Na het avondeten staat hij plotseling op, neemt afscheid van zijn vrouw en vertrekt naar ‘daar’ om – één keer, heel kort – hun dode zoon te zien. Anders is het verdriet niet meer uit te houden, na er vijf jaar over gezwegen te hebben. Onderweg sluiten zich tot zijn verbazing meer en meer mensen bij hem aan, allemaal vaders en moeders die geen vrede kunnen vinden met de dood van hun kinderen.

In de veelstemmige stoet bevinden zich een stadsschrijver, die alles moet optekenen, een regent, een wiskundige, een vroedvrouw en een schoenmaker. Zij passeren in een lange optocht de Centaur. Deze ongelukkige – ‘half schrijver, half schrijftafel’ – probeert het verdriet om de dood van zijn zoon al jaren in woorden te vatten. Schrijven, zegt hij, is de enige manier om iets te begrijpen. Tegen de stadsschrijver met zijn droge notulen brult hij: ‘Jij moet in grote reuzenletters schrijven: Ik moet hem in een verhaal herscheppen! Snap je?’

Het lukt hem uiteindelijk om daar de juiste woorden voor te vinden, maar de prijs die hij betaalt is hoog. Met het afronden van zijn verhaal, het beëindigen van zijn herinneringswerk, is hij zijn zoon definitief kwijt.

Uit de tijd vallen ontleent zijn overweldigende kracht en meesterschap paradoxaal genoeg aan de combinatie van ontroostbaarheid over het verlies en de distantie daarvan. Dit, mompelt de Centaur, kan alleen in een verhaal lukken.

Grossman heeft al lang naam en faam als een groot verteller. Uit de tijd vallen leest dan ook als een volstrekt onsentimenteel verhaal, dat ons met al zijn indrukwekkende beelden en personages tot lang na de laatste bladzijde niet loslaat.

Recensie

‘Uit de tijd vallen houdt het midden tussen poëzie, proza en een theatertekst. David Grossman deed het. Schrijven over iets wat je niet in woorden wilt uitdrukken. Grossman legt de vinger op de zere plek: de manier waarop wij over pijn en rouw praten, staat mijlenver af van de ervaring ervan. Uit de tijd vallen begeeft zich tussen stilte en spreken, tussen verder leven en dat niet kunnen. Haarfijn weet Grossman rouw uit te tekenen in woorden. Zijn personages hoeven niet langer te zwijgen.’ – de Volksrant ****