De Brusselse onderzoeker Mathieu Snykers (VUB) schrijft in zijn boek De zoektocht naar onszelf dat ons denken contextueel is. Traumatische ervaringen kunnen als een moleculair netwerk vastkoeken in onze hersenen. Als één element in de traumatische ervaring wordt opgeroepen, dan volgt meteen de hele context. Wie ooit hevig schrok van een slang terwijl er een merel floot, zal overvallen worden door angst wanneer er een merel fluit. Het is een vorm van hersenverontreiniging.
Vlamingen hebben in de loop van de geschiedenis enkele traumatische ervaringen opgelopen met Franstaligen. Die verhinderen ons soms om helder te denken. Een dergelijkehersenverontreiniging speelt ons Vlamingen bijvoorbeeld parten bij het nadenken over de vervuiling van de Zenne. Contextueel past deze milieuramp immers perfect in het beeld dat in ons Vlaams collectief bewustzijn is vastgekoekt: het vuile, morsige en onveilige Brussel versus het reine, efficiënte en hardwerkende Vlaanderen dat zijn zaakjes al lang op orde zou hebben, ware het niet dat we vastzitten in dat vermaledijde Belgische carcan.Het komt er dan zoals gewoonlijk op aan om Franstalige politici aan te duiden als kop van Jut. In dit geval de Brusselse minister van milieuzaken Evelyne Huytebroeck.
Natuurlijk hééft de Brusselse minister geblunderd. Ze hoefde helemaal niet lijdzaam toe te zien hoe Aquiris het Brusselse Gewest en Vlaanderen gijzelde in een dispuut over 40 miljoen euro. Haar ambtenaren evenmin. Artikel 9 van de Brusselse Ordonnantie van 25 maart 1999 betreffende de vaststelling, vervolging en de bestraffing van misdrijven inzake leefmilieu geeft de overheid de macht om maatregelen op te leggen en ze desnoods ambtshalve uit te voeren indien de overtreder geen gevolg geeft. En in tegenspraak met het Vlaamse Gesundenes Volksempfinden -beschikt Brussel over een competent en efficiënt Brussels Instituut voor Milieu (BIM) waar elke grote Vlaamse stad jaloers op mag zijn en dat de bevoegdheid heeft om het eerder genoemde artikel 9 in werking te laten treden. Naast de verpletterende verantwoordelijkheid van Aquiris zelf moet het onderzoek zich dus toespitsen op de vraag: waarom is dit niet gebeurd?
Maar nog véél belangrijker is dat de milieuramp op de Zenne ons dwingt om het gehele Belgische milieubeleid grondig te herdenken. Dat geldt voor Brussel, maar evengoed voor Vlaanderen en Wallonië. Het Belgische milieubeleid lijdt aan twee ziekten: privatisering en federalisering. De privatisering leidde tot het denken over waterzuivering en afvalverwerking in termen van onmiddellijk realiseerbare boekhoudkundige winst. Deze gedachtengang leidde op haar beurt tot een aanvaring tussen Aquiris en het Brussels Gewest over een meeruitgave van 40 miljoen euro en de daaruit voortvloeiende criminele chantage door Aquiris.
De federalisering van het milieubeleid heeft geleid tot wat men in managementjargon brandende konijnen zou noemen: onvoorziene neveneffecten. Het splitsen van bevoegdheden heeft tot doel zelf meester te zijn over wat er op het eigen grondgebied gebeurt. In het geval van de Zenne pakte het voor Vlaanderen echter omgekeerd uit: de Vlamingen moesten lijdzaam ondergaan. Mocht milieu een federale bevoegdheid geweest zijn dan was het zo niet gelopen. Dan waren de Vlamingen zelf vertegenwoordigd geweest in de bevoegde structuren.
De problematiek rond de luchthaven van Zaventem toonde al eerder aan hoe inadequaat het is om milieubevoegdheden op te splitsen. De milieucatastrofe op de Zenne doet daar nog een schep bovenop. Vervuiling kent geen grenzen, milieuschade spreekt geen taal. Bovendien zijn de Vlaamse, Waalse en Brusselse milieuwetgevingen een weerspiegeling van Europese richtlijnen. Daardoor lijken ze op elkaar. Milieu moet weer een federale bevoegdheid worden. Laat ons dit debat openen en meteen tonen dat staatshervorming niet altijd het synoniem moet zijn voor het uiteenvallen van België. Sommigen zullen dat niet prettig vinden, maar dat is hun probleem. Misschien kunnen de Franstaligen de eerste aanzet geven. Ze zullen ongetwijfeld bondgenoten vinden bij iedereen in Vlaanderen die het milieu belangrijker vindt dan communautaire scherpslijperij.
Op 7 december 2009, op de eerste dag van de Klimaatconferentie van Kopenhagen, en aldus bijdragend aan de doelstellingen ervan, is van ons heengegaan, de Malki, voluit Heer Felix Felix Malkussen de Malki van Laureyssens, Van Rompaey en De Bruyn, behorend tot het roemrijke geslacht der katachtigen, heerser der achtertuinen, verkenner der voortuinen, ontdekker van Nieuwe Werelden, Staartjager, Zagekat, Rosse Kat, Langste Kat ter Wereld, dunste Dikke Kat ter wereld, de Eénogige, Kameraad Kat, voorzitter van de Kattensovjet van de Meeuwenhoflei 2001-2005, auteur van verschillende gevleugelde uitspraken zoals daar zijn ze zouden beter nog wat korreltjes in mijn bakske doen, ik wacht hier al een eeuw, zet de kraan eens openen nu moet ge eens komen kijken naar mijn leeg bakske, door het weekblad Knack uitgeroepen tot Kat van het jaar 2009 en dat terwijl het nog maar januari was; hij zal nooit meer vechten met het boske.
Heer Malkussen werd aangetroffen ergens in 1995, midden in de nacht op het zebrapad aan het kruispunt van de Lakborslei en de Ten Eekhovelei te Deurne, wachtend op Groen Licht. Helaas betrof het Groen Licht voor autos en niet voor katten, zodat hij uit deze benarde positie moest worden gered door de bestuurder van het voertuig met nummerplaat GUA145. De volgende ochtend werd hij ter hoogte van de badkamer begroet door Marjan Laureyssens met de woorden zie hoe schattig, is dat voor mij? en aldus gered van een zekere deportatie naar het asiel.
In het volle besef dat het leven van mensen, schepselen, wezens, species en creaturen, of ze nu veel- of weinigpotig, méér- of éénogig zijn een eindig gevecht is tegen de entropie, gekenmerkt door het vrijkomen van lichaamswarmte en talloze andere vormen van creatieve of minder creatieve energieverspilling en ook gewervelde wervelende huisdieren niet aan dit materiële feit ontkomen, zal Heer Malkussen toch voortleven, en wel in onze gedachten. En na het lezen van dezes ook in de uwe. Gegroet. Eeuw.
De Raad van Voorzitters en Secretarissen heeft een relatieve rust teruggebracht in de sp.a gelederen. Enerzijds door een relatief lage opkomst:een groeiend aantal afdelingen heeft twijfels over de impact die zij via deze weg kunnen laten gelden in de nationale structuren. Anderzijds blijft het resultaat beperkt tot een intentieverklaring waar niemand tegen kan zijn. Wie zou zich willen verzetten tegen het voornemen om vanaf nu democratischer en transparanter te werken? Anderzijds was dat voornemen er na de voorzittersverkiezingen van 2007 ook al, en blijven échte structurele veranderingen en garanties in de vorm van statutenwijzigingen uit. Het ontbrak nochtans niet aan voorstellen in die zin. Verschillende afdelingen dienden allemaal samen meer dan honderd voorstellen in die neerkwamen op statutenwijzigingen. Het nationaal secretariaat besliste om op eigen gezag deze honderd voorstellen niet ter stemming voor te leggen aan de Raad. Als voorproefje van de nieuwe democratische en transparante manier van werken belooft dit dus weinig goeds. De meeste leden en afdelingen nemen daarom een kritische maar afwachtende houding aan: we zullen zien wat ervan komt. Al is het maar omdat de tijd en de energie die militanten te besteden hebben beperkt is, het crisis is, en de verkiezingen van 2011 en 2012 elke dag dichterbij komen. Een pragmatische houding is echter iets anders dan volle steun en vertrouwen.
Voor de voorzitster werd deze Raadop deze manier weliswaar een welgekomen adempauze, maar evengoed een gemiste kans om radicaal te breken met de mislukte eerste helft van haar ambtstermijn.
Opmerkelijk is echter de algemeen duidelijk waargenomen ruk naar links die de voorzitster heeft moeten maken om haar positie te consolideren en haar voorzitterschap een nieuwe glans en elan te geven. Verschillende strijdpunten van SP.a Rood vinden vanaf nu hun plaats in het actieprogramma van de partij: een vermogensbelasting, de afschaffing van de notionele intrestaftrek, een openbare bank, geen tweede generatiepact, frontvorming met het ABVV.
De sp.a zit nu althans verbaal op meest linkse koers sinds jaren. SP.a Rood zal dit nieuwe linkse elan een kans geven en kritisch ondersteunen. De woorden moeten nu worden omgezet in daden. De Vlaamse regeringsdeelname zal aan de nieuwe criteria moeten worden afgetoetst. Aan de nieuwe linkse profilering zal gestalte gegeven moeten worden door een actieve campagne.
Wat de interne partijwerking betreft zijn tal van afdelingen lichtjaren verwijderd van de democratische intenties die op 5 december door de Raad werden goedgekeurd. Niet toevallig zuchten grotere afdelingen zoals Antwerpen en Brugge die in 2007 de kandidatuur van Erik De Bruyn steunden onder het juk van ondemocratische praktijken. In Brugge werd plaatselijk SP.a Rood boegbeeld Camiel Goegebeur, een van de weinige actieve industriearbeiders in het bestuur, kaltgestellt op een manier die veel weg heeft van de schijnprocessen van Moskou in de jaren dertig. En in datzelfde West-Vlaanderen besloot niemand minder dan Johan Vande Lanotte om alvast een ernstige hypotheek te leggen op het nieuwe elan van de sp.a door zichzelf alvast uit te roepen tot provinciaal lijsttrekker in 2011.
De oude demonen zijn dus lang niet verslagen. De sp.a trekt in labiel evenwicht naar 2010.
Delegatie van SP.a Rood ontvangen door Caroline Gennez
(goed nieuws is OOK nieuws)
Enkele dagen voor de Raad van Voorzitters en Secretarissen van 5 december werd een delegatie van SP.a Rood, de linkervleugel in de partij, ontvangen op de Grasmarkt door partijvoorzitter Caroline Gennez. Deze delegatie bestaande uit Erik De Bruyn, Elke Heirman en Stephen Bouquin evalueert dit eerste gesprek als zeer constructief.
De SP.a Rood delegatie hield een pleidooi voor diepgaande democratisering van de partijwerking, zoniet zal de interne vertrouwenscrisis zich verder uitdiepen. Om de economische en sociale crisis gepast van antwoord te dienen moet de SP.a een duidelijkere linkse koers volgen. Arm in arm zal de SP.a opnieuw een sterke partij worden. Schouder aan schouder kan links zich versterken.
SP.a Rood verheugt zich dan ook over het feit de partijvoorzitter zich in duidelijke termen heeft uitgesproken voor een vermogensbelasting en voor een openbare bank. Ook het feit dat de SP.a zich achter het ABVV schaart en de vakbondseisen steunt, in het bijzonder een betere bescherming tegen ontslag voor arbeiders, is goed nieuws.
Wat het democratische deficit in de partij betreft blijven er meningsverschillen. De voorzitster is er zich echter van bewust dat er op dat vlak ernstige problemen zijn in het bijzonder in enkele grotere SP.a-afdelingen maar er wordt aan gewerkt.
Wij durven hopen dat hierbij een eerste stap wordt gezet in de goede richting. Vele afdelingen hebben heel veel voorstellen ingediend van wijzigingen m.b.t. de interne werking. De verwachtingen liggen hoog en terecht. Ook SP.a Rood heeft bijgedragen tot deze discussie, onder meer via een eigen nota. Na 5 december maken wij een eerste balans op.
