gevallen in een vogelartsenpraktijk : dierenarts Erwin Louagie
Als dierenarts kleine huisdieren (ook honden en katten) is een groot deel van mijn cliënteel houder van vogels (papegaaien, parkiten,duiven, zangvogels, exoten, roofvogels,...) Aangezien er al zoveel informatie over katten en honden terug te vinden is op het internet, heb ik speciaal voor vogelliefhebbers deze blog aangemaakt.
Mijn gegevens : Louagie Erwin, wijnendalestraat 23, 8820 Torhout
tel 050/216934
Op afspraak
Na 3 weken werd de pin in het beenmerg doorgeknipt en de 'brug' verwijderd. Ook de dwarse pin werd verwijderd. Om te beoordelen of de pin in het beenmerg verwijderd mocht worden, werden röntgenfoto's gemaakt. Daarop werd besloten die pin nog een 10-tal dagen te laten zitten.
Een rosékaketoe werd binnengebracht met een verplinterde fractuur van de tibiotarsus (het been bij vogels juist onder de knie). Er werd besloten te werken met pinnen om de breuk te stabiliseren : een spalk geeft namelijk te weinig stabiliteit bij dergelijke breuk, daarenboven hebben krombekken de neiging een spalk met hun bek redelijk vlug te vernielen. Eén pin werd in het beenmerg ingebracht na het opensnijden (onder algemene verdoving) van de plaats waar de breuk zich bevond. Aangezien het bot boven en onder de breuk dan nog een rotatie kan ondergaan, werd een tweede pin onderaan dwars door het been geboord. De eerste pin werd overgeplooid, er werd een plastik stukje darm overgeschoven en de tweede pin werd dwars door het stukje darm geduwd. Uiteindelijk werd het stukje darm opgevuld met een zelfhardende pasta die een 'brug' vormde tussen de pin in het beenmerg en de pin die dwars door het bot geboord zat. Op de eerste foto : schematische voorstelling (bovenste dwarse pin werd in praktijk niet ingebracht wegens te weinig plaats) Op de tweede foto : situatie na 3 weken na verwijderen van verband van de poot. Dunne pijl = pin in het beenmerg, dikke pijl = pin dwars door het bot.
Deze blauwvoorhoofdamazone werd binnengebracht wegens ontlasten van de rechterpoot en bijten in de liesstreek gedurende minstens 1 week. Bij onderzoek bleek de huid en het onderliggende weefsel erg geïnfecteerd. Er werden door middel van injecties en ook via de bek ontstekingsremmers en antibiotica toegediend. Aangezien de amazone in het begin weinig tot niets at, werd overgegaan tot dwangvoeding met een metalen sonde gekoppeld aan een spuit. Bemerk hoe de papvoeding samen met het antibioticum rechtstreeks in de maag wordt ingebracht. De volledige sonde van 17 cm verdwijnt volledig in de vogel, die er weinig last van ondervindt. De hele proceduren duurt amper 15 seconden. Enige ervaring is uiteraard vereist om fatale vergissingen te voorkomen. (inbrengen in luchtpijp in plaats van de slokdarm). Na 5 dagen kon de amazonepapegaai terug naar huis.
LIJKSCHOUWING VAN AFRIKAANSE OEHOE MET NIERPROBLEMEN
Een lijkschouwing gaf een bevestiging van de oorzaak van sterfte : nierzwelling (grote pijl), met bloedarmoede (bleek uitzicht van spieren en organen door bloedverlies maar ook door het feit dat de normale nier het natuurlijke EPO aanmaakt dat ervoor zorgt dat nieuwe rode bloedcellen gevormd worden.) De korte pijlen tonen de aanwezigheid van 2 testikels, met andere woorden, de uil was mannelijk.
Op de röntgenfoto is te zien : vergroting van de nier links op de foto (enkele pijl toont de bovenste begrenzing van de nier). Het kruisje toont het 'lichaam' van de gezwollen nier. Op de nier rechts in beeld zijn 'steentjes' terug te vinden (dubbele pijl). Dit laatste is wel wat duidelijker op de orginele foto.
Na de dwangvoeding is het natuurlijk altijd even bekomen voor de vogel. De dwangvoeding zorgt er wel voor dat een vogel tijdens de behandeling zo weinig mogelijk vermagert en verzwakt.
Een Afrikaanse oehoe werd binnengebracht wegens verminderde aktiviteit en omdat hij sedert een paar dagen amper 1 eendagskuiken at, in plaats van 4. Als voeding werden uitsluitend eendagskuikens gevoed. Extra drinkwater werd niet ter beschikking gesteld. Er werd weinig tot geen mest geproduceerd. De vogel werd gehospitaliseerd en er werd dwangvoeding (brijvoeding op basis van vlees) met een laxeermiddel gegeven. Ook werd er serum (vocht) rechtstreeks in de bloedsomloop toegediend. Tijdens elke dwangvoeding werd een deel van de voeding terug uitgebraakt, maar de mestproduktie hervatte zich en de eerste dagen verbeterde de algemene toestand van de vogel (werd actiever). Verdere medicatie bestond uit antibiotica, ontstekingsremmers en een middel tegen schimmels (aspergillose), omdat dergelijke vogels tijdens ziekte een verminderde afweer hebben en vatbaarder worden tegen schimmels en allerhande bacterien. Tevens werd een multivitaminepreparaat geïnjecteerd wegens de eenzijdige voeding (uitsluitend eendagskuikens). Antibraakmiddelen zorgden ervoor dat het braken verminderde. Onderzoek van braaksel en mest (microscopisch) gaven geen bijkomende informatie om te weten wat er met de vogel scheelde, dus werd er onder verdoving (korte gasanesthesie) een röntgenfoto gemaakt temeer omdat de vogel terug minder actiever werd. Daaruit bleek een duidelijke zwelling van de ene nier én de aanwezigheid van kristallen ('steentjes') in de andere nier. Het feit dat de vogel een nierprobleem had, werd pijnlijk duidelijk toen ook bloed in de urine begon te verschijnen. Mogelijks zorgde het extra vocht ervoor dat de steentjes 'oplosten', maar doordat de tegendruk in de nier wegviel én de nier door de ontsteking beschadigd was, begonnen er bloedingen in de nier op te treden. Nu werd duidelijk waarom de vogel zijn voeding ten dele uitbraakte : doordat de nieren niet voldoende meer het bloed konden zuiveren, kreeg de uil een bloedvergiftiging met braakneigingen tot gevolg. Wanneer meer dan 75% van de nieren beschadigd is, treedt een langzaam proces van zelfvergiftiging op met de dood tot gevolg. Helaas waren in dit geval de nieren te ver beschadigd om de vogel nog te kunnen redden.
In tegenstelling tot sommige verhalen, moet een roofvogel altijd drinkwater ter beschikking hebben, zéker tijdens warme perioden. Ook is een afwisseling in de voeding (eendagskuikens, ratten of muizen, kwartels, rundshart, ...) nodig voor een goede gezondheid.
Eventueel kan een toediening van een goede vitamine-en mineralenpreparaat op regelmatige basis helpen.
Deze foto's werden genomen tijdens een van de dwangvoedingen.
Het kliermaagdilatatiesyndroom (macaw wasting syndroom, proventricular dilatation disease) is een frustrerende ziekte die volgens de laatste inzichten door een virus (borna-virus) wordt overgedragen. Vooral ara's en kaketoes blijken het meest gevoelig te zijn. Er ontstaan een degeneratie van de zenuwen van de kliermaag, waardoor de maaglediging door maagverlamming stilvalt. Ook de zenuwen in krop en darmen kunnen aangetast worden. Zelfs de zenuwen van de hersenen kunnen aangetast worden met coördinatiestoornissen, gedragsveranderingen, verlammingen, enz., tot gevolg. De ziekte kan beperkt blijven tot één enkele vogel, maar kan eveneens bij meerdere vogels aanslaan, soms met maanden tot jaren tussenpauze. In een enkel geval neemt de ziekte een epidemische vorm aan. De symptomen zijn : weinig of geen mestproductie, onverteerde zaden in de mest (komt niet zoveel voor, maar als het voorkomt, maakt dit de vogel wel héél verdacht van KDS), chronisch vermageren, braken. Als de zenuwen in de hersenen zijn aangetast, kunnen coördinatiestoornissen en gedragsveranderingen waargenomen worden. De diagnose wordt gesteld via radiografie, bloedname en het uitsluiten van andere oorzaken. De ziekte is in principe onbehandelbaar, toch kunnen (mits tijdig onderkennen van de ziekte) in sommige gevallen, bepaalde medicamenten 'genezing' geven. Of deze genezing definitief is, valt niet altijd met zekerheid te zeggen. In bijlage enkele foto's van lijkschouwingen van vogels gestorven aan KDS. (goffinikaketoe en rose kaketoe)
Een blauwe reiger werd ter behandeling binnengebracht in het vogelopvangcentrum Beernem. Het dier was aangeschoten en vertoonde een fractuur van het dijbeen (femur), radius en ulna (laatste beentjes bevinden zich in de vleugel). Gezien de erge splinterfractuur van het dijbeen is de prognose gereserveerd. De fracturen werden zo goed mogelijk geïmmobiliseerd (vleugel door middel van verband), poot door middel van intramedullaire pin (in het beenmerg).
Het kan interessant zijn om de papegaai een dag in observatie te houden om te kijken hoe groot de kraag moet zijn opdat hij niet aan zijn wonde kan. KLIK OP DE FOTO OM TE VERGROTEN
Het inkorten van de slagpennen van een papegaai om het vliegvermogen te verminderen moet op een deskundige manier gebeuren. Altijd moet de vogel nog een korte zweefvlucht kunnen maken zodat hij niet zoals een steen te pletter valt. Indien dit gebeurt, kan dit aanleiding geven tot het afbreken van de punt van de bovenbek met een hevige bloeding tot gevolg. Ook kan de huid boven het borstbeen openscheuren met een moeilijk genezende wonde tot gevolg. In veel gevallen moet dit dan chirurgisch hersteld worden. Er wordt een nieuwe 'verse' wonde geconstrueerd die na hechten goed kan genezen. Dan wordt een kraag aangedaan aangezien de papegaai binnen de korste keren de hechtingen er anders zelf uithaalt voordat de wonde genezen is. Op de foto werd de papegaai verdoofd door middel met een verdovingsgas met een masker.
Een roerdomp werd, in barre winterse weersomstandigheden, gevonden onder een hoogspanningskabel met parese van beide poten, waarbij de vogel de indruk gaf niet volledig bewust te zijn. Trauma (rugletsel), loodintoxicatie, algemene zwakte zijn mogelijke oorzaken. Er werd een röntgenfoto genomen om zware metaalintoxicatie uit te sluiten. Een rugletsel kon niet bevestigd of uitgesloten worden op die manier. Er werd een anti-shockbehandeling ingesteld en serum werd toegediend intra-osseus (rechtstreeks in het beenmerg, als bolus; zie foto). Daags nadien maakte de vogel een levendiger indruk en de beweeglijkheid van de poten was verbeterd.
Wellicht door abnormale positie in het ei voor de geboorte kan een baby papegaaitje geboren worden met een kromme nek, waarbij hij moeite heeft om hem normaal op te richten, of waarbij er soms ook een torsie aanwezig is. Belangrijk is dat dit op jonge leeftijd gecorrigeerd wordt door een gepaste ondersteunende constructie, anders verkorten de nekpezen definitief en krijg je een blijvende contractie van de nekspieren.
Een van de oorzaken van kromme pootjes bij babypapegaaien is calciumtekort. Doordat het gewicht van babypapegaaien snel toeneemt, gaan de nog buigzame, nog weinig verkalkte pootjes onder invloed van het eigen gewicht plooien. Zolang de baby's niet te oud zijn, kan dit nog gecorrigeerd worden door 'herbuigen' van de ledematen onder verdoving. Uiteraard moet daarna de voeding aangepast worden. Hier een baby waarbij de tibiotarsus (scheenbeen) onderaan een hoek van 90° maakt naar buiten toe, voor en na operatieve correctie met gasanesthesie.
deze vrouwelijke kerkuil werd aangeboden wegens acuut ziek en futloos zijn. Hij had geen eetlust. Zijn rantsoen bestond uitsluitend uit eendagskuikens. De kerkuil werd gedwangvoederd met een zachte brijvoeding, er werd een röntgenfoto genomen waarbij de kerkuil zonder verdoving in een doos werd gestopt en de foto door de doos heen werd genomen. Op die manier werd een verdoving vermeden en konden grote afwijkingen zoals bijvoorbeeld een metalen vreemd voorwerp in de maag opgemerkt worden. Er werden geen afwijkingen gevonden op de röntgenfoto. Dankzij dwangvoeding, vitamines, antibiotica en ontstekingsremmers via injectie en antischimmelmiddelen (om aspergillose door verminderde weerstand te voorkomen) , kwam deze kerkuil er na een paar dagen terug bovenop. In het andere geval waren bijkomende onderzoeken nodig geweest zoals bvb bloedname of een röntgenfoto onder verdoving om meer details op de foto zichtbaar te maken. Eendagskuikens zijn een te eenzijdige voeding voor roofvogels en moeten regelmatig afgewisseld worden met muizen, kwartels en rundshart. Een vitamine-en calciumpreparaat op regelmatige basis wordt aangeraden. Onrechtstreeks is een tekort aan bepaalde vitamines en mineralen hier wellicht de oorzaak geweest van ziekte.
Deze inheemse velduil (veel zeldzamer dan bosuil) werd door het vogelopvangcentrum Beernem binnengebracht met een multipele radius-en ulnabreuk. Ondanks de slechte vooruitzichten werd toch ge-opteerd deze vogel een kans te geven en werd de vleugel tijdens anesthesie in tractie ge-immobiliseerd.
Deze jonge afrikaanse oehoe had neusvloei en at nauwelijks nog 1 eendagskuiken per dag. De uil werd gehospitaliseerd en werd gedwangvoederd door middel van een slangetje rechtstreeks in de maag. Er werden tevens ontstekingsremmende producten en antibiotica via injecties toegediend, alsook een vitaminepreparaat. Via de dwangvoeding werd eveneens een anti-schimmelmiddel toegediend ter preventie van aspergillose. Na enkele dagen at de uil al veel beter en mocht naar huis. Uitsluitend eendagskuikens voederen aan roofvogels kan op den duur een vitamine-en calciumgebrek geven, waardoor de vogels gevoeliger worden aan infecties. Vandaar dat regelmatig moet afgewisseld worden met rundshart, muis, kwartel,... Het regelmatig toedienen van een vitamine-en kalkpreparaat voorkomt tekorten.
