DE GROTE HEIDE / THE GREAT HEATHLAND
Foto

NATUURBELEVING EN ZACHTE RECREATIE IN DE VALLEI VAN DE GROTE EN DE KLEINE NETE
Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Onhandig eco-ambassadeurtje


In het Grote Heidelandschap had ik vandaag de kans deze meikever te fotograferen.

Deze kever wordt ook wel 'molenaartje' genoemd, omdat er op de dekschilden precies steeds wat meelpoeder ligt. Een onhandig molenaartje wel: Zijn brommende vlucht eindigt dikwijls pats tegen een boomstam of een muur, waarbij de kever op zijn rug belandt en slechts met grote moeite terug overeindgekrabbeld geraakt.

Molenaar is wel niet zijn enige beroep. Deze kever is naast molenaar ook een eco-ambassadeurtje: Sinds de jaren 60 liep de populatie dramatisch terug, en de kever verdween bijna volledig voor enkele decennia: De intensieve bestrijdingsmiddelen en het toenemend gebruik van kunstmest in de landbouw deden deden deze kevers de das om. Ook werden akkers vanaf de jaren 60 veel dieper omgeploegd, waardoor de keverlarven bloot kwamen te liggen en in vogelsnavels verdwenen.

Sinds enkele jaren zijn ze gelukkig terug in opmars. Is ons ecosysteem aan de betere hand of bouwde deze kever een resistentie tegen bestrijdingsmiddelen op? Die vraag laat ik mijn enthousiasme niet beïnvloeden: Ik zie de meikever graag terugkeren.

Welkom thuis, molenaar!

Rodrik Steverlynck 18 mei 2008


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Oude landwegel heropend in Grote Heidelandschap!


Vrijdag, dus stil in Olmen, en ondanks alle voorspellingen best goed weer!

Dus: met mijn picknick, verrekijker en fototoestel in de rugzak heerlijk fietsen door het landschap van Grote Heide. Mijn gebruikelijke wandeling, die nu blijkbaar nog mooier wordt:

Ik fietste zoals gebruikelijk de Hamsestraat door, en dan Heidehuizen in. Om tot mijn verwondering een transformatie van formaat te ontdekken in Verloren Kost!

Tot voor kort begon Verloren Kost met een hoop afval (naast een bordje 'verboden te storten'!), waarna je op de erg dichte braambossen, netels, struiken en boompjes stootte.

Enkel in de greppel nààst het pad, en dan nóg met de nodige kleerscheuren, kon je doorheen Verloren Kost geraken.

Ik had het genoegen vandaag de enthousiaste gemeentewerkers te ontmoeten die dit hindernissenparcours omtoverden tot een prachtige landwegel die u van de Hamsestraat naar de Immerseweg en Grote Heideweg leidt.

De heren maakten zich zorgen rond het openhouden van de wegel, en vroegen me wat reclame te maken voor dit weggetje. Wat ik hierbij geprobeerd heb. Goed zo, jongens?

Ik denk niet dat de heren zich zorgen moeten maken: Volgende week trekt er al een wandelvereniging door Verloren Kost. En bij de volgende Grote Heide-activiteit zal deze mooie wegel ook zeker niet ontbreken!

En ondertussen loopt de avonwandeling met mijn hond hier voortaan zowat dagelijks door. Zodra het pad nog wat effener ligt, volgen de fietsers wel vanzelf!

Dank u, gemeente Balen, en dank jullie, gemeentejongens: Prachtig werk. Een absolute meerwaarde in het Grote Heidelandschap!

Rodrik Steverlynck    vrijdag 16 mei '08


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Natuurreservaat Scheps


Eén van onze laatste aaneengesloten moerasgebieden: Natuurreservaat Scheps in Olmen-Balen...

Een landschap waarin u wegdroomt, eender welke route u door dit uitzonderlijk biotoop volgt: Enkel een ontbrekende kudde zwarte stieren en het gegeven dat de paarden hier bruin zijn, scheiden je droom van de echte Camargue, het moerassige regionaal park in Zuid-Frankrijk...

Tot voor kort was dit gebied voor de doorsnee wandelaar zonder gids minder toegankelijk vanwege de vele grachten, de sterke waterniveauschommelingen en de drassige partijen moerasgrond.

Het Agentschap voor Natuur en Bos opende echter, in samenwerking met V.V.V. Balen, verschillende bewegwijzerde wandelpaden in Scheps.

U kan nu dus ook individueel zonder gids van dit moerasgebied genieten: U kan kiezen voor het moeraspad, dat 5 kilometer lang is. Of u volgt het weidepad, dat u 7 kilometer lang door een landschap waar u stil van wordt.

Plaatsen in Olmen-Balen waar de bewegwijzering start, zijn:

l de kruising van de Broekstraat met de Heiloopstraat 
l
de Odradastraat  
l
de Halflochtdijk  
l
de Zillendijk (Het Pick Nick Eilandje ligt op 50 meter van de Zillendijk)  
l Bruine Kolk

Scheps ligt in de bovenloop van de vallei van de Grote Nete in Olmen-Balen.

De vallei is er op haar breedst doordat verschillende zijlopen zich hier bij de Grote Nete voegen: de Asbeek, de Visbeek, de Hanske Selsloop.

De goede waterkwaliteit van de beken zorgt voor een zeer gevarieerd visbestand, waaronder de zeldzame beekprik, het bermpje, snoek, paling, kwabaal,...


n Waterbergingsgebied

Met water hebben we reeds een hele geschiedenis achter ons liggen. De naam Vlaanderen is er zelfs uit ontstaan:

De streek tussen de Schelde en de Noordzee was in de 8e eeuw bekend onder de naam Pagus Flandrensis, wat "overstroomd gebied" betekent.

De bewoners van dat gebied werden Vlamingen genoemd, afgeleid van het Friese woord Vlame, dat vluchteling betekent. Een volk dat regelmatig moest 'vluchten' voor overstromingen van de Noordzee.

En water blijft ons parten spelen: Denk maar terug aan televisiebeelden uit 1998 van grote delen van Vlaanderen die blank stonden na overvloedige regenval...

Een ellende die vermeden kan worden door waterlopen in natuurgebieden vrij spel te geven. Zoals in Scheps bijvoorbeeld:

Door de waterlopen meer te laten kronkelen en ze breder te maken en bewust te laten overstromen, vernat het moerasgebied gebied.

De Vlaamse Gemeenschap, afdeling Natuur heeft het natuurreservaat grotendeels in eigendom, en ontwikkelt het moerasgebied verder door verlanding tegen te gaan (door afgraving), amfibieënpoelen aan te leggen, het moeras te vergroten,...

De rivieren mogen hier onbeperkt buiten hun oevers treden na hevige regenval. Dit levert een uiterst zeldzaam en prachtig moeraslandschap op met erg hoge natuurwaarde. Het landschap absorbeert het overstromingswater, zodat bebouwde gebieden gespaard blijven van wateroverlast.

Op deze is Scheps met zijn overstromingen van kapitaal belang als waterbergingsgebied.

Dat vele water betekent geenszins dat Scheps een eentonig landschap biedt: U vindt er een boeiende afwisseling van broekbossen, moerassen en weilanden. De weiden worden gericht beheerd als weidevogel- of hooiland.

Er wordt niet bemest en er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt. Er wordt ook niet gehooid of gemaaid voor 15 juni, om vernietiging van vogelbroed te voorkomen.


n Flora

Scheps bestaat grotendeels uit veengrond en vochtige zandgrond.

Kwelwater borrelt kalk en mineralen uit diepere aardlagen naar boven. Door regelmatige overstromingen wordt het gebied op tijd en stond voorzien van water met een hoog ijzergehalte. Wat ook de 'roeste' waterkleur verklaart.

Water van prima kwaliteit trouwens (wat ook het brede gamma aan vissoorten mogelijk maakt), ondanks dat bruine kleurtje.

Zelfs het olielaagje dat soms op wateroppervlakken in Scheps te zien is, is puur natuurlijke olie die uit onderliggende aardlagen opgestuwd werd.

Deze bodemgesteldheid creëert de juiste leefomgeving voor bijhorende flora:

Eén van de typische moerasplanten die u in Scheps kan vinden, is de Moerasaardbei. Een vrij zeldzame, inheemse plant die van zon of halfschaduw houdt. De paarsrood tot purperrode bloem heeft iets weg van de bloem van de aardbei, vandaar de benaming.
 
Ook Adderwortel komt u hier tegen. Deze geneeskrachtige plant stond al in de 15e eeuw bekend om haar bloedstelpende eigenschappen. Het jonge blad werd ook veel als groente gegeten.

Ook Waterviolier kan u er bewonderen, een winterharde plant die bekend staat als uitstekende zuurstofleverancier. De plant groeit onder water, maar maakt mooie bloemstengels die tot 60 centimeter boven het water uitsteken. De bloemen zijn bleekpaars tot wit.

Ook de zeldzame Slangewortel, een plant uit de Aronskelkfamilie, treft u in Scheps aan. De bloei met het fraaie witte schutblad loopt van juni tot september. Daarna worden er giftige bessen gevormd.

De wortelstok van deze plant kronkelt -zoals een slang- vanuit het water de oevers op en omgekeerd. De plant groeit in de halfschaduw of volle schaduw. Naarmate de zomer vordert, zal u merken dat de bladeren van deze plant leerachtig worden. Op deze wijze verliest de plant minder vocht.

Ook de Gewone Engelwortel treft u hier aan. Deze groeit in rietlanden, wateroevers, vochtige bermen en natte hooilanden van het Scheps. De plant is een lid van de schermbloemenfamilie en kan tot twee meter hoog worden.

De Gewone Engelwortel is een waardplant voor onder andere de v-dwergspanner, één van onze kleine nachtvlinders.

Op de bloemschermen van de Gewone Engelwortel treft u dikwijls hele kolonies Kleine Rode Weekschildkevers aan. Deze insecten zijn betrouwbare weermannetjes: Ze kondigen onweer uren van tevoren aan door massaal te verhuizen naar de onderkant van plantendelen.

Waar voldoende vocht is, vindt u doorgaans ook Gewoon Speenkruid. Zo ook in het Scheps.

Een minder zeldzaam kruid, maar daarom niet minder mooi of boeiend: Dit plantje is de eerste leverancier van vitamine C in het voorjaar.

Vandaar dat de blaadjes van de plant vroeger gebruikt werden als middel tegen scheurbuik. In het Duits is dit kruid trouwens bekend onder de benaming 'Scharbockskraut', wat letterlijk 'scheurbuikkruid' betekent.

Wie zich aangetrokken voelt de blaadjes van het speenkruid in een gezonde vitamine-C-salade te gebruiken, moet er wel op letten de gele bloemetjes voor te blijven: Na de bloei worden de blaadjes giftig!

Nog een liefhebber van vochtige grond, met een voorkeur voor halfschaduw: Digitalis Purpurea of Vingerhoedskruid. Dit is een tweejarige plant: Het eerste jaar vormen zich de groene bladeren, het tweede jaar volgt de mooie toorts van purperachtige bloemen.

Deze plant is lid van de Helmkruidfamilie. De giftige stof digitaline uit deze plant wordt gebruikt om de hartspier te beïnvloeden.

Holpijp kent zijn ontstaan wel érg ver terug in de tijd: Deze uiterst primitieve plant stamt nog uit het tijdperk van de dinosauriërs. Ze bestond reeds toen er nog geen bomen of grassen of zaadplanten bestonden, en ze was zelfs de varens vóór. De plant vermenigvuldigt zich door middel van sporen en via wortelstokken.
 
Het is een nog vrij algemeen voorkomende, maar achteruitgaande soort.

Waar Holpijp voorkomt, groeit die dikwijls weelderig. Zo ook in Scheps: zowel in nat weiland als in het moeras (langs het 'knuppelpad') kan u deze prehistorische stengeltjes de kop zien opsteken, 30 centimeter tot een meter hoog. De dinosauriërs in het moeras moet u zich er maar bij dromen.

En dan is er nog de bekendste moerasplant, die gek is op stevige waterschommelingen, en zich dus prima voelt in het Scheps: het sierlijke Pitriet of Pitrus.

Deze vaste wilde grasachtige plant vormt bossen glanzend groene stengels.

Via het sponsachtig weefsel binnenin de stengels kan de plant zuurstof naar de wortels transporteren, waardoor pitriet of pitrus ook in zuurstofloze moerassen kan overleven.

De oorsprong van de benaming van deze plant is boeiend: het 'riet' spreekt voor zichzelf. De 'pit' slaat op het oude gebruik van het witte merg binnenin als lampenpit: Er bestaan meldingen van meer dan 2000 jaar geleden van het gebruik van deze witte kern als wiek voor olielampen. Ook in de tweede wereldoorlog werd bij gebrek aan kaarsen terug op deze wijze verlicht in de huiskamers.

Pitrus werd ook erg op prijs gesteld voor het vlechten van stoelzittingen, fuiken en matten.

Het Engelse "skep" betekent 'gevlochten mand'. Misschien ligt hier de oorsprong van de benaming Scheps, dat met al zijn moerassen ongetwijfeld een leverancier was van pitriet, waar men manden mee vlocht.


n Sensibilisering en bescherming

Eind 2005 ontstond Natuur- en recreatiewerkgroep Grote Heide uit een groep buurtbewoners die bezorgd waren om het behoud van de hoge natuurwaarden en zachte recreatie in deze regio. De werkgroep tracht natuurbeleving en zachte recreatie uit te bouwen in de Vallei van de Grote Nete.

De naam voor de werkgroep was snel gekozen:

Op oude landkaarten kreeg deze regio de naam Grande Bruyère of Grote Heide mee: de Franse geograaf Nicolas Le Fer legde dit gebied rond 1700 op kaart vast.

Dorpen die aan de rand van de heide lagen, waren Olmen, Balen, Lommel, Eksel, Hechtel, Helchteren, Houthalen, Koersel en Heppen.

Leopoldsburg bestond toen nog niet. Als men vanuit Olmen richting Hechtel ging was die heide zo'n  20 km breed.

Uit respect voor ons natuurlijk erfgoed en om te verwijzen naar de rijke landbouwtraditie, wilden we de naam Grote Heide in ere houden.

Werkgroep Grote Heide sensibiliseert in het bijzonder rond natuur- en landbouwgebied Grote Heide en de natuurparel van Olmen:

Moerasgebied Scheps, woonplaats, broedplaats, overwinteringshabitat, doortrekzone of jachtgebied voor de grote zilverreiger, ijsvogel, blauwborst, roerdomp, porseleinhoen, aalscholver, Europese zeearend, rans- , kerk- en steenuil, blauwe reiger, wulp, scholekster, roodborsttapuit, sprinkhaanrietzanger, sperwer, havik, bruine kiekendief, torenvalk, kievit, bosrietzanger, vlaamse gaai, buizerd, kleine bonte specht, grote bonte specht, zwarte specht, groene specht, ooievaar, bruine kiekendief, blauwe kiekendief, kraanvogel, boomvalk, hermelijn, bunzing, steenmarter, egel, vos, ree, snoek, beekprik, bermpje, paling, kwabaal, vinpoot- en alpenwatersalamander, levendbarende hagedis...

Ook de zeldzame en beschermde Rivierdonderpad werd bij staalnames door het INBO aangetroffen bij de Hoolstmolen, aan de rand van Scheps. Mits oplossen van enkele vismigratieknelpunten zoals bijvoorbeeld molenstuwen, is deze welkome vis op termijn ook in Scheps te verwachten.

De steenuil en de kerkuil pik ik er graag even tussenuit:

Deze steenuil heeft de gewoonte verrassend dikwijls trajecten al wandelend af te leggen. Ook over autowegen... Verkeer is dan ook de grootste verliespost bij het overlijden van de steenuil.

Ook wat de kerkuil betreft, wordt het hoogste percentage aan overlijdens veroorzaakt door het verkeer.

Geen goed idee dus om in de omgeving van Scheps, Grote Heide en Gerheserheide meer of bredere wegen aan te leggen om deze regio toegankelijk te maken voor de harde recreatie die tussen deze mooie gebieden plaatsvindt... 'Ontsluiting' heet dat met een mooi woord in de gemeentelijke plannen.

Ontsluiting van het gebied druist in tegen beleidsplannen op provinciaal, gewestelijk, nationaal en Europees niveau: Die dringen net aan op het aan mekaar schakelen van zoveel mogelijk groene oppervlaktes en het vrijwaren van open ruimtes. Dit om onze planten- en diersoorten een kans op overleving te geven, en mensen de broodnodige ontspanning en rust in de natuur te gunnen.

Natuurgebied Scheps is tussen haakjes internationaal erkend als habitatrichtlijngebied: Scheps ligt binnen habitatrichtlijngebied "Bovenloop van de Grote Nete met Zammelsbroek, Langdonken en Goor".

Scheps werd ook als gewenst Vlaams Ecologisch Netwerkgebied afgebakend, en deze regio werd door provincie Antwerpen geselecteerd als potentieel stiltegebied.

Tenslotte vormt de hele zone van domein De Merode tot aan Scheps één aaneenschakeling van natuurgebieden, Regionaal Landschap "Vallei van de Grote Nete" genoemd.

Dit Regionale Landschap kreeg reeds de medewerking van de gemeenten Westerlo, Geel, Herselt, Hulshout, Laakdal en Meerhout.

Rond deelname van Olmen-Balen aan dit Regionaal Landschap onderhandelt Provincie Antwerpen binnenkort -nogmaals- met gemeente Balen... Voor de zomer zouden deze onderhandelingen rond moeten zijn.

Een mysterie waarom het adembenemende Scheps nog niet de bescherming verkreeg die het verdient...

 


n Historiek

Scheps is de bakermat van Balen: Toen Balen rond ± 800 nog niet bestond, was ‘Scheps’ reeds een enclave waar een kerk stond en een kasteel dat door de Noormannen werd vernietigd. Later kwam daar een pastorij bij.

In de jaren 1000 tot 1700 teisterden roverbendes die rechtstreeks door Frankrijk gestuurd werden onze regio.

Frankrijk en Engeland waren aartsvijanden in deze periode en stonden op voet van oorlog: Beide landen vochten hun zogenaamde 'honderdjarige oorlog' uit, die in realiteit meer dan driehonderd jaar duurde.

Wat Frankrijk niet zinde, was dat Vlaanderen goede betrekkingen met Engeland onderhield. Ondermeer importeerde Vlaanderen wol uit Engeland voor de textielnijverheid.

Een situatie waar Frankrijk grip op probeerde te krijgen via plunderingen door hun roversbendes. Later volgden officiële Franse delegaties die bescherming tegen deze bendes aanboden, in ruil tegen annexatie van onze regio bij Frankrijk...

Deze roversbendes, hongersnood, wolvenplagen en ziektes zorgden in de Kempische streek voor armoede en ellende. Maar het Scheps bleef nog vrij leefbaar door de moerassige afgelegenheid en het harde labeur van de bewoners in deze vruchtbare delta.

Aangezien een centraal gezag ontbrak, moesten leefgemeenschappen zichzelf toendertijd maar beschermen tegen de roversbenden: Er werden ‘schansen’ gemaakt ter bescherming tegen de roversbenden. Dit waren hoger gelegen plaatsen met een wal die tot twee meter hoog kon zijn, en een sloot er rondom. Iedereen keek er op toe dat eerlijkheid stand hield op straf van zware boete.

Voorposten alarmeerden in geval van nood, zodat iedereen zich met zijn belangrijkste bezittingen kon 'verschansen', zich op de schansen veilig kon stellen. Dit gebeurde ook in het Scheps: Restanten van de schans van Scheps zijn nog zichtbaar op luchtfoto's. In het totaal kende Balen zo'n twaalftal schansen.


n Ethymologie

In 1267 wordt Scheps voor het eerst vermeld toen Nicolaes van Olmen de "curia de Sceps" aan de abdij van Averbode schonk.

Hij schonk toen een "hof" ( grote boerderij uitgebaat door een pachter, enkele stukken grond met een huisje van min of meer vrije boeren en percelen grond waarop cijns moest betaald worden aan de heer of de abdij).

Nicolaas van Olmen had het goed zelf van de abdij van Munsterbilzen.

Latere vermeldingen komen voor in Latijnse documenten van de abdij van Averbode b.v. in 1304 toen men het goed "Scapis" noemde.

Scheps kan ook de naam zijn van een vroegere eigenaar van het hof (er zijn nu nog veel mensen die Scheps heten), of verwijzen naar de ligging van het goed.

Als we in verwante talen gaan kijken dan vinden we in het engels skep, dat betekent "gevlochten korf of mand".

En in het Duits bestaan er uitdrukkingen als "scheef en scheps" (Ned. schots en scheef) en "zich scheps lachen" (ned. zich krom lachen?).

Scheps kan dus ook staan voor "kromming", naar de bocht die de Grote Nete in de buurt van Scheps(-kapelletje) maakt.

Ofwel is de benaming onstaan zoals beschreven onder 'Flora/pitrus':

De naam Scheps kan afgeleid kan zijn van het Engelse "skep", wat gevlochten mand betekent.

Best mogelijk, gezien onze vroegere sterke economische banden met Engeland, de aanwezigheid van Engelsen (en Fransen) in onze contreien tijdens de honderdjarige oorlog, en vooral vanwege al dat pitriet in onze moerassen, dat ongetwijfeld voor het weven van manden gebruikt werd!

Rodrik Steverlynck

Met uitdrukkelijke dank aan Frans Jennen van de Olmense Vereniging voor Heemkunde en Geschiedenis!


n Reeën

In verband met de reeën uit één van onderstaande artikeltjes vernam ik dat De Most een eigen populatie reeën heeft, net zoals het Scheps een eigen reeënpopulatie heeft.

Ook Gerheserheide heeft een eigen reeënpopulatie (11 stuks), die je kan opmerken in de Gerheserbossen.

Ook op de aansluitende akker- en weilanden van de Grote Heide kan u reeën opmerken. In het bijzonder in de middelste van de drie vijverclusters die tussen Gerheserheide en Schoorheide gelegen zijn: De Asbeekse Watertuinen, een domein waar de rust en de bescherming van de reeënpopulatie gewaarborgd wordt. 

Vier dicht bij elkaar gelegen natuur- en landbouwgebieden met vier aparte reeënpopulaties dus. Maar er heerst zeker geen hermetische scheiding tussen die verschillende groepen: Eenmaal de jonge reeën volwassen zijn, worden ze verdreven uit de groep en het natuurgebied waar de ouderdieren toe behoren.

Deze verstotelingen komen zo in populaties van de aangrenzende natuurgebieden terecht. Die 'verhuizingen' zijn uiteraard enkel bevorderlijk voor de genetische diversiteit.

Rodrik Steverlynck
Dank aan Rescue Wildlife Heusden-Zolder voor de foto van de ree! Zie voor website bij de links.


n Salamanders

De Vinpootsalamander en Alpenwatersalamander komen gebiedsdekkend voor in Scheps.

De Kamsalamander niet. Deze doet het in heel Vlaanderen niet goed en is niet voor niets een sterk beschermde soort.

Meestal zijn de populaties vernietigd door vissen. Kamsalamanders en vissen gaan niet samen. De larven van de Kamsalamander jagen in de waterkolom terwijl de larven van de overige salamanders op de bodem jagen, dikwijls tussen wtareplanten, of in ondiepe plassen zonder vissen opgroeien.

Larven die onbeschut in open water rondzwemmen, zijn uiteraard veel kwetsbaarder voor vissen. Zeker met exotische vissen zoals Amerikaanse Zonnebaars, de Aziatische Blauwband Grondel en de Amerikaanse Hondsvis.

Andere oorzaken zijn de verzuring, chemische vervuiling en het feit dat zij diepe, helderen poelen nodig hebben voor de voortplanting en deze verdwijnen door verlanding. Door toegenomen vermesting tenslotte ontstaan in veel poelen te veel algen waardoor de helderheid vermindert.

Het is al bij al dus een klein mirakel dat er rond Leopoldsburg nog twee plaatsen zijn waar de Kamsalamander voorkomt.

Rodrik Steverlynck
Met dank aan Gijs Damen!


n Anti-kikkerkanaal beschermt Scheps

Kikkers die de oversteek van natuurgebied Griesbroek naar Scheps willen maken, stoten op het kanaal tussen Straalmolen/Griesbroek en Scheps.

Dit kanaal vormt een onoverkomelijke barrière: Overzwemmende kikkers verdrinken allemaal. Tragisch voor onze streekeigen amfibieën.

Dit verhaal heeft echter een positief kantje ook: In Vlaanderen zijn er momenteel vier reproductieve populaties brulkikkers bekend. Eén ervan bevindt zich in vijvers in de vallei van de Grote Nete tussen Balen-Hulsen en Westerlo.

In juni 2007 haalde de brulkikkerplaag in het Griesbroek de media.

Het dodelijke 'anti-kikkerkanaal' is gelukkig ook moordend voor deze exotische kikker, zodat Scheps gevrijwaard blijft van een invasie van deze ongewenste gast.

Ongewenst omdat de brulkikker namelijk regelrechte ravages aanricht onder onze 'eigen' amfibieën en hun habitat inpalmt...

Bovendien kent deze kikker geen natuurlijke vijanden in ons land:

Zijn huid smaakt zo slecht, dat de kikker meestal ongedeerd weer wordt uitgespuwd als bijvoorbeeld een vos of reiger al een poging onderneemt een brulkikker op te eten...

Rodrik Steverlynck mei 2008

Met dank aan Robert Jooris en het ANB.


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Vollemaan-Wandelzoektocht

Grote Heide nodigt u van harte uit voor een nachtelijke wandelzoektocht.

Een avontuurlijk gebeuren dat bijgelicht wordt door een volle maan, als de wolken een beetje willen meewerken...

Plaats van afspraak is het einde van de Grote Heideweg nabij de Asbeek in Olmen, en dit op zaterdag 27 oktober, om 20 uur.

In kleine groepjes met een wegbeschrijving van een zestal kilometer dwalen we doorheen het Hams en Balens natuurschoon van Gerheserheide en Scheps.

Als u een emailadres opgeeft, dan wordt u een uitnodiging met plannetje en wegbeschrijving in pdf-formaat doorgemaild.

Deelname aan deze activiteit is, zoals gewoonlijk, gratis.

Meer dan welkom!

Rodrik Steverlynck
Oktober 2007


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Grote Heide

Hier is ze dan: de beloofde ochtendwandeling in landschap Grote Heide, in de vorm van een foto-verslag.

Vreemd genoeg stelt gemeente Balen aangaande dit landschap, of de straatnaam Grote Heideweg, ik wil het even kwijt zijn, dat er een nieuwe naam gekozen dient te worden, aangezien "de naam Grote Heide niet meer strookt met de invulling van het terrein".

Wat kan het nieuwe voorstel zijn? Grote Weide? Dat zou ik ook nog zien zitten...

Alleen blijf ik met de vraag zitten: Als de naam Grote Heide moet verdwijnen, wat moet er dan gebeuren met straatnamen als Heistraat, Schoorheide, Heidehuizen, Hamsehoeven, Gorishoeven, Ploegstraat, Schootse Heide, Klaashoevenweg, Heivoort, Veldstraat, Heikestraat... ?

Moet Gerheserheide, dat aan de Grote Heide grenst, dan ook maar herdoopt worden?

En de benamingen van de rivieren Heiloop en Hoefkensloop zijn dan ook dringend aan vervanging toe.

Al deze namen klinken mijns inziens perfect in ons waardevol agrarisch landschap, wat zo staat landschap Grote Heide ingekleurd op de waarderingskaarten.

Geschiedkundig bekeken speelt de Grote Heide een veel te grote rol voor Olmen om deze naam zomaar te schrappen. Historisch gezien is Olmen steeds erg nauw met de Grote Heide verbonden geweest: Olmen ontstond aan de rand van de Grote Heide, die zich over een groot gedeelte van Noord-Limburg uitstrekte.

Op oude landkaarten kreeg deze regio reeds de naam Grande Bruyère of Grote Heide mee: de Franse geograaf Nicolas Le Fer legde dit gebied rond 1700 op kaart vast. Dorpen die aan de rand van de heide lagen, waren Olmen, Balen, Lommel, Eksel, Hechtel, Helchteren, Houthalen, Koersel en Heppen. Leopoldsburg bestond toen nog niet. Als men vanuit Olmen richting Hechtel ging, was die heide zo'n twintig kilometer breed.

Aan de Nete en haar bijriviertjes (de Asbeek, de Heiloop, de Overheidsloop, de Luikse Beek, de Hanske Selsloop,...) vonden boeren een geschikte plek voor het aanleggen van hun akkers en weiden.

De boerderijen werden halfhoog tussen de beken en de heibergen die in het centrum van Olmen lagen. Rond Olmen liep een weg die deze boerderijen verbond.

Hier en daar verdichtten de boerderijen zich en ontstonden gehuchten zoals Hamsehoeven, Germeer, Gerheide, Gervoort, Heivoort, Stotert, Bukenberg, Straal en Zandvliet.

Ook vóór het ontstaan van deze gehuchten moet Olmen een rijke voorgeschiedenis hebben gehad, wat blijkt uit de vondst van een stenen bijl en een bronzen teugelring van een kar in de Broekstraat, en de restanten van een Romeinse villa op Straal.

De Grote Heide kende een bloeiende schapenteelt in de veertiende en vijftiende eeuw.

Dit verklaart de grote kerktoren van Olmen, voor zo een klein dorp. "De rijke Kempische torens werden op schapenmest gebouwd", zegt men terecht.

De schapen zochten hun voedsel op de Grote Heide. De wol werd ter plaatse verwerkt en verkocht aan kleine textielcentra in Mol en Geel.

Vanaf de zestiende eeuw verdwenen de grote schapenkudden in Olmen geleidelijk aan.

Toen telde Olmen nog twintig schapenkudden, die beetje bij beetje vervangen werden door kuddes runderen.
Olmens ligging bij de Nete en haar kleine bijrivieren voldeed prima voor de aanleg van graasweiden en hooilanden voor de runderen.

De boeren wonnen op hun akkers koren, boekweit, haver en gerst. De granen werden gemalen in de watermolens van Straal en Hoolst. Later kwamen er twee windmolens bij op Bukenberg.

Hennep of Kemp werd gezaaid na de winterrogge. Zowel het zaad als de stengels werden gebruikt. Uit het zaad plette men de kempolie. Kempkoek werd als voedsel aan de dieren gegeven. Door het schillen van de stengels kreeg men linten die tot touwen of 'zelen' verwerkt werden.

Hooi was ook belangrijk voor het boerenbedrijf: De boeren hadden het nodig voor de voeding van de dieren. Ook hooispurrie, rapen en oliehoudende planten werden voor het vee geteeld.

Uit de zaden van de oliehoudende planten werd smout gewonnen in de watermolens en in de negentiende eeuw in de manège-molen in de Schoolstraat.

Het afval werd als raapkoek aan het vee gevoederd.

Vanaf 1759 kwam er de aardappelteelt bij, die zich snel ontwikkelde als belangrijk voedingsmiddel voor het gezin.

Tot de twintigste eeuw was het overgrote deel van Olmens bevolking landbouwer, of werzaam in een sector die de landbouw ondersteunde zoals hoefsmeden en smeden voor landbouwalaam. De smeden installeerden zich in het centrum van Olmen, zoals de smeden Smis, Dillen, Jennen, Wuyts, Vliegen, Vandervloet, Boelaers, Van Meensel en Willems.

Er waren maar weinig bakkers in Olmen. De meeste mensen bakten zelf hun brood.

Pas vanaf de negentiende eeuw vestigden bakkers zich in Olmen, zoals bakkers Schrijvers, Raus, Cuyvers, Van Krunkelsven, Jennen en Geys.

Lange tijd was Olmen een heerlijkheid. Een plaatselijke heer bezat in de Middeleeuwen zo goed als alles in Olmen. De eerste heer die we bij naam kennen, was Nicolaes van Olmen.

Zijn pachter runde een grote omwalde hoeve in de vallei van de Nete, waar nu de straat "De Lei" ligt. Hij en zijn voorgangers hadden ook de rechten op alle grond. Hij stelde geleidelijk aan zijn gronden ter beschikking van boeren als cijnsgoed of leengoed.

Olmens geschiedenis is duidelijk onlosmakelijk verbonden met de Grote Heide.

Het zou dan ook onvergeeflijk zijn de benaming 'Grote Heide' te gaan schrappen...

Rodrik Steverlynck  Sept. 2007

Bron:
"25 jaar speuren naar de geschiedenis van Olmen" uitgegeven door de Olmense Vereniging voor Heemkunde en Geschiedenis.


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De Wijers


Vandaag nog eens de provinciegrens met Limburg overgestoken om te kijken hoe ze het daar met Regionale Landschappen doen. De keuze viel op natuurreservaat De Wijers. Hier leeft een onopvallende jongen die niet vies is van moeras, rietkragen en waterpartijen: de roerdomp!

Je hoort hem sneller dan je hem ziet, vanwege zijn teruggetrokken leefwijze in rietkragen. Het geluid wordt doorgaans omschreven als de klank van iemand die over een lege fles blaast. Mij doet het geluid wat denken aan de claxons in voetbalstadia. In Scheps zal u deze vreemde roep niet horen: de waterpartijen en rietkragen zijn daar niet groot genoeg naar zijn zin.


In De Luysen komt deze speciale reiger wél voor, zoals u eerder kon lezen op dit blog. Maar erover lezen is natuurlijk nog altijd niet hetzelfde als er eentje zíen: In de uitgestrekte wetlands van De Wijers werd de roerdomp in zijn vlucht door natuurfotograaf Staf De Prince pas pakkend vastgelegd! Dank voor de foto, Staf!

Deze 700 hectare water en riet zijn een schoolvoorbeeld van grensoverschrijdende samenwerking: Het reservaat loopt over de gemeentegrenzen van Zonhoven, Hasselt, Genk, Heusden-Zolder en Houthalen-Helchteren. Een partnerschap tussen deze gemeenten, Provincie Limburg, de Vlaamse Overheid en talloze lokale partners leidde tot bescherming van het gebied, dat valt onder het Regionaal Landschap Lage Kempen.

Naast de roerdomp herbergt deze omgeving ook de visarend en de boomkikker als vermeldenswaardige bewoners!

De 1.175 vijvers van dit natuurgebied nodigen zeker uit tot een wandelmiddag, waarbij vooral de totale stilte u zal opvallen. Op heerlijke natuurgeluiden na dan, zoals de energieke kikker-concerten die u er dezer dagen kan bijwonen. Of de soundmix van de vele zangvogels.

Of de claxon van de roerdomp...

Rodrik Steverlynck zondag 27 april '08
Met dank aan Staf De Prince:  http://www.belgiandigital.be

 


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Griezel en Charmeur

De bovenste bijgevoegde griezel, het mannetje van de schorpioenvlieg, ziet er verschrikkelijk uit!

Toch is hij een ongevaarlijke charmeur, die weet hoe vrouwen aan te pakken!

Zijn versiertrucje lijkt zelfs sterk op wat mensen presteren: Hij biedt het wijfje een maaltijd aan. Hij legt een druppeltje voedsel op een blad dichtbij het wijfje.

In wat er dan volgt, verschilt de strategie van de schorpioenvlieg licht van de menselijke strategie:

Terwijl het vrouwtje van het druppeltje voedsel eet, paart het mannetje met haar. Voor veel mensen zou dat iets te snel zijn.

Als de paring voorbij is, neemt het mannetje wat overblijft van de maaltijd terug mee, op weg naar een volgend vrouwtje. Iets wat je als 'mensenman' toch beter niet probeert...

De angel is ongevaarlijk en dient slechts om het wijfje mee vast te nemen tijdens de paring. In hoeverre u dit als man met uw vrouw moet proberen, laat ik liever aan uw eigen voorkeur en inschattingsvermogen over...

De onderste foto toont mevrouw griezel.

Mevrouw heeft geen angel, maar ziet er toch ook niet bepaald gezellig uit...

Rodrik Steverlynck

Met dank aan Gijs Damen voor deze mooie fotografie!

Deze schorpioenvliegen werden gefotografeerd in Scheps.


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Over reggae en spinnen...

Nóg een diertje dat zijn voordeel doet met het warmer wordende klimaat, en zijn naam dankt aan tijgerstrepen: de tijgerspin.

 

Een vijftal jaar geleden merkte ik het diertje in België voor het eerst op toen ik mijn ogen opende in mijn tentje op ‘Reggae Geel’: daar hing ze, pal boven mijn gezicht, in de nok van de tent.

“Een kleurige, exotische spin, per ongeluk meegereisd met al even kleurige exotische muzikanten.”, dacht ik toen.

 

Maar ik merkte deze ‘reggae-spin’ later ook op andere plaatsen op, en nu vind ik jaarlijks meerdere tijgerspinnen in struikjes in mijn eigen tuin. Deze spin, die oorspronkelijk enkel rond de Middellands Zee aangetroffen werd, installeert zich nu ook in noordelijkere streken zoals de onze.

Aan het web alleen al zie je zó dat je met een tijgerspin te maken hebt: van ongeveer in het centrum van het web loopt een zig-zag-draadje naar beneden toe. 
 

Het web hangt vrij laag boven de grond, want deze spin heeft een voorkeur voor sprinhanen. Ik heb de sabelsprinkhaan, die al een aantal dagen een meter hoger dan de spin in een spur-struik zat te tsjirpen, maar alvast gewaarschuwd.

 

Een overbodige waarschuwing, denk ik: sabelsprinkhanen houden zich doorgaans hoger dan de tijgerspin op.
 

Of wespspin, zoals ze ook genoemd wordt. Ook weer vanwege die strepen. Het toeval wilde dat er op het moment van de foto ook een wesp mooi ingesponnen in het web hing, klaar om als vieruurtje te dienen. De sabelsprinkhaan is van het levenseinde van die wesp misschien toch geschrokken: ik heb hem sindsdien niet meer gehoord of gezien in die struik...

Rodrik Steverlynck   
3 september '07


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Zwammen over water


Zomer, terrasjes…

 

Ik schrijf erover in een niet echt zonnige periode.

 

Maar ook (regen-)water is natuurlijk interessant genoeg om over te schrijven.

En onmisbaar voor elk levend organisme. Sommige zeedieren bestaan voor 97% uit water. De mens bestaat voor 66% uit water.

Maar water is zelfs voor onze kleinste organismen onmisbaar. Zoals ook voor het Kleverig Koraalzwammetje:

 

Een mooie, fluo-oranje zwam die op rottend naaldhout leeft.
 

Bij zonnig, droog weer verschrompelt het zwammetje tot een hard klompje, en wacht zo op vochtiger tijden.

En in nattere periodes steekt de zwam weer zijn vier tot acht centimeter lange ‘gewei’ in de lucht.

 

Ook voor grotere organismen als de mens, en in grotere volumes, is water puur genot: zo worden onze landschappen gevoed én getekend door beekjes, stromen, vijvers,…

 

Maar teveel is, ook in het geval van water, teveel.

 

Dan eindigen we met water in onze kelders, zoals in West-Vlaanderen kort geleden het geval was.

Enkel een argument meer om onze natuur- en waterbegingsgebieden naar waarde te schatten en te koesteren.

 

Gebieden zoals de vallei van de Grote Nete, met haar moerassen van Scheps bijvoorbeeld…


Rodrik Steverlynck   
23 augustus '07


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Rupsen en terrasjes


Vakantie, zomer, zonnig weer,… terrasjes-tijd!

 

Dat moet deze rups gedacht hebben. Ze is dan ook mooi genoeg om ‘onder de mensen’ te komen.

Maar deze rups lijkt met haar terrasje een beetje vóór op haar gebruikelijke levenscyclus:

 

De prachtige doodshoofdvlinder die later uit deze rups voortkomt, lust inderdaad graag een fruitsapje. Dat drinkt de vlinder echter niet op een terrasje: die zuigt zelf sap uit fruit.

 

De vlinder zelf herinnert u zich misschien uit de film “The silence of the lambs”… De doodshoofdachtige tekening op de bovenzijde van het borststuk van de vlinder paste volgens de filmmaker blijkbaar goed in een thriller.

 

In realiteit valt er weinig te ‘thrillen’ aan deze nachtvlinder.

Hoewel: het is een vrij grote nachtvlinder, die dan ook nog eens in staat is piepende geluidjes voort te brengen. In onze streken kan de vlinder echter niet overleven.

Als trekvlinder uit Azië, Afrika en Zuid-Europa passeert de doodshoodvlinder wel in onze streken, maar de poppen overleven onze winters niet…

 

Aan het kleine ‘staartje’ van de rups kan u zien dat het een rups is uit de familie van de pijlstaartvlinders.

 

Bloglezers uit Bree waren zo vriendelijk mij deze foto door te mailen. Mijn uitdrukkelijke dank daarvoor: deze rups had ik nog nooit gezien!

 

Ik voeg er nog een rups uit diezelfde familie van pijlstaartvlinders aan toe: de ligusterpijlstaart.

Deze rups deed haar naam eer aan door te poseren op een twijgje van een ligusterstruik.

Rodrik Steverlynck    
21 augustus '07


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De Merode


In de boven- en middenloop van de Grote Nete worden momenteel de mogelijkheden tot oprichting van een regionaal landschap onderzocht.

Streefdoel is minstens één regionaal landschap op te richten in deze zone. Deze zone loopt van het Merodegebied tot aan De Most, schreef ik eerder. Van De Most plaatste ik al foto's en een artikeltje.

Tijd dus om het nu eens over het ander einde van de zone te hebben: Het Merodegebied. Zelf bezocht ik slechts een stukje van het Merodegebied in Westerlo dat door Natuurpunt beheerd wordt, en vond het meer dan de moeite.

In opdrogende grachtjes langs de wandelpaden troffen we een triest tafereel aan: Tientallen stervende Zonnebaarzen. Triest omdat de vissen niet meer te redden waren, maar ook omdat het exoten zijn, die massale slachtingen onder inheemse vissoorten, libellen- en amfibieënlarven aanbrengen.

Eind negentiende eeuw werden deze vissen vanuit Noord-Amerika ingevoerd in Europa. Als vijver- en aquariumvis, want het is een prachtige vis om te zien.

Maar het verhaal liep een beetje zoals het brulkikker-verhaal: Nakweek of te groot geworden exemplaren werden in waterlopen uitgezet. Ongetwijfeld met de bedoeling de dieren een zo diervriendelijk mogelijk nieuwe thuis te geven.

Voor de dieren echter die reeds in die waterlopen leefden, betekent deze baars een ecologische katastrofe. Dat werd hier in De Merode wel erg duidelijk geïllustreerd: In die grachtjes lagen uitsluitend Zonnebaarzen, geen enkele andere teken van leven...

Domein De Merode loopt door de gemeenten Westerlo, Herselt en Laakdal

Het domein is een aaneenschakeling van kleinere interessante gebieden, die min of meer bij elkaar aansluiten, en dus ook samengehouden en samen beheerd dienen te worden.

Het gaat concreet over de deelgebieden Averbode-bos en Averbode-Heide, Helschot, Hertberg, Kwarekken, Varenbroek, Varendonk en Beeltjens.

Het zou mooi zijn mochten lokale, provinciale en gewestelijke beleidsinstanties tot eenzelfde "Merode-benadering" komen aangaande de samenhorende deelgebieden Scheps, Grote Heide, Schoorheide, De Most, Gerheserheide,...


Rodrik Steverlynck  

10 augustus '07



Voor verdere info over de vijf zoekzones voor regionale landschappen in provincie Antwerpen:

Contacteer de Koninklijke vereniging voor Natuur- en Stedenschoon (KVNS): Tel. 03 232 35 31, of:
http://www.kvns.be

Verdere info over De Merode: zie de link naar vzw Kempens Landschap.


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De Most

Eerder had ik het over de boven- en middenloop van de Grote Nete: die ligt momenteel op de tafel als optie voor een regionaal landschap in Provincie Antwerpen.

Dat regionale landschap zou van het Merodegebied tot aan De Most-Keiheuvel lopen, meldde ik reeds.

Aangezien het steeds leuker is wat beeld bij tekstmateriaal te krijgen, voeg ik hierbij graag enkele beelden uit de fotoreportage die ik begin maart van De Most maakte; een uitzonderlijk mooi natuurgebied ten noordoosten van Scheps.

De naam is meer dan toepasselijk: Drassig land, moerasgebied of turfwinningsgebied noemde men vroeger 'mos' of 'klot'.

Begin 19e eeuw werd dit stuk moeras gedraineerd, en De Most werd een turfwinningsgebied voor de legerplaatsen van Beverlo en Leopoldsburg.

Het Vlaamse Gewest is eigenaar van 104 hectare van De Most, en stelde dit gebied gelukkig ter beschikking van zachte recreatie. Het Mostpad is met paaltjes aangegeven, zodat u er individueel kan gaan wandelen.

Op het plannetje "Mostpad" dat u in het V.V.V.kantoor van Balen kan bekomen, wordt om stilte en rust gevraagd in dit mooi stuk natuur.

Terecht uiteraard. Er is met wat geluk én wat stilte een reeënpopulatie waar te nemen in De Most.

Net zoals u ook reeën in het Scheps op kan merken. Die beestjes wisselen hun genen uit met reeën uit de omliggende natuurgebieden Scheps, Gerheserheide en het waardevol agrarisch landschap van de Grote Heide.

Heel de regio ís dan ook één aaneengesloten lap onversnipperde natuur.

Vreemd gegeven dus dat die reeën in De Most recht hebben op stilte en rust, maar in Scheps, Grote Heide en Gerheserheide niet meer...

Ik tracht het maar niet langer te vatten, en hoop dat u van deze foto's even erg geniet als ik van mijn maart-wandeling.

Rodrik Steverlynck

6 augustus '07


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Langven


Nog eens een stukje Limburgs landschap: 'Langven' in de gemeente Ham...

Het is maar nét over de grens met provincie Antwerpen piepen. Maar dat voel je uiteraard niet als je deze grens over wandelt.

Officiële wandelpaden liggen er hier niet, maar "met de stafkaart in de hand kom je door het ganse land"...

Bossen, koren- en maïsvelden, én genieten! In zo'n omgeving kan je letterlijk stellen dat "de weg het geluk is".

Dat geldt ook voor de landschappen Grote Heide, Gerhees, Gerheserheide, Scheps,...: Landschappen die eigenlijk samen één groter geheel vormen, en samen moeten kunnen blijven horen.

Geen regio om verder te gaan versnipperen. Geen landschap om te vernielen in functie van bereikbaarheid van eender welk privé-initiatief. 'Ontsluiting' heet dat voorzichtig in beleidsplannen.

In de praktijk betekent dat in ons geval het aanleggen van grotere of bijkomende wegenvoor harde recreatie  in onze agrarische omgeving . 


n Vrijwaring   

Een prachtige omgeving die roept om een geïntegreerd, grensoverschrijdend beheer (Antwerpen-Limburg) en vrijwaring van de bestaande open ruimtes...

Vrijwaring niet enkel ruimtelijk, maar ook functioneel gezien:

De landbouwactiviteiten beschermen, en de regio voor zachte recreatie aanbieden.

Wandelsport, ruitersport, hoevetoerisme, wielersport, nordic walking, rollerblading, ... voor elk wat wils in deze prachtige omgeving.

Misschien was het toch wat 'kort door de bocht' om te stellen dat je het niet voelt als je de provinciegrens Antwerpen-Limburg oversteekt:

Wat natuur- en milieubeleid betreft, kunnen we nog heel wat leren van deze bosrijke provincie: Maar liefst 52.000 hectare van het Limburgs grondgebied bestaat uit bos (*).

Een hele prestatie, en een hele hulp in de strijd tegen onze klimaatopwarming: Ondertussen is het misschien overbodig om nog eens te vertellen dat de CO2 die we onder andere via onze uitlaatgassen de atmosfeer insturen, het broeikaseffect vergroot, en de aarde dus verder doet opwarmen.


n Interessante deal     

Tegen die overmaat aan CO2 bestaat gelukkig ook een erg heilzaam middel: Bosaanplanting!

Groeiende bomen nemen namelijk de schadelijke CO2 uit onze atmosfeer op, en zetten die om in zuurstof en hout. Als dat geen interessante deal is?...

Geen wonder dat de Verenigde Naties als reactie op de klimaatopwarming de 'Billion Tree Campaign' opzette: Wereldwijd wil de VN zeven miljard nieuwe bomen aangeplant zien tegen eind 2009.

Op naar meer bos dus! En naar verbindingen tussen de verschillende bossen en andere natuurgebieden.


n Bewonderenswaardig beleid     

Maar, zoals eerder vermeld: Provincie Limburg heeft een bewonderenswaardig beleid wat natuur betreft. De provincie werd op basis van samenhorende landschappelijke karakteristieken opgedeeld in tien Grote Landschappelijke Eenheden (GLE's).

Limburg duidde reeds een tachtigtal gebieden aan die mogelijks provinciale natuurverbindingsgebieden worden, en trekt voor 2009 maar liefst 90.000 euro uit om deze natuurverbindingsgebieden tot stand te brengen.

Dat gebeurt in samenwerking met natuurverenigingen, landbouwers, regionale landschappen, gemeentebesturen en particulieren.

Het is de taak van provincies, ook van provincie Antwerpen, om dergelijke natuurverbindingen te creëren in het kader van het Europese Natura 2000-netwerk. Een initiatief dat tracht een zo groot mogelijk Europees ecologisch netwerk van aaneengesloten natuurzones te bekomen.


n Biodiversiteit     

Een goede zaak voor migratie van onze dieren uiteraard. Migraties van reeën bijvoorbeeld. Het spreekt voor zich dat Natura 2000 automatisch ook voor zorgt dat de genen-uitwisseling bij de voortplanting van onze dieren er zo gezond mogelijk uitziet:

Hoe verder weg jonge reeën hun partner kunnen gaan zoeken, hoe groter de kans dat hun kalveren 'goede genen' en een goede gezondheid zullen hebben. Hoe uitgestrekter het groene netwerk, hoe beter dus voor de biodiversiteit.

En we zouden het haast vergeten: Hoe beter voor de psyche van de moderne jachtige mens die in dit netwerk van natuurgebieden zijn uiterst kostbare rust vindt...

Rodrik Steverlynck    

* Situatie in 2003. Bron: MVG, afdeling Bos en Groen


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Gerheserheide

In veel andere artikels op dit blog heb ik het over Gerheserheide.

Interessanter is het uiteraard van te vertellen over iets dat zichtbaar is ook.

Hierbij dus enkele foto's van Gerheserheide. Een indrukwekkend natuurgebied in de groenste provincie die Vlaanderen rijk is: Limburg.

Akkoord, er ís niet enorm veel heide meer in Gerheserheide, maar dit stoort recreatie en natuurbeleving aldaar geenszins!

Land- en stuifduinen, dennenbossen, open plekken, de aanwezigheid van grote grazers, heiderelicten en vennen zorgen voor een erg boeiend, afwisselend landschap.

Merk in het ven "Tus" het zeldzame Waterdrieblad op, een lid uit de watergentiaanfamilie.

De afwisseling in het landschap, en ook de grote oppervlakte van Gerheserheide, bieden een thuis voor een gevarieerd aanbod van waardevolle diersoorten als de Zwarte Specht, de Havik en de Nachtzwaluw.

Een deel van Gerheserheide werd speciaal ingericht om het de nachtzwaluw zoveel mogelijk naar zijn zin te maken: Natuurreservaat Immertheide van Natuurpunt

De aanwezigheid van deze beschermde diersoorten moet geenszins betekenen dat de mens minder aan dit landschap zou hebben: Provincie Limburg benut Gerheserheide voor duurzame houtwinning.

En het spreekt voot zich dat de brede, zonnige wandelpaden, of de smallere, donkere bospaadjes en de mooie open ruimtes in deze bossen een genot zijn voor zachte recreatie.

Die biedt hier eveneens gevarieerde mogelijkheden aan:

Wandelen, joggen, nordic walken en fietsen liggen voor de hand. U kan zorgeloos (en kaartloos!) rondzwerven over het nachtzwaluwpad: 7 kilometer bewegwijzerde wandelpaden.

Maar u kan ook binnenspringen in recreatiedomein De Merel, waar u kan zwemmen, of waar de jongere natuurliefhebbers naar hartelust kunnen ravotten in de avontuurlijke speeltuin of in het speelbos dat tegenover deze speeltuin ligt.


Rodrik Steverlynck zondag 15 juli '07


  • Red De Rust
  • Marien Ecologisch Centrum
  • Vogelbescherming Vlaanderen vzw
  • Activiteitenkalender Landschap vzw
  • Kemp vzw - begrazingsprojecten
  • Natuurgrenspark "De Groote Heide"

                                               Valk 50! Een verhaal met een staartje...

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

               Grote Heide Natuurgrenspark 6000 hectare groot  6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    HET KLEINE BEGIN...
     
    Deel 2: Lucht en leven aan land 6
    Met dank aan de KMDA / Zoo van Antwerpen, Frans Desfossés 
    en Jankees Schwiebbe


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    HET KLEINE BEGIN...
     
    Deel 1: Leven en licht in zee 6

    Met dank aan de KMDA / Zoo van Antwerpen, WWF-België, Frans Desfossés (Vereniging Onderwijs i/d Biologie), S. Button en Roman Cuynen.


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    In Consciences voetsporen...  
    25 maart: Ankona organiseert een begeleid bezoek achter de schermen van de Zoo van Antwerpen / KMDA
    6


    Foto

    Foto

    Heidelandschap in historisch winterkleed...
    de Grote Heide, Olmen-Balen, 9 januari 2009
    6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Lichte steentjes...
    Een Belgische klimaatwet, in navolging van de 'Climate Change Bill'?  
    6


    Foto

    Foto

    Hartverwarmend  6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Eco & Eco International  6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Liefde langs de waterkant...
    Herfstpinnen (Meta Segmentata) en Tengere Pantserjuffer (Lestes Virens)
    aan het ven 'Tus' in Gerheserheide.  
    6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto


    'Wild Olmen'? 6


    Foto

    'Kameleon-Spin'
    Viervlekwielwebspin in Gerheserheide  
    6


    Foto

    Foto

    Foto

    Sperwers en spalken...
    Purperreiger, Sperwers en Purperkoet in VOC Heusden-Zolder, aug.'08
    6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Levendbarende Lichtpuntjes
    Jonge Levendbarende Hagedissen, Scheps 11 augustus '08
    6


    Foto

    Foto

    Foto

    Nationale Feestdag  6


    Foto

    Netevalleipad en Zammelsbroek
    Wandeling 7,5 km. Start aan Sportcentrum Netevallei, Eindhoutseweg in Geel-Oosterlo  
    6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Fladder-gasten
    Gewone Dwergvleermuis  
    6


    Foto

    Foto

    Vaste stamgasten...
    Bruine Kikker 2 juni '08
    6


    Foto

    Foto

    Over eregasten en koningen...
    Ijsvogel in Scheps' moeras  30 mei '08
    6


    Foto

    Onhandig eco-ambassadeurtje
    Grote Heide Olmen 18 mei '08  
    6


    Foto

    Oude landwegel 'Verloren Kost' heropend in Grote Heide
    Olmen 16 mei '08  
    6


    Foto

    Foto

    Natuurreservaat Scheps
    Weidepad en Moeraspad 
    6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Grote Heide 
    (Ochtendwandeling Olmen, 8 juli '07)  
    6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    De Wijers
    Regionaal Landschap Lage Kempen
    in Zonhoven, Hasselt, Genk, Heusden-Zolder en Houthalen-Helchteren
     
    6


    Foto

    Foto

    Foto

    Griezel en Charmeur
    Foto: "Schorpioenvlieg in het Scheps" © Gijs Damen (
    gijs.damen@scarlet.be) 6


    Foto

    Foto

    Over reggae en spinnen 6


    Foto

    Foto

    Zwammen over water 6


    Foto

    Foto

    Rupsen en terrasjes
    ( Rups doodshoofdvlinder: juli '07, Bree / Rups ligusterpijlstaart: augustus '05, Olmen) 
    6


    Foto

    Foto

    Domein 'De Merode' (Westerlo-Herselt-Laakdal) 6


    Foto

    Foto

    Foto

    De Most   Balen 6


    Foto

    Foto

    Foto

    Langven ( Ham, provincie Limburg, 31 juli '07) 6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Gerheserheide  (met het ven "Den Tus")  6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Scheps  (Olmen, 7 juli '07)  6


    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto


    WANDELPADEN SCHEPS

    Dankzij de bewegwijzering met paaltjes, kan u tegenwoordig ook individueel gaan wandelen in het Scheps. Het moeraspad is 5 kilometer lang, het weidepad 7 kilometer.

    Plaatsen waar deze bewegwijzering start, zijn:

    l de kruising van de Broekstraat met de Heiloopstraat                      l de Odradastraat   l de Halflochtdijk   l de Zillendijk (Het Pick Nick Eilandje ligt op 50 meter van de Zillendijk)   l Bruine Kolk

    Voor fietsers: de route tussen de fietsknooppunten 31, 32, 33 en 39 lopen doorheen of langs Scheps.


    Rodrik Steverlynck


    Interessante Links :
  • Koninklijke Vereniging voor Natuur- en Stedenschoon
  • Natuurpunt
  • Bond Beter Leefmilieu
  • Interuniversitair Centrum voor Wetgeving
  • vzw Atlantis: rondvaarten natte Kempen
  • INBO, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
  • Kempense Meren
  • Velt vzw
  • vzw Kempens Landschap
  • Antwerpse Koepel voor Natuurstudie

  • Asbeek Natuurcentrum
  • Gezinsbond Olmen
  • Google: Routebeschrijvingen
  • Rooiveld, lawaai der Kempen
  • Plantentuin Universiteit Gent
  • Wildlife Rescue H - Z
  • Tandem
  • De Vijver Vraagbaak ( forum over tuinvijvers )
  • Heemkundige kring Olmen
  • Agentschap voor Natuur en Bos

    Startpagina !


    Blog tegen de wet? Klik hier.
    Gratis blog op https://www.bloggen.be - Meer blogs