Wie met open mond naar de spectaculaire toppunten
van de Italiaanse renaissance wil luisteren, moet in het kader van het
Klarafestival op maandag 2 september naar Brussel (Kapellekerk 20.00 u).
Onder de titel Florentine flamboyance presenteert Hervé Niquet de polyfonist Strigio.
De recent ontdekte Missa sopra Ecco si beato giorno
van de Florentijnse renaissance componist Alessandro Striggio is met veertig
tot zestig stemmen de meest grootschalige polyfone compositie ooit geschreven.
Striggio componeerde het werk voor de Medici, die grote muziekliefhebbers waren
en prestigieuze componisten aanzetten om spectaculaire werken te schrijven die
konden bijdragen tot het aanzien van hun hof. Het Agnus Dei, met zestig stemmen
in vijf groepen van twaalf, heeft meer afzonderlijke stemmen dan eender welk
ander polyfoon werk van de renaissance. Eén na één zetten de zestig stemmen in
canon in en zingen samen tot het eind van het stuk, zodat ze niet alleen de
climax van de volledige mis vormen, maar ook een soort apotheose van de
renaissance-polyfonie zelf. Hervé Niquet,
die het werk onlangs met veel succes opnam, schuwt grote bezettingen niet. Hij
verdubbelt zelfs de vocale partijen met 2 orgels, 2 klavecimbels, cornetten,
trombones en lage rietinstrumenten. Dit heeft het gepaste opulente
klankresultaat tot gevolg.
Voor vanavond staan Pachelbel (Missa brevis), Händel (Lord, I trust Thee) en Perry (Exsulate iusti) op het werkprogramma. Daarnaast komen enkele bladzijden uit ons koorboek terug. Ik heb nog een leuke uitdaging voor de koordag, maar die verklap ik niet.
Van de Keltische liturgie zijn, in tegenstelling
met de Ambrosiaanse, Romeinse, Gallicaanse en Mozarabische liturgische zang,
slechts weinig geschriften bewaard gebleven. Dit geldt dus ook voor de
manuscripten met liturgische zang.
Door een aantal auteurs is melding gemaakt van het
gebruik van de harp als begeleiding bij de Ierse liturgische zang. Giraldus
Cambrensis (ca.1146ca.1223) schrijft in zijn Topographica Hibernia (Topografie
van Ierland): "Zo kon het gebeuren, dat de bisschoppen, de abten en de
heiligen van Ierland de gewoonte hadden om, tijdens hun peregrinatio, hun
harpen mee te nemen en daarop te spelen, waarbij zij een vrome verrukking
ondervonden."
John Healy beschrijft, dat St. Patrick de zoons van
de barden de geestelijke muziek van kerk bijbracht:
"...St. Patrick leerde de zoons van de barden
hoe ze de psalmen van David moesten zingen, en samen de zoete muziek van hymnen
van de Kerk... Zij mochten hun harpen behouden en de liederen van Erins
heroïsche jeugd zingen, zoals in de dagen van weleer. Maar de grote heilige
leerde hen ook hoe zij hun harp konden stemmen, zodat zij meer verheven
melodieën konden spelen, dan die van de eetzaal en de mars van het
slagveld..."
Afgaande op de recensie in De Standaard is het project "Getijden" tijdens Laus Polyphoniae geen onverdeeld succes geworden. Wat was het opzet? De Tallis Scholars en Psallentes zouden in één etmaal het eeuwenoude ritme van het kloostergebed opnemen en verklanken via muziek uit de Engelse renaissance. Stel je voor : de primen om 1 uur 's nachts, de lauden twee uur later en zo voort, vier en twintig uur lang. Voor de diehards onder de toehoorders een marathon die nauwelijks uit te zitten valt. Het was niet voor niets dat monniken indertijd een steuntje hadden waar ze op konden leunen als de vermoeidheid toesloeg. Nu zijn deze getijden inderdaad in de polyfonie van een onvergankelijke schoonheid. Ikzelf heb tijdens Europa Cantat in Mainz ook wel een concertuitvoering gegeven van een katholieke eredienst: de Kroningsmis van Mozart, omkaderd door andere muziek van Mozart voor intredezang, tussenzang, offertorium en communiezang. En de responsoria van bvb. da Vittoria voor de Goede Week zijn prachtig om te horen. Maar zo een ganse dag dit ritme aanhouden, lijkt mij toch wat veel van het goede. Beter ware het om een hele festivalweek te besteden aan de luister van de getijden. Toehoorders en uitvoerders zouden er mee gebaat zijn.
Ik heb mij vanmorgen een beetje gevoeld als een pastoor in 2013. Op mijn 68e van de ene mis naar de andere gehold (om orgel te spelen) om dan tot de vaststelling te komen dat drie man en wat paardenkoppen de kerk be- of ontvolken. Eenheidsworst tot in de voorbeden toe (blijkbaar allemaal door het dekanaat geschreven), een homilie door leken. Het gaat niet goed met de Kerk in Vlaanderen en dat is nog een understatement. Denk de + 60-jarigen weg uit de zondagsmis en het is tijd om een vergrootglas boven te halen. En het samenvoegen van parochie c.q. opdoeken van diensten en sluiten van kerken zal zeker geen soelaas brengen. De boodschap is niet irrelevant, het medium om ze over te brengen alleszins wel. Dat belooft weinig goeds voor de resterende kerkkoren.
De grote theoreticus van de Middeleeuwse muziekwas Guido
van Arezzo (c991-na1033). Misschien is theoreticus niet eens
de beste omschrijving van wie Guido was en wat hij deed (ook al heeft ook hij
best veel theoretische werken geschreven). Uit wat we uit zijn werk en uit
contemporaine correspondentie over hem weten kunnen we zonder twijfel besluiten
dat hij een uitmuntend pedagoog moet zijn geweest, die in de praktische omgang
met muziek zo diep op hulpmiddelen doordacht dat zijn invloed letterlijk tot op
de dag van vandaag in onze muzikale praktijk blijft doorzinderen. Zowel de
notenbalk, de notennamen, als de sleutels waarmee we vandaag noten lezen zijn
uitvindingen van de monnik Guido te noemen. Met de manier waarop hij deze
muzikale en pedagogische talenten aanwendde, verwierf hij nog tijdens zijn
leven een legendarische status ook al werd hij in zijn eigen klooster eerder
met jaloezie benaderd, dat is duidelijk iets van alle tijden. Overigens had hij
niet zon hoge pet op van zangers. Net zoals van Hitchcock gezegd wordt dat hij
acteurs niet zo hoog achtte, lezen we over Guido dat hij zangers een niet zo
snuggere soort van mensen vond. Het solmisatie-systeem dat hij bedacht ontwikkelde hij overigens om er voor te zorgen
dat de opleiding van de perfecte zanger niet tien jaar, maar een à twee jaar
zou duren. (Misschien is dit wel een vroeg voorbeeld van slimme marketing
overigens zou doorheen de Middeleeuwen de standaard opleidingsduur van een
zanger in de liturgie ongeveer tien jaar blijven.)
Laat u eens verrassen in
Puivelde (deelgemeente van Sint-Niklaas/Belsele). In de Sint Jobkerk in
Puivelde brengt het duo Memento Mei op 28 september (20.00 uur) muziek van bij
ons op orgel en doedelzak.Luc Ooghe en
Erwin Van Bogaert brengen een op het eerste zicht verrassendeen zeker unieke combinatie. De specifieke
klakkleur van de doedelzak versmelt wondermooi met de rijke klankregisters van
het orgel. Dit zorgt voor veel variatie en een warm klankbeeld. Beide musici
hebben een passie voor de oude muziek uit onze contreien.
Naast grote Vlaamse
orgelmeesters (P. Cornet, Van de Kerckhoven) brengen ze een staalkaart van de
Vlaamse muziek door de eeuwen heen: oude beiaardboeken, liedboeken bergen een
schat aan historische muziek.
Het werkjaar 2013-2014 voor mijn kooractiviteit is gisterenavond gestart. Eigenlijk had het al zijn aanloop gekregen in Frankrijk waar ik onder leiding van Catherine Simonpietri meer dan een week aan de slag was. Mijn oorspronkelijke kritische kijk op deze dirigente, veranderde met de dag in bewondering en inspiratie, door de manier waarop zij bleef hameren op perfectie, op muzikale kwaliteit in elke phrase die wij moesten zingen. En nu terug met de voetjes op de grond. Bijna twee maanden stilliggen laat zich in een "amateurkoor" voelen. Vooral de techniek en de basisinstelling zijn wij een beetje vergeten. Niet erg, maar een aansporing om hard te werken en om het koor weer op een hoger niveau te tillen. Het wordt misschien wat schrikken bij de koorleden, de voldoening achteraf zal des te groter blijken. En daarom maar deze slogan voor vandaag: altior et fortior: hoger en sterker.
Een telefoontje van Jenny deed mijn hart wat rapper kloppen en was aanleiding tot het produceren van (excusez le mot) kwijl. Dankzij een waterlek in haar huis kwamen zij en Bert toe aan een grote opruimbeurt in hun boekenbestand. Of ik kon langskomen voor de dozen naar de rommelmarkt gingen. De ramp is natuurlijk dat mijn huis zo stilaan bezwijkt onder de boeken. Maar het fijne is dat boeken behoed worden voor de definitieve ondergang en een plaatsje vinden in de Bremstraat. Dat wordt weer grasduinen en smullen. Want voor heel wat van die boeken heb ik toch een plaatsje gevonden. Dank u wel!!
Het koorseizoen kom er aan. De eersten die van start gaan zijn de zangers van KORILE. Ik verwacht jullie vol ongeduld op dinsdagavond. En uiteraard mogen jullie de koordag niet vergeten waar we enthousiast wat nieuwe dingen instuderen. KORILE is een rups die zich dit jaar weer gaat ontpoppen tot een prachtige vlinder.
De
tweede adem is een kamerkoor voor hedendaagse muziek onder leiding van Maarten
van Ingelgem, Op 18 augustus brengen ze in de binnentuin van monasterium
Poortackere (Gent) smaakmakers uit o.a. 'Van Parys tot Bilbao', een concert dat
ons de muzikale wereld schetst van 11 hedendaagse Vlaamse componistes.
Waar?Monasterium Poortackere, Oude Houtlei 56,
9000 Gent
We
blijven vandaag in Antwerpen, waar Laus Polyphoniae zijn twintigste verjaardag
viert.
De
website van AMUZ geeft uitsluitsel over wat er te gebeuren staat tijdens dit
feestjaar dat in het teken staat van de muziek uit de periode van de Engelse
Elisabeth, the Virgin Queen. Grote evenementen, waar iedere muziekliefhebber
naar uitkijkt, zijn o.m.
Vr.
23/8 (21.00 u) in Sint Paulus: het Huelgasensemble o.l.v. Paul Van Nevel met
Tallis 40-stemmig motet Spem in alium, en twee ontdekkingen uit het
Tudor-tijdperk: Vlaming Derrick Gerarde en de Italiaan Alfonso Ferrabosco.
Za.
24/8 (10.00 u) : wandeling op het Eilandje voor de Young Artists Presentation waarbij
heel beloftevolle jonge ensembles gepresenteerd worden die zich toeleggen op
oude muziek en historische uitvoeringspraktijk.
Zo.
25/8: de Tallis Scholars en Psallentes brengen in verschillende concerten de
Engelse liturgie in beeld.
Ma.26/8
(20.00 u): Sint Paulus: het veel gelauwerde Stile Antico presenteert onder de
titel Heavenly melodies een mix van psalmen en motetten als ode aan de
vriendschap tussen Thomas Tallis en William Byrd.
Wo.28/8
(20.00 u) in AMUZ: het Ricercar Consort. Op de pupiter: The Tears and Lamentations of a Sorrowful Soul,
een verzameling liederen van William Byrd, Thomas Weelkes en andere uitblinkers
van Elizabeths Chapel Royal.
Wo. 28/8 (22.15)
: Sint Paulus: Paul Van Nevel
en zijn Huelgas Ensemble hebben een patent op nocturnes vol kippenvelmomenten
in de St.-Pauluskerk. Niet te missen in festivaleditie 2013: hun interpretatie
van de lamentaties van Robert White en Alfonso Ferrabosco!
Maar
dit is slechts een kleine greep uit het programma van deze festivaleditie. Voor
het volledige schitterend programma kan je best naar de website www.amuz.be.
Augustus is de maand waarin wij ons gewoonlijk aan een zangweek wagen, maar is ook het moment dat Europa Cantat al zijn programma voor het volgende jaar bekend maakt. In afwachting van het grote feest in 2015 in Pecs (Hongarije), kunnen we ons volgend jaar al opwarmen hetzij in Briançon (19-26 juli) met hetzij de Chichester Psalms van Leonard Bernstein, hetzij Dixit Dominus van Vivaldi. We kunnen ook naar Tarragona (19-27 juli) waar we zouden kunnen gaan voor een atelier "Duitse romantiek" en een gezamenlijk project met de Sint Nikolaascantate van Benjamin Britten. Daarnaast is er nog Alpe Adria Cantat, maar dat valt al wat laat in de vakantie (24-31 augustus). Dromen mag, tijdig plannen moet. Voor zover ik het bekeken heb moet de eerste aanbetaling al voor eind maart.
De blogpauze is voorbij: een nieuwe computer brengt soelaas. Uiteraard is er heel wat nieuws. De deelname aan de Choralies in Vaison-la-Romaine is niet van het minste. Wij waren er met een leuke groep uit 3 koren en hebben heel wat afgezongen. Verdeeld over 4 ateliers studeerden we en voerden wij respectievelijk uit: de Kroningsmis van Mozart, Carmina Burana van Orff, Requiem van Gabriel Faure en toppers van Simon en Garfunkel. Reis- en andere commentaren volgen wel de volgende dagen.
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
