HET GEMEENTELIJK ONDERWIJS

Op 19 september 1867 besloot de gemeenteraad een gemeenteschool op te richten in Delle. Dit was een noodzaak want zowel in de winterperiode als bij regenweer kon de schoolgaande jeugd onmogelijk de veldwegen tussen Delle en Winksele-dorp gebruiken. De meeste kinderen bleven dan de hele dag met natte voeten zitten, wat helemaal niet wenselijk was. Op 4 juni 1868 kocht de gemeente een stuk grond van 27,5 are in de Ellestraat. Daar werd de gemeenteschool van Delle gebouwd, samen met een woning voor de onderwijzer. Op 3 augustus 1871 werden op de gemeenteraad drie kandidaten voorgedragen voor de functie van onderwijzer in Delle. Petrus Gerardus Claessens uit Kampenhout werd verkozen tot eerste onderwijzer. 

In 1875 telde de school in Delle 41 jongens en 42 meisjes. Petrus Claessens overleed in 1877 en werd opgevolgd door Willem Eben uit Bekkevoort. Eben kreeg als onderwijzer een jaarwedde van 1582 fr. Door een regeringsbeslissing werd vanaf het schooljaar 1884-1885 godsdienstonderricht verplicht in de gemeentescholen. In dat jaar waren liefst 49 jongens en 51 meisjes toevertrouwd aan één onderwijzer. Die had de zware taak 100 leerlingen van verschillende leeftijd te onderwijzen en op te voeden. Nu spreekt men reeds van te grote klassen als er meer dan 25 leerlingen in één klas zitten.

Meester Eben moest in 1889 worden vervangen wegens ziekte en Lodewijk Servranckx uit Nederokkerzeel werd zijn opvolger. De jaarwedde van meester Servranckx bedroeg in 1890 toen 1600 fr. Omdat de kerk tegen gemengd onderwijs was in die jaren, verlieten vele meisjes de school en gingen school volgen bij de zusters Annonciaden in Buken. Dat duurde tot de oprichting van de meisjesschool in Delle in 1903. Toch had de jongensschool in Delle in 1915 nog een 40-tal jongens die vanaf het eerste leerjaar de lessen volgden. In 1921 ging meester Servranckx met pensioen. Jozef Staes werd zijn opvolger, maar nam na drie jar ontslag. De nieuwe hoofdonderwijzer werd in 1924 Manille Gemoets uit Waanrode.

Vele Dellenaars leerden bij hem lezen, rekenen en schrijven.  Door het groot aantal leerlingen was er in 1931 nood aan een tweede klas.  In Delle kwam met Jozef Massie uit Wijgmaal een bijkomende onderwijzer. Hij zou bijna veertig jaar lang de jongens van Delle voorbereiden op het latere leven.  Op 3 december 1942 overleed Manille Gemoets en werd Jozef Massie voorlopig schoolhoofd.

In 1944, na de bevrijding werd meester Jozef Massie definitief benoemd tot schoolhoofd en meteen was er dringend nood aan een tweede onderwijzer.  Dat werd Gustaaf Theys (1945-50). Toen die in 1950 ontslag nam, werd hij opgevolgd door Raymond Merckx. Meester Merckx maakte met de Dellenaren alle (onderwijs)vernieuwingen mee van de jaren vijftig en de woelige jaren zestig.  De Delse kinderen konden naar school gaan in hun eigen dorp en werden goed voorbereid op hun verdere studies in Leuven en omstreken. Toen schoolhoofd Jozef Massie in 1970 met pensioen ging, werd Raymond Merckx hoofd van de school in de Ellestraat.

In de jaren zeventig werd er overal gefusioneerd. Vanaf het schooljaar 1972- 73 smeltten in Delle de vrije school van de zusters Annonciaden samen met de gemeentelijk jongensschool. Het gemeentebestuur huurde voor de nieuwe fusieschool de lokalen naast de kerk.  Meester Merckx kreeg ook de leiding over de kleuterschool. Heel wat Dellenaren herinneren zich nog hun kleuterjaren bij Mevrouw Andrea Florquin die jarenlang kleuteronderwijzeres was in Delle.   

In 1975 werden de gemeentescholen van Delle en Winksele-dorp samen-gesmolten.  Er bleef nog slechts één gemeenteschool over (in Winksele) en een gemeentelijke kleuterschool (in de lokalen naast de kerk van Delle). Er kwam ook busvervoer van Winksele-dorp naar de kleuterschool in Delle.

Na de fusies van de gemeenten werden vanaf het schooljaar 1978-79 ook enkele gemeentescholen samengevoegd, met Veltem als nieuwe locatie. Louis Magits werd schoolhoofd van de nieuwe gefusioneerde gemeenteschool met Raymond Merckx en Louis Goossens als onderwijzers.  De school zou uitgroeien tot het bekende ‘Toverveld’.  Deze verandering betekende voor de gemeenteschool van Veltem de redding en voor die van Delle de teloorgang. Vanaf september 1978 was er geen sprake meer van onderwijs in Delle. Het prefab schoolgebouw naast de kerk van Delle werd niet meer gebruikt voor onderwijs en bleef jarenlang leegstaan. De gebouwen verviellen  volledig  en werden uiteindelijk afgebroken.

24-01-2012 om 00:00 geschreven door Jozef  

De Vrije Meisjesschool.

In 1903 werd onder impuls van pastoor Felix Moons en in samenwerking met Zuster Marie Ignace, algemeen overste van het klooster van de Zusters Ursulinen van Tildonk, in Delle een meisjesschool geopend. Tot dan gingen de meeste meisjes van Delle naar school bij de Zusters Annonciaden in Buken.

In de Padoue werd naast de noodkerk twee klassen ingericht. De zusters-onderwijzeressen kwamen elke dag van Tildonk, eerst te voet, later met de fiets. Van de oudere generaties hebben bijna alle meisjes school gelopen in de Padoue. De eerste zusters die in de school het onderwijs verzorgden waren zuster Constance (mère Constance) en zuster Françoise (mère Françoise). Na de Eerste Wereldoorlog kwam zuster Celine (mère Celine) als hoofdonderwijzeres voor de hoogste klassen (vierde, vijfde, zesde en zevende leerjaar), juffrouw Leonie Janssens voor de laagste klassen en zuster Felix voor de bewaarschool.

De parochie Delle vond altijd medewerking van deze leerkrachten voor de voorbereiding van de eerste en plechtige communie en van het Heilig Vormsel, voor de vieringen van de eerste vrijdagen en het inrichten van de sacramentsprocessies.

Rond 1930 werd juffrouw Leonie Janssens hoofdonderwijzeres en kwam juffrouw Perckmans voor de laagste klassen en zuster Domenique voor de bewaarschool.

In 1935 werd de vrije meisjesschool voor tien jaar aangenomen door de gemeente. De gemeente betaalde toen 24 fr. per leerling van de lagere school en 12 fr. per leerling van de bewaarschool. Men kreeg jaarlijks 1000 fr. voor de verwarming en 250 fr. per jaar per klas voor onderhoud en schoonmaak. Het toenmalige schoolcomité van de vrije meisjesschool van Delle, bestond toen uit pastoor Van Eyck, voorzitter Jozef Huybrechts, Jozef Goossens, Frans Vanvlasselaer en Mère Jullienne, de zuster-overste van het Klooster van Tildonk.

In 1937 verliet juffrouw Perckmans het onderwijs en ging naar het klooster van de Ursulinen in Tildonk, waar ze de naam zuster Huberta aannam. Zij werd vervangen door zuster Alfonse (mère Alfonse). In 1939 kwam zuster Josefa (mère Josefa) als hoofdonderwijzeres naar Delle. Haar komst bleef niet onopgemerkt want tegen de zin van pastoor Van Eyck stelde zij de meisjesschool open voor jongens.

Mère Josepha en mère Alfonse zouden jaren hun stempel drukken op het onderwijs in de meisjesschool en waren ook zeer verdienstelijk binnen het parochiale leven. Zuster Dominique (soeur Dominique) die jaren de graaggeziene zuster was van de bewaarschool, moest in 1945 wegens ziekte het onderwijs verlaten. In de bewaarschool kwamen daarna ondermeer juffrouw Maria Cammaerts, juffrouw Tassignon en juffrouw Lutgarde Steenhoudt.

Mère Jozefa en mère Alfonse bleven in Delle tot en met het schooljaar 1956-57.

Vanaf september 1957 werd de school in de Padoue overgedragen aan de zusters Annonciaden uit Veltem. In de school volgden wel nog tiental jongens met goedvinden van het klooster van Tildonk de lessen maar die moesten van de zusters Annonciaden nu vertrekken. De oudste daarvan zijn dan meestal naar Leuven gaan studeren en een aantal andere die nog jonger waren verkozen de jongensschool van Tildonk.

.

De zusters Annonciaden zouden drie schooljaren de schoolactiviteiten in “de Padoue” verder zetten. Het klooster van Tildonk wenste het gebouw te verkopen maar het klooster van Veltem wilde het niet aankopen. Zo moest er gezocht worden naar een nieuwe locatie voor de vrije meisjesschool.

Pastoor Van Eyck schonk een stuk grond tussen de kerk en de Ketelstraat aan de zusters Annonciaden van Veltem. Die lieten er in 1960 een prefab-schoolgebouw oprichten met daarin klassen voor de lagere school en een kleuterschool.

In het begin van de jaren zestig was er zuster Stephanie voor de kleuterschool, juffrouw Mailtra voor het eerste, tweede en derde leerjaar en zuster Desideria voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar. Daarna kwam juffrouw Martha voor het laagste jaren en juffrouw Andrea Florquin voor de kleuterklas.

Toen zuster Desideria na het schooljaar 1971 -72 met rust ging, besloten de zusters Annonciaden echter het onderwijs in de school niet verder te verzekeren. Er kwam dan een fusie met de vrije jongensschool van Delle. Het schoolgebouw werd daarna door de gemeente Winksele nog enkele jaren gehuurd voor het gemeentelijk onderwijs.

Door de fusie van de gemeenten werden ook verschillende gemeentelijke scholen samengevoegd. Daardoor was er vanaf september 1978 geen onderwijs meer in Delle.

17-02-2012 om 00:00 geschreven door Jozef