De politici zijn terug uit vakantie en dit betekent dat de “onderhandelingen” rond de staatshervormingen worden heropgestart. Zoals het het huidige politieke klimaat betaamt, gaat dit natuurlijk gepaard met stevige stellingnames in de pers. Wederom wordt een uitbreiding van Brussel en een volwaardige deelname van het Brussel Hoofdstedelijk gewest aan de onderhandelingen door de Vlaamsgezinden afgewezen. Dit zijn zowat de enige eisen van de Franstaligen. De Vlaamse onderhandelaars hebben duidelijk nog niet door dat een akkoord toegevingen van beide kanten vereist. Tijd voor wat realiteit.

De Vlaamsgezinden onder ons hebben inderdaad nood aan enige realiteitszin. Krampachtig blijven ze vasthouden aan verwezenlijkingen uit het verleden. Ondanks het feit dat de faciliteitengemeenten in de Brusselse rand vaak duidelijk tweetalig zijn en zelfs overwegend Franstalig, blijft men verbeten proclameren dat het bij Vlaanderen hoort. Want aan de taalgrens en aan de verwezenlijkingen van tientallen jaren geleden mag men niet morrelen. Een zeer selectief conservatisme, want in 1830 was er ook een akkoord, al heeft dit niemand tegengehouden om in 1970 de grondwet te wijzigen. Het argument dat er in de jaren ’60 van de vorige eeuw een moeilijk akkoord tot stand is gekomen met daarin de vastlegging van de taalgrens, is een drogreden om de herziening hiervan tegen te houden. Misschien wordt het tijd om nog eens een talentelling te houden en de taalgrens aan te passen aan de realiteit. En neen, dit houdt niet in dat vanaf nu Borgerhout een nieuwe Marrokaanstalige gemeenschap gaat vormen. De drie landstalen zijn duidelijk. Dit sluit echter niet uit dat de mensen centraal staan en niet de taalwetgeving. Het is belangrijker dat de mensen weten welke formulieren ze moeten invullen, dan dat de taalwetgeving strikt wordt opgevolgd. Het is dus ongehoord dat loketbediendes weigeren uitleg te geven in het Frans aan personen die moeilijk Nederlands praten. Zeker wanneer het over precaire zaken gaat, zoals woonzaken of geldzaken. De prioriteit moet duidelijk liggen bij het helpen van de betrokkene en niet bij het angstvallig vasthouden aan de taalwetgeving. Het uitbreiden van het tweetalige Brussel naar tweetalige gemeenten is dus bij sommige gemeente wenselijk en bied perspectieven op een oplossing voor de huidige impasse.

Een andere zaak waar de Vlaamse ridders van de ronde tafel voor vechten, is het weren van Brussel rond de onderhandelingstafel. Ook hier blijft men vechten tegen geesten uit het verleden. Sinds jaar en dag zijn het de Vlamingen die een (con)federaal model voorstaan gebaseerd op de twee grote gemeenschappen en de Franstaligen een model gebaseerd op de drie gewesten. Dit omdat de Walen in de jaren zestig van de vorige eeuw een federalisme voorstonden gebaseerd op een economische scheiding. Hiervoor zouden dan de drie gewesten dienst doen. Deze eis kwam vooral van de Mouvement Populaire Wallon van gewezen syndicalist André Renard (1911-1962) als reactie op de eenheidswet van Gaston Eyskens en op het (economisch) rechtsere Vlaanderen. De Vlamingen daarentegen ijverden voor het federalisme om hun eigen cultuur te kunnen beheren. Dit met de onderdrukking van de Vlaamse cultuur in het verleden in het achterhoofd. Het was dan ook logisch dat zij gingen voor de vorming van gemeenschappen gebaseerd op cultuur (lees: taal). Aangezien de Duitstalige gemeenschap maar een marginale speler is, kan men spreken van een duaal federalisme. Dit is waar de huidige Vlaamse strijders voor vechten wanneer ze weigeren Brussel te aanzien als een volwaardig gewest. Sommigen gaan zelfs nog verder en zouden Brussel graag bij Vlaanderen zien horen.

Het is natuurlijk uitermate duidelijk dat Brussel een afzonderlijk gewest is. Met een eigen identiteit en als hoofdstad van Europa ook een eigen soort economie. Daarom hoort Brussel noch bij Wallonië, noch bij Vlaanderen. Het is dus duidelijk dat Brussel een plaatsje verdient aan de onderhandelingstafel en dat de Vlamingen best ophouden met hun strijd voor een duaal federalisme en Brussel als hoofdstad van Vlaanderen. Daarbij komt nog bij dat het louter en alleen de logica zelve is dat Brussel mee aanschuift aan de onderhandelingstafel. Want zoals eerder opgemerkt, zijn het de gewesten die bevoegd zijn voor economische zaken. En wat zijn nu de zaken die de Vlamingen willen bespreken? Inderdaad, economische zaken zoals de fiscale autonomie. Toch vreemd dat je zo’n discussie zou houden zonder de belanghebbenden rond de tafel.

Opdat het huidige communautaire hoofdstuk in het Belgische verhaal een spoedig en positief einde zou hebben, is het dus noodzakelijk dat niet alleen de Franstaligen met een open geest naar de onderhandelingen trekken, maar ook de Vlamingen moeten hun geKrispeerde houding thuislaten. Hun angst voor de “verfransing van Vlaanderen’ geeft blijk van een duidelijk geval van paranoia en met hun fantoompijn aangaande Brussel is het eveneens slecht gesteld. In de plaats van een geografisch of cultuurgebonden houding, voel ik me als socialist genoodzaakt een menselijke houding aan te nemen als het gaat over de staatshervorming. Dit houdt in dat de mensen centraal staan en niet de verschillende gemeenschappen.

08-09-2008 om 00:00 geschreven door Renmans Dimitri