de eik looistoffen naar bast en
bladeren waardoor vijanden worden afgeschrikt.
Onderling
compenseren bomen zwakke en sterke punten: beuken zijn productiever als ze
dicht bij elkaar staan; gedund worden het kluizenaars. Ze stemmen ook onderling
af, willen samen bloeien, beheersen hun productie zodat reeën en everzwijnen om
de zoveel jaar te veel eten krijgen zodat jonge boompjes die anders gegeten
worden overblijven en kans hebben te groeien tot op een hoogte waarop zij niet
meer gegeten kunnen worden.
Bomen groeien
maar traag in het bos. Trage groei is een voorwaarde voor hoge leeftijd. En de
ideale boom groeit kaarsrecht, heeft een gelijkmatige kroon, naar boven
wijzende takken. Bomen zijn zuinig met water. In de winter tankt de beuk 500
liter water. Twee weken zonder water is voor veel bomen al moeilijk. Asceten
overleven makkelijker dan diegene die verwend zijn. Bomen schreeuwen als ze
dorst hebben en als de waterstroom wordt onderbroken krijgen bomen in het bos
rillingen.
Ik kan nog even
verder gaan met meer opmerkelijke passages uit het boek. Maar ik moet ophouden
te citeren en ik beken dat ik onder de indruk ben omdat de schrijver, Peter
Wohlleben, er in slaagt zijn kennis als boswachter te verbinden met wetenschappelijk
onderzoek dat de meeste van zijn boude beweringen staaft.
Ik kijk nu
anders naar bomen in het bos en daarbuiten. Die eenzame beuken langs de straten
zijn er slechter aan toe dan hun lotgenoten in de bossen, omdat zij niet kunnen
genieten van de vele voordelen die hun bloedbroeders hebben door de nabijheid
van andere bomen en van het ondergrondse netwerk dat hen de kans geeft te
overleven als het niet goed gaat.
Ik beken dat er
meer is dan wat ik ooit van bomen heb verwacht. Ze zijn solidair met elkaar,
waardoor je hen sociaal kunt noemen. Zij zijn ecologisch want maken deel uit
van een netwerk dat ondergrond en bovengrond verbindt. Ze zijn duurzaam omdat
ze voor de toekomst zorgen en eens overleden het huis zijn van allerlei
ontwikkelingen die voor nieuwe leven zorgen.
Een
persoonlijke kijk op het Meetjesland door Guido Steenkiste. Reageren kan via
info@npmeetjesland.be.