Heropstart van een oude liefde : mijn
blog die al twee jaar de slaap van Doornroosje moest ondergaan. De kus van de
prins kwam er maar nadat vrienden een flinke por in mij zijde gegeven hadden. Misschien
kwam die er wel door mijn nieuwe koorbelevenissen.
Op 4 december heb ik kennis gemaakt met
een nieuw koor: het Hanswijkkoor in Mechelen. Ik ga er op maandagavond (19.30
u.) de wekelijkse repetities leiden en op de hoogdagen dirigeren. Korile uit
Leest blijft uiteraard gewoon op mijn lijstje staan.
Als je af en toe eens naar deze blog
kijkt, dan weet je meteen wat mij bezig houdt.
Rombout of
Rumoldus (traditioneel wordt als datum van overlijden vermeld 775, in
werkelijkheid vermoedelijk tussen 580 en 655) is de patroonheilige van Mechelen
en Humbeek en wordt herdacht op 24 juni, in het bisdom Mechelen-Brussel op 1
juli en in Ierland op 3 juli.
Rombout zou
van Ierse afkomst zijn. Hij zou ook goede contacten hebben onderhouden met
Gummarus van Lier. Een legende vertelt hoe Rombout vermoord werd. Hij liet in
de buurt van Mechelen een kleine kerk bouwen en "tegen de gewoontes van
die tijd in" betaalde hij de arbeiders een billijk loon. Dat was opgevallen
bij twee mannen die vermoedden dat Rombout wel bijzonder rijk moest zijn. Ze
besloten hem om te brengen. Toen Rombout op zekere dag een van beiden van
overspel berispte, was het hek van de dam. Ze volgden hem toen hij al biddend
ergens aan het wandelen was, sloegen hem dood en beroofden hem van het weinige
geld dat hij op zak had. Rombouts belagers wierpen zijn lijk in het water en
namen de benen. Een wonderbaarlijk licht scheen echter op de plek waar het lijk
in het water lag. Het werd ontdekt en met grote luister bijgezet in het kerkje
dat Rombout zelf had laten bouwen. Vlak bij het graf gebeurden aanstonds
mirakels en men kwam van heinde en verre de martelaar vereren. Later werden
Rombouts beenderen in een zilveren relikwiekas gelegd.
De huidige
reliekschrijn dateert van 1825. De reliekhouder werd zowel in 1974 als in 2004
geopend om de inhoud te bestuderen. In de schrijn ligt het geraamte van een man
die tussen de 35 en 40 jaar oud moet zijn geweest toen hij stierf. Hij had een
lengte van ongeveer 1,69 meter en het skelet vertoont sporen van onder meer het
genezen van rachitis op jonge leeftijd, alsook sporen van een ziekte die
ontstaat door te eiwitrijk voedsel. Daar men toen zeer veel eieren at in de
kloosters, moet het een kloosterfiguur geweest zijn. De lage Landen werden
inderdaad in die periode gekerstend vanuit een klooster. Met 95 procent
zekerheid kan ook gezegd worden dat de man gestorven is tussen het jaar 580 en
655. Dat is er een probleem, want traditioneel wordt Rombouts overlijdensdatum
gedateerd in 775. Om daaruit te concluderen dat het niet om Sint-Rombout gaat,
is voorbarig. Zoals gezegd werd het jaar van overlijden nooit genoteerd. Het
jaartal 775 duikt pas in de 13e eeuw op. Van geen enkele "oude heilige"
kennen we het exacte sterfjaar, maar wel de datum van overlijden. Het moet om
een uiterst belangrijke figuur gegaan zijn, want zelden treft men beenderen van
die ouderdom aan die in zulk een goede toestand bewaard zijn. Een van de
weinige personen die daarvoor in aanmerking komen, is Sint-Rombout. De
voornaamste conclusie is dus dat het leven van Rombout vroeger moet gesitueerd
worden dan gedacht. Als de legende van de Ierse afkomst klopt, is de situering
in de zevende eeuw aanvaardbaar: heel wat missionarissen uit Ierland en de
Angelsaksische gebieden (mensen als Willibrord en Bonifatius) kwamen naar de
lage landen om ons tot het Christendom te bekeren.
Dat een Brexit mij als muzikaal
anglofiel raakt, zal niemand verwonderen. Het best van al werden mijn gevoelens
verwoord door Herman Van Rompuy die het had over een amputatie, over een
rouwproces waar we door moeten. We kunnen ook lessen trekken uit de fouten die
de Engelse remain-politici gemaakt hebben. Cameron en Corbyn bekenden zich allebei
tot het kamp van de blijvers maar zijn er nooit echt helemaal voor gegaan. Halfslachtigheid
loont niet.
Als we dit toepassen op het leven van
sommige koren, dan geldt één motto: ga er voor. Als de blijvers zich niet met
hart en ziel zich inzetten voor hun vereniging, niet het geloof uitdragen dat
er nieuwe leden kunnen en zullen gevonden worden, dat elke repetitie telkens
weer een must is die boven alles moet gaan, dan wordt een exit onvermijdelijk.
En dan is het te laat gejammerd als het kalf verdronken is.
In mijn blog
van 16 juni wees ik al op een veelbelovend concert in de Mechelse kathedraal
met werk van Peeters en Van Nuffel. Vandaag doe ik een oproep om het werk van
Monseigneur Van Nuffel in 2018 op het programma te zetten van Europa Cantat.
Met Johan Van Bouwelen en Peter Pieters hebben wij een geweldige expertise in
Vlaanderen. Hun opname van de kathedraalmuziek blijft nog altijd een
referentie. Johan is bovendien helemaal geen onbekende in de middens van Europa
Cantat.
Tallinn
heeft overigens in de evangelische Domkerk één van de mooiste concertorgels van
Europa. Ik ben al de eerste kandidaat voor zo een atelier.
Tallinn de
hoofdstad van Estland, één van de Baltische Staten. In de tijd dat Estland tot
de Sovjet-Unie behoorde was toerisme naar deze stad voorbehouden aan een kleine
groep mensen, die veel moeite moesten doen om aan een visum te komen. Wie naar
Tallinn reisde werd vervolgens door de Russische KGB minutieus in de gaten
gehouden. De tijden zijn inmiddels flink veranderd. Estland is nu een
volwaardig lidstaat van de Europese Unie. Je kunt eenvoudig naar Tallinn
reizen. Het aantal toeristen dat jaarlijks naar Tallinn reist ligt ergens
tussen de 3 en 4 miljoen, waarvan ruim twee miljoen aankomt op Lennart Mari
Tallinn Airport.
Als toerist
krijg je te maken met twee totaal verschillende gedeeltes van Tallinn. Centraal
ligt Vanalinn, de historische binnenstad van Tallinn. Als je de auto's, moderne
straatverlichting en allerlei logo's van de gevels weg zou halen dan zou je je
gewoon weer in de middeleeuwen wanen. Het oude stadscentrum van de plaats die
jarenlang bekend stond als Reval is dermate goed geconserveerd, dat de Unesco
in 1997 de historische binnenstad op de werelderfgoedlijst plaatste. Het deel
van Tallinn dat zich buiten de stadmuren bevindt heeft haar belangrijkste
groeiperiode gehad ten tijde van de Sovjet-Unie. De Russen hebben Tallinn in
enkele decennia omgebouwd tot een Sovjet-bolwerk. Vlak voor de val van de
Sovjet-Unie woonden er meer Russen van autochtone inwoners in Tallinn. Na de
herkregen zelfstandigheid heeft Tallinn een transformatie ondergaan die
eigenlijk nog steeds voortduurt. De typisch Russische woonblokken rondom het
centrum zijn grotendeels vervangen door nieuwbouw. Zo zijn vooral de wijken
Maakri en Kompassi moderne Europese wijken geworden, waar steeds minder waar te
nemen is van het Sovjet-tijdperk. Voor toeristen is het leuk om ook dit stuk
van Tallinn te verkennen. Zo is er bijvoorbeeld het Rotermanni kwartier, waar
oude fabrieksgebouwen door het mengen met moderne stadsarchitectuur omgetoverd
zijn tot een hippe stadswijk.
De
Chaldeeuws-katholieke Kerk (Arabisch: الكنيسة
الكلدانية, al-kanīsä 'l-kaldāniyyä) behoort tot de
Oosters-katholieke Kerken. Ze vindt haar oorsprong in de Oude Kerk van het
Oosten. Deze laatste wordt ook Kerk van het Oosten en Oost-Syrische Kerk
genoemd. Deze Kerk volgt de Chaldeeuwse ritus. De liturgische taal is Arabisch
en Syrisch, een Aramese variant. Deze Kerk gebruikt de gregoriaanse kalender.
In Mechelen,
Antwerpen, Luik en Brussel zijn er Chaldeeuwse gemeenschappen die een personele
parochiegemeenschap vormt, geünieerd met de katholieke kerk. Deze mensen
spreken Chaldeeuws (Sureth), variant van het Aramees.
De Chaldeeuwse Kerk is een vorm van
christendom die van eigen bodem is in Irak. Het ontstond rond 200 na Christus
in het oude Perzische rijk, waar Irak toen deel van uitmaakte. Het Irakese
christendom ontwikkelde een eigen identiteit. Na enkele eeuwen isolement ontstond
er rond 410 een officiële kerkelijke gemeenschap met het christendom in het
Romeinse Rijk. Omdat men bestuurlijk niet onder het gezag van de kerk in het
Romeinse Rijk wilde vallen, verklaarde de Perzische Kerk in 424 dat ze haar
eigen leiding organiseerde, maar dat ze wel in volledige gemeenschap leefde met
de kerk aan de andere kant van de grens. Een theologische en deels politieke
kwestie leidde echter rond 500 tot een breuk met de christenen in het Romeinse
Rijk.
De oude oosterse kerk in Irak is eigenlijk
altijd in de minderheid geweest. Vanaf ongeveer 640, toen de islamitische
Arabieren het toenmalige Perzische Rijk binnenvielen, is Irak onder moslimheerschappij
geweest. Een deel van deze kerk sloot zich in 1552 aan bij de Katholieke Kerk
van Rome, waardoor een geünieerde kerk ontstond. Nauwelijks anderhalve eeuw later
(in 1675), keerde dat deel echter weer terug naar de oude zelfstandige kerk.
Vanaf 1830 ontstond echter opnieuw een geünieerde kerk. Dit werd de Chaldeeuwse
katholieke Kerk die tot op heden onder de katholieke Kerk van Rome valt, maar
wel haar eigen oosterse liturgie heeft behouden.
We mogen ook
al eens lachen, al zal ons dit niet in dank afgenomen worden door sommige
Iraanse ayatollahs. Ayatollah Tatabai Nejad legt de schuld van de aanhoudende
droogte in Iran bij vrouwen die ongesluierd een selfie maken. Als het van hem
afhangt worden die ontaarde wezens best opgespoord en gewurgd.
De overvloed
aan regen die in Europa valt is dan weer een onderwerp van ergernis voor de
Iraanse leiding. De voormalige Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad -bekend om
zijn geloof in hekserij en andere complottenzei in 2011 zelfs dat Europa Irans
regenwolken stal:
Westerse landen hebben technologie ontwikkeld
om droogte te veroorzaken in een aantal delen van de wereld waaronder Iran.
Europese landen gebruiken speciale apparatuur om de inhoud van regenwolken te
doen vallen wanneer die zich boven hun land bevinden en zo te vermijden dat
deze wolken andere landen, waaronder Iran, bereiken. Daarbij worden specifiek
die landen geviseerd wiens cultuur het Westen angst aanjaagt.
De ironie
van de speech van de Iraanse leider bereikte een hoogtepunt toen het minuten
nadat die was beëindigd begon te regenen
Wij stadsmensen, losgerukt van de
natuur die in onze jeugd deel uitmaakte van ons leven, zijn de lessen vergeten.
Ik heb vaak onze oude tuinman horen zeggen: je moet snoeien om te laten
groeien. Les die even goed geldt voor ons leven als voor de vereniging. Als je
niet snoeit worden de takken hard en het sap verliest zijn kracht. Niet alles
heeft het vermogen om een duizendjarige eik te worden.
Heeft misschien ook te maken met de
evangelische uitspraak: een boom herken je aan zijn vruchten. Als hij
onvruchtbaar geworden is, moet hij omgehakt worden. Zo maakt hij plaats voor
jonge plantelingen.
Wat je
gekregen hebt vandaag is niet belangrijk: wel dat men aan jou gedacht heeft op
deze dag. In de driehoek of veelhoek van het gezin staat uiteraard de moeder op
een centrale plek. Maar af en toe mag de schijnwerper eventjes zwaaien naar de
vader. Daarom voor alle papas een gelukkige vaderdag!
Aoide of in het Latijn Aoede
(Oudgrieks: Αοιδη) was één van de drie originele Muzen, hoewel er later negen
waren. Haar zusters waren Melete en Mneme. Zij was de muze van de zang en de
muziek. Dat er uiteindelijk negen muzen waren, hebben wij te danken aan
Hesiodos. Meteen kregen wij er als goede zangers en muzikanten er twee: Euterpe
(de muze van de fluit) en Erato (die zorgde voor de zang).
Zullen we ze eventjes ter hulp roepen
om het werkjaar van het koor op een weldadige wijze te beëindigen?
Mens sana in corpore sano,
gevleugelde gedachte die bij sommige koorbesturen volop leeft. Kunnen we dan al
niet zingen tijdens het groot verlof, dan volgt een warme oproep om te gaan
fietsen. De balans wordt wel in evenwicht gehouden: fietsen kan leiden tot
uitdrogingsverschijnselen: dat wordt uitgebreid gecompenseerd. En het dreigend
calorieëntekort wordt opgevangen door een stevige maaltijd inclusief de nodige
afzakkertjes.
Zoals steeds laat ik deze kelk aan mij
voorbij gaan.
Lentemoeheid of vakantiemodus (wat je
kan tegenkomen als je met senioren werkt). Ik zal in elk geval blij zijn als
het werkjaar ten einde is en als ik even de beslommeringen achter mij kan
laten. Bij sommigen is het bijna voortslepen naar het einde. En toch komen er
nog een drietal cruciale weken aan.
Ik verwacht in elk geval een veel
rustiger 2016-2017.
"Zwijgen
is goud als je geen goed antwoord kan verzinnen."
"Het
zijn niet de bergen op je weg die je uitputten, maar het steentje in je
schoen."
"De wil
moet sterker zijn dan het talent."
"Onmogelijk
is maar een woord rondgestrooid door kleine mensen die het makkelijker vinden
te leven in de wereld die ze hebben gekregen dan de kracht die ze bezitten te
verkennen om hem te veranderen. Onmogelijk is geen feit, het is een mening.
Onmogelijk is geen verklaring, het is een uitdaging. Onmogelijk is potentieel.
Onmogelijk is tijdelijk. Onmogelijk is niets."
"Wie
geen verbeelding heeft, heeft geen vleugels."
Wie de naam
Palestrina hoort, denkt al snel aan streng, degelijk contrapunt en saai
muziekonderwijs. En dit is niet nieuw: al vóór zijn dood werd het beeld van
Palestrina steeds legendarischer. Zijn oeuvre dwingt dan ook wel respect af,
met ruim honderd missen, driehonderd motetten en nog vele andere, meestal
religieuze werken. En dat alles in een vlekkeloze beheersing van de
compositietechnieken van zijn Frans-Vlaamse voorgangers. Naast de kwantiteit en
kwaliteit van zijn oeuvre heeft ook Palestrinas rol bij het Concilie van
Trente bijgedragen aan zijn imago. Dit concilie wilde de katholieke kerkmuziek
hervormen: alle overdadige en wereldlijke elementen moesten verdwijnen en de
tekst moest - verstaanbaar - op de voorgrond staan. Bij luistersessies om de verstaanbaarheid
te testen klonk wellicht Palestrinas Missa Papae Marcelli, maar dat is lang
niet zeker, om nog maar te zwijgen over de mythe van Palestrina als redder van
de kerkmuziek. Hoe het ook zij: Palestrina was de centrale componist in het
Rome van de zestiende eeuw, en zijn statuur heeft tot op de dag van vandaag
voortgeduurd, ook al wordt hem wel eens saaiheid of stoffigheid verweten.
Maar iedereen die een duik in zijn enorme oeuvre waagt, merkt al snel dat ook
dit een mythe is
Vanavond zingen in Korile een bewerking
van een Engelse ballade van de hand van César Geoffray (1901-1972) . Geoffray
is een reus in het Franse koormuzieklandschap. A coeur Joie, de Franse
koorfederatie werd door hem gesticht en kwam voort uit zijn nationaal scoutskoor.
Samen met Gottfried Wolters stichtte hij ook de Europese federatie van jonge
koren (Europa Cantat). Zijn talloze koorcomposities en bewerkingen worden met
graagte gezongen.
Uit een
wetenschappelijke studie blijkt dat honden liever naar house- en popmuziek
luisteren dan naar klassieke muziek. Het was Sony die deze opmerkelijke
conclusie wereldkundig maakte. Omdat muziek iets is om te delen, liet het
bedrijf verschillende soorten muziek via een nieuwe speaker aan de huisdieren
horen. Het doel was uitvinden waar de honden het meest van houden: klassieke
concerten of snelle hits.
Uit het
onderzoek bleek dat honden liever naar moderne house- en popmuziek dan naar
bekende klassieke concerten luisteren: 62 procent van de onderzochte honden
koos spontaan voor deze muziek en slechts 38 procent ging voor klassiek. De
honden kregen 10 keuzemogelijkheden in beide genres. Ze kozen daarbij
significant vaker voor house- en popmuziek dan voor klassieke stukken. Ook
bleven de honden langer in de buurt van de speaker wanneer die snelle hits
speelde dan wanneer er klassieke muziek op stond, wat suggereert dat ze liever
naar moderne nummers luisteren.
Moet je
binnenkort de honden alleen thuis achterlaten? Let er dan op dat je Justin
Bieber of Beyoncé uit de speakers laat knallen. Mozart en Pachelbel kunnen
ervoor zorgen dat je hond uit frustratie op de meubels begint te kauwen.
Door mijn
bezigheden met koren, heb ik niet altijd de tijd om de Koningin
Elisabethwedstrijd volledig te volgen. Maar donderdagavond was ik gelukkig net
op tijd om Lukas Vondracek te horen. Deze 30-jarige Tsjechische man kreeg de
muziek mee in zijn genen: beide ouders waren pianoleraars. Hij had dan nog het
geluk om vanaf zijn 14e privélessen te krijgen van niemand minder
dan Ashkenazy. Dat allemaal als een klein beetje achtergrond bij dit fenomeen.
Zijn
vertolking van het derde pianoconcerto van Rachmaninoff heeft mijn compleet van
mijn stoel geblazen. Zoals Liebrecht VanBeckkevoort en Jef Neve achteraf
zegden: dit was bijna van een andere planeet. Hij bewoog koningin Mathilde tot
tranen, maakte het publiek dolgelukkig en dreef Marin Alsop en het Nationaal
Orkest van België tot het uiterste.
Wat heb ik overgehouden aan het rustig
overleg in de algemene vergadering van MaN?
Ik moest denken aan het bekendste
citaat van de oude Griekse filosoof Heraclitos: panta rhei kai ouden ménei. Alles
stroomt verder en niets blijft. Heraclitus zegt zo ongeveer dat alles wijkt en
dat niets blijft. En als hij dat wat er is, vergelijkt met de stroom van een
rivier, zegt hij dat je niet twee keer in dezelfde rivier kunt stappen.
Tweede bedenking: Mensen sluiten hun
ogen soms voor een bittere waarheid. Dat is niet verwonderlijk, want de wereld
heeft soms onaangename verrassingen voor ons in petto. Wij nemen onze wensen
voor werkelijkheid, maar de wereld laat zich niet vermurwen. De werkelijkheid,
zo schreef de sciencefictionschrijver Philip K. Dick, is datgene wat weigert
weg te gaan wanneer je ophoudt erin te geloven.
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
