In de Standaard van 27/01/09 verscheen een opiniestuk van de heer MOHAMED RIDOUANI, (SLP) schepen van Diversiteit in Leuven, waaruit ik volgende passages heb gelicht en van commentaar heb voorzien:
Al in 732 versloeg de Frankische hofmeier Karel Martel het islamitische leger nabij de Franse stad Poitiers, in 1492 was er de bloedige herovering van Granada en Cordoba en in 1683 was er het beleg van Wenen. De inzet was altijd duidelijk: hou de islam buiten Europa.
Ik ken de heer Ridouani niet en weet dus ook niet waar hij zijn kennis van de geschiedenis haalt. Misschien dat hij toch best even de laatste bevindingen van de historici consulteert en schrijvers bestudeert van zijn origine.
Er is vermoedelijk nooit een slag geweest waarbij Karel Martel het Moorse leger zou verslagen hebben. Moest dit treffen inderdaad hebben plaatsgevonden dan kan men gemoedelijk stellen dat de uitkomst niet met zekerheid dezelfde zou zijn geweest dan de traditie ons wil doen geloven. Hooguit heeft er een schermutseling plaatsgevonden met plunderende Moorse soldaten, op zoek naar de (vermeende) goudschat van het graf van Sint Martinus in Tours.
Uit geschriften van moslims weten we dat zij niet uit waren op een verovering van Europa verder dan de kustgebieden van de Middellandse Zee. De toenmalige Kalief van Damascus, Al-Walid ibn Abd al-Malik schreef aan de overste van generaal Tarig ibn al-Ziyad, Musa bin Nusair, niet geïnteresseerd te zijn in een invasie van West-Europa.
De Islam buiten Europa houden was blijkbaar hun eigen keuze.
De historische argwaan van Europa tegenover de islam verdrukt in grote mate de positieve bijdragen van de islam op vlak van onder meer wiskunde, filosofie en kunst. Zonder overdrijven mag je stellen dat de islamcultuur de schakel is tussen de Romeinse beschaving en de Verlichting. Eén sprekend voorbeeld: de geschriften van Aristoteles zijn via een Arabische vertaling tot in het christelijke Europa geraakt.
Samen met de kop van het artikel:Aristoteles kwam uit Damascus, zit ik toch wat verveeld met zijn kijk op de geschiedenis. Aristoteles kwam naar mijn weten niet uit Damascus. Hij werd geboren in Stagira ( in tempore suo Stageiros) en is een onvervalste Grieks-Macedonische wijsgeer. Het is wel zo zijn dat er niet veel Latijnse vertalingen te vinden zijn van zijn werk, blijkbaar omdat men hem destijds misschien toch niet zo interessant vond en het vertalen naar het Latijn niet waard. De renaissance die op zoek was naar alles wat maar Grieks-Romeins kon genoemd worden, heeft hem ontdekt via Averroës of Ibn Rushd, een Andalusisch filosoof geboren in Cordoba. Hij is zeker geen voorbeeld van een moslimfilosoof, want zijn werken werden gecensureerd en verbrand, en hijzelf werd verbannen door de moslimoverheid. Ik begrijp niet waarom moslims van vandaag hem zo graag opvoeren als toonbeeld van de Islamfilosofie. Maar dat neemt niet weg dat Averroës inderdaad de werken van Aristoteles heeft becommentarieerd en zo het gedachtegoed van deze Griekse filosoof heeft gered voor Europa.
De schakel tussen de Romeinse beschaving en de 17de-eeuwse verlichting ontgaat mij volledig, tenzij natuurlijk in brede historische context waar elke periode invloed heeft op de elkaar opvolgende perioden.
Wat de wiskunde betreft is het zeker zo dat ons woord algebra een duidelijk Arabische oorsprong heeft. Of de inhoud al even origineel-Arabisch is, dat moet nog altijd bewezen worden. Onze Arabische cijfers zijn van Indische oorsprong en het is niet zeker dat de weg via de Moren de enige weg is waarlangs deze schrifttekens in Europa in gebruik zijn geraakt. De invloed van Islamfilosofen is mijn inziens verwaarloosbaar, mede omdat de Kerk van Rome daar wel een stokje zou hebben voorgestoken en niet in het minst vanwege de taalbarrière. De bekendste moslimfilosoof was destijds Avicenna, die een Pers was en niet tot de Arabieren kan gerekend worden. Omgekeerd zijn de vroege Arabische filosofen schatplichtig aan de Griekse filosofie.
De culturele kloof tussen Europeanen en moslims is op die manier historisch gegroeid en vandaag nog lang niet weggewerkt. Nochtans, wie de basiswaarden van de islam en het christendom naast elkaar legt, kan niet anders dan vaststellen dat er filosofisch heel wat overeenkomsten zijn. Waarom is er dan zoveel wantrouwen en onbegrip in de Vlaamse dorpsstraat? 9/11 ongetwijfeld, en de daaruit volgende internationale gelijkschakeling van terreur met islam.
Bovenstaande tekst is een voorbeeld van woordkramerij waarbij eigenlijk niets wordt gezegd bij gebrek aan enige logische samenhang.
De kloof tussen Europeanen en moslims: Buiten Europa iedereen moslim? Vergeet het maar. In Europa iedereen Rooms-Katholiek? Vergeet het maar.
Dat er een kloof is en zal blijven tussen kristenen ( term die ik gebruik voor sociologische Rooms-Katholieken) en de religie die 7de-eeuw daarvan afstand heeft genomen, mag ons niet verwonderen. Wat het probleem ten top drijft is het feit dat beide sterk gecanoniseerde religies zijn. Het zijn religies van het boek. Dat er basisfilosofische overeenkomsten zijn vindt zijn oorsprong in de verwevenheid van de twee godsdiensten en anderzijds in de algemene basisleer van alle religies.
Alle religies staan voor naastenliefde, vrede en geluk. Men zou het monotheïsme als gemeenschappelijk kunnen aanduiden als de moslims niet zozeer vasthielden aan hen Allah. In de kristelijke wereld zijn al stemmen opgegaan om de naam van God aan te passen. Tenslotte mag zijn naam toch niet uitgesproken worden.
Sinds de 7de eeuw zijn Islam en Christendom (algeheelheid van kerken rond Jezus de Nazarener) echter zo uit elkaar gegroeid dat men de de-facto-overeenkomsten met een vergrootglas en veel welwillendheid moet zoeken. In Europa is dan in de 17de eeuw een beweging weg van de religie ontstaan die de scheiding van kerk en staat heeft bewerkstelligd, de verlichting, terwijl in de laatste decennia in de moslimlanden een tegenovergestelde dynamiek is ontstaan.
Het wantrouwen en onbegrip in de Vlaamse Dorpsstraat en in vele Dorpsstraten ter wereld ten opzichte van de Islam dateert al van lang vóór 9/11. Sommige moslims trachten de Islam te legitimeren door zich te distantiëren van 9/11 en ander religieus terrorisme. Dat is lovenswaardig maar doet niets af aan de fundamentele bevraging van de Islam door niet-moslims. In een poging om de Islam en de moslims te begrijpen hebben vele Vlamingen het boek van de Islam gelezen en sommigen zelfs bestudeerd. De Koran lezen voor westerlingen is misschien niet zo eenvoudig, maar zelfs in vertaling is het duidelijk dat de Koran geen boek van verzoening is.
Simpel gezegd: we leven naast elkaar.
Deze uitspraak is natuurlijk kort door de bocht. Het is maar hoe je het probleem bekijkt. De Vlamingen hebben al dan niet tegen hun zin de overweldigende immigratie uit Islamlanden moeten slikken. Het minste dat zij konden verwachten van de per definitie arme immigranten (toch deze waarover we het nu hebben) dat zij dankbaar waren te mogen genieten van het door onze voorouders opgebouwde sisteem van sociale voorzieningen. Deze dankbaarheid zou zich kunnen uiten in een minimale aanvaarding van de Europese (Vlaamse) cultuur, en vooral het aanvaarden van de democratische rechtsstaat. Mijns inziens is dat een conditio sine qua non opdat de Vlamingen, en bij uitbreiding alle West-Europeanen, met de openheid die hen kenmerkt, de immigranten met hun culturele en dus verrijkende inbreng zouden kunnen waarderen.
Tot slot nog een kleine suggestie voor Ispo. Misschien kunnen jullie een aanvullend onderzoek publiceren. Maar vraag dan eens aan moslims wat zij van de Vlaamse waarden vinden. Alvast een eerste stap naar meer openheid. Ik garandeer het Ispo een verrassend, maar bijzonder leerrijk resultaat.
Ik steun deze suggestie ten volle.
En zo kan ik toch nog afsluiten met een positieve noot.
