Zonneschijn./ Daa Drndić
"Haya Tedeschi zoekt al jarenlang en schijnbaar tevergeefs naar haar zoon Antonio, die voortkwam uit een korte ontmoeting met een SS-officier tegen het einde van de oorlog. Haar zoon was een van de vier miljoen kinderen die bij hun ouders werden weggeroofd voor het Lebensbornproject van de nazis. In tegenstelling tot haar familie wil Haya weten wat er werkelijk is gebeurd, en niet langer haar ogen sluiten voor de gepleegde wandaden. Ze verzamelt haar leven lang documenten en stelt met grote zorgvuldigheid een collage samen, die niet alleen over de Tweede Wereldoorlog verhaalt, maar ook over de lotgevallen van enkele individuen.
De hele twintigste eeuw passeert in het boek: de Eerste Wereldoorlog met de massale veldslagen aan de Isonzo/Soca, de opkomst van het Italiaanse fascisme, en de Tweede Wereldoorlog, waarin de familie Tedeschi korte tijd naar Albanië wordt gedeporteerd, de Duitse bezetting van Noord-Italië in 1943 en 1944 en het Lebensbornproject, tot aan de huidige tijd, waarin de overlevenden van de familie gevangenen zijn van het verleden, waarin gerechtigheid uitblijft en de nabestaanden, van zowel slachtoffers als daders, nogmaals gestraft worden, dit keer met een verschroeiend schuldbesef.
De tekst maakt door de bijtende ironie grote themas bespreekbaar en vertelt het verhaal van de zwijgende meerderheid, van mensen die niets horen of zien en die niet over de rand heen durven kijken. Zonneschijn heeft geen heroïsche hoofdpersonen, geen van hen verandert de wereld de roman bestaat slechts uit het verhaal van al deze individuen, uit kleine verhalen.
In Zonneschijn gaat Drndić niet in op de banaliteit van het kwaad, maar onderzoekt ze waarom mensen aangezet worden tot misdaden, en hoe mensen rustig kunnen slapen terwijl de geschiedenis onder hun handen verandert."
Bron: Literairnederland.nl dd07/02/10
Zonneschijn was de naam van een euthanasiecentrum in Oostenrijk. Daar begon SS-er Kurt Frank zijn dodelijke carrière die via Treblinka naar een doodsfabriek vlakbij Triëst en Görz zou leiden. In Görz, nu Gorica, drie-landenpunt en vier-talenpunt, maakte hij een 22-jarig meisje, Haya, zwanger. Frank verdween en het zoontje werd april ¿45 ontvoerd. Op hoge leeftijd krijgt Haya, van herkomst Italiaans en joods, na 62 jaar te horen dat haar kind elders is opgegroeid als een van de honderdduizenden kinderen betrokken bij het rassenexperiment Lebensborn. Ook hij hoort nu pas dat hij niet als Hans, maar als Antonio geboren is. Het leidmotief van deze documentaire roman is: achter elke naam schuilt een verhaal. Het wordt geïllustreerd door een lijst met de namen van 9000 joden die uit Italië gedeporteerd zijn. Haya maakt van haar leven een kaartenbak, met o.m. profielen van een groot aantal nazi-daders. Een indrukwekkend boek, deze roman van de Kroatische schrijfster (1946): elke leven erin is inderdaad één verhaal uit vele. Gebonden; kleine druk, volle bladspiegel. - J.F. Vogelaar
© NBD/Biblion, 2002-2009
"Tenslotte is Zonneschijn een aanklacht. Er zit veel ingehouden verontwaardiging in over de hypocrisie van het Rode Kruis in het zogenaamd neutrale Zwitserland, over de Kerk die verloren of gestolen Joodse kinderen liet dopen en zelfs na de oorlog verstopte voor de ouders of over de nagenoeg onbekende maar s werelds grootste archieven over WOII in het Duitse Bad Arolsen, die helaas niet zomaar toegankelijk zijn. Als het mysterie van de verdwenen zoon bijna is opgelost, schrijft Drndić: (
) waarom zouden we onderzoek doen, het leven gaat voort, je moet naar de toekomst kijken, houden mensen zichzelf voor, zeggen ze tegen anderen, tegen ons, overal wordt zo gesproken, thuis, op school, vanaf de bühne, zo praten ouders, vrienden en politici; zo praten priesters, de kerk als geheel. Dat kan natuurlijk tellen als uitspraak in het streng katholieke Kroatië, dat nog steeds niet in het reine is met zn 20ste eeuwse geschiedenis. Maar misschien geldt dat ook wel voor de rest van Europa."
Bron: Sven Peeters (blog balkanboeken) (en hier ook nog een uitgebreider beschijving van het boek)
|
