gevallen in een vogelartsenpraktijk : dierenarts Erwin Louagie
Als dierenarts kleine huisdieren (ook honden en katten) is een groot deel van mijn cliënteel houder van vogels (papegaaien, parkiten,duiven, zangvogels, exoten, roofvogels,...) Aangezien er al zoveel informatie over katten en honden terug te vinden is op het internet, heb ik speciaal voor vogelliefhebbers deze blog aangemaakt.
Mijn gegevens : Louagie Erwin, wijnendalestraat 23, 8820 Torhout
tel 050/216934
Op afspraak
05-09-2011
Sneeuwuil met ontsteking poot
Deze jonge sneeuwuil (een goeie 3 maand oud) was met zijn poot verstrengeld gezeten tussen de tralies en werd enkele dagen later gepresenteerd met symptomen als : verlies van eetlust, ondergewicht en ernstig manken. Hij werd behandeld met antibiotica, ontstekingsremmers, vitaminepreparaten (at uitsluitend eendagskuikens), antibraakmiddelen (kon de dwangvoeding aanvankelijk niet verdragen). Na een goede week at de uil dagelijks 4 eendagskuikens en twee muizen en mocht hij naar huis. Op de eerste foto : dag na aankomst, volgende foto's tonen een al wat gelukkiger vogel.
- coccidiose : een eencellige parasiet die in de darmen leeft. De eitjes, oocysten genaamd, kunnen in de mest onder de microscoop teruggevonden worden. - trichomonas : deze beweeglijke eencellige parasiet komt voor in de krop en beweegt zich voort met zweepdraadjes (vandaar ook de naam flagellaten. Via een kropuitstrijkje worden ze onder de microscoop teruggevonden - wormen : de verschillende soorten wormen die in de darm leven, kan men herkennen door de aanwezigheid van wormeieren in de mest (ook via microscopie).
Verder worden de duiven gecontroleerd op luizen : luizen veroorzaken onrust en verminderen de prestaties van sportduiven omdat ze niet uitgerust aan de start verschijnen. Ook een grondig onderzoek van neus, keel en ogen is belangrijk.
Een kruising van een koningsglansspreeuw en een driekleurglansspreeuw werd aangeboden met een 'hoest'. Na onderzoek van de mest werden veel haarworm-eieren teruggevonden (grote foto hoe zo'n wormei er onder de microscoop uitziet, kan je hier op de site terugvinden). Haarwormen zijn nogal hardnekkige wormen en vereisen een specifiek ontwormingsmiddel. Dit wordt bij vogels met klinische symptomen best oraal (via de bek) toegediend omdat zieke vogels meestal te weinig drinken. 'Hoest' en ademhalingsproblemen worden meer gezien bij worminfectie met luchtpijpwormen of syngamus-wormen. Deze wormeieren werden niet in de mest teruggevonden. Toch sluit dit een luchtpijpworminfectie niet volledig uit. Het ontwormingsmiddel werd echter zodanig gekozen dat zowel haarwormen als luchtpijpwormen er van afsterven. Een dag later was de hoest reeds verdwenen. 0p de foto : een koningsglansspreeuw en een toerako die ook ontwormd werden omdat ze in dezelfde volière zaten.
een extreem geval van kliermaagdilatatiesyndroom bij een wijnborstamazone
Een extreem geval van kliermaagdilatatiesyndroom (PDD : proventricular dilatation syndrome, Macaw Wasting Syndroom) bij een wijnborstamazone. Klachten waren : erge vermagering, minder actief gedurende 1 week. Bij presentatie werd geen ontlasting in de transportkooi vastgesteld (toch ettelijke uren in transportbak). Na toediening van dwangvoeding en laxeermiddel werd een weinig ontlasting verzameld die negatief bleek bij onderzoek op wormeieren. Na stabilisatie (serum, ontstekingsremmers, antibiotica) werd een röntgenfoto gemaakt onder anesthesie. Hieruit bleek dat het een extreem geval van kliermaagdilatatie was. De virale ziekte zorgde ervoor dat de maag niet meer kon samentrekken en het voedsel zich daarin ophoopte. Dergelijk ver gevorderde gevallen zijn onbehandelbaar. Op de foto's zie je eerst de röntgenfoto en vervolgens beelden genomen tijdens de autopsie (lijkschouwing).
2 gevallen van loodvergiftiging : 1 bij een kerkuiljong dat gedurende een paar dagen in een loden bak werd gehuisvest en als gevolg daarvan verlammingsverschijnselen had (werd 5 dagen na begin verlamming binnengebracht), en één bij een amazonepapegaai die wellicht een loden gewichtje (bolletje) van de gordijnen had verorberd. Beide werden behandeld door middel van injecties tegengif (antidoot). De amazone herstelde vlot, het kerkuiljong moest na een 10-tal dagen geëuthanaseerd worden wegens onherstelbare schade aan de zenuwen. Op de foto's is ook de typische verkleuring van de urine te zien (amazonepapegaai) die soms na loodvergiftiging wordt gezien (eerste foto voor behandeling, op de tweede en derde foto zie je de positieve verandering na start van de behandeling). Bij roofvogels komt loodvergiftiging nog regelmatig voor na inname van loodhagel bij prooidieren, bij watervogels opname van loodhagel uit de omgeving (vijver). Bij papegaaien is de bron van lood in huis terug te vinden. (gewichtjes aan gordijnen, soldering, tiffani-lampen, ...)
Na 32 dagen werd ook de pin in het beenmerg verwijderd. De vogel nam al goed steun met de behandelde poot. Hij zal door gebruik van zijn poot zelf voor zijn revalidatie zorgen.
Na 3 weken werd de pin in het beenmerg doorgeknipt en de 'brug' verwijderd. Ook de dwarse pin werd verwijderd. Om te beoordelen of de pin in het beenmerg verwijderd mocht worden, werden röntgenfoto's gemaakt. Daarop werd besloten die pin nog een 10-tal dagen te laten zitten.
Een rosékaketoe werd binnengebracht met een verplinterde fractuur van de tibiotarsus (het been bij vogels juist onder de knie). Er werd besloten te werken met pinnen om de breuk te stabiliseren : een spalk geeft namelijk te weinig stabiliteit bij dergelijke breuk, daarenboven hebben krombekken de neiging een spalk met hun bek redelijk vlug te vernielen. Eén pin werd in het beenmerg ingebracht na het opensnijden (onder algemene verdoving) van de plaats waar de breuk zich bevond. Aangezien het bot boven en onder de breuk dan nog een rotatie kan ondergaan, werd een tweede pin onderaan dwars door het been geboord. De eerste pin werd overgeplooid, er werd een plastik stukje darm overgeschoven en de tweede pin werd dwars door het stukje darm geduwd. Uiteindelijk werd het stukje darm opgevuld met een zelfhardende pasta die een 'brug' vormde tussen de pin in het beenmerg en de pin die dwars door het bot geboord zat. Op de eerste foto : schematische voorstelling (bovenste dwarse pin werd in praktijk niet ingebracht wegens te weinig plaats) Op de tweede foto : situatie na 3 weken na verwijderen van verband van de poot. Dunne pijl = pin in het beenmerg, dikke pijl = pin dwars door het bot.
Deze blauwvoorhoofdamazone werd binnengebracht wegens ontlasten van de rechterpoot en bijten in de liesstreek gedurende minstens 1 week. Bij onderzoek bleek de huid en het onderliggende weefsel erg geïnfecteerd. Er werden door middel van injecties en ook via de bek ontstekingsremmers en antibiotica toegediend. Aangezien de amazone in het begin weinig tot niets at, werd overgegaan tot dwangvoeding met een metalen sonde gekoppeld aan een spuit. Bemerk hoe de papvoeding samen met het antibioticum rechtstreeks in de maag wordt ingebracht. De volledige sonde van 17 cm verdwijnt volledig in de vogel, die er weinig last van ondervindt. De hele proceduren duurt amper 15 seconden. Enige ervaring is uiteraard vereist om fatale vergissingen te voorkomen. (inbrengen in luchtpijp in plaats van de slokdarm). Na 5 dagen kon de amazonepapegaai terug naar huis.
LIJKSCHOUWING VAN AFRIKAANSE OEHOE MET NIERPROBLEMEN
Een lijkschouwing gaf een bevestiging van de oorzaak van sterfte : nierzwelling (grote pijl), met bloedarmoede (bleek uitzicht van spieren en organen door bloedverlies maar ook door het feit dat de normale nier het natuurlijke EPO aanmaakt dat ervoor zorgt dat nieuwe rode bloedcellen gevormd worden.) De korte pijlen tonen de aanwezigheid van 2 testikels, met andere woorden, de uil was mannelijk.
Op de röntgenfoto is te zien : vergroting van de nier links op de foto (enkele pijl toont de bovenste begrenzing van de nier). Het kruisje toont het 'lichaam' van de gezwollen nier. Op de nier rechts in beeld zijn 'steentjes' terug te vinden (dubbele pijl). Dit laatste is wel wat duidelijker op de orginele foto.
Na de dwangvoeding is het natuurlijk altijd even bekomen voor de vogel. De dwangvoeding zorgt er wel voor dat een vogel tijdens de behandeling zo weinig mogelijk vermagert en verzwakt.
Een Afrikaanse oehoe werd binnengebracht wegens verminderde aktiviteit en omdat hij sedert een paar dagen amper 1 eendagskuiken at, in plaats van 4. Als voeding werden uitsluitend eendagskuikens gevoed. Extra drinkwater werd niet ter beschikking gesteld. Er werd weinig tot geen mest geproduceerd. De vogel werd gehospitaliseerd en er werd dwangvoeding (brijvoeding op basis van vlees) met een laxeermiddel gegeven. Ook werd er serum (vocht) rechtstreeks in de bloedsomloop toegediend. Tijdens elke dwangvoeding werd een deel van de voeding terug uitgebraakt, maar de mestproduktie hervatte zich en de eerste dagen verbeterde de algemene toestand van de vogel (werd actiever). Verdere medicatie bestond uit antibiotica, ontstekingsremmers en een middel tegen schimmels (aspergillose), omdat dergelijke vogels tijdens ziekte een verminderde afweer hebben en vatbaarder worden tegen schimmels en allerhande bacterien. Tevens werd een multivitaminepreparaat geïnjecteerd wegens de eenzijdige voeding (uitsluitend eendagskuikens). Antibraakmiddelen zorgden ervoor dat het braken verminderde. Onderzoek van braaksel en mest (microscopisch) gaven geen bijkomende informatie om te weten wat er met de vogel scheelde, dus werd er onder verdoving (korte gasanesthesie) een röntgenfoto gemaakt temeer omdat de vogel terug minder actiever werd. Daaruit bleek een duidelijke zwelling van de ene nier én de aanwezigheid van kristallen ('steentjes') in de andere nier. Het feit dat de vogel een nierprobleem had, werd pijnlijk duidelijk toen ook bloed in de urine begon te verschijnen. Mogelijks zorgde het extra vocht ervoor dat de steentjes 'oplosten', maar doordat de tegendruk in de nier wegviel én de nier door de ontsteking beschadigd was, begonnen er bloedingen in de nier op te treden. Nu werd duidelijk waarom de vogel zijn voeding ten dele uitbraakte : doordat de nieren niet voldoende meer het bloed konden zuiveren, kreeg de uil een bloedvergiftiging met braakneigingen tot gevolg. Wanneer meer dan 75% van de nieren beschadigd is, treedt een langzaam proces van zelfvergiftiging op met de dood tot gevolg. Helaas waren in dit geval de nieren te ver beschadigd om de vogel nog te kunnen redden.
In tegenstelling tot sommige verhalen, moet een roofvogel altijd drinkwater ter beschikking hebben, zéker tijdens warme perioden. Ook is een afwisseling in de voeding (eendagskuikens, ratten of muizen, kwartels, rundshart, ...) nodig voor een goede gezondheid.
Eventueel kan een toediening van een goede vitamine-en mineralenpreparaat op regelmatige basis helpen.
Deze foto's werden genomen tijdens een van de dwangvoedingen.
Het kliermaagdilatatiesyndroom (macaw wasting syndroom, proventricular dilatation disease) is een frustrerende ziekte die volgens de laatste inzichten door een virus (borna-virus) wordt overgedragen. Vooral ara's en kaketoes blijken het meest gevoelig te zijn. Er ontstaan een degeneratie van de zenuwen van de kliermaag, waardoor de maaglediging door maagverlamming stilvalt. Ook de zenuwen in krop en darmen kunnen aangetast worden. Zelfs de zenuwen van de hersenen kunnen aangetast worden met coördinatiestoornissen, gedragsveranderingen, verlammingen, enz., tot gevolg. De ziekte kan beperkt blijven tot één enkele vogel, maar kan eveneens bij meerdere vogels aanslaan, soms met maanden tot jaren tussenpauze. In een enkel geval neemt de ziekte een epidemische vorm aan. De symptomen zijn : weinig of geen mestproductie, onverteerde zaden in de mest (komt niet zoveel voor, maar als het voorkomt, maakt dit de vogel wel héél verdacht van KDS), chronisch vermageren, braken. Als de zenuwen in de hersenen zijn aangetast, kunnen coördinatiestoornissen en gedragsveranderingen waargenomen worden. De diagnose wordt gesteld via radiografie, bloedname en het uitsluiten van andere oorzaken. De ziekte is in principe onbehandelbaar, toch kunnen (mits tijdig onderkennen van de ziekte) in sommige gevallen, bepaalde medicamenten 'genezing' geven. Of deze genezing definitief is, valt niet altijd met zekerheid te zeggen. In bijlage enkele foto's van lijkschouwingen van vogels gestorven aan KDS. (goffinikaketoe en rose kaketoe)
Een blauwe reiger werd ter behandeling binnengebracht in het vogelopvangcentrum Beernem. Het dier was aangeschoten en vertoonde een fractuur van het dijbeen (femur), radius en ulna (laatste beentjes bevinden zich in de vleugel). Gezien de erge splinterfractuur van het dijbeen is de prognose gereserveerd. De fracturen werden zo goed mogelijk geïmmobiliseerd (vleugel door middel van verband), poot door middel van intramedullaire pin (in het beenmerg).
Het kan interessant zijn om de papegaai een dag in observatie te houden om te kijken hoe groot de kraag moet zijn opdat hij niet aan zijn wonde kan. KLIK OP DE FOTO OM TE VERGROTEN
Het inkorten van de slagpennen van een papegaai om het vliegvermogen te verminderen moet op een deskundige manier gebeuren. Altijd moet de vogel nog een korte zweefvlucht kunnen maken zodat hij niet zoals een steen te pletter valt. Indien dit gebeurt, kan dit aanleiding geven tot het afbreken van de punt van de bovenbek met een hevige bloeding tot gevolg. Ook kan de huid boven het borstbeen openscheuren met een moeilijk genezende wonde tot gevolg. In veel gevallen moet dit dan chirurgisch hersteld worden. Er wordt een nieuwe 'verse' wonde geconstrueerd die na hechten goed kan genezen. Dan wordt een kraag aangedaan aangezien de papegaai binnen de korste keren de hechtingen er anders zelf uithaalt voordat de wonde genezen is. Op de foto werd de papegaai verdoofd door middel met een verdovingsgas met een masker.
