|
102 ECCLESIA MÖSENGHEM
Cfr Wim Cochez : ´…… een tekst van
ongeveer 1000 woorden over de kerk , wat geschiedenis, buitenkant, stijl,
binnenkant, orgel of andere belangrijke bezienswaardigheden ….. vlot leesbaar
door groot publiek en geïllustreerd met enkele fotoÿs …….¡
Opdracht aanvaard. Ik heb wel enige moeite met ‘vlot leesbaar
door groot publiekÿ ; geschiedenis is niet altijd begrijpelijk zonder voorkennis
van wetten, voorafgaande delicten, tijdsgebonden cultuur en plaatselijke
gebruiken.
Op de ingekleurde foto (cc 1930?)
zie je de kerk met op de voorgrond de mechanische aardappel-rooimachine bediend
door de landbouwer Marcel de Coninck.
Tien jaar geleden, bij de viering van ons
900-jarig bestaan, was tijdsgebrek de enige boosdoener om ons oud kerkgebouw in
de schijnwerpers te plaatsen, en helaas, dat tijdsgebrek is nu nog aanwezig.
De plannen van de oude en nieuwe kerk, de
afbraak, de nieuwe materialen en de recuperatie van de oude …… alles ligt in
het Provinciaal Archief van Brabant , archief ´Spaak¡. Jacques Louis Charles Spaak °Brussel
17.01.1804 was de toegewezen architect die de opdracht aanvaarde en meerdere
klussen voor de provincie afwerkte.
In 1849 stelde het Kerkfabriek vast dat ze
de kosten om het kerkgebouw te onderhouden, niet meer konden dekken met de
opbrengsten van hun elf landerijen en riep de hulp in van het Wolvertemÿs gemeentebestuur en het aartsbisdom Mechelen. Zij stuurden aan om het gebouw te renoveren
want ´….. de stenen vielen gewoon uit de muren ….¡ . Uiteindelijk werd wegens financiële reden besloten
om het gebouw af te breken, de bruikbare materialen te verkopen of te
hergebruiken en een nieuw gebouw op te richten.
In samenspraak met architect Spaak, het Bisdom, de pastoor en het
schepencollege werd tot 3x toe een bestek opgemaakt en subsidies aangevraagd.
Het bestek van 19.926 franken hield een
verkoop in van materialen voor 2080 franken.
De gemeentelijke en provinciale bijdrage + het hergebruik van materialen
werd op 7035 frank geschat en de weldoeners, aangebracht door de pastoor de
Pauw, legden 10.831 franken op tafel. Het
merendeel van deze som werd ingebracht door de gefortuneerde dame Maria
Theresia Pésé , (kleindochter van een uitgeweken grootpachter uit
Nattenhaasdonk naar Merchtem ´Hof ten Anker¡) en 2e echtgenote van
de in 1858 overleden Egidius Stuckens, eigenaar van de OLV-hoeve.
Bij de definitieve afrekening was het eindbedrag
opgelopen tot 21.985 frank en moest er nog 3.059 frank bijgepast worden. De
gemeente zette hiervoor een constructie op, om gedurende enkele jaren met één
opcentiem de gemeentebelasting te verhogen.
En plots ging het vlug. In maart 1860 werd een aanbesteding
uitgeschreven dat reeds een maand later uitgevoerd werd. In enkele maanden tijd werd de kerk ontmanteld
uitgezonderd de toren en twee pilaren, die nadien verticaal werden gehalveerd
en als steunbeer in de nieuwe muur werden ingewerkt. Zandstenen
en schaliën werden verkapt en ijzerwerk van erosie ontdaan. Alle voorwerpen
(relieken/grafgiften/sieraden) van overledenen begraven onder de vloerfunderingen,
werden persoonlijk aan de pastoor afgegeven. Intussen werd steenbakker Petrus Dominicus de
Widt uit Rossem aangewezen om op het terrein naast de kerk, drie steenovens op
te richten. Petrus slaagde erin, van 5
mei tot 21 juli 1860 , zoÿn 428.600 kant en klare kareelstenen af te leveren. De plaatselijke metsers, timmerlieden,
glazenmakers, schilders en schaliëndekkers hadden de klus op 06.10.1861
geklaard en buurman Sterckx uit Ophem kon de nieuwe kerk twee jaar later inwijden.
Jammer dat de glasramen niet bewaard
gebleven zijn; deze waren in 1749 besteld en betaald door de abdij van Dilighem
die er haar wapenschild mocht inbranden.
Eveneens jammer van het eeuwenoude ´Steenen
Beld van Onse lieve Vrauwe ¡ dat op mysterieuze wijze niet meer terug
gevonden werd.
Ook de oude communiebank voor het koor
verdween en in juni 1863 plaatste firma
F. Jacobs-Van der Haegen uit Ninove er een nieuwe (foto dd 1939).
De afwerking bekoorde geenszins de
Kerkfabriek zodat de betaling geschiedde ´…. met matige voldoening, voor 756
francs en 70 centiemes …..¡ .
Het was een in ijzer gesmeed laag hek met
daarin het oud wapen (foto) van de abdij
van Dilighem verwerkt… versiert met bloemmotieven … bovenaan afgedekt
met een houten plank.
De ijzeren communiebank moet een doorn in
het oog zijn geweest want het voorwerp werd uit de kerk verwijderd en
geïntegreerd in de afsluiting van het nieuw opgericht H. Hart-beeld, (ingekleurde
foto 04.06.1956) ingehuldigd door Monseigneur Cuvelier.
Wat hebben we wel kunnen bewaren ?
- al het koper- en zilverwerk, waaronder
een Augburgs zilveren monstrans (foto) van de hand van Meester Johann
Georg Azwanger besteld in 1716 door Prins Anselm Franz von Turn und Tassis.
- de houten koffer met de drie sloten uit
1683 …… de sleutels voor de pastoor, de armmeester en de kerkmeester ontbreken.
- de preekstoel , een sterkgelijkende kopie
van de Dilighemse ´ambon ¡ uit 1643, afkomstig uit de refter van de
abdij , en in 1744 geschonken aan de kerk van Ganshoren.
- al de kerkgewaden, waaronder een fluwelen kazuifel
(vioolkistmodel begin 18e eeuw) met goudgalon en het wapen van
Dilighem, een fluwelen kazuifel met geschilderd bloemmotief en een kazuifel (foto)
met gouddraad opgestikte bloemmotieven daterend uit de pestperiode van 1669.
- het
orgel, cc1725 dat volledig door de ´inghesetenen van meuseghem ´ werd betaald.
- twee grafzerken, een herdenkingszerk van pastoor
en abt JB van den Daele en de doopvont
uit 1708 (foto)…… na de slag van Ramillies deserteerden 30.000 soldaten via de Demer, over de Zenne , richting
Dendermonde. Op 12 juli 1706 passeerden
16 gewapende soldaten Meuzegem en richtten vernielingen aan in de kerk,
waaronder een tabernakel en een doopvont ´.... font baptismalis a Militibus
violatus 1706 post pugnam de Ramellies …. quando hac et vicina ecclesia multum
passa fuera …… necdum restitatus est .... ´
- het
Appolonia-certificaat uit 1755 ….. een
heilige dame die menig smeekbede in ontvangst nam voor het verlichten van tandpijn.
- en
uiteraard het zandstenen torengebouw …. daar wil ik toch even bij stilstaan en
enkele bedenkingen overwegen.
Wordt vervolgd.
W.A. de Ridder
|
