De verborgen geschiedenis./ Donna Tartt


'Ik hoop dat we allemaal klaar zijn om de wereld der verschijnselen te verlaten en die van het verhevene binnen te gaan?'' Met deze woorden opent Julian Morrow, docent Grieks, steevast zijn colleges voor een select groepje van vijf. De verborgen geschiedenis begint wanneer Richard Papen, de verteller, in het elitaire clubje wordt opgenomen.

,,Echte schoonheid is altijd schokkend,'' zegt Julian wanneer hij het heeft over Euripides' tragedie Bacchae . Daarin proberen gewone stervelingen zichzelf voor even te verliezen in een soort religieuze extase, die gekenmerkt wordt door dans, razernij, visioenen en - af en toe - doodslag. Henry, de onuitgesproken leider van de groep, wil het oeroude Griekse ritueel uitvoeren. Het loopt grondig fout en een buitenstaander wordt gedood.

Dat De verborgen geschiedenis zo'n onweerstaanbare, hypnotiserende roman is, heeft veel te maken met de schitterende vertelstem van Richard Papen. Hij wil zich presenteren als de alwetende buitenstaander, maar maakt zijn handen vuiler dan hem lief is. Samen met hem raak je gecharmeerd door deze wereldvreemde, excentrieke studenten. Tartt zorgt ervoor dat je veel meer sympathiseert met de immorele Henry, Camilla, Charles en Francis dan met hun tweede dodelijke slachtoffer, Bunny. Die is ook lid van het clubje, maar dreigt uit de biecht te klappen na het uit de hand gelopen ritueel.

De verborgen geschiedenis is veel meer dan een spannende thriller. Het is geen whodunit, want op de beginbladzijden weet je al wie Bunny heeft vermoord. Eigenlijk is dit een verhaal over schuld en boete. Tartt schreef een moderne Griekse tragedie, die zich hier en daar vermomt als een sociale satire - vooral tijdens de begrafenis van Bunny - of als een campusroman.

De verborgen geschiedenis was meteen een immens succes. Bret Easton Ellis - een medestudent van Tartt - wordt vaak aangehaald als vergelijkingspunt. Op ideologisch vlak zijn er raakvlakken - ook Tartts personages zijn vergeefs op zoek naar authentieke ervaringen - maar stilistisch refereert Tartt veeleer aan de Victoriaanse romans waar ze als kind zoveel van hield, luidens haar autobiografische essay Sleepytown: A Southern Gothic Childhood, With Codeine . Er zijn ook gelijkenissen in toon met Evelyn Waughs Terug naar Brideshead , nog zo'n verhaal over gecorrumpeerde jeugd.

Donna Tartt werd een literaire ster die - zo vertelde een Nederlandse fotograaf me ooit - overal haar kapster meetroont zodat ze er op elke foto even onberispelijk uitziet. Over Tartt, die niet veel vrijgeeft over haar privéleven, circuleren de wildste geruchten. Maar de vraag of ze net zo'n zuipschuit was als de studenten uit haar boek, doet er eigenlijk weinig toe. De verborgen geschiedenis is een roman waar ik me bij een eerste lectuur niet kon van losrukken, ook al was ik met vakantie op de feeërieke Noorse Lofoten, en bij herlezing overtuigt hij me nóg meer. Je spurt niet jachtig naar de spannende ontknoping, maar geniet des te meer van de prachtige sfeerschepping, de onweerstaanbare personages en Tartts lucide proza.

Kathy Mathys

Bron: integraal overgenomen van