Barbara was 5 jaar geleden 5 keer zo oud als haar zusje Ann. Nu is ze slechts 3 keer zo oud als Ann. Hoe oud zijn beide zusjes nu?
Neem even de tijd om dit raadsel op te lossen en geniet ondertussen mee van de song 'Barbara Ann' van The Beach Boys. Brian Wilson, het muzikale brein achter deze succesvolle groep werd op 20 juni 1942 - precies 70 jaar geleden - in California geboren.
Happy Birthday, Brian!
Oplossing van het raadseltje. Barbara is nu 30 jaar en haar zusje Ann is 10 jaar.
Wat is er zo bijzonder aan het getal 99066? Als je dit getal op zijn kop zet, blijft het gelijk.
Maar er is nog iets verbazingwekkender aan de hand. Vermenigvuldig eens dit getal met zichzelf. Je bekomt dan een getal waarin alle cijfers precies één keer voorkomen. Zo een getal noemt men ook wel een pandigitaal getal.
Met behulp van de 7 puzzelstukjes van een tangram kan je één groot vierkant maken, maar ook twee vierkanten die allebei half zo groot zijn als het oorspronkelijke vierkant. Dit blijkt uit de onderstaande figuur.
Het lukt zelfs om drie even grote vierkanten zo te verknippen dat je met de puzzelstukjes weer één groot vierkant kunt vormen. Kijk maar:
Kan je nu zelf een methode bedenken om vier vierkanten zo te verknippen dat je met de puzzelstukjes weer één groot vierkant kunt vormen?
De oplossing staat hieronder, maar die had je natuurlijk al lang zelf gevonden!
Bestaat er een verband tussen het getal π = 3,14159265... en de rij van Fibonacci (F1 = 1, F2 = 1, F3 = 2, F4 = 3, F5 = 5 ...)? Het antwoord op deze vraag is positief!
Steunend op deze formule vind je dan
uiteindelijk de volgende elegante 'PIBONACCI-formule'
waarbij in de noemer van de breuken enkel de getallen voorkomen die op de
oneven plaatsen staan in de rij van Fibonacci:
In de jaren '90 waren de flippo's erg populair. Deze plastieken schijfjes trof je aan in zakjes chips en bij de chips van de firma Smiths zaten er zelfs op een bepaald moment rekenflippo's.
Het was de bedoeling elk van de 4 cijfers die op een flippo stonden precies één keer te gebruiken om zo met behulp van de 4 hoofdbewerkingen ( +, - , x en :) precies 24 te bekomen.
Voor de bovenstaande flippo kan dat bijvoorbeeld op de volgende manier: 2 x 8 + 7 + 1 = 24 of (7 - 1) x 8 : 2 of (7 + 1) x 2 + 8.
We introduceren nu de 65-flippo. Het is de bedoeling met de 4 cijfers die op elke flippo staan via de 4 hoofdbewerkingen het getal 65 te vormen.
Kan je de oplossing vinden voor deze tien 65-flippo's?
Een afdrukversie met oplossingen zit in de bijlage.
Op 18 juni 1942 werd Paul McCartney in Liverpool geboren. Het feit dat Macca vandaag zijn 70-ste verjaardag viert, kan een goede reden zijn om nog eens naar zijn wereldhit 'Yesterday' (1964) te luisteren,
die hij wellicht op het toilet heeft geschreven.
"In de Londense woning van zijn vriendin Jane Asher droomde McCartney op een nacht in 1964 van een melodie. 's Ochtends, toen hij op het toilet zat, zong hij het lied voor zichzelf", zo verklaarde Tony Sheridan die nog met de Beatles heeft samengewerkt. Sheridan zegt dat het verhaal hem door Macca zelf is toevertrouwd.
Er was al geweten dat 'Yesterday' in zijn oorspronkelijk versie nog 'Scrambled Eggs' (roerei) heette. Sheridan vermoedt dat McCartney zijn toenmalige vriendin net een ontbijt had klaargemaakt en dat Macca op die manier bij zijn werktitel uitkwam. Het woord 'Yesterday' werd pas later voor de song gebruikt, omdat het gemakkelijker was om daar rijmwoorden op te vinden.
We nodigen je meteen uit om tijdens het beluisteren van 'Yesterday' een eenvoudige rekenpuzzel op te lossen.
In het onderstaande vierkant staan een aantal getallen. De opdracht bestaat er in een aantal van die getallen te omcirkelen zodat de som ervan precies 70 oplevert. Je mag dus enkel getallen uit het vierkant bij elkaar optellen en je mag hoogstens 4 getallen omcirkelen.
De Babyloniërs en de Egyptenaren merkten al op dat 24 heel veel delers heeft:1, 2, 3, 4, 6, 12 en 24. Wellicht is dit de reden dat ze een dag opdeelden in 24 uren.
Zuiver goud is goud van 24 karaat. Dat betekent dat goud van 12 karaat slechts voor 50 % uit zuiver goud bestaat.
De 24 uur van Le Mans is de oudste en grootste autorace ter wereld voor sportwagens. Deze race werd in 1923 voor het eerst gereden.
Het Griekse alfabet vormt de basis voor het alfabet in alle Westerse landen en telt 24 letters.
Neem een priemgetal p groter dan 3. Dan is p² 1 steeds deelbaar door 24. Weet je ook waarom?
In de jaren '90 waren flippo's erg populair. Er bestonden zelfs rekenflippo's waarop 4 cijfers stonden afgedrukt. Het was de bedoeling elk cijfer precies één keer te gebruiken om zo via de 4 hoofdbewerkingen (+, -, x en :) het getal 24 te vormen.
2 x 8 + 7 + 1 = 24
De som 1² + 2² + ... + n² is gelijk aan n(n + 1)(2n + 1)/6. Een klassiek bewijs via algebra hiervoor vind je in de bijlage. Neem even de tijd en bekijk het leuke bewijs van deze formule (zonder algebra!) in het onderstaande youtube-filmpje.
Het enige getal n (n > 1) waarvoor n(n + 1)(2n + 1)/6 zelf weer een kwadraat is, is het getal 24: 1² + 2² + 3² + ... + 24² = 4900 = 70².
EUCLIDES is het tijdschrift van de NVVW (Nederlandse Vereniging Van Wiskundeleraren).
Het is gebruikelijk om eens in de zoveel tijd een aflevering van het tijdschrift Euclides te wijden aan een speciaal onderwerp. Zo zijn er 'nummers' verschenen over Kansrekening, over Bottema, over Kunst en wiskunde, over Onderzoeksvaardigheden. Dit keer verscheen een uitdagend boek over getallen.
In zes hoofdstukken worden vele aspecten van getallen aan de orde gesteld: een pleidooi voor getallentheorie naast getaltheorie; soms moet er flink gestudeerd worden; puzzelliefhebbers komen ook aan hun trekken; vermoedens en zaken rond getallen die nog onaf zijn passeren de revue; er wordt gekeken naar getallen met een bijzondere toepassing en last but not least: de special besluit met een schat aan onderwijsgerelateerde artikelen over getallen.
Zelf had ik het geluk hiertoe een bijdrage te mogen leveren over puzzels met getallen. Het onderstaande vraagstukje is dan ook bedoeld als smaakmaker.
Een moeder is 21 jaar ouder dan haar dochter. Over 6 jaar zal die moeder 5 keer zo oud zijn als haar dochter. Waar bevindt zich de vader momenteel?
Oplossing. Noem x de leeftijd van de dochter en y de leeftijd van de moeder. Dan is y = x + 21 en y + 6 = 5(x + 6) met als oplossing x = -3/4. Dit is 9 maanden voor de geboorte. De vader bevindt zich dus heel dicht bij de moeder ...
De
inwoners van onze gemeente Kuurne (West-Vlaanderen, België) worden ezels
genoemd.
Een
spotnaam die de inwoners van de naburige stad Kortrijk hen smalend gaven,
toen de Kuurnenaren vroeger voor dag en dauw met ezel en kar,
beladen met groenten, naar de ochtendmarkt te Kortrijk trokken.
En dan is er ook nog een legende die
verklaart hoe de Kuurnenaren aan hun spotnaam zijn gekomen.
Lang geleden, op aswoensdag moest de priester naar een begrafenis.
Hij liet zich in de aswoensdagviering vervangen door de koster.
Die kon de Latijnse woorden "Memento, homo, quia pulvis es, et in pulverem
reverteris"
("Gedenk o mens, dat gij stof en as zijt en tot stof en as zult
wederkeren"), niet onthouden.
Uiteindelijk zei de priester tot de domme koster: "Ge zijt ezel
geboren, ezel zult ge sterven".
"Ha," zei de koster, "dat zal ik wel onthouden!" en met
deze woorden gaf hij de Kuurnenaren hun askruisje.
Toch durft een Kuurnenaar je uitdagen om twee 'ezelsproblemen' op te lossen.
PROBLEEM 1
Twee ezels sjouwen een aantal zakken. Zegt de eerste ezel tot de tweede: "Als je mij een zak geeft, hebben wij er evenveel". Waarop de tweede ezel antwoordt: "Als jij me een zak geeft, dan heb ik er dubbel zo veel als jij". Hoeveel zakken draagt elke ezel?
PROBLEEM 2
Twee ezels sjouwen een aantal zakken. Zegt de eerste ezel tot de tweede: "Als je mij drie zakken geeft, hebben wij er evenveel". Waarop de tweede ezel antwoordt: "Als jij me drie zakken geeft, dan heb ik er drie keer zo veel als jij". Hoeveel zakken draagt elke ezel?
In de
vlakke meetkunde is een meetkundige plaats de verzameling van punten die aan
een welbepaalde eigenschap voldoen.
De meetkundige plaats van alle punten
van het vlak die op een afstand r van een gegeven punt O liggen, is de cirkel
met middelpunt O en straal r.
De meetkundige plaats van alle punten van het vlak die even ver liggen van de
punten A en B is de middelloodlijn van het lijnstuk [AB].
Een 'beroemde' meetkundige plaats wordt de heks van Agnesi genoemd.
Ze is genoemd naar de Italiaanse wiskundige Maria Gaetana Agnesi, die ze in
1748 bestudeerde.
Al in 1718 bestudeerde een zekere Guido Grandi deze kromme en gaf ze de naam versoria
(Latijn voor 'touw om een zeil op te trekken').
In het Italiaans werd dit la versiera, maar John Colson, een professor
uit Cambridge
las dit verkeerdelijk als l' aviersiera en dat betekent de heks.
Zo kwam deze kromme aan haar merkwaardige naam.
Hoe ontstaat nu deze meetkundige plaats?
Vertrek
van een cirkel met middellijn [OM]. Kies een willekeurig punt A op deze cirkel.
Teken in M de loodlijn op OM. De halfrechte [OA snijdt deze loodlijn in N.
Teken in N de loodlijn op MN en in A de loodlijn op OM.
Deze twee loodlijnen snijden elkaar in het punt P.
Wanneer A de cirkel doorloopt, beschrijft het punt P de heks van Agnesi.
Met O(0, 0) en M(0, 2a) en θ de hoek tussen [OA en [OM heeft deze kromme als
parametervergelijkingen:
x = 2a tan θ en y = 2a cos² θ
en de cartesiaanse vergelijking wordt dan (zie bijlage):
Dag Eline, Nele, Alexandra, Jantien, Martijn en Phebe. Dag Elise, Emma, Mathias, Nils, Gilles en Julie. Dag Saar, Amber, Victor, Lize, Rustam en Dries. Dag Liselotte, Natacha, Suzanne, Nha Tuc, Fien en Louis.
Om het het probleemoplossend denken op een goede manier aan te leren en te stimuleren biedt het computerprogramma GeoGebra heel wat mogelijkheden. Uiteraard kan men niet van iedere leerling evenveel creativiteit verwachten en is kan niet iedereen eenzelfde hoog niveau van deskundigheid bereiken op het vlak van denk- en redeneervaardigheid. Het onderstaande schema geeft een duidelijk beeld van de verschillende niveaus die kunnen bereikt worden.
Het is een uitdaging voor elke leraar om op zo een manier les te geven dat elke leerling voldoende succesbeleving kent, maar ook voldoende uitdagingen krijgt op een aangepast niveau.
Digitale didactiek heeft niet alleen een serieuze impact op de manier van les geven maar impliceert ook dat de leerling (en de leraar) 'aangepaste' kennis, vaardigheden en attitudes verwerft. Daarom ontwikkelde Andrew
Churches een nieuwe, digitale versie van de bovenstaande taxonomie die rekening houdt met de
mogelijkheden en vereisten van de nieuwe informatie- en
communicatietechnologieën . Voor elk van de kennis- en vaardigheidsniveaus
(onthouden > begrijpen > toepassen > analyseren > evalueren > creëren) gaat hij na welk soort (digitale) activiteiten eraan te pas komen (zie bijlage).
Op school kan men proberen een ICT-leerlijn met GeoGebra op te bouwen over de leerjaren heen. In bijlage vind je een document dat hiervoor inspiratie kan bieden. Vanaf de tweede graad kan men systematisch bouwen aan het onderzoekend leren wat kan resulteren in leren onderzoeken (mathematiseren, onderzoekscompetenties).
Een tweede bijlage bevat een aantal problemen die men via de OVUR-methode samen met de leerlingen kan aanpakken.
In het
Sint-Pieterscollege/de Sint-Jozefshandelsschool in Blankenberge
en in Onze-Lieve-Vrouw Presentatie in Sint-Niklaas
kiest men vanaf volgend schooljaar resoluut voor het gebruik van tablets in de
lessen.
Het invoeren van de tablets heeft uiteraard heel wat praktische voordelen (lichtere boekentassen, geen aankoop van
een grafisch rekentoestel of woordenboeken of een atlas voor aardrijkskunde
...).
We mogen verwachten dat een tablet binnenkort voor iedereen betaalbaar
wordt
en dat uitgeverijen inspanningen zullen doen om hun leermiddelen aan te passen
aan deze nieuwe technologie,
zodat er steeds met up-to-date-handboeken kan worden gewerkt.
Bovendien sluit deze technologie duidelijk aan bij de leefwereld van de
jongeren,
die ondertussen gewend zijn aan het gebruik van Apps via hun smartphone.
En
ongetwijfeld zal het gebruik ervan erg motiverend zal werken.
De scholen staan meteen weer voor heel wat nieuwe uitdagingen:
het uitbouwen van een netwerk waarop een grote groep leerlingen tegelijk op het
internet kan surfen,
aanpassing van het evaluatiesysteem (een deel van het examen met en een deel
zonder tablet).
En wat te doen bij beschadiging of diefstal van toestellen?
Tegelijk krijgt de leraar nog meer de rol van coach in het leerproces en zullen
differentiatie en remediëring meer aan de orde zijn.
Digitale didactiek wordt alvast de komende jaren hét aandachtspunt in het
leerproces.
In bijlage vind je de persmap van beide hoger vernoemde scholen
waarmee ze hun project voor volgend schooljaar hebben aangekondigd.
Op www.demare.be/ipad vind je meer
informatie vanuit de school van Blankenberge.
Op 16 augustus 2009 liep Usain Bolt in Berlijn een nieuw wereldrecord op de 100 m. Hij legde die afstand af in 9,58 seconden wat neerkomt op een gemiddelde snelheid van 37,578 km/h.
John Barrow van de Cambridge University bestudeerde de videobeelden van deze recordloop en op basis hiervan maakte hij een wiskundige studie waaruit blijkt dat Bolt zijn record kan scherper tot 9,45 seconden.
Hij ziet hiervoor drie elementen.
1. De reactietijd: die kan Usain terugbrengen van 0,146 s naar 0,13 s. Usain blijkt dus eerder een trage starter te zijn. 2. Een gunstige rugwind: in Berlijn waaide een rugwind van 0,9 meter per seonde en de maximale toegelaten rugwind bedraagt 2 meter per seconde. 3. Lopen op grote hoogte: daar sneuvelen immers vaak heel wat records (zoals op de Olympische Spelen in Mexico in 1968).
Misschien zijn er nog wel enkele andere factoren die pofessor Barrow over het hoofd zag: geen seks de avond voor een sportprestatie en niet opzij kijken tijdens de laatste meters van de spurt ...
We zien alvast uit naar de prestaties van Usain Bolt op de komende Olympische Spelen in Londen!
Over magische vierkanten valt er heel wat te vertellen. Op mijn blog lees je hier meer over.
Verbazingwekkend is echter de unieke magische zeshoek waarin de getallen van 1 tot en met 19 voorkomen. In deze magische figuur is de som van de getallen in alle richtingen (door de pijltjes aangegeven) gelijk aan 38.
Waarom 38? Reden: 1 + 2 + 3 + ... + 19 = 190 en vertikaal bekenen zijn er 5 kolommen binnen deze zeshoek waarin je telkens dezelfde som moet bekomen: 190/5 = 38.
De Katholieke Universiteit Leuven besliste om vanaf het komende academiejaar een ijkingstoets aan te bieden aan beginnende bachelors die van plan zijn een opleiding burgerlijk ingenieur, burgerlijk ingenieur-architect, bio-ingenieur of een opleiding wiskunde of fysica te volgen.
Via deze niet-bindende toets hopen ze de studenten een realistisch beeld op te hangen van de nodige wiskundekennis bij de aanvang van hun studies in het hoger onderwijs. Meteen engageert de universiteit zich om studenten die behoorlijk maar toch eerder zwak scoren een passend bijsturingstraject aan te bieden.
De toets wordt afgenomen in Leuven en in Kortrijk op 4 juli 2012.
Op 9 juni 1934 (precies 78 jaar geleden) dook Donald Duck voor het eerst op in de tekenfilm 'The Wise Litte Hen' van Walt Disney.
Wist je dat dit impulsief eendje ook de hoofdrol speelt in een wiskundige animatiefilm van Walt Disney uit 1959 met de titel 'Donald in Mathmagic Land'?
Hieronder kan je een fragment bekijken waarbij Donald Duck ons leert hoe Pythagoras het verband legde tussen muziek en breuken.
In de film komen diverse onderwerpen aan bod: wiskunde en architectuur (gulden snede), wiskunde en sport (o.a. biljarten), wiskunde in de natuur, het begrip onenidig ...
De film eindigt met een uitspraak van Galilei: "Mathematics is the alphabet with which God has written the universe".
Fractalen blijven tot de verbeelding spreken van veel wiskundigen.
Een fractal kan je omschrijven als een meetkundige figuur waarin eenzelfde motief zich op een steeds kleinere schaal herhaalt.
Met S duidt men de schaalfactor waarbij 1/S de factor is waarmee de figuur telkens wordt verkleind.
N is het aantal kopieën van de oorspronkelijke figuur die bij elke volgende stap aan de figuur wordt toegevoegd.
De dimensie D van een fractal is dan gedefinieerd door
SD = N
of ook via: D = log N / log S.
Voorbeeld. Bij de onderstaande Pythagorasboom is S = √2 en N = 2 zodat de dimensie D = 2.
Hieronder zie je hoe de Kochkromme ontstaat. Het wordt een kromme met een oneindige lengte maar de oppervlakte onder de kromme (in het groen aangeduid op de figuur bovenaan deze pagina) is eindig.
Bij deze kromme worden telkens 4 kopieën gemaakt van de vorige figuur en worden de lijnstukjes 3 keer korter De dimensie van de Kochkromme is bijgevolg D = log 4 log 3 ≈ 1,26.
De dimensie van de onderstaande driehoek van Sierpinski is gelijk aan D = log 3/log 2 ≈ 1,585.
Voor het tapijt van Sierpinski vertrekt men van een vierkant (= fase 0) en bekomt men als dimensie D = log 8/log 3 ≈ 1,8928.
De spons van Menger is een driedimensionale fractal waarbij het vertrekpunt (fase 0) een kubus is en de dimensie is D = log 20/ log 3 ≈ 2,7268.
Dit onderwerp is uiteraard geschikt voor een wiskundige eindwerkje in het secundair onderwijs (zie bijlage).
Bij het maken van redeneringen kan je botsen op een zogenaamde vicieuze cirkel. Hieronder staat een leuk voorbeeld dat we vonden op de website www.mobielvlaanderen.be : :
Ook in de wiskunde duiken dergelijke redeneringen geregeld op. Hieronder zie je bijvoorbeeld een bewijs voor de fameuze stelling van Pythagoras via de grondformule van de goniometrie, die zelf weer een gevolg is van de stelling van Pythagoras.
Deze redenering was de aanleiding om samen met college Koen De Naeghel te zoeken naar een alternatief en nieuw bewijs voor de stelling van Pythagoras door gebruik te maken van lineaire algebra.
Het bewijs vind je in bijlage in een Nederlandstalige en een Engelstalige versie.
Is dit een geldig bewijs of zit hierin een vicieuze cirkel verscholen? Wie zegt het ons???
Waarom heeft de regenboog de vorm van een cirkelboog?
De regeldruppels weerkaatsen via een bepaalde breking het licht van de zon.
Opdat een regendruppeltje bijdraagt tot het feit dat u een regenboog ziet, moet de hoek tussen de zon en uzelf, gezien vanuit de druppel 42° zijn.
De druppels die daaraan voldoen liggen dan blijkbaar vanuit uw standpunt gezien in een cirkel aan de hemel. Prof.dr. Paul Hellings, hoogleraar toegepaste wiskunde (groep T - Leuven) geeft u een meer gedetailleerde uitleg op http://www.ikhebeenvraag.be/vraag/26205 .
In feite ziet iedereen die naar een regenboog kijkt een 'persoonlijke regenboog'.
De regenboog lijkt zich daarom ook samen met de waarnemer te verplaatsen zodat ze dus 'een bewegende optische illusie' is.
Vanuit een vliegtuig of vanop een hoog torengebouw kunt u een regenboog als een volledige cirkel zien, zoals blijkt uit het onderstaande youtube-filmpje.
In de bijlage kunt u genieten van een powerpointpresentatie met o.a. enkele bewegende optische illusies.