Proces tegen Congolese militieleider in Den Haag begonnen
DEN HAAG - Voor het Internationale Strafhof (ICC) in Den Haag ( instelling van de Verenigde Naties) is maandag de vroegere Congolese militieleider Germain Katanga verschenen, die terechtstaat voor massamoord, verkrachting en (seks)slavernij. Katanga, die vorige week door Congo werd uitgeleverd, zei maandag dat hij daar sinds 2005 illegaal heeft vastgezeten.
De nu 29-jarige Katanga, ook wel Simba genoemd, was de commandant van een militie met de naam Patriottische Verzetsstrijdkrachten die op wrede wijze huishield in de Congolese provincie Ituri.
Hij wordt onder meer verantwoordelijk gehouden voor een aanval op het dorp Bogoro in 2003, waarbij tweehonderd mensen werden vermoord. Bij deze aanval werden vrouwen en meisjes verkracht en als slaven weggevoerd. Dorpelingen werden in een kamer vol met lijken opgesloten. Ook zou Katanga kindsoldaten in zijn militie hebben ingelijfd. Hij zal in Den Haag terechtstaan voor in totaal zes oorlogsmisdaden en drie misdaden tegen de menselijkheid.
De geruchten gaan dat krijgers van de Lendu-stam, die deel uitmaakten van zijn militie, de nog warme harten en levers van hun slachtoffers opaten.
In een deal die een einde maakte aan de bloedige Congolese burgeroorlog werd Katanga in 2002 door president Joseph Kabila tot generaal in het leger benoemd.
Drie jaar later werd hij gearresteerd in verband met de moord op negen blauwhelmen. Het is onduidelijk of hij daarvoor ooit is berecht.
Eerder werd ook al Thomas Lubanga, een andere Congolese verdachte van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, aan het Internationale Strafhof overgedragen.
Welke figuren/personages zie je? Beschrijf hun uiterlijk. Stap niet te makkelijk over dit punt heen. Personages op een cartoon zijn niet altijd wie ze lijken. Beschrijf ze dus eerst!
Wie stellen deze figuren/personages voor? Een figuur kan een persoon zijn die daadwerkelijk heeft bestaan (zoals Hitler, Stalin of Kennedy), maar kan ook een symbool zijn dat betrekking heeft op een land of bepaalde groep mensen (zoals een leeuw (Nederland), een beer (Rusland) of de Amerikaanse Uncle Sam). Let bij deze stap ook op tekst of symbolen op hun lichamen!
Zijn ze positief of negatief afgebeeld? Complimenteus, overdreven of kritisch? Een cartoonist legt altijd kritiek, ironie of humor in zijn tekening. Vaak wordt minstens één van de hoofdfiguren belachelijk gemaakt. Wanneer één personage negatief is afgebeeld, de ander positief, dan zal de tekenaar partij voor één van beiden hebben gekozen. Zijn alle personages negatief afgebeeld, dan vindt de cartoonist waarschijnlijk het afgebeelde thema als geheel bespottelijk. Er wordt altijd wel iets bespot!
Wat doen de hoofdfiguren? Wie of wat is het slachtoffer? De op een cartoon afgebeelde figuren doen altijd wel iets (zelfs als ze niets doen, is dat opvallend genoeg) en vaak doen ze elkaar of iets wat aan. Kijk bij dit punt ook of de personages iets (tegen elkaar?) zeggen!
Objecten
Welke objecten zie je verder op de cartoon? Benoem ze allemaal.
Wat stellen deze objecten voor? Let op symbolen op de afgebeelde objecten en let op de symbolische betekenis van bepaalde objecten (zoals donkere lucht = dreiging, treurwilg = treurnis, Christuskruis = dood, schedel = dood). Maak bij dit punt onderscheid tussen objecten die ter opvulling zijn, en objecten die iets duidelijk proberen te maken.
Zijn ze positief of negatief afgebeeld?Complimenteus, overdreven of kritisch? Voor uitleg zie Personen 3.
Heeft de cartoon een onderschrift of een titel? Een onderschrift of titel zegt veel over een cartoon. De tekst kan samenvattend zijn of de bedoeling hebben een (grappige) boodschap duidelijk te maken. Het is belangrijk hier goed bij stil te staan.
Thema
Op welke historische gebeurtenis heeft de cartoon betrekking? Op basis van de vorige stappen moet je nu kunnen zien naar welke historische gebeurtenis de cartoon verwijst. Vraag jezelf af welke historische situatie plaats heeft gehad waarbij de door jouw geïdentificeerde personen en objecten een rol speelden. Bedenk daarbij dat een cartoon niets anders is dan een (kritisch/humorvol/ironisch) stripverhaal van een historische gebeurtenis.
Welke boodschap heeft de tekenaar over dit thema? Vraag je af wat de mening van de tekenaar over het door hem afgebeelde thema is. Kijk daarbij wie of wat op de cartoon belachelijk wordt gemaakt (daar zal de tekenaar het wel niet mee eens zijn). Zie Personen 3 en Objecten 3 en 4. Let bij deze stap ook op extra informatie. Staat de naam van de tekenaar aangegeven? Zijn nationaliteit? Het jaar wanneer de cartoon is gemaakt (is de cartoon getekend ten tijde van de gebeurtenis of veel later?)? Waarin is de cartoon gepubliceerd? Wat weet je van dat blad?
Vergelijking
Klopt de cartoon met wat jij over dit thema weet? Je weet welke historische gebeurtenis het onderwerp van de cartoon is. Vergelijk nu of dat wat afgebeeld is, overeenkomt met dat wat jij er van weet. Geeft de tekenaar hetzelfde beeld, of wijkt zijn versie van het verhaal af?
Toepassen.
AANSLUITEND BIJ ONZE LESSEN OVER globaliseren / Noord-Zuid verhoudingen
Over globalisering verwacht ik dat jullie het volgende weten tegen de toets : - Wat is globaliseren? - Hoe is dat gegroeid? (historische verklaring van huidige N-Z verhoudingen in de wereld, driehoekshandel) - Op welke domeinen laat globalisering zich voelen en geef concrete voorbeelden (cultuur, milieu, politiek...) - Twee positieve en negatieve gevolgen van globalisering formuleren voor zowel ontwikkelingslanden als industrielanden. (vraag 1 bij tekst 'globaliseren, vloek of zegen') - Enkele oplossingen formuleren die bedrijven, politiekers of consumenten kunnen toepassen teneinde de kloof tussen N en Z te dichten.
momenteel loopt er in Brussel een tentoonstelling die nauw aansluit bij onze lessen 'DE WERELD ROND : PORTUGAL EEN WERELDRIJK IN DE 16e EN 17e EEUW'. Er wordt nog overlegd binnen de vakwerkgroep of we deze tentoonstelling klassikaal bezoeken tijdens de lessen of dat er gekozen wordt om enkel met een vijftiental geïnteresseerde vrijwilligers uit 4 E, F en G te gaan buiten de lesuren. Dat zou dan op een woensdagnamiddag of een zaterdag zijn. Ook een dag in de kerstvakantie is misschien haalbaar.
Laten jullie eens weten wat jullie daarvan denken?
Niets houdt jullie evenwel tegen om de tentoonstelling reeds te bezoeken. Het museum ligt op een boogscheut van het station. Voor de praktische info verwijs ik naar de site www.bozar.be
Warm aanbevolen!
Groeten, Ann Geerinck
De wereld rond
Portugal, een wereldrijk in de 16e en 17e eeuw
Vrijdag 26.10.2007 > Zondag 03.02.2008
Paleis voor Schone Kunsten
woensdag 24 oktober 2007 (De Standaard)
Portugal regeert de golven
EXPO 'DEWERELDROND' PRESENTEERT ERFENIS VAN PORTUGESE ONTDEKKINGSREIZEN
Links: wereldkaart van Henricus Martellus(1480-1496). rrOnder: zoutvaatje (Benin, 16de eeuw). rr
Als voorzitter van zowel de Raad als de Commissie, is Portugal momenteel de baas van Europa. Maar als José Manuel Barosso de tentoonstelling in het PSK komt openen, zal hij eraan herinnerd worden dat zijn land- en naamgenoot koning Manuel ooit baas was over de halve wereld.
Portugal wordt tot de kleine landen van de Europese Unie gerekend. En als het Portugees vandaag in de toptien staat van de meest gesproken wereldtalen, dan heeft dat er vooral mee te maken dat de Brazilianen met zoveel zijn. Toch was Portugal in de zestiende en zeventiende eeuw een wereldrijk, zoals de ondertitel van de tentoonstelling 'Dewereldrond' te kennen geeft.
In de loop der eeuwen groeide vooral Christoffel Columbus uit tot de superster onder de ontdekkingsreizigers, omdat hij met Amerika het land ontdekte dat zich vandaag als wereldmacht laat gelden. De Italiaan deed dat onder Spaanse vlag, omdat de Portugezen niet in zijn onderneming geïnteresseerd waren toen hij hen voorstelde om via het westen naar Indië te varen. Zij hadden op dat moment immers al de goede hoop dat ze via een ommetje langs Afrika wel in Azië zouden belanden.
Dat ommetje bleek uiteindelijk een hele omweg, maar de hoop was wel terecht. In 150 jaar tijd bouwden de Portugezen een handelsimperium op dat zich uitstrekte van Rio de Janeiro tot Nagasaki. Ook op wetenschappelijk en cultureel vlak zorgde dat voor een globaliseringsgolf, die in het Paleis voor Schone Kunsten wordt geïllustreerd aan de hand van een 180-tal oude kaarten, navigatie-instrumenten, manuscripten, schilderijen en andere kunstwerken.
Schipbreuk en scheurbuik
De oorsprong van de Portugese natie wordt gesitueerd in 1143. Haar oostelijke grens met het machtige Spanje heeft altijd vastgelegen en de natuurlijke westelijke grens valt samen met de meest westelijke grens van het Europese vasteland. Nadat islamitische heersers uit Noord-Afrika eerst nog delen in het zuiden van het land hadden bezet, keerden de Portugezen uiteindelijk de rollen om.
Na het huwelijk in 1385 van koning João I met de Engelse Filippa van Lancaster - waaruit een lange entente met de Engelsen voortvloeide - hadden in het begin van de vijftiende eeuw de eerste expedities naar Noord-Afrika plaats. Ceuta (nu Spaans grondgebied) werd de eerste stapsteen op het Afrikaanse continent. De ontdekkingen van Madeira, de Azoren, Kaapverdië en Senegal volgden snel. Het doel van de Portugezen was het hoekje te vinden dat ze konden omslaan om zo naar Indië te varen. Het subcontinent was toen al lang bekend terrein, maar een handelsroute over zee zou de Portugese koning, die voor eigen rekening voer, een enorm economisch voordeel opleveren.
De doorbraak kwam er uiteindelijk toen Bartolomeu Dias in 1488 Kaap de Goede Hoop bereikte. Daar waren zo'n tachtig jaren van schipbreuk en scheurbuik voor nodig geweest. Daarna volstonden nog eens tien jaar vooraleer Vasco da Gama in 1498 Indië voor anker ging. Voor een retourtje Calcutta moest je toen nog twee jaar reizen en ermee rekening houden dat de helft van de bemanning het loodje legde.
Als Portugees vandaag niet zo'n belangrijke wereldtaal is als het Engels of het Spaans, dan komt dat omdat het kleine Portugal zelden grote gebieden koloniseerde. In de plaats zetten zij op strategische plaatsen langs de kust handelsposten op: Goa in Indië, Ceylon (nu Sri Lanka), Malakka in het huidige Maleisië, Macau in China en Nagasaki in Japan, waar de Portugezen in 1541 als eerste westerlingen voet aan wal zetten.
Dat gebeurde niet zonder slag of stoot. Gouverneur Afonso de Albuquerque voerde heel wat oorlogen en bouwde heel wat vestigingen om zijn Indische handelsrijk (Estado da India) uit te bouwen. Het hoofdkwartier daarvan, Goa, zou tot 1961 in Portugese handen zou blijven.
Helemaal in het oosten speeldePortugal een belangrijke rol in het handelsverkeer met Japan en China, die hun onderlinge handelsrelaties hadden opgeschort. Indonesische peper, Chinese zijde en Japans zilver veranderden op die manier toch vlot van eigenaar. Helemaal in het westen werd de Portugese invloed begrensd door de meridiaan in de Atlantische oceaan, die sinds het verdrag van Tordesillas in 1494 dewereldzeeën onder de Portugezen en Spanjaarden verdeelde.
In het hen toegewezen gebied ten oosten van die grens viel nog net de Braziliaanse kust, waar Pedro Alvarez Cabral in 1500 per ongeluk belandde. Hij was na Da Gama's eerste expeditie naar Indië namelijk op weg om dezelfde route af te leggen, toen hij voor de Afrikaanse kust werd verrast door de Atlantische stroming.
In Brazilië gingen de Portugezen trouwens anders te werk. Voor de suikerteelt importeerden ze de slaven waar ze in Afrika al sinds 1444 van gebruik maakten. Ook in het logboek van de Portugese ontdekkingsreizigers staan dus ettelijke zwarte bladzijden.
Aan de specerijen, het goud en het zilver dat ze uit de handelsposten weghaalden, hebben ze zeker hun broek niet gescheurd. Bij het installeren van hun versterkte forten gingen ze als het nodig was behoorlijk agressief en soms ook gruwelijk te keer. En door hun toedoen werden vuurwapens geïntroduceerd tot in Japan, waar de lokale krijgsheren ze al van bij de allereerste ontmoeting met de Portugezen door hun zwaardsmeden lieten kopiëren.
Olifantmobiel
'Dewereldrond' wil de wetenschappelijke en culturele erfenis van al deze expedities illustreren. De stukken die door de gastcurator Jay Levenson van het Museum of Modern Art in New York werden samengebracht, komen uit de hele wereld. Op wetenschappelijk vlak zijn er zandlopers, kompassen en andere navigatiesystemen te zien, zoals het astrolabium - het primitieve gps-systeem waarvan de Portugezen het eerste metalen exemplaar vervaardigden.
De blikvangers zijn de antieke wereldkaarten. Die van de in Firenze actieve Duitser Henricus Martellus uit 1490 toont dat de bekendewereld toen ongeveer samenviel met Europa. De voorstelling van Afrika en Azië is nog onbetrouwbaar, maar een halve eeuw later slaagdede Portugees Pero Fernandes er wel al in om de uitgestrektheid van Afrika en Indië enigszins in te schatten, en kwam ook Amerika in beeld.
De Portugezen importeerden ook exotische diersoorten. De pronkende koning Manuel (1469-1521) paradeerde per olifant door de straten van Lissabon. Op de tentoonstelling is de zestiende-eeuwse pentekening te zien van Hanno de olifant, die door Manuel aan paus Leo X cadeau werd gedaan. De houtsnede die Albrecht Dürer maakte van Manuels neushoorn, die op weg naar Rome omkwam bij een schipbreuk, is spijtig genoeg niet uit Washington meegekomen.
Het belangrijkste exportproduct was wellicht het christendom. De jezuïet Franciscus Xaverius - die naar Maleisië, China en Japan trok - speelde daarin een belangrijke rol. De tentoonstelling toont heel wat religieuze objecten, waarvan sommige duidelijk door de lokale stijl en iconografie beïnvloed zijn. Zo gaat Christus soms verdacht veel op Boeddha lijken.
Veel aandacht gaat daarnaast naar de exotische objecten en kunstwerken uit de handelsposten die in het Westen werden verzameld in de zogenaamde Kunst- und Wunderkammer. Die kunnen worden beschouwd als de voorlopers van de hedendaagse privé-musea. Ze wilden als een tastbare encyclopedie de wonderen van de nieuwe wereld samenbrengen: mineralen, instrumenten, wapens, kleding, pluimen van exotische vogels, schilden van zeeschildpadden, of het superieure porselein uit China.
De Europeanen hielden er ook van alledaagse artefacten te vervaardigen in materialen die toen helemaal niet zo alledaags waren, zoals zoutvaatjes uit ivoor, flacons van schildpad of bekers van kokosnoot. Een zeer merkwaardig stuk is de zestiende-eeuwse troon met het wapenschild van Maximiliaan II van Oostenrijk, gemaakt uit de botten van een olifantenskelet.
Dewereldrond, Portugal, een wereldrijk in de 16de en 17de eeuw. Van 26 oktober t/m 3 februari in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel, alle dagen van 10 tot 18u, donderdag tot 21u (02-507.82.00)
Vorig schooljaar stuurde een leerling mij volgende site door www.11.be. Je vindt er heel wat informatie over migraties en noord-zuid verhoudingen in de wereld van vandaag. Deze site sluit goed aan bij de actualisering van onze lessen. Voor de geinteresserden in de wereld rond hen, verder dan 'hun kerktoren of hun stamcafé' is dit zeker een aanrader...
Via het snelmenu kan je 'surfen' naar 't land van je interesse en daar 'de stand van zaken' bekijken. Of je gaat naar 'organisaties' in het snelmenu en maakt kennis met de organisaties die zich inzetten om de kloof tussen Noord en Zuid te dichten. Je kiest 't zelf maar.
Claims can be made for up to 350 miles off existing territories
The UK is looking to claim sovereignty over a large area of the remote seabed off Antarctica.
The claim for an area around British Antarctica is one of a number being prepared by the Foreign Office, a spokeswoman said.
Even if granted, those rights would not allow Britain to contravene the treaty that prohibits oil and gas tapping under the seabed.
The spokeswoman labelled the move "a safeguard for the future".
Mineral rights
The claim, which the spokeswoman stressed is still being prepared in advance of a May 2009 United Nations deadline, could extend Britain's stake for Antarctic waters by more than 1,000 square miles (2,590 sq km) and is permitted under the Law of the Sea Convention.
It would be a claim in name only, we wouldn't act because doing any mineral exploitation contravenes the treaty
"This has been under consideration for many years," the spokeswoman said of the move, which she said will not affect the more recent environmental protections put into the Antarctic Treaty in 1991.
"It would be a claim in name only, we wouldn't act because doing any mineral exploitation contravenes the treaty."
'Colossally irresponsible'
The move does signal Britain's willingness to join the current rush by countries to try to secure their potential oil and gas rights to seabeds should circumstances change.
The most notable recent example was the claim by Russia over the Arctic seabed.
"It is essentially to safeguard for the future and if (the treaty) is abolished in the future we will have safeguarded our claim to that area," the Foreign Office spokeswoman said.
They are... leading the charge halfway around the world for a new oil rush
Charlie Kronick Greenpeace
She added that any change to the ban on mineral exploitation in the Antarctic is "highly improbable".
A spokesman for Greenpeace called the move "colossally irresponsible" and accused the British government of putting more effort into securing future oil rights than battling climate change.
"When the UK is supposed to be leading the global charge on reducing carbon emissions, they are in fact leading the charge halfway around the world for a new oil rush," said Charlie Kronick.
Disputed territory
Currently, five-sixths of the Antarctic continent is claimed by seven countries and most of the existing British stake is also claimed by either Argentina or Chile.
The British Antarctic Territory claim fans out from the south pole in a wedge that takes in more than 600,000 square miles.
The area was first staked in 1908 and the Foreign Office says it now houses two permanent research stations.
Britain has already submitted to the United Nations a joint claim with France, Spain and the Irish Republic for part of the Bay of Biscay.
It is also in discussions with Iceland, Ireland and Denmark on a joint claim in the Hattan-Rockall area off the west coast of Scotland and is working on a claim to extend around the Falkland Islands, South Georgia and Ascension Island.
"There are a number of coastal states submitting claims," the spokeswoman said, adding that the technology does not yet exist to reach mineral deposits that can sit as far as four or five miles under water.
The deadline for submitting claims, which can be made for up to 350 miles (563 km) off existing territories, is May 2009.
Researchers are currently compiling the geological case for the submissions, since under the Convention, any extensions must be based on the existence of continental shelf.
1 Lassembleé des notables. Spotprent uit 1789, voor de bestorming van de Bastille. De aap vraagt aan de leden van de 'assemblée de notables'' (adel en clerus) 'met welke saus ze wensen opgediend te worden'... De aap staat voor de koning van Frankrijk. Wat zegt ons de auteur van deze cartoon over de kwaliteit van het betuur van Frankrijk èn over de inspraak van het Franse volk in het beleid van het land Is hij voor- of tegenstander van de Franse Revolutie? Verklaar je antwoord.
2 De drie standen in Frankrijk. Voor 1789.
Verklaar de hier afgebeelde oorzaak van de Franse revolutie.
Tip : Op de labels die uit de broekzak hangen van de gekromde figuur staat : tienden, militaire dienst en belastingen. Let ook op de hazen die de kolen opeten en op de vogels die het graan oppikken. Naar welk privilege uit het AR verwijst dit?
Na 1789.
Tip : op de 'weegschaal van de gerechtigheid' liggen labels met de tekst : gelijkheid, vrijheid en broederlijkheid, grondwet... Let ook op de gestroopte haas en de doodgeschoten vogels...
3 Spotprent op de Franse Revolutie...
(op de wimpel staat : no god, no revolution, no king, no constitiution)
Deze prent is gemaakt door een Engelsman. Hoe staat hij tegenover de Franse Revolutie? Positief? Negatief? Over welke fase van de Franse Revolutie gaat het hier? (Constituante? Terreur?) Wie was toen de leider? Wat zijn de kenmerken van deze fase? Bespreek de spotprent en leid daar de motivering van je antwoord uit af. Link met de leerstof.
Tips: let op de guillotine die druipt van het bloed, de manier waarop de cartoonist het volk tekent, de voorwerpen die voor de guillotine liggen, de brandende wereldbol, the radical arms...
3 Napoleon.
""The Song of the End": the Whole World Now Chases Him" Wanneer zou deze cartoon getekend zijn? Is de cartoonist een aanhanger van Napoleon? Leg uit waarom niet of wel.
Natuurrampen beïnvloeden de loop van de geschiedenis? Een vulkaanuitbarsting op IJsland met invloed tot in Egypte... Stofwolken, slecht weer... Met hongersnoden als gevolg. En enkele jaren later een Franse Revolutie...
Hieronder vind je een link naar BBC artikel waarin een Engelse tijdgenoot in de zomer van 1783 geciteerd wordt. En filmpjes... Interessant. En je wordt weer wat wijzer...
The eruptions released a volcanic pollutant cloud over Europe. Image: Claire Witham
Volcanic eruptions in Iceland probably caused an unusual rise in deaths in England during the summer of 1783.
UK experts suggest a cloud of volcanic gases and particles sweeping south from the Laki Craters event of that year may have killed more than 10,000 people.
The team combed climate data, burial records and contemporary accounts that reported a "volcanic haze" and health problems in the English population.
The University of Cambridge study is carried in the Bulletin of Volcanology.
The eruptions at the Laki Craters began on 8 June, 1783, and continued for eight months.
An estimated 122 megatonnes of sulphur dioxide was released, along with smaller amounts of other gases, from explosive fissures and vents and from lava flows.
A thick, hot vapour had for several days before filled up the valley...so that both the Sun and Moon appeared like heated brick-bars
Gentleman's Magazine, July 1783
In Iceland alone, some 9,000 people - about a quarter of the population - were killed. But the massive discharge from beneath the Earth also fumigated many parts of Europe with volcanic gases and airborne particles.
Claire Witham and Clive Oppenheimer looked at the burial records for 404 church parishes in 39 English counties.
They discovered there were two peaks in mortality during the Laki Craters event.
The first occurred between August and September 1783, the second between January and February 1784. In both cases, the worst affected region was the east of England.
Central England temperature data shows the summer of 1783 was particularly hot and that the first months of 1784 were amongst the coldest on record. The researchers hypothesised that some part of the mortality peaks could be attributed to these temperature extremes.
Pressure system
To find out how much, the researchers calculated the expected changes in mortality per degree of temperature change on a monthly scale.
They found that the winter peak in mortality could have been caused by the severe cold of January 1784. But the extreme July temperature could explain only about 30% of the observed variation in deaths, after normal trends in mortality had been accounted for.
There were an estimated 11,500 extra deaths during this late summer mortality peak in England.
"Something seems to have been going on in England and Europe during the more vigorous phases of the eruption," Ms Witham told BBC News Online.
Contemporary reports from across Europe mention the periodical presence of an atmospheric haze in summer and autumn 1783, linked by several lines of evidence to the pollutant cloud produced by the Laki eruptions.
In Iceland, the effects of the eruptions killed about a quarter of the population. Image: USGS
One such account from Lincoln published in Gentleman's Magazine, July 1783, reads: "A thick, hot vapour had for several days before filled up the valley... so that both the Sun and Moon appeared like heated brick-bars."
There are also reports of headaches and respiratory discomfort suffered by people during the period spanned by the Laki event.
The authors believe these health problems, and the unusual late summer mortality peak, could have been caused by volcanic gases and aerosols (fine, airborne particles) transported in the haze.
A high-pressure weather system over Western Europe during June and July 1783 could have brought these emissions down into the lower atmosphere and trapped them there, the researchers argue.
"During the 1952 smog in London, increased sulphur from coal burning was trapped by a similar temperature inversion effect," Ms Witham explained.
"Then, you saw a large increase in deaths because the aerosol was composed of very fine particles which can cause respiratory and cardiovascular problems."
Bad grass
Dr Steve Blake, a volcanologist at the Open University in Milton Keynes, told BBC News Online: "Both [temperature and emissions] must have had some influence. But off the top of my head, I'm not sure whether you can unpick those and say which one is critical."
But he agreed the pollutant cloud produced by the Laki eruptions could very well have caused environmental damage and ill-health in many parts of Europe.
Other researchers have also argued that the extremely hot summer of 1783 and the particularly cold winter of 1783/4 could have been caused by the volcanic eruptions at Laki.
The products of volcanism are known to have effects on climate. But the Cambridge researchers suggest other, unrelated, factors could equally have been to blame for these temperature extremes.
The Icelandic death toll was due mainly to a famine that took hold after most of the island's sheep were killed by eating grass contaminated with fluorine from the eruptions.
Verlichte despoten: alles voor het volk, niets door het volk
Bron 3 p.126
Vergelijk de opvatting van Frederik II over de vorstelijke macht met die van een absolute vorst.
- Frederik II heeft zijn macht ontvangen uit handen van het VOLK. (absolute vorst legitimeert zijn macht door God en het Romeins staatsrecht)
Bron 11 p.129
Geef twee verschillen tussen Frederik II en een absolute vorst.
-Frederik II heeft het welzijn van zijn volk voor ogen (absolute vorst enkel zijn eigen welzijn)
- Fr. II is de dienaar van zijn volk en leidt alleen de hoofdzaken! (absol. vorst leidt alles zelf)
Bron 12 p.129
Waarom komt dit edict grotendeels overeen met het verlichtingsdenken?
- vrijheid van denken - vrijheid van godsdienst
Bewijs met een concreet voorbeeld dat katholieken nog een klein streepje voor hebben.
- 'Niet- katholieken' mogen alleen eigen bedehuizen oprichten en scholen bouwen wanneer er minstens 100 families wonen. Voor de Rooms-katholieken geldt deze voorwaarde niet...
Op welke wijze heeft de staat voordeel bij de maatregel die beschreven staat in bepaling 7.
- Zo gaat er geen intellectueeel en economisch potentieel verloren in het rijk van Fr. II. (vgl met de Hugenoten die vluchten onder Lod. XIV en met de protestanten onder de Spaanse Habsburgers)
Verlichte despoten willen het welzijn van het volk in ruil voor alle macht, en zijn dus bezwaarlijk democraten te noemen.
Voorbeelden in de 18de eeuw (zie handboek + tekst 'Jozef II, een keizer-koster!)
1 Frederik II van Pruisen (1740 - 1786) - godsdienstvrijheid - onderwijs stimuleren - folteren afschaffen bij bewijsvoering misdaad : rechtspraak hervormen - economie bevorderen
Frederik II
1712-1786
2 Maria Theresia (1740 -1780) Oostenrijkse Habsburgers (zie atlas p 72) - onderwijs stimuleren (staatscolleges doorbreken het monopolie van de kerk op onderwijs) - ziekenzorg uitbouwen
1717-1780
Maria Theresia
3 Jozef II (1780 - 1790) id. - slavernij afschaffen - godsdienstvrijheid - voert de maatregel in dat de adel ook belastingen moet betalen
Jozef II
1741-1790
Zie ook tekst : 'Jozef II, een keizer-koster' waarin je leest dat deze verlichte despoten niet begrepen worden door de tijdgenoot en opstand tegen deze verlichtingspolitiek volgt.
- vrijheid om ideeën over verlichting te verspreiden
Vakantietip? Aanrader : topstukkenroute in Antwerpen
De topstukkenroute, wandeling langs drie monumentale kerken
ANTWERPEN
Het topstukkendecreet van de Vlaamse Gemeenschap beoogt de bescherming van het roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang. Voor deze topstukken gelden speciale beschermingsmaatregelen, conservatie- en restauratiesubsidies tot maximaal 80% van de kosten, een uitvoerreglementering en een aankoopverplichting door de Vlaamse overheid bij een eventuele weigering van de uitvoervergunning. Tot hiertoe werd reeds een lijst opgesteld van 74 kunstwerken en verzamelingen uit de 17de eeuw.
De vzw Monumentale Kerken Antwerpen organiseert in samenwerking met de vzw Toerismepastoraal Antwerpen, de Erfgoedcel Antwerpen, en de Dienst Cultureel Erfgoed Provincie Antwerpen een twee uur en een half durende wandeling in drie Antwerpse monumentale kerken langs niet minder dan tweeëntwintig barokke kunstwerken die opgenomen zijn op de lijst van het topstukkendecreet. Het gaat om topwerken van de Antwerpse grote drie Rubens, Jordaens en Van Dyck aangevuld met prachtwerken van kunstenaars uit hun omgeving, zoals Hendrik van Balen en Cornelis de Vos. De gespecialiseerde gidsen van TOPA geven u op een boeiende wijze tekst en uitleg langs het mooie parcours gaande van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal over de Sint-Pauluskerk, om te eindigen bij het graf van Rubens in de Sint-Jacobskerk.
Voor individuele deelnemers: datum: elke zondag om 14 uur, van juni tot september duur: 2.30 uur prijs: 7,00 per persoon (all-in) Info en reservatie: tel.: +32 (0)3 213 99 51, e-mail . Inschrijven verplicht
Voor groepen: datum: van mei tot september aantal: max. 25 personen duur: 2.30 uur prijs: 7,00 per persoon (all-in), minimum 15 personen per groep Info en reservatie: tel.: +32 (0)3 213 99 51, e-mail . Graag drie weken op voorhand reserveren
Op maandag 21 april gaan al de vierdes ASO in de namiddag kijken naar de film MARIE-ANTOINETTE van de regiseu Sofie Coppola! En ja, deze keer is het een verplicht filmforum dat doorgaat tijdens de lesuren. Het decor van de film is het prachtige paleis van Versailles...
Om het levensverhaal van Marie Antoinette begrijpelijk te maken voor een huidig bioscooppubliek heeft Coppola een handvol feiten verdraaid of verzwegen. Zo was Marie Antoinette hoogstwaarschijnlijk tijdens haar huwelijk niet zo wereldvreemd als de film doet vermoeden. Ze had een flinke vinger in de politieke pap. Ze benoemde en ontsloeg ministers, diplomaten en hoge ambtenaren alsof het een lieve lust was. In het echt was ze 38 jaar toen ze met de guillotine een kopje kleiner werd gemaakt tijdens de Franse Revolutie. In de film blijft Kirsten Dunst als de Franse koningin tot het einde een jong meisje dat toekijkt hoe haar leven geleefd wordt door de hofhouding.
Om de wereldvreemde indruk van Marie Antoinette te benadrukken heeft Coppola gekozen voor een moderne soundtrack die gevuld is met louter moderne popsongs. 'A Knight's Tale' (2001) paste eenzelfde truc toe om een modern en jong publiek aan te spreken. Gelukkig voegt de muziek in 'Marie Antoinette' meer toe dan alleen een laagdrempelige toegang voor de kijker. Het zorgt voor een sterk contrast met de 'look' van de film en accentueert deze hierdoor.
De aankleding van de film is namelijk zeer authentiek. Coppela gebruikt alleen kaars- of zonlicht om de set te verlichten. Bovendien mocht Coppola wekenlang filmen op de plek waar het 250 jaar geleden zich daadwerkelijk afspeelde, het Franse Versailles. De regisseur gebruikt de locatie om de eenzaamheid van Marie Antoinette te benadrukken. Hoewel in het paleis honderden mensen wonen en werken, is de koningin vaak alleen of met haar kids.
Haar leven staat bol van de rituelen en Coppola neemt ruim de tijd om ze te verbeelden. Zo wordt de koningin elke dag aan- en uitgekleed door de hofhouding. En wie denkt dat dit een klus is voor nederige bediendes, komt van een koude kermis thuis. De vrouw met de hoogste rang in de kamer mag dit karweitje opknappen. Ook tijdens de huwelijksnacht wijkt het personeel niet van de zijde van het koninklijk paar. Zelfs de priester is bij deze 'plechtigheid' aanwezig.
De rituelen zijn stuk voor stuk historisch verantwoord. De schrijver Antonia Fraser van 'Marie Antoinette: The Journey', waar de film op is gebaseerd, heeft nauwkeurig het leven van de hoofdpersoon bestudeerd. Ze zag daarin een uitgelezen kans om vergelijkingen te trekken met hedendaagse vrouwen en hun worsteling om te leven met de verwachtingen die hun omgeving heeft.
Deze interpretatie heeft tijdens het filmfestival in Cannes veel stof doen opwaaien. Luid boe-geroep klonk na de première uit de zaal. En dit valt zonder meer te begrijpen. Hoewel Marie Antoinette door haar eigen volk onthoofd is, heeft ze sindsdien het hart van menig Fransman veroverd. Haar lichaam werd later herbegraven in Saint-Denis tussen de grote koningen van Frankrijk. De koningin is in hun ogen een sterke staatsvrouw geweest die niet onder deed voor haar man als het aankwam op politiek talent. Toch valt er wat te zeggen voor de manier waarop Coppola haar heeft verbeeld in de film. Marie-Antoinette als een kwetsbare vrouw die koste wat kost haar plek probeert te veroveren in een vijandige wereld.
Volgens een recensie in de Standaard van 24 mei 2006 :
Sofia Coppolas Marie-Antoinette is geen geschiedenisles of politiek drama, maar een meisjesverhaal en lifestylemagazine. Ze serveert geen decadentie op het kasteel van Versailles, maar de verveling van een Oostenrijks meisje dat gevangen zit in een gouden kooi. Geen spectaculair romantisch-historisch drama, maar een sympathiserend portret van een jonge vrouw.
Marie-Antoinette, de vrouw van de laatste Franse koning onder het Ancien Régime, was de dochter van de Oostenrijkse keizerin Maria Theresia. Om politieke redenen werd ze op veertienjarige leeftijd uitgehuwelijkt aan de Franse kroonprins Louis XVI. Sofia Coppola kreeg toestemming om wekenlang te filmen in de tuinen en zalen van het kasteel van Versailles, en draaide er een soort ,,het leven zoals het was'' door de ogen van het enige personage dat haar interesseert: Marie-Antoinette zelve.
Door de schattig en onschuldig ogende Kirsten Dunst te casten in de hoofdrol, ontdemoniseert Coppola het personage. Politiek correct is dat niet. De geschiedenis herinnert zich Marie-Antoinette graag als een hardvochtig laatste bastion van het Ancien Régime, waartegen de mooie moderne idealen van de Franse revolutie zich keerden.
Marie-Antoinette is de vrouw die volgens de anekdote zou hebben gezegd, toen het volk morde dat er geen brood meer was: ,,Waarom eten ze dan geen brioche zoals wij?'' In de film wordt die anekdote aangehaald als een van de indianenverhalen die in de straten van Parijs verteld worden. Marie-Antoinette reageert er half lacherig, half geschokt op: ,,Alsof ik zoiets zou zeggen.'' Wat de accurate benadering is, is voer voor historici. Coppola baseerde zich op Antonia Frasers biografie Marie- Antoinette: a journey .
Volgens een recensie in de Standaard van 24 mei 2006 :
'Sofia Coppolas Marie-Antoinette is geen geschiedenisles of politiek drama, maar een meisjesverhaal en lifestylemagazine. Ze serveert geen decadentie op het kasteel van Versailles, maar de verveling van een Oostenrijks meisje dat gevangen zit in een gouden kooi. Geen spectaculair romantisch-historisch drama, maar een sympathiserend portret van een jonge vrouw.
Marie-Antoinette, de vrouw van de laatste Franse koning onder het Ancien Régime, was de dochter van de Oostenrijkse keizerin Maria Theresia. Om politieke redenen werd ze op veertienjarige leeftijd uitgehuwelijkt aan de Franse kroonprins Louis XVI. Sofia Coppola kreeg toestemming om wekenlang te filmen in de tuinen en zalen van het kasteel van Versailles, en draaide er een soort ,,het leven zoals het was'' door de ogen van het enige personage dat haar interesseert: Marie-Antoinette zelve.
Door de schattig en onschuldig ogende Kirsten Dunst te casten in de hoofdrol, ontdemoniseert Coppola het personage. Politiek correct is dat niet. De geschiedenis herinnert zich Marie-Antoinette graag als een hardvochtig laatste bastion van het Ancien Régime, waartegen de mooie moderne idealen van de Franse revolutie zich keerden.
Marie-Antoinette is de vrouw die volgens de anekdote zou hebben gezegd, toen het volk morde dat er geen brood meer was: ,,Waarom eten ze dan geen brioche zoals wij?'' In de film wordt die anekdote aangehaald als een van de indianenverhalen die in de straten van Parijs verteld worden. Marie-Antoinette reageert er half lacherig, half geschokt op: ,,Alsof ik zoiets zou zeggen.'' Wat de accurate benadering is, is voer voor historici. Coppola baseerde zich op Antonia Frasers biografie Marie- Antoinette: a journey .'
Hierboven vinden jullie een tijdlijn ingedeeld volgens stijlrichtingen binnen de kunst. De moeite om op te surfen. De site omvat kunst van alle continenten. Het kan interessant zijn om eens te kijken wat er aan kunstproduktie was in de NT in Afrika, Amerika of China en dit te vergelijken met wat wij in West-Europa kenden. Aangeraden is ook om te surfen naar de middeleeuwse kunst... Zeker voor hen die de leerstof over de Romaanse en Gotische kunst wat vergeten zijn. De site is wel Engelstalig.
Hieronder vind je een aantal werken van de stijlperiodes in de Nieuwe tijd. Probeer van elk werk een aantal kenmerken te herkennen. Ook de namen van de kunstenaars zijn te onthouden. Sommige werken gaan we in Parijs samen bekijken in het Louvre, musée d'Orsay of de Madeleine...
SUCCES
RENAISSANCE
1 Botticelli, de geboorte van Venus
2 Leonardo da Vinci, Mona Lisa
3 Donatello, David
4 Chambord
5 Michelangelo, Maria met kind (Brugge!)
6 St.Pietersbasiliek Rome, koepel
7 Michelangelo, Sixtijnse kapel Rome, plafondschildering, Schepping van de mens
8 Breughel, bruiloft
9 Loirekasteel, Chenonceau
BAROK
1 Rembrandt, zelfportret
2 Sint Pieterskerk Gent
3 Jezuïetenkerk Leuven
4 Rubens, Hélène Fourment
5 Rubens, de kruisafname
6 Rigaud, Lodewijk XIV
7 Versailles
8 Hofburg in Wenen (paleis van de Oostenrijkse Habsburgers)
9 Bernini, H. Theresa in extase
10 Michelangelo, David
ROCOCO
1 Rocaille (schelpmotief)
2 Watteau, l' embarquement pour cythère
3 Watteau, gobelin (tapijtkunst) in kasteelinterieur en spiegel (let op rocaillemotief bovenaan). De tafel is geen rococostijl, wel classicisme.
5 Kerk van Wies , interieur (let op stucwerk en pastelkleuren) en buitenaanzicht (roze ovalen )
Lodewijk investeerde in de infrastructuur van zijn land om de handel te bevorderen. Maar, net als vandaag speelt hierbij ook de militaire factor een rol... Lees maar hieronder bij het fragment van deze kaart.
Nu, onze snelwegen van vandaag zijn ideaal voor vrachtvervoer maar eveneens geschikt om troepenmachten en tanks te verplaatsen ... ook de uitbouw van onze vlieghavens en havens komt de militaire rol van België ten goede. België heeft binnen de NAVO en VN vooral een logistieke taak toegewezen gekregen.
Route des Dragonnades. Na de herroeping van het Edict van Nantes (1685) door Lodewijk XIV, is deze weg aangelegd om troepen en kanonnen te verplaatsen voor het beleg van Privas, een sterke protestantse stad, die weigerde te kapituleren. Bij les Granges zijn op 15 februari 1689 drie honderd Protestanten vermoord, bijeen voor een geheime en verboden kerkdienst.
"Le roi danse" is het verhaal over de jonge koning Lodewijk XIV die dankzij zijn liefde voor de dans de macht in het Franse koninkrijk naar zich toe kon trekken. Ook zijn relatie met componist Lully en toneelschrijver Molière wordt uitvoerig belicht
Le roi danse Louis Dieudonné, de latere Zonnekoning, is pas vijf jaar oud als zijn vader in 1643 overlijdt. Zijn moeder, Anna van Oostenrijk (anders dan de naam doet vermoeden was zij Spaanse) en kardinaal Mazarin (een Italiaan) regeren het land. Dat twee buitenlanders alle macht hebben, zit het volk niet lekker. Adel, clerus en gegoede burgerij proberen weer wat macht terug te pakken die Richelieu hen had afgepakt: de z.g. Fronde- beweging. Aan het hof hebben de devoten, een extreem-rechtse katholieke groepering echter veel meer invloed.
Terwijl deze machtsstrijd zich afspeelt laat men de jonge Lodewijk zijn gang gaan met zijn passie voor de dans. Regelmatig treedt de jongen op voor het hof en na een prettige samenwerking met een jonge Italiaanse componist, Gian Baptista Lulli (die zijn naam al gauw verfranst tot Lully) benoemt hij deze tot hofcomponist, een positie die deze bijna 35 jaar zal houden.De dans aan het hof was niet zo verfijnd en galant als wij ons daarbij misschien voorstellen, en ook nog niet het specialistenwerk van professionele balletdansers met hun grote sprongen. De jonge koning, waarvan vast staat dat hij een excellent danser was, danste zonder partner, in een mannelijke down to earth stijl. In het Ballet van de Nacht, dat Lully voor hem componeerde, stelde hij op zijn 14e jaar de opgaande zon voor, wat hem de bijnaam Zonnekoning verschafte. Zijn moeder had niet in de gaten dat hij zich met zijn dansen een krachtig, bovenmenselijk, ja bijna goddelijke imago verschafte, dat hem in staat stelde om op zijn 22ste, na de dood van Mazarin, zelf alle macht over te nemen. Hij blijft dan nog tien jaar dansen. In een bepaald ballet nodigt hij de kinderen van een aantal Fronde-kopstukken uit om om hem heen te dansen, om te laten zien dat alles voortaan om hèm zal draaien. Zijn rollen ontwikkelen zich van romanhelden, via mythologische helden tot goden, zoals zijn rol van Apollo, waarbij hij geblesseerd raakt, waarna hij nooit meer wil dansen. Lully is dan gedwongen zijn bakens te verzetten. Samen met de hoftoneelschrijver Molière zet hij dan komische balletten (die al langzaam richting opera beginnen te gaan) op poten. Maar langzaam verliest hij de gunst van de koning, op wie hij eigenlijk verliefd is. Dat wordt uiteindelijk zijn dood, ten gevolge van een bizar 'beroepsongeluk'.
Schilderij van Rigaud, staatsieportret van Lodewijk XIV op ware grootte... (BAROK) Bespreek het schilderij. (perspectief, kledij, pose) Waarom laat Lodewijk zich op deze manier afbeelden? Welk gevoel gaat dit schilderij bij zijn onderdanen oproepen?
Louis XIV of France, by Coysevox
Bespreek het beeldhouwwerk. (perspectief, kledij, pose) Waarom laat Lodewijk zich op deze manier afbeelden? (2 redenen) Welk gevoel gaat dit werk bij zijn onderdanen oproepen?
Lodewijk XIV, als Jupiter na zijn overwinning op de 'Fronde' (adellijke opstand, tegen absolute macht van Lodewijk en tegen die van zijn eerste minister Mazarin, die zich afspeelde tussen 1648 en 1653).
Opdracht: Waarom laat Lodewijk zich afbeelden als een god?
In 2000 hebben de landen van de Verenigde Naties de Millenniumdoelstellingen vastgesteld: wat moet er in 2015 zijn bereikt op het gebied van onderwijs, gezondheid, milieu en enzovoorts.
Beste leerlingen,
In het kader van Broederlijk Delen komt 'Studio Globo' met een workshop naar jullie klas.
Er wordt gewerkt rond de milleniumdoelstellingen. Op onderstaande link vind je meer info en fotomateriaal hierover. In de klas komen we hierop terug. http://www.2015ikloopmee.be/watzijn.html
BRUSSEL (AP, DS) - Adolfo Nicolas is voorstander van interreligieuze dialoog, inculturatie, gerechtigheid en vrede.
De rooms-katholieke orde van de jezuïeten heeft in Rome Adolfo Nicolas tot nieuwe generale overste gekozen. De 71-jarige Spanjaard wordt beschouwd als een vertegenwoordiger van het Aziatische katholicisme, dat de nadruk legt op interreligieuze dialoog.
Nicolas verblijft al 48 jaar in Azië. Hij behoort tot de Japanse jezuïetenprovincie, maar hij verbleef ook in Korea en op de Filipijnen. Hij is mee verantwoordelijk voor initiatieven in Vietnam, Cambodja , Oost-Timor, Myanmar en China.
Nicolas wordt aangezien als een gematigde progressief. Hij vindt dat het Westen geen monopolie heeft op zingeving en spiritualiteit. Op een Australische jezuïetenwebsite schreef Nicolas vorig jaar dat hij missionarissen wantrouwt die meer bezig zijn met lesgeven en orthodoxie dan dat ze de culturele uitwisseling met de lokale bevolking stimuleren.
Traditioneel leven de jezuïeten op gespannen voet met het Vaticaan, dat hen in het verleden ervan verdacht dat ze sympathie hadden voor de bevrijdingstheologen door hun werk met de armen in Latijns-Amerika.
Nicolas volgt de Nederlander Peter Hans Kolvenbach op, die de orde de afgelopen 24 jaar heeft geleid en op eigen verzoek met pensioen gaat. De nieuwe leider van de jezuïeten, die de afgelopen jaren aanhang hebben verloren, moet de orde van zo'n 20.000 leden nieuw leven inblazen.
De Sociëteit van Jezus - zoals de jezuïeten officieel heten - werkt in meer dan honderd vijftig landen. In Vlaanderen, met 135leden, zijn de jezuïeten vooral bekend door hun onderwijs, geestelijke begeleiding en sociale inzet.
Henri Blès & Lambert van Noort, Saint-Jerôme dans un paysage, Musée des Arts anciens de Namur - Communauté française de Belgique
Tussen de 12e en 16e eeuw droegen miniaturisten, schilders, beeldhouwers, goudsmeden en muzikanten bij aan de Europese uitstraling van een regio die toen nog lang niet Wallonië heette. Meesterwerken van Joachim Patenier, Henry Blès, Robert Campin, Jacques Du Broeucq en Hugo d'Oignies, afkomstig uit bekende musea of gevonden in verborgen collecties, schetsen een vrij portret van Wallonië. Gaandeweg werpen volksgeloof en populaire verhalen licht op het dagelijkse leven. In 140 buitengewone werken geeft tentoonstellingscommissaris Laurent Busine zijn eigenzinnige kijk op Wallonië. De levendige indruk spreekt even goed uit oude stukken als uit de hedendaagse interventies van Orla Barry, Michel François, Jean-Pol Godart, Juan Paparella, Beat Streuli en Angel Vergara.
Op een oppervlakte van 3.000 m² toont de tentoonstelling originele objecten, zeldzame documenten, maquettes, machines en geschriften. Deze zijn afkomstig van de meest bekende musea van Firenze, Rome, Milaan, Vinci, Londen en Amboise. Het thema “schilderijen” b.v. ontwikkelt zich rond de replica van één van de meest bekende werken van Leonardo : “Het Laatste Avondmaal”. Deze replica is afkomstig van de abdij van Tongerlo. Replica’s van spectaculaire machines zoals de eerste motorwagen, het valscherm of de vliegende vleugel worden gepresenteerd samen met hoge kwaliteitsfacsimile’s van de beroemde geschriften van da Vinci.
De wereldberoemde verzameling van Dora en Paul Janssen, die vanaf de jaren 70 werd opgebouwd, bestaat uit meer dan 350 uitzonderlijke voorwerpen en bestrijkt een periode van meer dan 3000 jaar precolumbiaanse geschiedenis. De beelden van steen en terracotta, de maskers en de sieraden van goud, de weefsels en de bontgekleurde verencreaties werden gemaakt door de kunstenaars van de Olmeken, de Maya's, de Inca's, de Azteken en verschillende andere beschavingen.
De namen van de makers zijn niet meer bekend, maar hun creaties zijn sublieme getuigen van technisch meesterschap en grote artistieke scheppingskracht. Met deze tentoon-stelling wordt hulde gebracht aan deze kunstenaars.
De verzameling Janssen wordt voor de eerste maal in België voorgesteld aan het grote publiek. De KMKG maken van de gelegenheid gebruik om ook een vijftigtal belangrijke precolumbiaanse objecten uit de eigen verzameling Amerika toe te voegen. Bovendien organiseren zij drie andere tentoonstellingen over deelaspecten van de Amerikaans-indiaanse culturen:
Met een indrukwekkende tentoonstelling hoopt het Jubelparkmuseum alsnog steun te vinden om de collectie van Dora Janssen in België te houden.
DE collectie van Dora Janssen, de weduwe van de Kempense farmapionier Paul Janssen, omvat 350 stukken precolumbiaanse kunst uit Noord- en Zuid-Amerika. Ze wordt tot 29 april tentoongesteld in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in het Brusselse Jubelpark. Wat er daarna met de verzameling gebeurt, heeft Dora Janssen nog niet beslist. Maar ze lijkt er intussen van uit te gaan dat ze de collectie zal verkopen aan het Los Angeles County Museum of Art (Lacma), dat er een speciaal museum voor wil bouwen. Tegen 1 oktober, als de directeur van het Lacma nog eens naar België vliegt voor overleg, wil ze de knoop doorhakken. Het wachten op een Belgische oplossing is ze moe.
Nadat Paul Janssen in 2003 was overleden, stelde Dora Janssen voor om de erfenisrechten op zijn nalatenschap, 7,7 miljoen euro, te betalen met haar verzameling. In principe maakt de Belgische wet dat mogelijk, maar het dossier liep vast op een juridisch meningsverschil tussen de Vlaamse en de federale overheid.
De federale minister van Financiën, Didier Reynders (MR), stelt dat het Vlaams Gewest de zaak moet afhandelen en er dus ook de financiële gevolgen van moet dragen: 7,7 miljoen euro aan erfenisrechten derven in ruil voor de collectie. Reynders baseert zich daarvoor op een wet van juli 2005.
De Vlaamse minister van Financiën, Dirk Van Mechelen (VLD), zegt echter dat die wet niet van toepassing is op de zaak, omdat Janssen al in 2003 overleed. Hij gaat ervan uit dat de federale overheid de successierechten int en de waarde ervan uitbetaalt aan Vlaanderen, zoals gebruikelijk is. In dat scenario derft de federale overheid 7,7 miljoen euro. Bij wijze van tegemoetkoming stelde Van Mechelen voor om het bedrag af te trekken van het Vlaamse begrotingsoverschot, maar op dat voorstel heeft Reynders niet gereageerd. Even was er sprake van dat hij nog een werkgroep op het dossier zou zetten, maar dat is niet gebeurd.
Publiek
Anne Cahen-Delhaye, de algemeen directeur van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, heeft net als Dora Janssen geen goed oog in de regeling van de erfenisrechten. Ze zou de collectie willen aankopen, maar het museum krijgt daarvoor geen lening los. De tentoonstelling die vandaag opengaat, is haar laatste hoop: als het publiek enthousiast reageert en de collectie in België wil houden, doen de politici misschien een extra inspanning. De collectie zou van het Jubelparkmuseum een van de belangrijkste musea van precolumbiaanse kunst in Europa kunnen maken.
Dora Janssen kocht onlangs nog een huis in Brussel om dichter bij het museum te wonen dat haar gekoesterde verzameling zou herbergen. Maar nu kijkt ze vooral naar Amerika, waar ze de daadkracht en de visie vindt die ze hier mist.
Een bespreking van de tentoonstelling leest u woensdag in de bijlage Film & Cultuur.
Meesters van de precolumbiaanse kunst, tot 29 april in de Koninlijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Jubelpark, Brussel. Info: 02-741.72.11.
Twee continenten, vijf eeuwen kunst, twee manieren van beelddenken. De internationaal gerenommeerde kunstenaar Luc Tuymans en conservator Yu Hui brengen een dialoog op gang tussen kunst uit de Zuidelijke Nederlanden en China. Tekeningen en schilderijen van o.a. Van Eyck, Breughel, Rubens, Van Dyck, Jordaens, Ensor, Mellery en Spilliaert haken in op werken op papier en zijde uit de Ming- en Qing-dynastie die gecentraliseerd zitten in de Verboden Stad in Peking, de plek van waaruit de Chinese keizers regeerden. Luc Tuymans: “Via het visuele beeld proberen we de dialoog open te breken, zonder daarbij afbreuk te doen aan beide tradities. We werken met 'interpuncties': twee beeldengroepen van bv. Chinese kunst worden doorbroken door een westers werk.” Hoe geven de kunstenaars beweging weer? Hoe gaan ze om met afstand en detail? Met schaal en diepte? Wat is het belang van het verhalende element? Van calligrafie en iconografie? Hoe zit het met de weergave van schaduw, naakt, het idee van de erfzonde, ...? Het verboden rijk reactiveert de oude meesters en slaat de brug naar een volgend luik met hedendaagse kunst. Na het Paleis voor Schone Kunsten reist de tentoonstelling in een gewijzigde versie naar het Palace Museum in de Verboden Stad.
EXPO LUC TUYMANS EN CHINESE CONSERVATOR CONFRONTEREN TWEE KUNSTWERELDEN
De directeur van het Palace Museum in Peking en de Antwerpse kunstenaar Luc Tuymans trekken in Bozar een dialoog op gang tussen kunst uit Vlaanderen en China. 'Het verboden rijk' toont 143 werken van de 15de tot de 20ste eeuw. Tekeningen en schilderijen van onder anderen Van Eyck, Breughel, Rubens, Jordaens en Ensor haken in op werken op papier en zijde uit de Ming- en de Qing-dynastie.
'Het verboden rijk' verwijst naar het boek van J. Slauerhoff (1898-1936), die als scheepsarts voor de Oost-Indische compagnies werkte. Zijn reiservaringen en observaties in China, Hongkong en Japan verwerkte hij in gedichten en proza. In de jaren dertig maakte de Nederlandse dichter al de bedenking dat 'de wereld in afstand veel kleiner was geworden, maar op psychologisch vlak veel groter'. En misschien is dat wel de beste samenvatting van deze tentoonstelling. Hoe staren wij, bleekgezichten, naar Chinese papier- en zijderollen? Hoe kijken 'spleetogen' naar onze naakten en zelfs half ontblote Madonna's? Wat is het belang van techniek toen en nu, hier en ginder?
Slauerhoff stierf toen hij amper 38 was. De gemiddelde leeftijd van de Chinese kunstenaars op de tentoonstelling is 71. Chinese schilders leven lang. Schilderen is in China een vorm van mentale en fysieke gymnastiek die fit én jong houdt. In tegenstelling tot het Westen, waar tegenwoordig artiesten al voor het einde van hun opleiding een grote tentoonstelling en bijbehorende aandacht willen, kennen schilders in China pas op late leeftijd succes.
Schilderen in China is dan ook een veelzijdige en veeleisende vorming. Schilderen is een allesomvattende kunst. In de Ming-dynastie moest een kunstenaar duizend boeken lezen en duizend mijl wandelen om voldoende 'bagage' te verzamelen. Elke beschaafde Chinees hoorde te kunnen schilderen, zo ook de keizers. De eerste 'geschilderde' rat was van de hand van een keizer en hangt op de tentoonstelling.
Schilderen was bovendien een vorm van kalligrafie. Op de tentoonstelling hangen heel wat rollen waarin naast het eigenlijke prentje ook een vers staat, zoals op de 16de-eeuwse prent van roddelende courtisanes aan het hof van keizer Wang.
Schilderen gebeurde altijd met penseel en (Chinese) inkt, in water oplosbaar. Eigenlijk zijn de penseelstreken nog belangrijker dan de afbeelding. Een Chinese rol - het papier wordt nooit op een frame opgespannen - is meestal een samengaan, een configuratie van penseelstreken. Vandaar ook dat een beeld niet helemaal gevuld is. In tegenstelling tot de westerse schilderkunst, waar het doek helemaal bewerkt wordt, wordt in een Chinees werk heel wat oppervlakte blank gelaten.
Schilderen is voor de Chinezen geen weergave van de werkelijkheid. Waarheid en waarachtigheid, zoals dat sinds de Renaissance hier opgang maakt, is voor hen geen optie. Schilderen is een subjectieve expressie. De natuur naar werkelijkheid weergeven, daar gaat het hen niet om. Het aanreiken van een ideaalbeeld, een landschap waar de toeschouwer graag naartoe zou willen, is veel belangrijker.
Het aanbod op de tentoonstelling bestaat niet voor niets overwegend uit ruige bergen en rotspartijen. Ook al is en blijft het werk tweedimensionaal. De illusie van drie dimensies op een plat vlak weergeven, hebben de Chinezen tot de 20ste eeuw als uiterst belachelijk afgedaan. Terwijl dat nu net de ultieme betrachting was van vooral Vlaamse Primitieven als Jan Van Eyck, van wie een unieke - én enige - tekening op de tentoonstelling te zien is. De Chinezen voelden niets voor het weergeven van diepte via schaduwen. Ze vonden schaduwen vieze vlekken. Toen de jezuïeten en scheutisten vanaf de 17de eeuw de Chinezen tot het perspectiefschilderen probeerden te bekeren, werd dat resoluut afgewezen. De eerste Chinese jezuïet Wu Li zweert het perspectief af en blijft als goede christen zijn heidense taferelen - een hut met een Taoïstische monnik in de bergen - schilderen.
Portretten
Het door elkaar haspelen van tijd, ruimte en plaats een van de troeven van de zogenaamde 'nouveau roman' van Slauerhoff , maar daar hadden Vlaamse schilders ook al een patent op. De oude Breughel vervlocht in zijn complexe werken meerdere verhalen en lagen en ook daar zitten metaforen in. Metaforen die zijn publiek toentertijd begreep. Zoals Rubens - van wie er schitterende voorstudies hangen - ook begreep wat de kracht en de impact van zijn beelden moest zijn. Die 'marketingtools' die tijdens de Contrareformatie een uiterst belangrijk instrument waren, lijken de Chinezen compleet vreemd.
Zo maken Chinezen nauwelijks portretten, terwijl portretten in onze contreien macht en status symboliseren. Naast de statige 17de-eeuwse molensteenkraagportretten van de aartshertogen Albrecht en Isabella hangen de uitgepuurde 18de- eeuwse beeltenissen van de keizer en zijn frêle concubine, van wie het poppengezichtje de affiche van de tentoonstelling siert. Dat gezicht werd evenwel geschilderd door een Italiaan die in de verboden stad ( waar nu nog het Palace Museum is) mocht wonen. Dat samenwerken van verschillende kunstenaars gebeurde ook bij ons: Rubens schilderde figuren en landschappen, Jan Breughel de bloemstukken en Frans Snijders de honden.
Deze tentoonstelling van een Vlaamse en een Chinese curator vlecht beide wereldbeelden door elkaar: twee Vlaamse werken naast of tegenover een Chinese rol. Het is zoals een Chinees recept waar zuur en zoet versmelten als de ingrediënten bij elkaar passen. De Chinese curator Yu Hui, directeur van het Palace Museum in Peking, waar de tentoonstelling nadien naartoe reist, stelt dat de benadering van een Chinees schilderij eenzelfde proces is 'als het kauwen van suikerriet: de traag op gang komende smaak van zoetheid wordt geleidelijk aan steeds sterker'. Maar daarbij houdt de goede man geen rekening met het sterke en strakke tijdsbesef van de westerling.
Stéphane MEYS
--i 'Het verboden rijk, wereldbeelden van Chinese en Vlaamse meesters', tot 6 mei, Bozar (Koningstraat 10, 1000 Brussel), www.bozar.be
Antwerpen en Brussel plaatsen Peter Paul Rubens (barok) in de kijker
In het najaar 2007 staat schilderlegende Peter Paul Rubens centraal in de kunststeden Antwerpen en Brussel. In Antwerpen kunnen cultuurliefhebbers een bezoek brengen aan het volledig opgeknapte en heringerichte Rubenshuis of aan het Rockoxhuis, waar het befaamde schilderij "Samson en Delila" tijdelijk terugkeert naar zijn oorspronkelijke plaats.
(belga) - Onder de noemer "Rubens. De meester en z'n stad", willen de diensten Musea stad Antwerpen en Toerisme Antwerpen de barokkunstenaar Peter Paul Rubens opnieuw in de kijker plaatsen. Rubens is immers een van de belangrijkste troeven voor Antwerpen als toeristische bestemming, zo werd donderdag gezegd op een persconferentie.
Dit najaar wordt onder meer het heringerichte Rubenshuis gepromoot. Het huis van de voormalige barokschilder krijgt jaarlijks gemiddeld meer dan 170.000 bezoekers over de vloer. Dit jaar werd het interieur opgefrist en werd een handige informatiegids uitgewerkt voor de bezoekers. Ook werd de collectie herschikt en zijn er een paar nieuwe aanwinsten, waardoor de collectie inhoudelijk en visueel rijker is geworden.
Van 16 november 2007 tot 10 februari 2008 loopt in het Rockoxhuis in Antwerpen de tentoonstelling "Samson en Delila. Een Rubensschilderij keert terug". In 1608 schilderde de barokmeester het werk "Samson en Delila" voor kunstkenner en Antwerps burgemeester Nicolaas Rockox. Het schilderij, Rubens' belangrijkste werk uit zijn vroege Antwerpse periode, wordt tijdelijk ontleend door de National Gallery in Londen en komt zo even terug naar de plaats waarvoor het geschilderd werd. Dit jaar viert het Rockoxhuis zijn dertigste verjaardag als museum.
Niet alleen Antwerpen zet Rubens in de kijker, ook in Brussel wordt een tentoonstelling aan de meester gewijd. In het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Brussel loopt van 14 september 2007 tot 27 januari 2008 de tentoonstelling "Rubens, een genie aan het werk".
Beide steden slaan de handen in elkaar en gaan samenwerken voor de promotie van de verschillende Rubens-initiatieven. Zo gaan ze proberen of ze bezoekers van het ene naar het andere initiatief kunnen laten doorstromen. Wie een toegangsticket heeft van de tentoonstelling in het KMSK in Brussel, krijgt in het Rubenshuis en Rockoxhuis een reductietarief, en omgekeerd.
It would be a claim in name only, we wouldn't act because doing any mineral exploitation contravenes the treaty 
-mona-lisa.jpg)
Adel, clerus en gegoede burgerij proberen weer wat macht terug te pakken die Richelieu hen had afgepakt: de z.g. Fronde- beweging. Aan het hof hebben de devoten, een extreem-rechtse katholieke groepering echter veel meer invloed. 
De dans aan het hof was niet zo verfijnd en galant als wij ons daarbij misschien voorstellen, en ook nog niet het specialistenwerk van professionele balletdansers met hun grote sprongen. De jonge
koning, waarvan vast staat dat hij een excellent danser was, danste zonder partner, in een mannelijke down to earth stijl. In het Ballet van de Nacht, dat Lully voor hem componeerde, stelde hij op zijn 14e jaar de opgaande zon voor, wat hem de bijnaam Zonnekoning verschafte. Zijn moeder had niet in de gaten dat hij zich met zijn dansen een krachtig, bovenmenselijk, ja bijna goddelijke imago verschafte, dat hem in staat stelde om op zijn 22ste, na de dood van Mazarin, zelf alle macht over te nemen. Hij blijft dan nog tien jaar dansen. In een bepaald ballet nodigt hij de kinderen van een aantal Fronde-kopstukken uit om om hem heen te dansen, om te laten zien dat alles voortaan om hèm zal draaien. Zijn rollen ontwikkelen zich van romanhelden, via mythologische helden tot goden, zoals zijn rol van Apollo, waarbij hij geblesseerd raakt, waarna hij nooit meer wil dansen. Lully is dan gedwongen zijn bakens te verzetten. Samen met de hoftoneelschrijver Molière zet hij dan komische balletten (die al langzaam richting opera beginnen te gaan) op poten. Maar langzaam verliest hij de gunst van de koning, op wie hij eigenlijk verliefd is. Dat wordt uiteindelijk zijn dood, ten gevolge van een bizar 'beroepsongeluk'.
Lodewijk XIV, als Jupiter na zijn overwinning op de 'Fronde' (adellijke opstand, tegen absolute macht van Lodewijk en tegen die van zijn eerste minister Mazarin, die zich afspeelde tussen 1648 en 1653).
