Lezing en commentaar

Op vrijdag 13 mei wordt in de Theologische Faculteit van de Vrije Universiteit te Amsterdam een lezing gehouden door Philip Jenkins, hoogleraar Geesteswetenschappen aan de Pennsylvania State University. Daarin zal de geleerde één en ander toelichten van hetgeen hij in 2007 heeft geboekstaafd in Christianity, Islam and Europe's Religious Crisis, in 2010 in een Nederlandse vertaling van Bart Voorzanger verschenen als Gods Werelddeel ─ christendom,  islam en de religieuze crisis in Europa bij Nieuw Amsterdam uitgevers te Amsterdam.

Als basis voor de lezing dient een tweetal vragen: 
Zal het christendom in Europa bezwijken onder het gewicht van niet alleen globalisering, westers secularisme, en van (al dan niet) islamitische immigranten?

Staat Europa op het punt Eurabië te worden?

Overdreven voorstellingen
Laten we hier ─ voordat Philip Jenkins zijn lezing houdt ─ nog eens recapituleren dat er in Nederland minder dan vijf procent van de bevolking islamieten zijn, welke zich zeker niet als geheel laten indelen bij de groepering islamisten. Om het even zuiver te houden: niet alle rooms-katholieken ─ integendeel ─ vinden het aanvaardbaar dat de paus ─ u weet wel, die paapse travestiet in Vaticaanstad die een zetel bezet houdt met de uiterst ridicule benaming  Heilige Stoel draagt ─ gezag mag uitoefenen als Gods plaatsbekleder op aarde, terwijl juist aardse mensen God hebben gecreëerd en niet andersom.

Dat er geestelijke gestoorden bestonden die twee decennia geleden riepen dat er in het jaar 2000 nog slechts één vlag op deze aardkloot zou wapperen ─ die van Allah ─ en dat er ongetwijfeld ook nu nog misleide lieden zullen bestaan die menen dat het dan misschien wat later zal gebeuren, mag geen reden zijn voor mensen in het westen ─ inclusief gelovigen van welke richting dan ook, en al dan niet vanuit een politieke overtuiging met een verborgen agenda ─ om zich, jegens zo'n kleine minderheid als de moslimbevolking, op te stellen zoals het beestentuig in Mofrika van anno dazumal heeft gedaan jegens hun joodse burgers.

Geen verovering

Het is, vriendelijk gezegd, dan ook je reinste dwaasheid dat er politieke stromingen, helaas ook in ons land, bestaan van mensen die zich laten leiden door een ─ opnieuw: vriendelijk gezegd ─ vorm van niet onderkende doodsangst jegens moslims, die in hun relatief geringe aantal ertoe zouden kunnen overgaan Europa te veroveren. Dat anderzijds de reëel bestaande angst niet zonder meer van tafel kan worden geveegd, moge even duidelijk zijn: een poging tot verklaring is dan ook wel het minste. Die ligt onder meer in de vehemente wijze van prediken en haatzaaien aan de zijde van bepaalde extremistische fundamentalisten, die de wereldheerschappij wensen en daarom eisen. De niet zelden hysterisch-uitzinnige wijze waarop de dreigingen aan het adres van aanhangers van een andere godsdienst, en in de richting van ongelovigen, worden geuit, maakt, vooral bij ons, nuchtere Nederlanders, een volslagen gestoorde en daardoor verstorende indruk.

Aanpassingen

Philip Jenkins is er dan ook van overtuigd dat die angst voor een totale islamisering van Europa zwaar overtrokken is. Voorts is hij van mening dat het christendom eveneens grote moeite zal hebben, zich in de seculiere cultuur van Europa te handhaven. Volgens deze geleerde hebben die beide geloofsgemeenschappen zich inmiddels aangepast en zullen zij zich ook nog verder aanpassen.
Wat Philip Jenkins in zijn lezing naar voren zal brengen, zal worden becommentarieerd door James Kennedy, hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.

__________

Lezing Philip Jenkins:
Vrije Universiteit, Hoofdgebouw 13A-11/13
vrijdag 13 mei, tussen 14:00 uur en 16:00 uur

Toegang vrij, met een borrel na afloop.

__________

Philip Jenkins: Gods werelddeel ─ Christendom, islam en de religieuze crisis in Europa. Vertaald door Bart Voorzanger; voorzien van een inleiding door de auteur, speciaal voor de Nederlandse editie. 480 pagina's, paperback, Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam 2010. ISBN 978-90-468-0788-0.

In het programma De avonden van de VPRO, dat op woensdag 11 mei via Radio 6 wordt uitgezonden tussen 21:02 uur en 23:00 uur, komt het thema buitenlandse literatuur en de populariteit daarvan aan de orde. Aangezien de Duitse, de Franse en de Spaanse literatuur in ons land hun grond onder de voeten meer en meer, en dat ook als zodanig wordt onderkend, met als gevolg de instelling van een Europese Literatuurprijs welke als niet te verwaarlozen mag worden beschouwd. De schrijver van de beste roman die uit één der Europese talen in het Nederlands is overgezet, wordt niet alleen met mooie woorden en een oorkonde bedacht, maar ontvangt tevens het niet onaardige bedrag van tienduizend euro, en daarnaast krijgt de vertaler ook nog eens tweeënhalf duizend euro; toch meer dan een douceurtje.
De met het, in onze taal volstrekt onnodige en onprettige, woord Longlist aangeduide opsomming telt vijf Duitse auteurs ─ een aantal aan moderne schrijvers in die taal dat de meeste huidige boekenlezers niet meer kunnen ophoesten ─, drie Franse, drie Engelse, twee Spaanse, één Tsjech, één Deen, één Noor en één Roemeen. Daartussen zouden zich diverse schrijvers bevinden die zich niet zouden mogen beklagen over belangstelling van de zijde van het Nederlandse lerzerspubliek.
De bekendste onder hen is waarschijnlijk Bernhard Schlink (geb. 1944), die vooral naam heeft gemaakt met de inmiddels verfilmde roman Der Vorleser. Verder doen onder anderen Jens Christian, Niccolò Ammaniti en Charles Lewinsky mee.

Al was het alleen maar omdat nu eindelijk de vertalers ook meedoen in de eer en de economische kant van de onderscheiding, valt de instelling van de prijs in kwestie toe te juichen. De jury, die door een politicus wordt voorgezeten, kijkt met evenveel interesse naar de kwaliteit van de vertaling. Die juryvoorzitter, Frans Timmermans die onder meer Staatssecretaris van Europese Zaken in het laatste kabinet Balkenende is geweest, is ─ in tegenstelling tot vele anderen in dezelfde functie ─ iemand die leest.
Woensdag 11 mei wordt de korte lijst met nog slechts vijf titels bekendgemaakt tijdens de uitzending van genoemd programma De avonden, geheel in het teken van De Nacht van de Europese Literatuur. In de uitzending worden onder meer twee schrijvers geïnterviewd: de Duitser Ingo Schulze en de befaamde Hongaar György Konrád.

In het programma Kulturforum van NDR Kultur, dat hedenavond wordt uitgezonden, komen vragen van en (tegelijkertijd) aan Max Frisch aan de orde. Hoewel ik de inhoud van dit inmiddels zeker twee decennia oude programma niet ken ─ Max Frisch is in april 1991 overleden ─, is het niet onwaarschijnlijk dat het daarbij (onder meer) gaat om de Vragenlijst (Fragebogen) uit 1966, waarmee deze Zwitserse auteur zijn 432 pagina's tellende Tagebuch 1966-1971 opent.

Romans en drama's

De regionale Duitse radiozender NDR Kultur presenteert op dinsdag 10 mei, tussen 20:00 uur en 21:00 uur in het programma Kulturforum de aflevering Weiß ich wer ich bin? ─ Fragen von und an Max Frisch.

De Zwitserse auteur Max Frisch werd op 15 mei 1911 geboren en behoorde tot de naoorlogse, Duitstalige auteurs, die met hun geschriften, vooral met de romans en toneelstukken, in ieder geval voor flink wat discussie hebben gezorgd en zeker in de hoofden van bepaalde mensen één en ander ten gunste van een positieve ontwikkeling hebben weten te bewerkstelligen.

Van oorsprong was de man architect, maar allengs ging hij meer en meer romans schrijven. Daarbij mogen we niet zijn wereldwijd besproken  en geprezen toneelstuk Biedermann und die Brandstifter (Ein Lehrstück ohne Lehre) uit 1958 vergeten.

Ook Tagebücher

Deze auteur heeft eveneens een Dagboek bijgehouden, begonnen om 1946, toen hij nog architect was. Het feit dat hij publiceerde, lag vooral besloten in hetgeen hij als Zeitgenossenschaft beschreef, en niet in de persoon Max Frisch. 

Twintig jaar later begon hij aan zijn tweede dagboek, dat in vertellende vorm een soort logboek van de eenling, de eenzame wolf, kan worden beschouwd. Wat tevens opvalt, is het feit dat het thema ouder worden, en de notities dienaangaande, een prominente plaats innemen. 

Toch was Max Frisch aan het einde van dat tweede Dagboek (1966-1971) nog maar zestig jaar oud. We worden daarin geconfronteerd met tal van vragen van de schrijver Max Frisch aan de persoon met dezelfde naam, en daarbij stuiten we weliswaar op alledaagse zaken, de dood incluis, maar wel zodanig dat de lezer zich ook aangesproken voelt. Die sfeer zal zeker terug te vinden zijn in het hier aanbevolen radioprogramma.

Max Frisch overleed op 4 april 1991: hij werd net geen tachtig jaar oud.

Titelpagina van een proza-versie van de Edda, uit de achttiende eeuw

Liefhebbers van sagen en legenden zullen tevreden zijn als ze ontdekken ─ bij voorbeeld langs deze weg ─ dat de televisiezender BBC Four op dinsdag 10 mei, tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze tijd, aandacht zal besteden aan klassieke IJslandse sagen ─ The Viking Sagas ─, welke niet alleen geweldige uitingen zijn gebleken van lyrische en/of epische kunst, maar die tevens hebben bewezen dat ze betrouwbare historische bronnen zijn.

In principe gaat het daarbij om mondeling doorgegeven geschiedenis, welke pas later op schrift werd gesteld, waarmee de 'beweeglijkheid' ietwat werd beperkt, en de verhalen in kwestie een meer vast karakter kregen, maar in de mondelinge versie vanzelfsprekend nog voldoende bewegingsvrijheid hadden voor de vertellers.

Theoretisch gezien zijn de geboekstaafde versies betrouwbaarder want vast liggend, maar dat is slechts bij oppervlakkige beschouwing het geval, aangezien de talrijke mogelijkheden voor interpretatie open blijven. Dat is immers eveneens een vorm van dynamiek.

Zo bestaat er van de beroemdste IJslandse sage, de Edda, een lyrische versie en een latere, epische versie.

In een uur televisietijd kan daarover heel wat wetenswaardigs voor het voetlicht worden gebracht: het enige dat daarvoor nodig is, kan men met één woord omschrijven: kwaliteit.

Het zal niet het eerste zijn waar de meeste mensen aan denken: geheimen onder ─ jawel: onder ─ de zee(bodem). Daar bevindt zich een geheime wereld, dat wil zeggen: een wereld vol geheime elementen die inmiddels worden onderzocht.

Voor de BBC heeft Paul Rose zich in verbinding gesteld met marinebiologe Tooni Mahto en met onderwater-bioloog Frank Pope, om voor genoemde zender een natuurdocumentaire te kunnen realiseren. 

Die film wordt op dinsdag 10 mei uitgezonden door de tv-zender BBC Two, tussen 20:00 uur en 21:00 uur onze tijd. Deze documentaire draagt de titel Giants of the West.

In het intrigerende KRO-programma Brieven boven water dat via Nederland 2 wordt uitgezonden, komen ─ in de aflevering van zondag 8 mei, getiteld Een sterk verlaat overlijdensbericht ─ nog meer brieven boven water blijken te zijn ─  en verschijnt Derk Bolt in beeld als bijzondere postbode. Hij bezorgt een eeuwenoude, maar indertijd gestolen, brief van Aagje Luijtsen, gericht aan haar echtgenoot Hermanus Kikkert, aan één van diens nazaten.

De huidige 'geadresseerde' blijkt ook nog eens een bekende Nederlander te zijn. Dat zou op zich, maar niet principieel, een reden kunnen zijn om af te haken. Net als genoemde Hermanjus Kikkert is de thans beoogde ontvanger vaak ver van huis.
Het stapeltje brieven dat Aagje Luijtsen in dat relatief verre verleden heeft verzonden, raakte in één keer kwijt nadat het schip waarin deze brieven zich bevonden, was geënterd en alles wat zich aan boord bevond, werd geconfisqueerd.
In de vorige aflevering van dit programma werd reeds uitgelegd dat er toen kapers in de Noorzee actief waren. nu kan daar nog aan worden toegevoegd dat dit gebeurde onder auspiciën van de Britse regering en met het oogmerk bevordering van de economie  van het eigen land. 

Hollywood
De Nederlandse auteur Leon de Winter (geboren 1954) woont en werkt in Hollywood, waar hij filmscenario's produceert, die hij hoopt te verkopen aan een van de talrijke studio's aldaar.

Tegelijkertijd houdt hij zijn vaderland en de rest van de wereld nauwkeurig in het oog. Van wat er zoal door hem heengaat, houdt hij als commentator Buitenland van een bekend Nederlands ochtendblad ─ met een grafisch afstotelijk voorkomen, om over de inhoud maar geheel te zwijgen ─ zijn lezers op de hoogte.

Wat die Leon de Winter wil doen, is verhalen vertellen en wat hem betreft kan dat door middel van film en boeken. Voor wat betreft het laatste fenomeen is hij rijk vertegenwoordigd op de boekenmarkt. Binnen enkele weken kocht ik diverse van zijn boeken, en alle ongelezen, voor hooguit zeventig eurocent. Deze week vond ik een splinternieuw exemplaar van de BB-pocket De ruimte van Sokolov, bij een kringloopwinkel waar de hoeveelheid boeken in het magazijn zo groot schijnt te wezen dat men alle aanwezige boeken in de winkel verkocht voor de somma van tien voor twee euro. Voor twintig cent had ik daarmee een dik boek van deze Leon de Winter erbij.
In het NTR-programma Benali boekt wordt op zondag 8 mei, vanaf 23:00 uur via Nederlan 2, een nieuwe aflevering uitgezonden, waarin de kijkers kunnen meebeleven hoe Abdelkader (*) Benali de schrijver in kwestie ─ en diens echtgenote Jessica Durlacher ─ bij hen thuis bezoekt.
Deze aflevering wordt nog deze week opnieuw uitgezonden, maar dan via het digitale kanaal Cultura 24, en wel op woensdag 11 mei, tussen 20:02 uur en 21:00 uur.

In de avonduren voorgelezen

Zodra van de twaalf afleveringen met voorlezing uit de roman Schloss Gripsholm van Kurt Tucholsky ─ in het programma Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale zender NDR Kultur ─ de laatste is uitgezonden, begint, op woensdag 11 mei een achtdelige reeks met teksten van een oudere grootheid uit de wereld van de schone Duitse letteren, Ludwig Börne (1786-1837). In de tweede meiweek van dit jaar zullen drie van de acht afleveringen, drie dagen achtereen, tot en met vrijdag 13 mei, tussen 22:00 uur en 22:35 uur door genoemde zender worden gepresenteerd. Al die acht afleveringen zullen worden voorgesteld onder de verzameltitel Der Krieg der Armen gegen die Reichen ─ Prosa von Ludwig Börne. Het eerste deel, Der Roman, wordt voorgelezen door Jürgen Thormann, een in 1928 geboren Duitse acteur, regisseur en nasynchronisatiespreker voor de Duitse televisie.
Donderdag 12 mei volgt Die Postschnecke, gelezen door Ernst August Schepman. Deze acteur, hoorspel- en luisterboekspreker is in 1931 geboren. De laatste van de drie afleveringen wordt weer voorgelezen door Jürgen Thormann; hier komen we de humoristisch aandoende titel tegen Die Kunst in drei Tagen ein Originalschriftsteller zu werden. Om over na te denken.

(wordt vervolgd)

In de reeks The essay van BBC Radio 3 ─ zoals gebruikelijk uit te zenden op de late avondvan maandag tot en met vrijdag: van nu af echter  tussen 23:45 uur en middernacht ─ vormt Thomas Lynch's feast of language het thema. Thomas Lynch is dichter en essayist; hij presenteert in de week van maandag 9 tot en met vrijdag 13 mei zijn favoriete gedichten.

Celloconcert
In vier concerten die de komende zeven dagen via drie verschillende radiozenders te beluisteren zullen zijn, komt Robert Schumann (1810-1856) vijf keer voor. Daarmee is hij zo prominent aanwezig als hij verdient. In die week wordt zijn Concert voor cello en orkest in a kleine terts, opus 129, uit 1850 tweemaal voorgesteld. De eerste keer in het programma Musica dat tussen 18:30 uur en 19:00 uur op zaterdag 7 mei wordt uitgezonden door de Duitse regionale zender NDR Kultur. Uitvoerenden zijn het Filharmonisch Orkest van Leningrad onder leiding van een man, die geruime tijd gold en bij velen nog steeds geldt als de beste dirigent ter wereld: de Rus Gennadi Rozjdjestvenski (die achternaam betekent kerst-), met solistische medewerking van een cellist die via de website van de zender, die zich als Das Beste am Norden beschouwt, niet te vinden is. Zelfs het programma Musica duikt niet op als men de vereiste gegevens intikt in het sjabloon voor zoeken. Dirigent en orkest intikken helpt ook niet. Te dol voor woorden, anders gezegd: dwaasheid ten top.

De tweede keer wordt dat opus gespeeld door het BBC National Orchestra of Wales onder leiding van Thierry Fischer, met solistische medewerking van de cellist Alban Gerhardt.

Dat betreft het tweede onderdeel van een concert in het programma Afternoon on 3, dat op vrijdag 13 mei zal worden uitgezonden tussen 15:00 uur en 17:30 uur.

Werken met viool
Tussen die twee uiterste data worden nog drie complete werken van dezelfde componist uitgevoerd: op zondag 8 mei wordt, opnieuw via NDR Kultur, in het programma Soirée, dat tussen 22:00 uur en middernacht wordt uitgezonden. Daarin wordt een concert voorgesteld in het kader van het Braunschweig Classix Festival. Daarin wordt, als eerste van de vier uit te zenden stukken, de Sonate voor viool en piano nr. 1 in a kleine terts, opus 105 uit 1851, te spelen door Fumiaka Miura, viool, begeleid door Nareh Arghamanyan, piano.

De Belgische zender Klara presenteert op donderdag 12 mei, in het programma In de loge, dat via ethergolven in uw huiskamer of op elke gewenste andere plek kan aanlanden, het Concert voor viool en orkest in d kleine terts, zonder opusnummer, uit 1853. Het is het openingsstuk uit een concert door het Orchestre des Champs Elysées onder leiding van Philippe Herreweghe. Solist is Thomas Zehetmair. Dat optreden wordt besloten met de Symfonie nr, 2 in C grote terts, opus 61, eveneens van Robert Schumann, uit 1845-46 gereviseerd in 1846-47.

Celloconcert
In vier concerten die de komende zeven dagen via drie verschillende radiozenders te beluisteren zullen zijn, komt Robert Schumann (1810-1856) vijf keer voor. Daarmee is hij zo prominent aanwezig als hij verdient. In die week wordt zijn Concert voor cello en orkest in a kleine terts, opus 129, uit 1850 tweemaal voorgesteld. De eerste keer in het programma Musica dat tussen 18:30 uur en 19:00 uur op zaterdag 7 mei wordt uitgezonden door de Duitse regionale zender NDR Kultur. Uitvoerenden zijn het Filharmonisch Orkest van Leningrad onder leiding van een man, die geruime tijd gold en bij velen nog steeds geldt als de beste dirigent ter wereld: de Rus Gennadi Rozjdjestvenski (die achternaam betekent kerst-), met solistische medewerking van een cellist die via de website van de zender, die zich als Das Beste am Norden beschouwt, niet te vinden is. Zelfs het programma Musica duikt niet op als men de vereiste gegevens intikt in het sjabloon voor zoeken. Dirigent en orkest intikken helpt ook niet. Te dol voor woorden, anders gezegd: dwaasheid ten top.

De tweede keer wordt dat opus gespeeld door het BBC National Orchestra of Wales onder leiding van Thierry Fischer, met solistische medewerking van de cellist Alban Gerhardt.

Dat betreft het tweede onderdeel van een concert in het programma Afternoon on 3, dat op vrijdag 13 mei zal worden uitgezonden tussen 15:00 uur en 17:30 uur.

Werken met viool
Tussen die twee uiterste data worden nog drie complete werken van dezelfde componist uitgevoerd: op zondag 8 mei wordt, opnieuw via NDR Kultur, in het programma Soirée, dat tussen 22:00 uur en middernacht wordt uitgezonden. Daarin wordt een concert voorgesteld in het kader van het Braunschweig Classix Festival. Daarin wordt, als eerste van de vier uit te zenden stukken, de Sonate voor viool en piano nr. 1 in a kleine terts, opus 105 uit 1851, te spelen door Fumiaka Miura, viool, begeleid door Nareh Arghamanyan, piano.

De Belgische zender Klara presenteert op donderdag 12 mei, in het programma In de loge, dat via ethergolven in uw huiskamer of op elke gewenste andere plek kan aanlanden, het Concert voor viool en orkest in d kleine terts, zonder opusnummer, uit 1853. Het is het openingsstuk uit een concert door het Orchestre des Champs Elysées onder leiding van Philippe Herreweghe. Solist is Thomas Zehetmair. Dat optreden wordt besloten met de Symfonie nr, 2 in C grote terts, opus 61, eveneens van Robert Schumann, uit 1845-46 gereviseerd in 1846-47.

In de jongste aflevering van de NTR-programmareeks Opera live wordt in de aflevering die zaterdag 7 mei, tussen 19:02 uur en 23:00 uur via Radio 4 zal worden uitgezonden, kan de liefhebber van Mozart-opera's luisteren naar een uitvoering van Don Giovanni in een uitvoering door de Nederlandse Opera. Het Nederlands Kamerorkest en het Koor van de Nerderlandse Opera worden geleid door Constantinos Carydis. Deze versie van Don Giovanni werd door genoemd gezelschap opgevoerd in het Muziektheater te Amsterdam tussen 8 april en 1 mei jongstleden.

De zangsolisten zijn
Allejandro Marco-Buhrmester als Don Giovanni
Mario Luperi als Commendatore
Myrtó Papatanesiu als Donna Anna

Christoph Strehl als Don Ottavio

Judith van Wanroij als Donna Elvira
José Fardiha als Leoporello

Roberto Accurso als Masetto

Cora Burggraaf als Zerlina

Arte-televisie start op vrijdag 6 mei een driedelige reportageserie, Faszination Chemie, over die genoemde wetenschap. De eerste aflevering wordt uitgezonden op bovenvermelde datum, tussen 21:50 uur en 22:40 uur.  Deze reeks werd gerealiseerd in 2010 door John Stephens voor BBC Television, en is een bijdrage van Arte France. Het geheel wordt uitgezonden op het beeldformaat 16:9 met stereofonisch geluid.

Hoewel er tientallen elementen bestaan ─ in totaal zijn het er ─ kende men tot in de negentiende eeuw slechts vier: aarde, vuur, lucht en water. Dat het er uiteindelijk meer zijn geworden die bekend werden en een benaming kregen, ligt aan onder meer de twijfel die laat-middeleeuwse alchimisten kregen over die bekende elementen, tijdens hun onderzoekingen naar een levenselixer.

John Al-Khalili neemt de kijker mee op zijn tocht in drie afleveringen, waarbij de eerste uitgaat van de kennis en het verlangen meer te ontdekken, met alle gevolgen welke zijn voortgekomen uit de nieuwsgierigheid van deze primitieve chemici. 

Deze aflevering zal worden herhaald op zaterdag 14 mei, 's ochtends vanaf 09:55 uur.

Arte-televisie presenteert in de nacht van woensdag 4 op donderdag 5 mei, tussen 00:45 uur en 01:50 uur een documentaire over de republiek Kazachstan, een land dat grotendeels bestaat uit steppe, maar een hoofdstad, Astana, heeft met een hypermodern centrum. 

Sedert 1991 is dit land onafhankelijk en is Nursultan Nasarbajev staatshoofd. Die man staat open voor vernieuwingen en ideeën ten gunste van veranderingen ten faveure van de staat, en dus positief ten opzichte van de mensen in dat land. Daarmee stimuleert hij de ontwikkeling van het kapitalisme, hetgeen in het centrum van de hoofdstad overduidelijk is aan de architectuur.

Deze Franse documentaire uit 2008, van Christian Barani en Guillaume Reynard, is een bijdrage van Arte France en draagt de Duitse titel Kasachstan, Geburt einer Nation. In tegenstelling tot veel andere documentaires in deze categorie, herhaalt Arte-tv deze over Kazachstan vooralsnog niet, maar het zal ons evenmin verbazen als deze over enige tijd toch de beeldbuis opnieuw haalt onder auspiciën van Arte.

Veertien jaar  ─ van 1981 tot 1995 ─ was François Mitterand (1916-1996) de ééntwintigste president van Frankrijk, toen in politiek-historische context omschreven als le cinquième republique, waarvan Mitterand de vierde president was.
Arte-tv presebteert een rijk geschakeerd portret van deze man onder de titel François Mitterand ─ Sozialist, Patriot, Weltpolitiker. Daarin wordt wordt vooral aandacht besteed aan het buitelands beleid dat deze president heeft gevoerd.

Opvallend in dat kader was het feit dat Mitterand, samen met de volstrekt anders gestructureerde, en dito georiënteerde ─ in wezen anti-socialistisch ─ Duitse bondskanselier, Helmut Kohl goed uit de voeten kon, en samen met hem een vrijwel onaantastbaar machtsblok in Europa vormde, zoals zijn veel rechtsere voorganger, Valéry Giscard d'Estaing, met Kohls voorganger, de sociaal-democratische Bondskanselier Helmut Schmidt, goed door één deur kon en eveneens vrijwel alle macht in Europa bij zich geconcentreerd hielden.

De documentaire film uit 2011 van Patrick Barbéris, gerealiseerd voor Arte France ─ die op woensdag 4 mei wordt uitgezonden tussen 20:15 uur en 21:35 uur in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9 ─, zal nog twee maal worden herhaald: de eerste keer op donderdag 5 mei vanaf 14:45 uur; de tweede keer op dinsdag 10 mei, 's ochtends vanaf 10:00 uur.

Speelfilm
Op donderdag 5 mei biedt de Franstalige zender TV5 Monde de herhaling van een Franse speelfilm uit 2010 van Serge Moati: Changer la vie ─ Mitterand 81-83. Die rolprent vormt de derde kroniek op rij van drie journalisten ─ Serge Moati, Christoph Barbier en Hugues Nancy ─ over politieke ontwikkelingen die zij zelf hebben meegemaakt. Deze film wordt op genoemde zender gepresenteerd tussen 18:35 uur en 20:10 uur.

Toen François Mitterand in mei 1981 de linkse president van van Frankrijk werd in het rechtse Elysée, leed hij reeds aan prostaatkanker, hetgeen verder onbekend was en hetgeen hij tot kort voor zijn verscheiden in 1996 geheim heeft kunnen houden. Die ziekte heeft ertoe geleid dat hij zijn hervormingsplannen versneld heeft willen doorzetten.
De man, een groot liefhebber van boeken, had voor zijn presidentschap reeds één en ander gepubliceerd.

Speelfilm Citizen Kane

Het als mysterydrama omschreven verhaal in bewegende beelden, bekend onder de titel Citizen Kane wordt als laatste programma-onderdeel van BBC Four, op dinsdag 3 mei uitgezonden. De rolprent is voorzien tussen 22:00 uur en middernacht onze tijd.

Deze film van en met Orson Welles (1915-1985) stamt uit 1941. De tweede zeer bekende naam, waarvan we de persoon die er bij hoort, en die we op de beeldbuis zullen tegenkomen als we (weer eens) gaan kijken, is Agnes Moorehead (1900-1974). Verder treden onder anderen op Joseph Cotten (1905-1994), Dorothy Comingore (1913-1971).

Tweemaal over Orson Welles

Om middernacht wordt het Orson Welles-programma voortgezet met een documentaire over de tijd die deze acteur/regisseur in Europa heeft doorgebracht. Deze docu duurt tot 01:00 uur in de nacht op woensdag 4 mei. In aansluiting daarop wordt, tussen 01:00 uur en 02:50 uur een tweedelig portret van de man uitgezonden, onder de titel The Orson Welles Story, in het programma Arena.