, ,


Traditioneel Westers gevormde sculpturen met een twist zijn herkenbaar voor het oeuvre van Audrius Janusonis, een van de leidende figuren van de Litouwse school waar figuratieve keramiek hoogtij viert. Hij is een nog relatief jonge kunstenaar maar met een wonderlijk inzicht in de wereld rondom. Hij is een gevoelige toeschouwer en een kroniekverteller van het menselijke gedrag. In eerste instantie ziet men jongensachtige, naïeve, of feeërieke engelachtige gezichtjes, idyllische taferelen met jeugdige figuren die goedlachs de toeschouwer benaderen, maar de verwrongen proporties, de houding van de figuren en de lichte deformaties van het menselijke lichaam benadrukken de aanwezigheid van een psychologische persoonlijkheid. Het verhalende, de subtiele, bijwijlen bedrieglijke donkere humor en de geraffineerde symboliek wekken velerlei associaties en bevestigt de eerder communicatieve dan decoratieve doelstelling van de kunstenaar. Zoals bij de meeste intrigerende kunstwerken is het ook hier weer de tweestrijd die het voorgestelde interessant maakt. Enerzijds zijn de figuren vertrouwd anderzijds vreemd. Ze stralen warmte uit, geven een naïeve ontwapenende indruk, maar de manke verhoudingen en vervormingen laten de toeschouwer evenzeer kennis maken met een bevreemdende situatie. De figuren van Audrius janusonis tonen een continue zoektocht naar de existentiële dimensie van ons bestaan.

                                                                                          

                                                                                      , ,  

Audrius Janusonis (°1969 Litouwen) studeerde af van de Vilnius Academy of art in 1994. In zijn jonge loopbaan heeft hij al heel veel solotentoonstelling gehad, alsook deelgenomen aan belangrijke groepstentoonstellingen, bijv. het riga sculpture Quadrennial, triënnale van toegepaste kunst in Tallinn, hij functioneerde als curator voor tentoonstellingen. Hij kreeg een beurs van de staat en zijn werk wordt in verschillende publicaties opgenomen


MM

26-02-2011 om 00:00 geschreven door MM  

,


De keramische figuren van Sybille Onnen tonen een enorme levenskracht. Erotiek, spanning, temperament en expressiviteit zijn thema’s die vaak voorkomen in haar oeuvre. Met grootse gebaren veroveren de doorgaans kleine figuren de ijle ruimte. Ze knielen, buigen naar achter, draaien koket rond hun as, springend met de benen weid open de lucht in. Ze trotseren de zwaartekracht en geven vaak de indruk ieder moment naar beneden te kunnen storten. Toch zouden ze weer de kracht en de energie vinden zich uit de heikele positie te bevrijden. Haar figuren zijn verfrissend, lief, met hun enorme levenslust weerspiegelen ze het vrolijke leven, het ongedwongen genieten van het leven

Sybille Onnen (°1944) heeft les aan de Kunsthalle in Karlsruhe en het Karlsruhe, college of education. Haar werk bevindt zich in verschillende Collecties, waaronder de collectie van de stad Karlsruhe, het Kreismuseum Peine, Regierungspräsidium Kerlsruhe, Regierungspräsidium Tübingen, Stadt Schorndorf, Stadt Engen en het Landesmuseul Karlsruhe  (D)

19-02-2011 om 00:00 geschreven door MM  

,



Emma Rodgers kent haar materie door en door. Ze weet hoe de klei te manipuleren en ze heeft een bijzonder goed anatomisch inzicht, waardoor ze de grenzen van het mogelijke correct weet in te schatten. Ze bestudeert  via momentopnames van bewegende dieren en mensen de motoriek, zodat ook daar de geloofwaardigheid stand houdt. Vaak creëert ze figuren in volle actie: een dartele hond, vechtende hazen, maar ook dansers in volle actie, met heel veel empathie. De beweging is vaak bepalend voor de sfeer en het temperament.

Beweging is belangrijk, dat valt niet te ontkennen, maar toch zou het onterecht zijn beweging als hoogste doel van haar creaties te herkennen. Ze streeft er naar de essentie weer te geven. Hoewel ze nooit een realistische weergave nastreeft, wordt de indruk gewekt dat zowel dier als mens op een natuurlijke wijze worden weergegeven; op een gestolen moment waarin hij/zij volledig opgaat in een eigen wereld. Een moment waarop alle kracht gebundeld wordt, een uiterste inspanning wordt geleverd en de wereld rondom in het niets lijkt opgegaan.

Een bezoek aan archeologische musea bracht haar het inzicht dat volmaaktheid niet noodzakelijk is. Het is niet perfectie die de voorstelling sterk maakt, wel het talent om de essentie weer te geven; de innerlijke kracht van de vorm.  Spieren en botten tot het uiterste gespannen, overspannen, ledematen uitgestrekt, verdraaid  en weer samengedrukt in de roes van de dans, de snelheid en soepelheid van bewegingen,  maar evengoed de essentie van vrouwelijkheid tracht ze in haar oeuvre voelbaar te maken. Hoe vrouwen hun lichaam in bochten draaien, zich in te strakke kleding wringen en de veranderingen van het lichaam bewust negeren. Ook daar blijkt schoonheid niet in volmaaktheid te liggen…

Emma Rodgers (°1974) studeerde aan de Wolverhampton University. Ze stelt tentoon over de hele wereld, o.a. in  het Victoria & Albert museum, Londen, Royal acadamy of art,  S.O.F.A. Chicago, etc.

Voor artworld channel werd een documentaire gemaakt over haar werk. Ze is een professioneel lid van de Craft Potters Association en won al een aantal prijzen waaronder die van Vistorian & Albert museum.
Reflectie, Galerie Bianca Landgraaf, Laren (Nederland)

18-02-2011 om 00:00 geschreven door MM  

                                 , 







Dat niet ieder naakt teruggaat op de Griekse klassieke schoonheden, bewijst Shimazu met haar mollige naakte figuren met Aziatische trekken. Haar figuren zijn deels gebaseerd op zelfportretten, maar vinden ook hun inspiratie in de schilderkunst van bijvoorbeeld Fernando Botero, die eenzelfde soort voluptueuze figuren creëert met kleine, fijne handen en voeten. Meer nog dan op de schilderijen slaagt Shimazu erin haar figuren een onbevangen vrolijkheid mee te geven, die de figuren, ondanks hun naaktheid zeer toegankelijk maken voor de toeschouwer.

 In een wereld waar iedereen graag bekritiseerd, en het onrecht aanklaagt, brengt  Esther Shimazu een vrolijke noot, met haar figuren die de liefde, de vrolijkheid en het pure geluk van het zijn, prediken. Daarin wordt ze gesteund door enkele adorabele dikke jongens, die bij Westerlingen allicht minder bekend zijn, maar in de hindu-cultuur of de Japanse cultuur, waaruit ze zelf voorkomt,  van grote betekenis zijn. Ganesh, de Hindu god met olifanten hoofd, maar ook Hotei, de Japanse god van geluk en voorspoed, zijn de perfecte voorgangers met dikke buiken en goede bedoelingen.

De mollige vormingen mogen dan wel het eerste zijn wat in het oog springt, de aandacht gaat ook vooral naar de bijna onnoemelijke precieze uitwerking van details; waar zelf aandacht wordt besteed aan een waterige glanzende schijn in de ogen, of een doffe, halfdroge waas op de tanden

Esther Shimazu is de kleindochter van Japanse immigranten. Ze werd geboren in 1957 op Hawai  in Honolulu. Ze ging naar de Universiteit van Hawaii/Manoa en  later naar de universiteit van Massachusetts/Amherst, waar ze haar Bachelor of art in 1980 kreeg en Master of Fine Arts in 1982. Inmiddels is ze een van Hawaii’s best gekende kunstenaars. Haar werk bevindt zich in verschillende collecties o.a. The Hawaii State Foundation on Culture and the Arts,The contemporary Museum, Honolulu, St. Louis Art Museul, St. Louis, MO, Berkeley art Museum, Berkeley,CA, Kutani Collection, Kanazawa, Japan, Lotte Reimers-stiftung, Deidesheim, Germany,e.a.

11-02-2011 om 13:42 geschreven door MM  

Internationale keramiektentoonstelling

Van 4 mei tot 27 mei wordt bij Galerie artworks in Antwerpen keramische kunst getoond van een select en kwalitatief hoogstaand gezelschap internationaal gerenommeerde kunstenaars. Kunstenaars uit Amerika, Azië en Europa geven hun visie op het mens-zijn in onze wereld.  De basis van deze reizende tentoonstelling was het  afgelopen jaar reeds te zien in Zwitserland. Met toevoeging van een aantal toonaangevende Europese kunstenaars is de expositie ook aanwezig geweest bij Galerie Bianca Landgraaf, is ze nu in Antwerpen bij galerie artworks te zien en zal deze vervolgens verder reizen naar kunstruimte Peter Hiemstra in Oldeberkoop, Nederland.

Reflectie is nadenken, over  het leven, over de mensen en hun relatie tot de ander. Maar reflectie is ook weerspiegeling: een spiegeling van zichzelf; de mens. Voor deze tentoonstelling werden kunstenaars samengebracht die ieder op eigen wijze de menselijke figuur als vehikel gebruiken om hun visies, hun kritieken en/of hun bevindingen tot uitdrukking te brengen.

Keramisten  brengen een  gevarieerd  wereldbeeld, waarin net de persoonlijke accenten, vaak kleine onopvallende ingrepen, bepalend blijken voor de oprechtheid van een bijna historisch document over het menselijke gedrag aan het begin van de 21^ste eeuw.

Waarom krijgen religieuze symbolen vaak een prominente plaats in de troonfiguren van Herman Muys (B)? Vanwaar de voorliefde voor sterke vrouwelijke figuren bij de Oostenrijkse Gundi Dietz? Zijn de gouden vingertoppen bij  Claire Curneen’s  figuren louter decoratief? Het zijn de kleine accenten die aanzetten tot reflectie, en die een meerwaarde betekenen voor een meer algemene wereldvisie op het mens- zijn. In deze tentoonstelling is eveneens het werk opgenomen van de  kunstenaars  Akio Takamori (Jap/USA) en Xavier Toubes (SP/USA), die voor het keramiekgebeuren in Nederland, met name door hun jarenlange medewerking aan het ekwc in ’s Hertogenbosch, een belangrijke plaats innemen.

Deelnemende kunstenaars: Herman Muys (B), Gundi Dietz(A), Emma Rodgers (UK), Michael Flynn (Ier), Clair Curneen(Ier),  Mo Jupp (UK), Peter Vanbekbergen (B), Peter Hiemstra (NL), Sybille Onnen(D), Audrius Janusonis (Lit), Christa Grecco (USA), Chrystel Boger (USA), Esther Shimazu (Hawaii), Akio Takamori (Jap/USA), Xavier Toubes (Sp/USA)

Curator: Melissa Muys

Voor andere  tentoonstellingsplaatsen: www.artworks.be

Galerie Artworks, Haarstraat 18, 2000 Antwerpen, België

T. 0032 (0)475 72 88 45

E info@artworks.be, www.artworks.be

Tijdens deze tentoonstelling is de galerie geopend op woe- do en vrijdag van 14.00 tot 18.00 en op afspraak
Vanaf juni wederom enkel op afspraak, tot volgende tentoonstelling.

11-02-2011 om 00:00 geschreven door MM  

Figuren draaien rond elkaar rond, rollen over elkaar heen, vechten op leven en dood of dansen een erotische liefdesdans, het hele oeuvre van Michael Flynn staat in het teken van beweging. Het zoeken naar evenwicht midden in de chaos, is doorslaggevend voor zijn vormgeving. “It is all about balance” zo zegt hij zelf.

Michael Flynn is geboren in Ierland (°1947) maar verhuisde op jonge leeftijd met zijn ouders naar Duitsland. Deze grote veranderingen hebben ongetwijfeld invloed gehad op zijn vorming. Michael is bijzonder energiek, hij is een rusteloze wereldreiziger, die overal inspiratie opdoet en die, ten gepaste tijden, in zijn creaties laat verder leven.  De chaos in zijn werk is zonder twijfel een weerspiegeling van zijn karakter. Maar ook de twee werelden waarin hij grootgebracht werd, hebben sporen nagelaten: Zoals de voeling met mythe en magie zijn Ierse achtergrond verraadt, zo leunt de vormgeving heel nauw aan bij de Duitse  keramiektradities van het Meissen porselein.

Invloed van zijn Duitse voorganger

Waar twee honderd jaar geleden Joachim Kändlers’ creaties naam maakten in de Meissen fabriek, zorgt Flynn nu op zijn manier voor een vervolg. Meissen porselein was vermaard om zijn prachtig gemodelleerde en beschilderde serviezen en tafeldecoraties.  Joachim Kändler zorgde voor een primeur in het ambachtelijke keramiekgebeuren: voor het eerst kwam in deze overwegende functionele branche een uitsluitende beeldende vormgeving tot stand. Waar aanvankelijk suiker- of wax- sculpturen de rijkelijk gevulde tafels sierden, zag Kändler een opportuniteit om meer duurzame stukken te creëren in porselein. Michael Flynn handhaaft tot op zekere hoogte de vormgeving van Kändler, maar haalt de objecten definitief weg uit hun functionaliteit en zet ze neer als volwaardige kunstwerken.

Daar waar veel hedendaagse kunstenaars trachten naar één sterke centrale figuur waarin alle emoties en de hele geschiedenis van het personage gebald zitten, waagt Flynn zich er aan een combinatie van meerdere  sterke figuren als één geheel weer te geven. Precies hier ligt de link met zijn Duitse voorganger. Toch hebben de opbouw van scènes en de interactie van meerdere figuren ook geleid tot de creatie van zijn eigen kenmerkende stijl.

Om evenwicht te benadrukken, creëert hij chaos. Chaos creëert hij door verschillende figuren in één verhaallijn samen te brengen: turbulente figuren communiceren via overdreven gebaren en toch blijven de figuren gracieus in hun beweging.

Van Goethe tot de commedia dell’arte

Michael Flynn is vooral geïnteresseerd in onderwerpen die zijn dynamische karakter voeden. Alles kan een bron van inspiratie zijn, maar vooral literatuur geniet zijn voorkeur. Tragedies, romans of komedies: van ernstige literatuur: Goethe, Thomas Mann en andere grootmeesters tot het lichtere, amusante genre van de commedia dell’arte, alles is bruikbaar zolang chaos en dramatiek het hoofdbestanddeel vormen. Waar Kändler 200 jaar geleden dankbaar gebruik maakte van scènes uit de commedia dell’arte, omwille van hun luchtige, amusante karakter, kiest Michael Flynn precies diezelfde taferelen voor hun dramatische, vaak overdreven handelingen en gebaren; Figuren en taferelen die door de eeuwen heen herkenbare idiomen zijn geworden en die  ondanks hun eenvoud toch ook deel kunnen uitmaken van een complex karakter.

Bepaalde aspecten in Flynns’ werk mogen zich dan wel in traditie wentelen, zijn afwijzing van een nadrukkelijk naturalistische weergave, katapulteert hem meteen naar een hedendaags cultuurdictaat. Taferelen en personages zijn weliswaar steeds herkenbaar, maar zijn zelden in detail uitgewerkt. Er zijn geen strakke vlakken, geen rechte hoeken, alle vormen vloeien in elkaar over,vibreren onder hun laagje glazuur. Gedetailleerde weergaven van gezichtsuitdrukkingen, handen en voeten, worden vaak vervangen door een eerder wazige vormherkenning, waarin vooral via jachtige gebaren en een herkenbare basismimiek gecommuniceerd wordt.

Techniek

Michael Flynn werkt snel, neemt niet de tijd om met precisie details uit te werken. Hij werkt snel om  de kracht van beweging levendig te houden. Hij verdoet zijn tijd niet aan details omdat hij gedreven wordt door andere aspecten, namelijk het zoeken naar evenwicht, in vormgeving maar ook in de manier waarop hij krachtdadig betekenis heeft aan het voorgestelde.

Via zijn technische meesterschap tart hij de grenzen van het mogelijke. Vaak staat de hele figuur in wilde gebaren rond zich heen zwaaiend, met slechts een dunne verankering in het grondvlak. Alles moet natuurlijk, vluchtig, gewichtloos en toch vol spanning lijken. De toeschouwer moet geraakt worden door het voorgestelde en niet zo zeer onder de indruk zijn door het meesterschap van de maker. Daarom zoekt Michael Flynn ook steeds naar manieren om het geheel er ontechnisch te laten uitzien.

Hij beperkt zich niet tot één techniek, één materie. Naargelang het kunstwerk wordt gewerkt met porselein, zwartbakkende klei, aardewerk; soms maakt hij gebruik van de raku techniek, andere keren werkt hij met zout glazuren. Soms zijn de kunstwerken zeer kleurrijk, een volgende keer zijn ze monochroom wit of zwart. Alles; techniek, materie, oppervlaktebehandeling,… is afhankelijk van wat hij in het specifieke werk wil voorstellen. De materie en technieken die hij benut zijn ideaal voor de ietwat ruwe ondertoon die hij ieder werk wil meegeven. Daarin herkent men zijn voorliefde voor het werk van bijvoorbeeld Voulkos, die in Amerika naam maakte met zijn agressieve, maar zeer energetische keramieksculpturen die via een stoere, robuuste vormentaal het primitieve in herinnering brengen.

Een prachtig voorbeeld, waaruit zijn voorliefde voor Voulkos blijkt, maar waarin ook goed wordt weergegeven dat hij de materie en technieken aanpast naargelang de thematiek, is het kunstwerk “M”, waarin de duivel in drie verschillende gedaantes wordt weergegeven. Een poedel met de achterpoten hoog in de lucht, geflankeerd door een donkere  bijna vormloze figuur, en onderaan een papegaai. Naar analogie met goethes’ meesterwerk wordt Mefisto voorgesteld als de poedel, die met Faust mee naar huis wandelde en hem vervolgens bedwelmde en verleidde tot het sluiten van een pact; het pact met de duivel. De toevoeging van een papegaai, een dier dat door Michael Flynn  vaak gebruikt wordt als symbool voor de leugen, is  Flynns’ persoonlijke interpretatie van de “nedotykomka”, een enigmatisch klein wezentje dat bekend werd door de Russische roman “ De kleine demon” van Fjodor Sologoeb. Om het met de woorden van Flynn zelf te zeggen:  de grijze papegaai kan nog beter de opgewekte en gelijktijdig  demonische elementen van Mefisto’s karakter  ontlokken.

Het kunstwerk is samengesteld uit grote klodders klei die met de duimen haastig in elkaar geduwd lijken. Een korrelige kleisoort, het gebruik van zoutglazuur en daarbovenop nog als laatste behandeling een zandstraling, zijn duidelijk technieken die mee bijdragen tot het ruwe, robuuste maar ook donkere karakter van de voorstelling.

Andere kunstwerken met een gemoedelijkere thematiek worden opgevrolijkt met kleurspatten.  Dramatiek krijgt evenzeer een specifieke behandeling die de juiste sfeer opwekt.  “Ecoutant, souffrant, le rose” bijvoorbeeld is een interpretatie van verschillende emotionele momenten uit het leven, gebaseerd op een serie foto’s van rond de eeuwwisseling, waarop een pierrot dramatische momenten in mime vertolkt. De houding en gebaren bezwaren het melancholische gemoed, maar vooral de manier waarop het werk met een dikke laag witte glansglazuur wordt overgoten, ademt de sfeer van stroperige weemoed.

Michael Flynn is zeer verbonden met de menselijke figuur; zijn emotionele gesteldheid alsook de veranderingen binnen de tijdsgeest. En hoewel de mens heel vaak het centrum van zijn creaties definieert, gaat het er hem niet perse om een verhaal te illustreren. Belangrijker vindt hij het dat zijn werk wordt bekeken, in de huiselijke sfeer wordt opgenomen en de toeschouwer raakpunten herkent, waardoor een niveau van begrip ontstaat, die de grenzen van tijd en realiteit ver overschrijdt.

M.M.

05-10-2010 om 00:00 geschreven door MM  

                                                                                                 

Mo Jupp lijkt onbereikbaar. Ik had hem al een eerste keer ontmoet zo ongeveer een tiental jaren geleden bij Peters’ Barn, een galerie in West sussex, UK. Hij leek me heel sympathiek, ik kreeg zelfs een klein vaasje van hem cadeau. Sinds die eerste ontmoeting was ieder spoor bijster.

Wie ik ook vroeg naar adresgegevens, ik kreeg steeds een negatieve respons. Hij is al wat ouder; hij werkt niet meer; hij is niet zo vaak bereikbaar, schouders worden opgehaald en ieder denkt er het zijne van. De telefoonnummers die ik had, bleken niet meer in gebruik. Brieven naar het adres dat ik op de kop kon tikken, bleven onbeantwoord en het internet is aan hem voorbij gegaan.  
                                                              

Na een bezoek aan Engeland deze zomer, hadden we nog wat tijd over en we besloten een poging te ondernemen Mo Jupp op te sporen. Met een ietwat onduidelijk adres en onze GPS kwamen we aan bij een ietwat verlaten huis. Aanbellen had geen resultaat, hoewel de oudere mensen in de buurt  zich wel herinnerden dat er een kunstenaar in de straat woonde. Een van hen was overtuigd dat hij er nog woonde, dat kon je zien aan het karton met lege wijnflessen aan de deur. En ja die stonden er wel, dus ondernamen we nog een poging. Zonder resultaat…. In mijn arsenaal adressen vond ik toch nog een gsm nummer dat mogelijk bij Mo Jupp kon behoren, en ja hoor de telefoon werd opgenomen. Het was Mo jupp aan de andere kant van de lijn.  Ik vertelde hem dat ik voor zijn huis stond, of hij even wou open doen, er zeer sterk van overtuigd zijnde dat Mo jupp onmogelijk in het vervallen huis kon wonen. Maar toen, met veel gekraak ging de deur open en daar stond een oud frêle mannetje met een vriendelijk gezicht. Hij verwelkomde ons binnen…

Hij is inderdaad oud geworden, loopt krom, is ontzettend mager, hoort ook niet zo goed, maar straalt één en al sympathie uit. Hij werkte nog maar weinig en had plannen om Engeland te verlaten. Hij had besloten bij zijn echtgenote in Frankrijk te gaan wonen en bevond zich midden in de verhuis. Ik vermoed dat het een verhuis van jaren was, die al enkele jaren in beslag nam en nog wel een hele tijd zou duren.

In de keuken kregen we thee aangeboden, in de woonkamer konden we de overgebleven voorraad kunstwerken bekijken. Een prachtige collectie kleine vrouwenfiguurtjes, alle niet groter dan 10 à 15 cm groot in bruine en in witte tinten; Een vrouwenleger, paraat om met hun wulpse vormen te veroveren. Een honderdtal in totaal.  Ook andere vrouwenfiguren met geaccentueerde heupen, die ondanks hun zeer gestileerdheid en hun verre evolutie naar abstractie nog steeds zeer herkenbaar zijn.

Mo Jupp bracht zijn jeugd door in Londen tussen de naaipatronen van zijn moeder die kleedmaakster was. Misschien is daar zijn “obsessie” voor het vrouwelijke lichaam ontkiemd. Dunne lagen klei worden met zorg rond de holle ruimte geplooid, net zoals een kleermaker zijn stoffen rond het lichaam drapeert.  Zijn sculpturen  tonen een lichtheid en een delicate behandeling. Armen of hoofd zijn van ondergeschikt belang, de essentie van het vrouw-zijn wordt vastgelegd in de sensuele houding, waar de heupen lichtjes heen en weer wiegen, waar de vrouwelijke vormingen van boezem en dijen  een afgetekend silhouet vormen.

Abstractie en figuratie liggen doorgaans mijlenver uit elkaar. Mo jupp is er in geslaagd deze grens te reduceren tot een ragfijne begrenzing, waar hij wankel overheen loopt,  de ene keer meer naar abstractie neigend, de andere keer bewust het figuratieve opzoekend. Net als bij Brancusi, die een ware inspiratiebron was voor Mo Jupp, is de abstractie in se van ondergeschikt belang, het komt er op neer de essentie van het vrouwelijke weer te geven en dat kan best benadrukt worden door het zoeken naar eenvoud. Zijn oeuvre toont een boeiende dialectiek tussen enerzijds vereenvoudiging en anderzijds de complexiteit van het menselijke zijn.

    

MM

07-09-2010 om 14:41 geschreven door MM  

Klei was niet meteen het medium waarvan  Monique Muylaert, noch Herman Muys hadden verwacht dat het hun hele carrière zou bepalen.  Een simpele twist van het lot zorgde ervoor dat ze, inmiddels  ruim dertig jaar, succesvol met klei creëren.

Monique werd door haar professor met aandrang aangemoedigd om in klei te creëren. Ze had nooit de intentie haar oorspronkelijke passie, het grafisch tekenen, achterwege te laten. Pas dankzij het besef dat een compromis mogelijk was, besloot ze met klei te experimenteren.

Waar Monique een kleine duw in de goede richting kreeg,  begon Hermans’ kleigeschiedenis werkelijk als door het lot bepaald. Rationeel was het verstandiger wanneer beiden met dezelfde materialen zouden werken. Toen Monique enkele monumentale keramische opdrachten binnenhaalde was de keuze snel gemaakt.

Monique Muylaert

Monique had aanvankelijk enkel  interesse in het grafische tekenen, haar vroege werken op papier tonen dat zeer nadrukkelijk. Maar ook in alle latere werken is het duidelijk dat ze haar oorspronkelijke passie niet verloochend.

Prof  Van  Vlasselaer overtuigde Monique met klei te gaan werken. In eerste instantie wantrouwig, maar tegemoetkomend aan de professor,  maakte ze haar eerste keramische werk. Volledig volgens de traditie van  toen heersende normen maakte ze reliëfs. In dikke grove kleiplaten tekende ze generaals, circusartiesten, jonge liefelijke meisjes, maar ook huizen, dorpen, karren, dieren, een hele wereld aan nieuwe vormen.  Haar creaties hadden succes en al vlug kreeg ze monumentale opdrachten, die ze samen met Herman tot een goed einde bracht.

De grote opdrachten waren fysiek uitputtend en na enkele jaren besloot ze kleiner te gaan werken.  

Hoewel het oorspronkelijke principe behouden bleef en de huidige creaties in wezen niet danig verschillen van de monumentale opdrachten, wordt haar werk vaak ervaren als verrassend en vernieuwend.  Wat vroeger monumentaal werd weergegeven, vertelt ze nu in miniatuur.  De messen  waarmee vroeger grove lijnen en niveauverschillen in de dikke kleilagen werden getrokken, werden vervangen door spitse naalden waarmee ze met een trillende perfectie zachte krommingen snijdt in de uiterst dunne en fijne porselein.

Gedurende de laatste decennia ontpopte Monique zich als meester der fragiliteit.  Aanvankelijk speelde het verhalende een doorslaggevende rol. De klei werd in golvende lagen aangebracht, de ene laag boven de andere; sprookjesachtige landschappen werden bevolkt door rijkelijk gedecoreerde figuren; textiel prints werden in de klei gedrukt en goud en zilvertoetsen werden  niet geschuwd, waardoor een warme barokke sfeer nooit ver weg was. Omgeven door een zweem van nostalgie, hebben zelf de fijne, ietwat naïeve tekeningen iets breekbaars.

In opeenvolgende fasen  maakt het verhalende plaats voor een steeds verder evoluerende abstractie. De reliëfs evolueerden geleidelijk aan naar een zeldzaam hoogtepunt van ragfijne constructies, netwerken van porseleinen draden die over de kale vlakte lijken te zweven.

.

De impact van natuurverschijnselen, de groei en erosie van landschappen en het grotere geheel van een samenhangende wereld zijn thema’s die vanaf dan haar oeuvre blijvend inspireerden.  Klei en porselein lenen zich uitstekend om de emotionele geladenheid van deze onderwerpen weer te geven. Het grillige karakter van het organische leven en het onvoorspelbare  van natuurverschijnselen,  wordt in haar, vaak chaotische, reliëfs  dankzij de veelzijdige bewerkbaarheid van de materie  zeer intens tot uiting gebracht.

Emoties in haar latere reliëfs refereren zelden naar menselijke contacten;  zijn zelden een weergave van emoties van een menselijke gevoelswereld. alle aandacht gaat uit naar het ondoorgrondelijke, het onvoorspelbare, de impact van bewegingen, de impact van weinig gekende natuurverschijnselen, zoals bijvoorbeeld het flitsende heldere kleurenspektakel van de middernachtzon, de chaotische heen- en weerbewegingen van stormen en orkanen, het openbreken van het aardoppervlak bij vulkaanuitbarstingen, maar evenzeer het repetitieve van labyrinten, of de voelbare rust en stilte van ochtendmist of het berustende van een ondergaande zon.

Enkele jaren geleden heeft ze, omwille van fysieke beperkingen, een nieuwe manier van werken gecreëerd : Fragmentarische creaties waar kleine vierkante kleiplaatjes van hooguit 5cm  zorgvuldig naast elkaar worden geplaatst. Door kleurschakering en door toe- of afname van tekeningen wordt beweging in het geheel gesuggereerd. Van hieruit ging ze verder met  een serie reliëfs waar kleischerven in de kleiplaat werden gedrukt om de krachtdadige bewegingen van de oerelementen vast te leggen. Dit resulteerde in prachtige weergaven van tornado’s en  wervelwinden, maar behalve het chaotische effect van de grillig gevormde kleischerven, kon ze op deze manier ook kleuren in beweging brengen. Door het zorgvuldig plaatsen van felgekleurde kleischerven verandert het kleurenspektakel in het  reliëf telkens  wanneer het vanuit een ander gezichtspunt wordt bekeken.

Na een verwoestende tocht,als van de dulle griet, waar chaos de overhand neemt, is de rust terug gekeerd. De passie voor het grafische tekenen werd heel even weer opgenomen. Reliëfs bonzen van kleur; miniatuurtekeningen vullen het oppervlak als een in crescendo doorstotende stoet naïeve figuurtjes die  zich gaandeweg ontpoppen. Na deze laatste opflakkering van bijzondere creatieve activiteit, heeft zij in 2008 alles stilgelegd. Een zwakke gezondheid heeft haar de lust voorlopig ontnomen, maar met z’n allen hopen we dat ze binnenkort met veel toeters en geschal wederom haar intrede doet.

Herman Muys

Herman Muys’ eerste creaties werden uitgevoerd op wandtapijt en glas. Dankzij Monique Muylaert heeft hij zich toegelegd op keramiek.  Hij had in het begin totaal geen handeling met  klei. Door het toenemende aantal monumentale opdrachten die Monique kreeg , die ze onmogelijk alleen kon realiseren, rolde ook Herman in het kleigebeuren. 

Met het geld van de eerste opdrachten kochten ze een huisje met atelierruimte en een elektrische oven, klei en glazuren. Omdat het voordeliger was  grote hoeveelheden van hetzelfde materiaal aan te kopen, werd het als een vanzelfsprekendheid aangenomen dat ook Herman met klei zou verder werken.

Herman heeft een lange weg, een lange zoektocht afgelegd om te komen waar hij nu is. In eerste instantie twijfelde hij over de manier waarop hij de klei zou hanteren. Omdat Monique reliëfs maakte, besloot Herman een tegenpool te vormen en zich te verdiepen in driedimensionale mogelijkheden.

De vroegste creaties verschillen zeer van zijn latere werken. De reden daarvoor is dat hij enerzijds nog niet voldoende  technische kennis had. Bij aanvang  werkte hij nog met volle hompen klei, in plaats van dunne kleilagen. Anderzijds creëerde hij fabelachtige wezens, die weliswaar zeer tot de verbeelding spraken maar nog niet de emotionele diepgang van zijn latere werken meekregen.
                                                            

De fabelachtige personages uit de beginfase, wel vaker met Boschiaanse inslag hebben hun karakteristieke uitstraling gekregen precies dankzij een gebrek aan materiaalkennis. Grote vaste volumes met een robuuste uitstraling zijn kenmerkend voor bijvoorbeeld de maan bij de maandrager, maar ook de figuur zelf, de compacte drager is zeer stevig neergezet. Een sterke vormentaal was in deze beginfase prioritair : herkenbare symbolen bepalen het silhouet en de speelse weergave van een in elkaar verslingerd lijnenspel, aangebracht op de kleihuid van het sprookjeswezen, herinnert vaak aan organische, natuurlijke verschijnselen.Geleidelijk aan ontwikkelde hij een meesterlijke techniek. Hij ontdekte de kwaliteiten, en evengoed de beperkingen van het materiaal waarmee hij werkte.  Hij besefte dat met de materie meer mogelijk was dan  enkel het onbeperkte creëren van vormen. De materie leent zich uitstekend om gevoel mee te geven, hetzij op een robuuste, hetzij op een fragiele manier. De tactiele kwaliteiten van klei mogen in deze context zeker niet onderschat worden. Na jaren experimenteren  slaagde hij er in holle figuren te creëren met uiterst dunne kleilagen. Kleilagen, slechts enkele millimeter dik worden gebogen, getrokken, met scherpe messen afgeschraapt,  en soms opnieuw versneden. De dunne kleihuid, broos door de gaten  en de grove, korrelige structuur, is als een vaag omhulsel  die een sterke ziel omsluit.

Met de verfijning kwam ook meer diepgang in zijn werk. Het fabelachtige maakte plaats voor de menselijke figuur, waarvan de weergave vaak eerder op de rand van het gruwelijke balanceert dan wel het sprookjesachtige benadert.  

                                                 
                                    

 Met een aan Vlaanderen eigen expressie, creëert hij figuren die aan het mens –zijn refereren.  Waar vroeger vooral Bosch als inspiratiebron voor zijn fabelachtige figuren werd aangehaald, wordt later vooral verwezen naar Breughel. Dat is eerder merkwaardig daar Herman nooit de intentie heeft gehad figuren natuurgetrouw weer te geven, integendeel zelf, Herman week opzettelijk af van de realiteit.  Beheerst, nooit echt uitbundig, maar treffend en herkenbaar worden via individuele figuren  maatschappelijk relevante thema’s gespiegeld. Herman doet eigenlijk niets meer dan suggereren. Hij zoekt naar mogelijkheden om dingen mee te delen, zonder ze daadwerkelijk uit te spreken.  In zijn oeuvre is geen plaats voor krachtdadige, baldadige poses, geen bruuske bewegingen, geen opzichtige emotionele expressie, maar statige bijna statische figuren, vervormd, gehavend maar hun waardigheid behoudend. Het is zijn manier om de toeschouwer even stil te laten staan bij de vluchtigheid van het leven, bij de vergankelijkheid van macht, en te helpen nadenken over het kortstondige leven en hoe we er mee omgaan.
MM

17-08-2010 om 00:00 geschreven door MM  

Gundi Dietz: porseleinfiguren.

De doorsnee vrouw in al haar complexiteit

Schaars geklede volslanke vrouwenfiguren met een melkwitte huid, vaak een wat norse gezichtsuitdrukking en een eerder onbeholpen voorkomen, maar evengoed kwetsbaar en fragiel en heel af en toe ook frivool of meisjesachtig.

De porseleinfiguren van de Oostenrijkse kunstenares Gundi Dietz zijn enorm veelzijdig en kunnen op tal van manieren geïnterpreteerd worden.

De creatie van plastische figuren in porselein of klei vereist niet alleen een uiterste beheersing van het materiaal maar evenzeer scherpzinnigheid en het feilloos kunnen interpreteren en weergeven van emotionele geladenheid, een gave die de hobbyist van de meester onderscheidt.  

Helaas wordt keramiek  vaak als minder belangrijk beschouwd, waardoor zelf de echte grote meesters in de schaduw bleven staan. Slechts een enkeling is bekend met het werk van de Italiaanse Renaissance kunstenaar Lucca della Robbia, of dichter bij huis en recenter het werk van Olivier Strebelle, Carmen dionyse, Gertraud Möhlwald, en tal van anderen.  Ondanks de tanende interesse voor  figuratie in het algemeen, bleef het figuratieve in keramiek de voorbije generaties  sterk overeind, en ook de jongere generatie lijkt deze vormgeving niet de rug toe te keren.

Gundi Dietz  was getuige van de toenemende desinteresse voor het figuratieve, maar hield voet bij stuk en het heeft geloond.  Aanvankelijk creëerde ze monsterlijke porseleinen poppen, waarbij ze het fragiele porselein combineerde met metaaldelen, hout, textiel en zelfs echt haar.  Begin jaren 80 wekte ze de interesse van internationale verzamelaars met haar groteske, brutale vrouwenfiguren. Vaak waren dit schokkerende bewerkingen van herkenbare mediafiguren. Inmiddels is ze tot rust gekomen. Ze spitst zich nu toe op  het oerbeeld van de mens. Ze wil terugkeren naar de essentie. De vrouwenfiguur blijft ook nu nog het belangrijkste vehikel

Haar manier van werken vereist precisie en vastberadenheid. Nog voor de porseleinklei wordt aangebracht, bestaat het eindresultaat al in Gundi Dietz’ hoofd. Weinig wordt aan het toeval overgelaten.

Net zoals het Chinese leger van Xian tot stand kwam, bepalen ook in Dietz’ oeuvre  basisvormen het  initiële begin. Meerdere beelden tonen vormelijke gelijkenis, precies omdat ze vanuit een zelfde basisvorm gecreëerd zijn, maar door individuele toevoegingen wordt ieder werk een  unicum.

In klei maakt ze herbruikbare mallen, waaraan ze voor latere werken eventueel  wijzigingen kan aanbrengen. De figuur die uit de mal komt, wordt vervolgens nog een keer  met een laag porseleinklei overgoten. In deze dunne laag worden de unieke trekken, de persoonlijkheid van de figuur, vastgelegd.  Het komt er in deze fase op aan in korte tijd trefzeker de karakteristieken in de nog wakke porseleinklei vast te leggen:  de neergeslagen ogen, de wrange houding van de mond, groeven van vermoeidheid en irritatie en  eventuele verhalende tekeningen worden aangebracht.

Enkel het eindresultaat van de fragiele  jurkjes: ragfijne textiel en kantstukjes die,  ondergedompeld in porseleinklei, over de lichamen worden gedrapeerd, zijn  in grote mate aan het toeval overgelaten. In de oven branden ze weg, blakeren zwart, vormen grillige patronen, gaan omkrullen of schilferen, wat de fragiliteit merkbaar verhoogd.

Techniek alleen, hoe innoverend ook,  volstaat niet om van een kunstwerk een meesterwerk te maken.  Een kunstwerk moet spreken, intrigeren, het moet de toeschouwer raken op welke manier ook. Gundi slaagt daarin door iedere figuur  persoonlijk te benaderen. Doorheen de jaren  werden de toegevoegde attributen tot een minimum  herleid, en toch blijven de figuren rijk aan details. Een hoge graad aan emotionele empathie ligt ongetwijfeld aan de basis voor de treffende weergave van persoonlijkheden.

De buste van Sophie bijvoorbeeld, onlangs aangekocht door Ariana museum in Genève, is bijzonder veelzijdig door de houding, de gezichtsuitdrukking, maar ook door de minuscule  ingekraste tekeningen op de buste.  Sophie is de weerspiegeling van een vrouw van middelbare leeftijd, met neergeslagen ogen en een lichtjes uitgezakte kin. Wallen onder de ogen en rimpels in het aangezicht zijn sporen van haar harde realiteit.  Ondanks het speelse karakter van het rode hoofddoekje dat in twee knotjes is samengebonden, geeft ze een eerder teruggetrokken, introverte indruk.

Maar kijkt men verder, naar het totaalbeeld, dan wordt  een hele andere indruk gewekt. Een schaars geklede vrouw in doorschijnend negligé,  één schouderbandje afgezakt en een tatoeage op de bovenarm, laat meer vermoeden dan de brave boerendochter. Misschien zijn die neergeslagen ogen toch geen teken van angst en gêne, maar eerder van arrogantie. Het te grote hoofd, de dunne oogsnede en vooral het pruilerige mondje wekken nu een eerder Aziatische, exotische sfeer op. De interesse is gewekt , de toeschouwer komt dichterbij en bekijkt details.

De ingekraste tekeningen op het luchtige negligé, die aanvankelijk vrolijke tierlantijntjes leken te zijn, verraden nu bij nadere observatie een dreigende ondertoon: Te midden van haastig ingekraste vogeltjes en bloemetjes wordt een naakte vrouw voorgesteld. Ze wordt aangevallen door een hond. Is het de weerspiegeling van een vrouw die angst onderdrukt?

 Versluierd en nooit uitgesproken,het innerlijke in een constante strijd met de onmeedogenloze buitenwereld; de toeschouwer die bereidt is te kijken en te doorgronden, bepaalt wat doorslaggevend is in haar verhaal. Ieder detail blijft vaag en suggestief.

Zo worden contrasterende elementen  tot een coherent geheel samengebracht: figuren zijn gelijktijdig sterk en kwetsbaar, uitbundig en introvert, de grens tussen het lelijke en de schoonheid vervaagt. Een lawine aan tegengestelde emoties wordt op de toeschouwer losgelaten, wat verwarring schept maar de spanning ook aanzienlijk laat toenemen. De status van het niet precies kunnen doorgronden, intrigeert de toeschouwer.

Gundi Dietz speelt subtiel in op de realiteit. Ze spiegelt de menselijke natuur in al haar facetten en slaagt er in met haar bustes  een allesomvattend totaalbeeld weer te geven : het verlangen te bekoren, maar evenzeer de faalangst en het verzet tegen mogelijke ontgoocheling, zitten samen in een figuur verweven.  Ze toont persoonlijkheden ontdaan van opsmuk, in de naaktheid van hun creatie en legt op treffende wijze het evenwicht vast tussen de uiterlijke verschijning en de innerlijke gevoelswereld.
MM

17-07-2010 om 21:42 geschreven door MM  

                                              ,

Het was een druilerige zondagnamiddag in de herfst toen we  Doris Kaiser in Krefeld bezochten. Ze had me al laten weten een dikke trui mee te brengen naar haar atelier want het was er altijd ijzig koud.  Ergens in mijn hoofd had ik de idee van  grootse, bijna ijle ruimtes waar haar kunstobjecten theatraal opgesteld zouden staan,net  zoals je haar werk gepresenteerd ziet op foto’s, maar niets bleek minder waar…

Haar atelier bevindt zich aan de industriële buitenkant van de stad, in een groezelig vervallen fabriekspand, waar vooraan net een ondermaatse tentoonstelling van amateurschilders plaats vond. Door de oude toegangspoort heen, over de groene gladde kinderkopjes, bereikten we rechts de twee kamertjes van Doris Kaiser. Achter het vensterglas, ongetwijfeld enkel glas, in een overwegend wit decor, stond zij ons op te wachten. Met een stralende glimlach, haar  donkergrijze haren in speelse piekjes, goed ingeduffeld voor de kille ruimtes, wat overigens fel overdreven bleek, verwelkomde ze ons heel hartig met een warme tas koffie en een lekkere kerstcake.

 Over de gehele lengte van de eerste ruimte staat een lange tafel, vol tekeningen en krabbels voor nieuwe projecten en hier en daar een onafgewerkt “object”, want zo benoemt zij haar kunstwerken.  Achter ons hangen een aantal tekeningen aan de muur en links bijna met een onverschillige nonchalance hangt  één klein werkje aan de wand. Onze nieuwsgierigheid wordt op de proef gesteld, want hoe sympathiek onze gastvrouw ook mag zijn, wij willen nu ook wel graag haar kunstwerken bekijken.

Doris Kaiser, geboren in Trier (1958) creëert al ruim twintig jaar minimalistische architecturale reliëfs. Gips en klei, haar basismaterialen, zijn bepalend voor de vormgeving: strak, minimaal en afgemeten maar toch opmerkelijk veelzeggend.

Eenvoudige basisstukken, perfect gelijnd, scherpe hoeken, schakeringen in wit en hier en daar een gevoelige kromming tonen haar meesterschap in het weergeven van broze stiltes. Ieder object lijkt kinderlijk eenvoudig, maar dat is het niet.

In haar atelier liggen schetsen van mogelijke combinaties. Op papier zoekt ze zorgvuldig naar de juiste verhoudingen, die ze vervolgens ruimtelijk uitwerkt.  Ze tekent ook, maar in tegenstelling tot haar ruimtelijk werk, zijn haar tekeningen losser, chaotischer misschien, samengesteld met krommingen en cirkels in verschillende kleuren. Alsof de inspiratie die ze in haar schetsen en ruimtelijke werk niet kwijt kan, hun weg vinden in de tekeningen. Misschien is dit haar manier om te volharden in het strenge karakter van haar ruimtelijke objecten.

Het strenge karakter van de objecten, door de liefhebber ervaren als een rustpunt in de chaos, kan slechts tot stand komen dankzij  een goede voorbereiding. Aan een strikte planning wordt vastgehouden. Ieder architecturaal object begint met het keramische deel, dat later door het gips wordt ingekapseld.

In klei vervaardigt ze kuipjes en licht gebogen vlakken, met de vingers in vorm gebracht waardoor een manuele toets, een ambachtelijk, bijna naïeve bewerking wordt gerealiseerd. Deze keramische delen worden gebakken in een oude oven, die buiten voor haar atelier staat. Bakken doet ze niet zo vaak, waarvoor vele van de architecturale objecten al een hele tijd op schets bestaan, vooraleer het tot de uiteindelijke uitwerking komt. Rond het keramische deel wordt dan met gips als het ware een cocon gebouwd. Terwijl het keramische deel met de losse hand wordt gevormd, wordt het gips met een uiterste precisie aangebracht. Keramiek krijgt een warme uitstraling, en gips wordt de kille, harde, maar eveneens sterke kwaliteit toebedeeld. In wezen is het  een contradictie dat de gips als beschermlaag rond het keramische deel wordt aangebracht. In realiteit is gips de meest fragiele materie. Het is als een zachte buitenzijde die de harde kern beschermd. 

Nergens worden bruuske bewegingen waargenomen, alles lijkt fragiel en met veel zorg in lijn gebracht, een potloodlijn wordt met overdachte voorzichtigheid getrokken, men voelt warmte in de zorgzaamheid waarmee het materiaal behandeld wordt, waarmee de vormgeving gecreëerd wordt. En toch wordt precies door de materiaalkeuze en aanwending ervan een stelling ingenomen. Haar werk schreeuwt geluidloze emoties, hunkert naar een gevoelige ontvanger!

         

Haar hele oeuvre is een tweestrijd, uitgevochten op eenzame hoogtes. De korrelige kleistructuur gaat steeds weer opnieuw de concurrentiestrijd aan met de ijzig strakke vlakken; en de zachte gebakken aardetonen doorbreken het evenwicht van het maagdelijk witte gips. Een met de losse hand getrokken potloodlijn zorgt ervoor dat de wedloop naar perfectie op een natuurlijke manier wordt afgeremd.

Het is eigen aan de mens perfectie na te streven, de kunst is dit proces tijdig een halt toe te roepen. Eenmaal perfectie bereikt, valt de spanning weg. Er volgen geen onverwachte wendingen meer. Perfectie is eentonig. Maar Doris Kaiser heeft dit tijdig ingezien. Koelbloedig en uitdagend danst zij op de dunne lijn die haar scheidt van perfectie.

MM

13-11-2009 om 00:00 geschreven door MM