Onlangs nodigde iemand uit mijn Belgische kennissenkring mij uit om een BBC-documentaire op Youtube te bekijken: http://www.youtube.com/watch?v=e_Ht_19N8Uw over een zwarte Londense buschauffeur die tien dagen de tijd krijgt om in Manila met een jeepney rond te rijden tijdens het spitsuur. Een jeepney is een populair en goedkoop openbaar transportmiddel hier, een soort van bus; vele ervan zijn regelrechte overblijfsels uit de tweede wereldoorlog toen de Amerikanen de Japanners verslagen hadden en terugdreven naar Japan uit de Filipijnen en na hun eigen vertrek tuinduizenden wrakken van jeeps achterlieten die achteraf weer werden opgekalefaterd door Filipijnen en omgebouwd werden tot openbare transportmiddelen. Tegenwoordig worden nieuwe jeepneys ontworpen met hetzelfde doel maar op modernere leest geschoeid.
Ik had die documentaire nog niet eerder gezien en bekeek hem dus. Ik moet zeggen dat ik er met gemengde gevoelens naar gekeken
heb. De documentaire is erg goed gemaakt, geen twijfel daarover. In
minder dan 60 minuten wordt er een beeld geschept van Manila dat erg
realistisch is. Zonder dat er uitdrukkelijke oordelen worden geveld voor
noch tegen de dingen zoals die zich hier
voordoen, worden er beelden getoond van de samenleving.
"Als contraceptie niet meer algemeen wordt, zal de bevolking in zowat 30 jaar met 50 % toenemen..."
"De grote tegenstander van contraceptie is de Katholieke kerk..."
"Hoeveel
ik ook verdien, mijn bestaan gaat niet vooruit. Ik blijf ter plaatse
trappelen..." zegt de Filipijnse jeepney-driver op een bepaald moment.
Misschien niet helemaal terecht want hoe klein zijn huis ook is, hij
heeft tenminste een eigen huis en vergeleken met vele andere huizen
niets eens van slechte kwaliteit; hij heeft een eigen jeepney en dus een
inkomen. Hij kan niet op vakantie gaan want als hij een dag niets
verdient betekent dat ook een dag zonder dagelijks inkomen. Hij heeft
een hartkwaal en het gezin kan zich amper 2/3 van het nodige bedrag
aan dagelijkse medicijnen veroorloven, maar het kon natuurlijk erger zijn...
"Als ik ook maar 1 uur per dag werk, verdien ik meer dan de Filipijnse jeepneychauffeur op een hele dag (12 uren-shift)", merkt de zwarte Londense buschauffeur ergens op...
Er
wordt een (nog jonge) vrouw naar een
bevallingskliniek gebracht (waar dagelijks meer dan 100 babies geboren
worden) en we leren dat zij 27 is, al dertien kinderen heeft en al reeds
voor het eerst zwanger werd toen zij 14 was. Een dokter in de materniteit leert haar over "gezinsplanning", een hot topic heden ten dage in de Filipijnen maar nauwelijks toepasselijk voor de vrouw in kwestie want zij heeft al dertien kinderen. ..
Wellicht
het schokkendst is de scene waar een achterbuurt bezocht wordt waar men
de afvalbakken van de locale restaurants plundert op etensresten die
gesorteerd en daarna opnieuw klaargemaakt worden als voedsel in een
kleine eatery zoals er hier tienduizenden zijn.
Het
contrast tussen de Londense bus (met een waarde van 350.000 Britse
ponden) en de jeepney van de Filipijn is duizelingwekkend.
Misschien
wordt er te weinig aandacht besteed aan de joie de vivre die de
Filipino's eigen schijnt. Men lacht en zingt en feest hier veel, dingen
die gelukkige mensen doen. Is men hier echt gelukkig ? Zingt, lacht en
feest men hier om de dagelijkse zorgen te vergeten of althans even naar
de achtergrond te verdringen ? Is men hier
gelukkiger met het weinige dat men heeft dan in geindustrialiseerde
landen waar mijn ogenschijnlijk alles heeft, of is het allemaal maar
schijn zowel hier als daar ?
Als men alles al heeft, waarnaar
moet men dan nog streven ? Als men weinig of niets heeft maar men
realiseert zich dat men nooit iets meer dan dat zal hebben, waarnaar
moet men dan streven ?
Wat mij persoonlijk
betreft, moet ik zeggen dat ik niet zo emotioneel aangedaan was op mijn
eerste en tweede bezoek hier als de zwarte Londense buschauffeur tijdens zijn eerste en enige bezoek.
Natuurlijk kwam ik hier geprivilegieerd: ik verbleef telkens in een
hotel (niet het meest luxueuze, maar ook niet het meest armzalige); ik
zag wel hoe de familie van mijn vriendin hier leefde (in wat voor
huizen, onder wat voor omstandigheden); ik zag dingen en tegelijkertijd
zag ik ze niet. De algemene smerigheid viel mij niet zo meteen op; die
zag ik pas later, toen ik hier definitief kwam wonen en ik er dagelijks mee geconfronteerd werd. De toestand
van onontkoombaarheid aan het heden en de hopeloosheid van de
toekomst, leerde ik hier pas kennen na gesprekken met mensen (niet
alleen oudere, maar ook en vooral jongere). Anderzijds was de Londense buschauffeur ook geprivilegieerd: hij kwam aan in de Filipijnen met een team van BBC-reporters en -techniekers en ging weer weg met dezelfde groep; op het einde van de documentaire kan men zien hoe hij in een geblindeerd busje stapt (geen Londense tweedekker-bus maar ook geen jeepney) dat iedereen weer terugbrengt naar de luchthaven.
Gaat
de wereld definitief naar de kl... en gaat men zich in het westen te
buiten aan overmatig koopgedrag (nog maar eens een nieuwe auto, een
nieuwe wasmachine, een nieuwe stereoketen...) en gaat men zich hier te
buiten aan overdadig feesten, want er is toch niets te veranderen aan de
dingen zoals ze zijn ?
Onlangs nog las ik een gezegde
dat uit Italie schijnt te komen: "de dingen moeten veranderen, zodat de
dingen hetzelfde kunnen blijven..."
De documentaire is redelijk goed gemaakt, maar niet omdat het over een Britse buschauffeur gaat die weleens wil zien hoe het is om met een jeepney in Manila rond te rijden. Het is goed gemaakt omdat er een realistisch beeld getoond wordt van de samenleving in een immens grote stad in Zuid-Oost Azie. Mijn Filipijnse vriendin hield er niet van want zoals vele Filipijnen is zij bekend met allerlei westerse liedjes om Afrika te steuren waar het allemaal zo armoedig is (zoals het recente Waka Waka van Shakira en het niet zo recente We are the World van Michael Jackson) en wanneer een zwarte naar de Filipijnen komt en er wordt een documentaire gedraaid over de armoedigheid in de Filipijnen dan stemt dat haar niet direct tevreden. Het is als twee extreem armen die argumenteren over wie het armst is of het rijkst.... Filipijnen houden niet van kritiek op hun manier van leven, vooral niet als die kritiek vanuit het buitenland komt.
|
