Vertaling uit de krant "Folha de Rondônia" (Brazilië) van zaterdag 24 Juni 2006.
Titel:" Indianenhoofdman met kogels afgemaakt."
De hoofdman Deusmar Ferreira Saquirabiar, ook Damiao genoemd en één van de hoofdmannen van het indianenreservaat Mequéns dichtbij Alta Floresta in de staat Rondônia (Brazilië), werd gisteren ochtend vermoord met vier kogels in de borst op de parking van het busstation van de stad Pimenta Bueno (Rondônia).
Damiao was vergezeld van een indiaanse. De vermoedelijke moordenaar werd gefilmd door de interne camera's van het busstation.
De moordenaar benaderde Damiao en vroeg om een sigaret. Enkele seconden later werd Damiao bij zijn naam genoemd en kreeg vier kogels in de borststreek.
De (illegale) houtwinning in het indianenreservaat Mequéns zou de aanleiding zijn tot deze moord.
Het Amazonewoud aldaar bevat nog veel "cabreùva", een houtsoort van extreme kwaliteit die hoge prijzen behaalt op de internationale markt.
Het reservaat was al geruime tijd winningsplaats voor illegale houtkap. Hoofdman Damiao had aan de houtkappers een ultimatum gesteld om het reservaat te verlaten met de dreiging alles over te laten aan de federale politie. Anderzijds was Damiao (samen met zijn zonen) ook verwikkeld in verscheidene twisten betreffende de opbrengst van de rijkdommen van het reservaat.
Politiehoofd Arismar Araùjo verklaart dat de ganse ploeg onderzoekers van Pimenta Bueno met de zaak bezig is. Het gefilmde gebeuren wordt aan een gedetailleerd onderzoek onderworpen. Hij denkt dat de opheldering binnen enkele dagen een feit zal zijn.

Dit is de beruchte onzichtbare zanger van het Amazonewoud, de Grijskopklauwiervireo.
Deze foto werd genomen vanuit een speciale uitkijktoren en met veel geduld.
Hij komt regelmatig voor en fluit op zo'n dominante wijze dat het onmogelijk is hem te negeren. In het groene bladerendek is het echter onmogelijk hem te bewonderen.

Foto

Moet men kiezen tussen tent of hangmat, dan is de keuze snel gemaakt.

Er zijn meerdere redenen om voor een hangmat te kiezen.

 Het gewicht. De laatste jaren wordt er voor reizen naar Brazilië slechts 20 kg toegelaten als bagage. Een tent zou al snel één vierde hiervan opeisen. De volgende reden is het eenvoudige ophangen van een hangmat. Op een vijftal minuten is alles klaar en kees. Bij het opstellen van een tent moet de ondergrond beter geruimd worden. De belangrijkste reden om te kiezen voor een hangmat, is het feit dat men veel frisser en ontspannen ligt in een hangmat dan in een tent. ’s Morgens druipt het gecondenseerde water letterlijk van de binnentent. Er is geen ventilatie! 's Avonds zweet men meer dan in een sauna en 's nachts wordt het te fris. Zeer onaangenaam. De weinige keren dat ik in een tent sliep, was ik blij dat ik een slaapmiddel bij me had. Aanvankelijk kende ik de voordelen van een hangmat niet. Eenmaal uitgeprobeerd, heb ik de tent als geschenk aan de indianen gegeven en slaappillen worden niet meer meegenomen.

De hangmat wordt best ter plaatse gekocht. De kwaliteit is zeer goed en de prijs nog beter. Let op. Koopt men op straat, biedt dan af tot ongeveer op 50%.

Waarop moet men letten bij het ophangen van de hangmat?

Span de hangmat niet te zeer. Te horizontaal opgehangen hangmat leidt tot “hard” slapen. De hoogte speelt geen grote rol zo lang men niet de grond raakt natuurlijk. Een klein kussentje (eventueel uit het vliegtuig?!) is aangenaam alhoewel geen must. Leg een slaapzak open in de hangmat. Hoe warm het overdag en ’s avonds ook is, ’s nachts kan men niet zonder deken of slaapzak!!

Worden veel waargenomen.

Rode en gele ara's. Prachtige vogels meestal in koppel vliegend. Soms ziet men ze met drie samen. Dit betekent dat het jong nog bij de ouders verblijft. Ara's koppelen voor het leven. In de vlucht en op afstand zijn ze goed te herkennen aan hun lange staart. Ze vinden dat de mens niet thuis hoort in het Amazonewoud en krijsen er op los dat horen en zien vergaat. Ze krijsen enkel wanneer ze in een boom hun toevlucht hebben gezocht. Ook bij het opvliegen laten zij hun stem horen. Doch eenmaal goed in de vlucht brengen zij geen geluid meer voort.
Ara's houden vooral van kokosvruchten. De schaal van deze kleine kokosvruchten zijn bikkelhard. De ara's slagen er weliswaar in deze te verbrijzelen.
De ara's zijn zeer begeerd door de indianen vanwege hun mooie pluimen.

De ijsvogels zijn regelmatig te bewonderen. Deze vogels,"martim pescador" genoemd zijn meestal veel groter dan het ijsvogeltje dat in onze streken leeft. De ijsvogels hebben de heerlijke gewoonte dat ze de boot gedurende langere tijd volgen. Daartoe vliegen zij steeds langs de oeverstruiken een kleine afstand voor de boot. Dit herhaalt hij van zodra de boot opnieuw nadert. Van zodra hij echter het territorium van een collega-ijsvogel betreedt, keert hij terug met een grote bocht over de rivier.
 Prachtige vogels die zich goed laten bewonderen.

Reigers, slangehalsvogels en aalscholvers kan men iedere dag zien en men heeft geen verrekijker nodig.

Eenden en boskalkoenen blijven ter plaatse tot op schotafstand. Ze kennen de gevaren van de mens niet. Indianen en sommige rubbertappers maken hiervan gebruik om hun dagelijkse portie vlees aan te vullen. Een slechte gewoonte natuurlijk maar wie zal hen dit afleren? Ik moet wel toegeven dat het vlees van deze vogels zeer lekker is.

Roofvogels ziet men ook regelmatig. Statig zitten ze in de toppen van de hoogste bomen. Ze wachten geduldig op een mogelijke prooi.

Parkieten en papegaaien vormen altijd een kleurrijk spektakel. De parkieten vliegen steeds in groep. Hun gekwetter verraad de aanwezigheid. Ze vallen niet op vanwege hun schutkleur op de rug. Het is onbegonnen werk om ze allen te beschrijven. In ieder geval zijn ze allen zeer kleurrijk met groen als basiskleur.
De papegaaien vliegen meestal in koppel. Ze zijn gemakkelijk te herkennen, ook op afstand. Ze slaan zeer snel met de vleugels en zijn erg gedrongen vogels. Ze behoren allen tot de "amazonepapegaaien" met de blauwvoorhoofdamazone als meest voorkomende. De slaapplaatsen van de papegaaien zijn altijd langs de oever. Dagelijks komen er vele honderden tot duizenden papegaaien tegen het vallen van de duisternis samen. 's Morgens vliegen ze terug naar hun voederplaats. Het opvliegen gebeurt onder hels gekrijs. Spektakel alom.

Worden regelmatig doch iets minder waargenomen.

Het verhaal over de kolibries.
Er zijn meer dan honderd soorten kolibries. Het zijn de kleinste vogeltjes in de natuur. Zeer kleurrijk, met rechte of kromme snavel. Ze wegen slechts enkele grammen. Hun hartslag is zeer hoog en daardoor kunnen zij hun vleugeltjes zo snel bewegen dat zij de enige vogels zijn die kunnen achterwaarts vliegen. Het volgende is zeer opmerkzaam. De kolibries voeden zich met de nektar van bloemen. Dat is algemeen geweten. Minder bekend is dat de kolibries vooral aangetrokken voelen door RODE bloemen. Dit heb ik aan de lijve kunnen ondervinden. Op een mooie dag lag ik te rusten in mijn hangmat. Deze hangmat was opgehangen aan een boom met een roodkleurige koord, type wasdraad. Welnu, regelmatig kwam een kolibrie aan de rode koord voelen of dit geen nektar vrijgaf. Een belevenis. Het gaf me de gelegenheid deze kolibrie mooi op foto te zetten; iets wat in de natuur onbegonnen werk is. Opmerking: hoog in het Amazonewoud bevinden zich de epifieten (planten die leven op de takken en in de oksels van de takken zonder de boom nadeel te berokkenen zoals de parasieten). Eén van de bekendste epifiet is de bromelia. Deze mooie plant heeft een bloem in het hart van de plant. Waarom is de kleur van deze bloem rood? Antwoord, zie hoger.
Ik heb het geluk gehad om eens eitjes van de kolibrie te kunnen bekijken. Een erwt groot.

Alles over de toekans.
Weerom hetzelfde: er zijn vele soorten toekans.
Deze vogels zijn goed bekend omwille van hun grote bek. De mooiste toekans vindt men in de Pantanalstreek. Rood-zwart als hoodfkleuren en een mooie glanzende bek. In het Amazonewoud ziet men zowel grotere als kleinere toekans dan in de Pantanal.
De toekan is heel goed te onderscheiden tijdens de vlucht. Hij vliegt en laat zich vervolgens even zweven. Het is alsof het gewicht van de bek hem tijdens de zweefvlucht onderuit haalt en hij daarom weerom moet gas geven om de dalende vlucht te herstellen.
De toekan wordt niet door iedereen gewaardeerd in het Amazonewoud en zeker niet in de omgeving. Hij lust niet alleen vruchten maar rooft ook jonge vogels uit hun nest. Het geluid dat zij voortbrengen is precies een hol getok.

Het verhaal van de hoatzin (Opisthocomus hoazin).
De hoatzin is één van de meest merkwaardige dieren uit het Amazonewoud. Het is nog een vogel ook; één heel speciale!
De hoatzin eet bijna alleen bladeren en dan is alles gezegd. Vermits dit bladgroen weinig voedingsstoffen bevat, moet hij er een groter volume van opnemen. Dat maakt dat zijn krop sterk ontwikkeld is maar dit komt ten koste van de borstspieren. Deze borstspieren zijn nodig voor het goed kunnen vliegen bij de vogels. De hoatzin kan bijgevolg bijna niet vliegen. Hij heeft ook moeilijkheden om al deze cellulose te verteren. Daarom vertoeft hij de ganse dag met een volle maag (dikke buik). Ja, hij kruipt als het ware van tak tot tak. Als hij toch opschrikt, vliegt hij amper enkele meter ver en kiest terug een struik om uit te rusten. Het is logisch dat de hoatzin vanwege de sterke geur van zijn uitwerpselen (door de fermentatie van het groen) een gemakkelijke prooi is voor predatoren. Hij heeft daar ook iets op gevonden. Het nest bouwt hij in een overhangende struik op de oever. Juist boven het water. Als de jongen "vlug" genoeg zijn, laten deze zich bij gevaar gewoon in het water vallen. Alzo slagen zij er in aan de agressor te ontsnappen. Tenminste als de piranhas niet op de loer liggen. De hoatzin jongeren slagen er wonderwel in terug in de struik te klimmen eenmaal het gevaar geweken is. Op mijn vraag of de hoatzin lekker in de pot is; komt het antwoord dat er beters is. Voor mij hoeven ze hem in ieder geval niet klaar te maken. In het portugees noemen ze hem "cigana" wat letterlijk vertaald "zigeuner" betekent. Goed gezien.

De zwarte Hokko (Crax Alector)
Een prachtige vogel; "mutum" genoemd in het Braziliaanse Portugees.
Een soort boskalkoen, zeer gegeerd door de jagers, stropers en vissers vanwege zijn lekker vlees.
De zwarte hokko vertoont zich meestal in koppel op de oever en is niet schichtig. Hij is goed te benaderen tot op schotafstand en is bijgevolg een  gemakkelijke prooi.

Worden bijna nooit waargenomen, doch veel gehoord.

Zowel overdag als 's nachts wordt gefluit of geroep van vogels waargenomen in het Amazonewoud. Merendeels is dit een verwittigingssignaal voor de andere dieren in het woud. Er bevinden zich indringers in onze omgeving. Dat is de boodschap die de meeste vogels willen doorzenden in de jungle. Het zou me te ver leiden om deze vogels te beschrijven. In alle eerlijkheid geef ik toe dat ik hierover niet de nodige kennis beschik.
Er is wel één vogeltje dat zo een mooie en heldere roep voortbreng dat ik al alles geprobeerd heb om hem in het vizier te krijgen. Helaas! Ik ben er nog steeds niet in gelukt al weet en hoor ik telkens dat hij zich op korte afstand bevindt. Mijn vrienden woudlopers hadden mij reeds hierover ingelicht. Volgens hen zou het heel moeilijk zijn om deze kleine zanger te kunnen onderscheiden in het groene lover van de bomen. Zij vertelden me dat het om een klein groen vogeltje gaat. Ik beloofde hen reeds geschenken opdat ze me deze vogel zouden aanwijzen. Totnogtoe zonder resultaat. De volgende tocht misschien?
Ik heb hem ook op mijn laatste expeditie (juni 2006) meerdere keren gehoord. Uiteindelijk ken ik zijn naam: grijskop-klauwiervireo, in 't latijn: vireolanius leucotis. Een foto, genomen vanuit een uitkijktoren, zal op deze site geplaatst worden. Alleen al omdat het onmogelijk is hem in het bladerendek te onderscheiden.
Een tweede vogel die me tijdens de laatste expeditie met bewondering liet, is de trompetvogel. Het duurde wel eventjes vooraleer ik aan zijn naam kwam omdat ik de vogel alleen maar hoorde. En dan nog 's nachts! Een wondermooi koor dat een soort ballade brengt in verschillende zachte tonen. Van slapen is dan geen sprake. Door de beschrijving van mijn vriend-indiaan en het feit dat hij daar "jacami" werd genoemd, kon ik via een nederlands forum de naam achterhalen. Een wonderlijke belevenis diep in de jungle.

1) De tapirs.
De tapir is een dik rund. Hij is niet groot en kenmerkend is zijn verlengde bovenlip.
Tapirs houden zeer veel van water. Baden in de rivier en vooral slijkbaden op de oevers zijn de geliefde bezigheden. Ze zijn echter zeer schichtig. Bij de minste onraad vluchten ze het woud in. Alhoewel het vlees meestal taai is, werden zij vroeger toch veel bejaagd. Vooral de loerjacht 's nachts werd veel toegepast door de indianen en rubbertappers. Men zocht naar een baadplaats op de oever en bevestigde enkele horizontale takken in een nabijgelegen boom. Deze takken deden dienst als zitplaats voor de jager. Hij wachtte het dier op tot het kwam baden.
De tapir is een vegetariër. Wanneer de rivier echter haar laagste waterstand bereikt, komen er, zoals hoger reeds aangehaald, bepaalde kleilagen vrij die vooral begeerd worden door de krombekken zoals ara's, papegaaien en parkieten. De tapirs houden daar ook van en likken voluit aan deze kleilagen. Deze klei bevat allerlei mineralen nuttig voor alle dieren uit het woud. Misschien ook voor de mens??
Tapirs zijn niet zeldzaam.

2) De capibaras.
Capibaras zijn de grootste knaagdieren ter wereld. Ze worden in het portugees "capivaras" genoemd. Komen veel voor; zowel in de Pantanal als in het Amazonewoud. Zij zijn de lievelingsprooi van de jaguar. Volledig ongevaarlijk.
Bij het kamperen met een tent op de oever moet men op het volgende letten. Plaats de tent nooit op het zogenaamde "wildpad" naar de rivier. Dit pad is duidelijk herkenbaar als men opmerkzaam wil zijn. Dit is de weg die de capibaras volgen richting rivier. Ook wanneer zij op de vlucht zijn voor de jagende jaguar. 's Nachts zullen zij bijgevolg uw tent niet kunnen vermijden met alle gevolgen vandien. Capibara en jaguar op bezoek 's nachts is van het goede teveel!!