Deze vereniging werd opgericht in 1944 ten behoeve van de sterrenkundige amateur- en beroepswereld in Vlaanderen. Zij heeft tot doel de bestudering, aanmoediging en verspreiding van de sterrenkunde en aanverwante wetenschappen. De vereniging beschikt over gespecialiseerde werkgroepen en heeft tal van erkende aangesloten afdelingen/astronomieverenigingen verspreid over het Vlaamse landsgedeelte. Asterion is een aangesloten regioafdeling van VVS. Door op het VVS embleem te klikken krijgt u toegang tot hun interessante website en kan u tevens de gegevens van de Hemelkalender van de lopende maand raadplegen.
Wat wij vanop Aarde kunnen waarnemen is de verandering van nieuwe tot volle en terug naar nieuwe Maan in een periode van 29 ½ dagen (synodische maand). Als de Maan tussen de Aarde en de Zon staat dan keert ze haar niet verlichte zijde naar ons toe. De siderische omlooptijd (de tijd die de Maan erover doet om een volledige omloop te maken aan de hemel) bedraagt 27 1/3 dagen. Staat de Aarde tussen Zon en Maan, dan kunnen we de vol verlichte zijde van de Maan waarnemen. Bij een kwart van de omloop zien we het halfverlichte oppervlak. (eerste of laatste kwartier). Een tipje: zien we een letter P (premier) dan hebben we met het eerste kwartier te maken, D (dernier) het laatste. De Maan beschrijft dus een baan om de Aarde maar heeft ook een aswenteling en keert ons steeds dezelfde zijde toe. Daarbij maakt ze ook nog een “knikkende” beweging (libratie), tengevolge daarvan zien we ca. 59% van het totale oppervlak. Het overige onzichtbare percentage werd enkel door ruimtesondes en tijdens bemande maanvluchten onthuld.
De verzonken Maankrater (naast de bekende Copernicuskrater) genoemd naar Johannes Stadius, wis- en sterrenkundige uit Loenhout.
Maankaart
Deze Maanmap met een formaat van 236 x 244 mm. toont meer dan 500 maandetails (kraters,bergen,valleien en rillen). Ze bevat tevens waarnemingstips, gegevens over de Maanfazen en een kleinere map van de donkere zijde van de Maan. Tevens zijn ook de landingsplaatsen van bemande en onbemande maanvluchten erop aangeduid. Prijs: rond 10 euro.
Foto: Courtesy NASA
De Zon
Foto genomen in UV licht vanuit Skylab. Het toont een van de meest spectaculaire zonnefakkels ooit opgenomen. De massa van de Zon bedraagt bijna 333.000 maal deze van de Aarde en haar diameter 1.392.000 km. In de buitenste laag (fotosfeer) bedraagt de temperatuur ca. 6000° C. Door de enorm hoge temperatuur in de kern (15 miljoen °C.) en de extreem hoge druk kunnen er radioactieve reacties op gang komen. Deze zorgen voor de omzetting van waterstof in helium. Dergelijke activiteit is reeds voor ongeveer 4,6 miljard jaar aan de gang. Het ganse proces zorgt voor convectie, die ontstaat aan het oppervlak en waarbij warmte en licht vrijkomt. Een belangrijke satelliet i.v.m. zonnewaarneming is SOHO. Dit zonne- en heliosferisch observatorium werd gelanceerd op 2 december 1995.Het is een samenwerkingsproject van ESA en NASA. De satelliet bestudeert de zonnekern, de zonnecorona en zonnewind. Onder de twaalf instrumenten aan boord bevindt zich de LASCO coronagraaf. Deze kan ook aangewend worden om kometen die de Zon passeren te observeren. Op Sohoafbeeldingen bedekt de blauwe schijf in het centrum het zonlicht, de kleine cirkel geeft de positie van de Zon zelf aan.De corona, zonnefakkels, planeten en eventueel kometen zijn zichtbaar.De onderstaande foto toont een opname van de LASCO2 camera. Het is een afbeelding van een heldere coronale massauitstoot met een enorme eruptie tot gevolg. (Opname 2 juni 1998 om 13:31h. UT). Op de site van SOHO kan je veel meer van dergelijke zonneopnamen en ook -videos bekijken: http://sohowww.nascom.nasa.gov/
Foto: Courtesy of SOHO/LASCO2 consortium. SOHO is a project of international cooperation between ESA and NASA.
Amateurfoto: W. Ransburg.
Totale zonsverduistering van 11 augustus 1999.
Fotos: Courtesy SOHO (ESA&NASA)
SOHO PROJECT
Bovenstaande fotos tonen de afgewerkte SOHO satelliet en SOHO tijdens een van zijn constructiefazes. Buiten de uitgevoerde werkzaamheden in de Matra Marconi werkplaatsen werd de samenbouw van sonde en raket voorbereid in het SAEF-2 Kennedy Space Center. Tenslotte de afbeelding van de Atlasraket tijdens de lancering op Cape Canaveral die de sonde in zijn correcte baan bracht.
Amateurfoto: W. Ransburg
Lagunenevel/Messiercatalogus.
De Messiercatalogus werd samengesteld door een Frans astronoom Charles Messier, geboren 26 juni 1730. Zijn aanvankelijke interesse voor het bestuderen van kometen heeft geleid tot de ontdekking en/of catalogering van vele wazige objecten. (Lijst van 110 deep sky objecten en door hem gecatalogeerd onder de benaming M1 tot M110.) De reeks is samengesteld uit nevels, open sterrenhopen, bolsterrenhopen, dubbelsterren en galactische stelsels. Een van deze objecten opgenomen in zijn lijst is de M8 – Lagunenevel. Het is een zeer uitgestrekte emissienevel (ca. 140 bij 60 lichtjaar afmeting) en bevindt zich op een afstand van 5200 lichtjaar in het sterrenbeeld Boogschutter (Sagittarius). De eigenlijke ontdekker van dit object is Guillaume Le Gentil, eveneens een Frans astronoom. Hij ontdekte tevens de zoals heden bekende M32,M36 en M38. In diverse lectuur kan U de volledige lijsten en hun afbeeldingen terugvinden. De practische werken rond dit thema zijn zeker een aanrader om voor of tijdens de waarneming te raadplegen. De sterrenhoop NGC 6530 die het centrum van de Lagunennevel vormt werd reeds in 1680 ontdekt door John Flamsteed. Deze Britse amateurastronoom zou zijn kennis aanvankelijk putten uit zelfstudie. Later zou men voor hem het Koninklijk Observatorium van Greenwich bouwen om hem toe te laten zijn studie doorgedreven verder te zetten. Hij had bij zijn overlijden tal van belangrijke studies en ontdekkingen op zijn palmares staan. Bij donkere hemel kan men met een kleine telescoop de Lagunenevel slechts als een vage vlek waarnemen. Fotos zoals hierboven zijn bekend van opnamen met de Hubbletelescoop en van de grote sterrenwachten. De getoonde foto is echter een opname gemaakt door een ervaren amateurastronoom.
Amateurfoto: W. Ransburg
M42 - Grote Orion- nevel.__________
Deze difusse nevel vinden we terug in het sterrenbeeld Orion, gemakkelijk te herkennen aan de drie gordelsterren. (In de winterperiode te localiseren in het zuiden). De samenstelling van deze nevel is vnl. 90% geioniseerd waterstof en 10% helium. Het is een broedplaats voor nieuwe sterren. Hij staat op een geschatte afstand van ca. 1600 lichtjaar en heeft een leeftijd van enkele tienduizenden jaar. Bij uitzonderlijk heldere nachten met het blote oog te zien als een lichte vlek, door een kleine kijker ziet men reeds enige structuur. Het sterrenbeeld Orion is in het noordelijk halfrond een opmerkelijk wintersterrenbeeld. Het bevat buiten de grote nevel zelf nog enkele andere interessante objecten voor deepskywaarneming. (O.a. onder de ster Alnitak, de Paardekopnevel).
M51 -"Whirlpool"- of Draaikolkspiraalstelsel.
De diverse deep-sky sterrenstelsels zijn gecatalogeerd naar type en structuur. Ook ons eigen melkwegstelsel (spiraalstelsel) is hierin opgenomen. Het is een platte schijf met naar het midden toe een verdikking nabij het sterrenbeeld Boogschutter. Het draait zoals een groot wiel en de miljarden sterren bewegen zich rond het centrum. Ons ganse zonnestelsel is er in verhouding een minuscuul onderdeel van dat meedraait in een van de buitenste regionen van een van de spiraalarmen. De afstanden die we in dit verband hanteren zijn reeds in verhouding enorm groot te noemen. Hierboven een amateurfoto van M51, het “Whirlpool”- of Draaikolkstelsel. Het is opgebouwd uit gas, stof en jonge heldere sterren. Het werd ontdekt in 1773 en was meteen het eerste sterrenstelsel waarin spiraalstructuur werd waargenomen. De foto werd genomen door W. Ransburg met een 200 mm. Newtontelescoop. Het is de som van drie opnamen met elk 20 min. belichtingstijd op 400 ASA met een Canon D1 camera.
Amateurfoto: Rui Tripa
Mars
Deze planeet met zijn typisch roodachtige uitzicht, veroorzaakt door het hoge ijzergehalte, is een interessant waarnemingsobject. Haar gemiddelde afstand tot de zon bedraagt ca. 228,3 miljoen km. en de omloop rond de zon in een langgerekte elliptische baan bedraagt 669 dagen. De middellijn is 6.794 km. De Nederlandse astronoom Christiaan Huygens merkte als eerste op 28 november 1659 de verschuiving van een donkere opervlaktevlek (Syrtis Major) op waaruit hij toen reeds een aswenteling van ca. 24 uur kon afleiden. (De exacte rotatietijd bedraagt 24 h. 37 min. en 22,7 sec.) Het idee van de Italiaanse sterrenkundige Giovanni Schiaparelli als zouden er op de planeet kanalen voorkomen is sinds bijna 40 jaar definitief opgeborgen. Bekeken door de later kwalitatief sterk verbeterde telescopen bleken deze “canali” afzonderlijke strepen en vlekken te zijn. De onbemande ruimtetuigen alsook de zeer geslaagde landing van de twee Viking ruimtevoertuigen in 1976 brachten nog eens extra duidelijkheid aangaande het oppervlak van Mars. Zij hebben aangetoond dat het bestaat uit droge beddingen en kloofdalen alsook uit dalen met steile wanden. Enorme vulkanen, diepe kraters, hoogvlakten, ravijnen, canyons en rotsblokken komen er eveneens voor. Zeer bekende canyon is de Vallis Marinaris (Marinerdal) van 4000 km. lang, 6 km. diep en ca. 150 km. breed. Het is waarschijnlijk ontstaan door tectonische verschuivingen in de oppervlaktekorst. De bodem is bedekt met vulkanisch as. Aangenomen wordt dat er in een zeer ver verleden wel stromend water aanwezig zou kunnen geweest zijn dat aanleiding gaf tot de vorming van valleien. Bij de huidige gemiddelde luchtdruk van ca. 5 millibar is de aanwezigheid van vloeibaar water echter volkomen uitgesloten. In 1956, 1971 en 1988 was de nadering tot de Aarde groot en ideaal voor waarneming.(1988: minder dan 59 miljoen km.). Deze eeuw zal het spijtig genoeg niet meer voorkomen. De ijle Marsdampkring bestaat voor 95% uit koolzuurgas, 3% stikstof ,1% argon en een uitermate kleine hoeveelheid koolmonoxyde,zuurstof en waterstof. Op beide polen zijn er "ijskappen" zichtbaar die in de winter groter worden en in de zomer inkrimpen of helemaal verdwijnen. Er wordt eerder gedacht aan waterijs of rijp. Er wordt tevens verondersteld dat er water, maar dan wel in ijsvorm, in de Marsbodem is opgeslagen. Er komt op Mars ook veel bewolking en mistvorming voor. Een uitzondering op de zeer zwakke wind volgens een vrij regelmatig patroon bij gemiddeld -63° C. zijn de stofstormen die plots over vrijwel het volledige oppervlak kunnen voorkomen. Kraters zijn er ook aanwezig maar vele kleinere exemplaren zijn zo goed als weggeerodeerd. Een reusachtige vulkaan, de Ascraeus Mons reikt tot bijna 24 km. hoog. De caldera heeft een opening van 120 km. aan de top! (De lavastromen verspreiden zich tot meer dan 1000 km. in zuidelijke richting). Een tweede grote vulkaan is de Olympus Mons. Mars heeft twee manen: Deimos en Phobos. Beiden van onregelmatige vorm met diameters van 10 en 20 km. Bovengetoonde foto werd genomen met een ATIK 1C webcam in combinatie met een 8” telescoop bij f/38 – Eindresultaat van 500 beelden.
Foto: Courtesy NASA
Zuidpool Mars
Deze foto werd genomen door de Viking Orbiter. Het is een opname van de zuidelijke poolkap. Deze bestaat hoofdzakelijk uit bevroren koolstofdioxyde en is op zijn minimum doorsnede van ca. 400 km.
Foto:Courtesy NASA/JPL-Caltech Mercurius
Deze foto werd gemaakt door Mariner 10. Na de donkere zijde van de planeet gepasseerd te zijn werden vele afzonderlijke opnamen gemaakt van de wat meer verlichte hemisfeer, waarvan achteraf een fotomosaiek werd samengesteld. Op het oppervlak zijn zeer vele kraters te ontwaren.
Fotos:Courtesy NASA/JPL-Caltech.
Venus
De eerste foto is een werkelijke kleurenweergave van het wolkendek zoals bekeken door Mariner 10. De tweede maakt het wolkenpatroon zichtbaar door gebruikmaking van een violetfilter. We zien de zwavelwolken van oost naar west en de meer heldere poolgedeelten. De winden stromen van oost naar west aan een snelheid van ca. 370 km./h. De dikke wolkenlaag doet er ongeveer 4 dagen over om over de ganse planeet te trekken. De derde afbeelding is een computersimulatie van radarbeelden van de Magellanradar aangevuld met data van de Pioneer Venus Orbiter (onjuiste radarkleurweergave om het opgemeten oppervlaktereliëf duidelijk te kunnen weergeven.) De laatste foto toont een 3D afbeelding van het westelijk gedeelte van de Eistlaregio en de Gula Mons vulkaan (rechts, 3km. hoogte). Aan de linker horizon is de Sif Mons vulkaan te zien (diameter 300 km., hoogte 2 km.) De beelden werden eveneens gemaakt door de Magellanradar en aangevuld met data van de Russische Venera 13 en 14. De computersimulatie werd afgewerkt door het JPL Multimission Image Processing Lab.
Amateurfoto: Tom Alderweireldt
Jupiter
Jupiter is verreweg de grootste en meteen ook de zwaarste buitenplaneet van ons zonnestelsel. Met zijn absolute magnitude van –9.25 is het een helder waar te nemen object aan de avondhemel. De grootste afstand tot de zon bedraagt 5,2024 AE (lees Astronomische eenheid = gemiddelde afstand aarde-zon) of 778,267 miljoen km. De equatoriale diameter van Jupiter bedraagt 142.800 km. en de massa komt overeen met 318 maal deze van de Aarde. Totnogtoe zijn er van deze planeet 16 manen bekend.Soms laten zij een schaduw zien op het oppervlak wanneer ze over de planeetschijf heen bewegen. De grootste manen zijn Ganymedes, Callisto, Io en Europa. Ganymedes heeft een middellijn van 5268 km. Alle grote manen samen werden reeds ontdekt in 1610 door Galileo Galilei. Leda, ontdekt in 1974, heeft slechts een diameter van 16 km! Een goede verrekijker (bvb 10x50) op eenvoudig fotostatief volstaat reeds om de grootste manen als fijne puntjes waar te nemen.
Een 80-120 mm. refractor van een behoorlijke kwaliteit en bij een redelijke vergroting laat al wat meer oppervlaktedetails zien van de planeet zelf.Wat voor planetenwaarnemingen hierbij een belangrijke rol speelt is de openingsverhouding van het instrument (best rond f15 voor een standaardlenzenkijker.) Bij speciale constructies van telescopen kan dit cijfer nog veel hoger liggen. Zoals we op de foto merken laat het oppervlakteuitzicht lichte strepen,donkere banden alsook een in verhouding enorme rode vlek zien. Deze laatste is hoogstwaarschijnlijk een storm met een ontzettende kracht die reeds gedurende enkele honderden jaren waarneembaar zou zijn. Het duurt twaalf aardse jaren alvorens de planeet een volledige omloop om de zon voltooid heeft. Een aswenteling duurt minder dan 10 uur, wat zeer vlug is voor een dergelijke reuzenplaneet. Scheikundig gezien bestaat Jupiter voor het grootste deel uit waterstof en er is ook redelijk wat helium aanwezig. Op een dun laagje atmosfeer na is de volledige planeet in vloeibare gastoestand. Of de kern rotsachtig zou kunnen zijn is waarschijnlijk maar nog steeds niet zeker geweten. De oppervlaktetemperatuur bedraagt 2000°C.De amateurfoto is genomen met een astrowebcam op een 200 mm. Schmidt-Cassegrain telescoop (brandpunt ca. 2000 mm.) en bewerkt met Registax software. (Systeem waarbij met dit computerpprogramma soms honderden beelden uitgelijnd op elkaar kunnen “gestacked” worden om zodoende een optimale beeldkwaliteit te verkrijgen
Fotos:Courtesy STScI and NASA/JPL.
Uranus
De planeet Uranus heeft buiten enkele dunne, nevelachtige wolkensliertjes een vrij egaalblauwe kleur (recente opnamen van de Hubbletelescoop bevestigen dit). Tengevolge van zijn reeds eerder beschreven askanteling zijn er eigenaardige gevolgen voor de seizoenen. Een Uranusjaar duurt 84 aardse jaren. Op de eerste foto zien we een totaalbeeld, op de tweede manen, ringen maar ook in het byzonder de duidelijke aftekening van de atmosfeer die door Hubble geregistreerd werd. Op de laatste afbeelding zien we een detail van de structuur van de epsilon-ring, één van de 13 aanwezige ringen.
Plössl oculair
Het oculair in het algemeen is de in een vatting geplaatste lenzencombinatie die zich bvb. achteraan een lenzentelescoop in het zenitprisma bevindt. Je vindt ze in vele merknamen en brandpunten. Deze oculairs hebben door de vervaardiging in grote hoeveelheden een uitstekende prijs/kwaliteitsverhouding. Het schijnbare gezichtsveld rond de 50° veroorzaakt geen “tunneleffect” meer. De randscherpte is eveneens beter dan bij vele andere oculairsoorten. Plössls worden veelvuldig aangewend door amateurastronomen als all round oculairs. Ze hebben een vatting van 1.25” en zijn inzetbaar vanaf een openingsverhouding f/4. Zelfs bij Newtontelescopen met f/4 is nog een redelijke beeldscherpte over het ganse gezichtsveld aanwezig. 32 en 40 mm. Plöslls zijn zeer goede overzichtoculairs voor het maximaal mogelijke gezichtsveld bij gebruik van 1.25” focusers. Hierboven een schema van de opbouw van dit oculair: twee met optische lijm aan elkaar gekitte lenzenparen. Men heeft dus slechts vier lensoppervlakten en kan daarom een helder beeld met goede lenscorrectie bekomen. Ieder glas/luchtvlak beschikt doorgaans over een hoogwaardige multi-coating. Een goede binnenzwarting van de vatting en aanwezigheid van een rubberoogkapje zijn zeker onontbeerlijk. Let op de kwaliteit en afwerking bij uw aankoop! Lees verder ook aangaande de overige telescoopcomponenten op deze site om meer duidelijkheid te hebben aangaande de terminologie.
Erfle oculair
Erfle oculairs zijn beschikbaar in 1.25" en 2" uitvoering. Voornamelijk de 2" types zijn zeer goede deepskyoculairs voor de waarneming van uitgestrekte objecten aan een aanvaardbare prijs. Het zijn eigenlijk verbeterde Plössls met in het midden een extra lens die het beeldveld aanzienlijk vergroot (zie schema). Een kijker uitgerust met een dergelijk oculair zal adembenemende en uitgestrekte "spacewalk effect" beelden tonen. Hun gezichtsveld ligt om en bij de 70° en zijn best geschikt voor telescopen met een openingsverhouding vanaf f/5 of lichtzwakker. Bij zeer lichtsterke telescopen zijn deze oculairs eveneens bruikbaar maar zij zullen bij dergelijke instrumenten wat meer beeldkrommingsfout, Newtoncoma (bij Newtons) en in de randzone astigmatisme vertonen. Dit zijn beeldfouten waarbij vanaf ongeveer 75% uit het beeldcentrum sterren niet meer zuiver puntvormig afgebeeld worden. Lichtsterke telescopen bieden zowel voor visuele waarneming als voor astrofotografie interessante voordelen maar stellen aan quasi zowat alle types oculairs vrij hoge eisen. Bij de meeste 2" Erfles van een degelijke kwaliteit zijn deze optische verschijnselen echter niet echt overdreven aanwezig en men dient in de totale beoordeling daarbij ook terdege rekening te houden met de voordelige aanschafprijs. Wil u voor deepskywaarneming over werkelijk uitmunde oculairs beschikken dan zijn de Nagleroculairen een ideale keuze. Deze types hebben een gezichtsveld van 70-80° en een totaal andere opbouw. (Prijzen van ca. 300 tot wel 700 euro per stuk ! ). In dit laatste geval is uw objectieflens best ook van een uitzonderlijk goede kwaliteit om tot een optimaal resultaat te komen.
Zenitprisma
Bij de meest courante types van telescopen zit het oculair aan het uiteinde van de kijkerbuis. (bvb. lenzenkijker). Uitzondering hierop is de Newtonkijker. Wanneer we met een lenzenkijker in de omgeving van het zenit (recht boven ons hoofd) of in andere moeilijke "kijkposities" willen waarnemen dan is een zenitprisma onontbeerlijk. Indien we hiervan geen gebruik maken kunnen we er enkel een stramme nek of overbelaste rug aan overhouden. Zo een zenitprisma is meestal opgebouwd in een metalen behuizing. Binnenin is een verspiegeld prisma gemonteerd. De driehoekige behuizing is aan één zijde voorzien van een oculairopening (2" of 1.25" via reductiestuk) met klemming, aan de andere zijde van een metalen insteekhuls. Deze laatste past in de opening van de focuser. De standaard norm voor de reflectie van de verspiegeling ligt rond ca. 90%. We kunnen nu onder een hoek van 90° comfortabel (bij voorkeur gezeten op een verstelbaar waarnemingsstoeltje) waarnemen. Zelfs indien de kijkerbuis volledig verticaal staat zal het nog aangenaam waarnemen zijn.
Focuser
Voor de leken onder ons: de focuser is de component op de telescoop die dienst doet om het beeld scherp te stellen. Ze zijn verkrijgbaar in 1.25" of 2" uitvoering, de laatste meestal met reductiestuk naar 1.25". Op de bovenste foto zien we een eenvoudige focuseerinrichting op het tandaandrijvingsprincipe voor Newtontelescopen. Op de tweede de zeer geavanceerde Crayfordfocuser. Deze waarborgt een zeer gelijkmatige loop van de tubus door kogellagers en heeft twee werksnelheden. Bovendien kunt U naast de standaardscherpstelling d.m.v. een extra fijnregelknop (grijze knop rechts op de afbeelding) met een reductie naar 1/10 haarfijn scherpstellen. Daarbij zal de tubus zich amper 1.4 mm. verplaatsen bij een volledige omwenteling van 360°. Deze uitvoering is byzonder geschikt voor astrofotografie en tevens voor gebruikers die prijsstellen op een haarscherpe manuele afstelling. Focusers volgens dit principe zijn ook verkrijgbaar voor aanbouw op refractoren evenals Schmidt-Cassegraintelescopen.
Barlowlens.
Een barlowlens is een element dat uit twee of drie lenzen bestaat en tussen de zenitspiegel en het oculair word geplaatst. Ze zijn beschikbaar in 1.25” en 2” vatting. Ze kunnen uitgevoerd zijn met achromatische of apochromatische optiek. De bedoeling ervan is dat je je reeks oculairen in waarden kan verdubbelen. Een oculair met een brandpunt van 30 mm. zal dus in kombinatie met een 2x barlow een brandpunt van 15 mm. geven. In sommige gevallen kan de onderste lens van het barlowelement uitgeschroefd worden en kan deze tevens rechtstreeks in de schroefdraad van het oculair geschroefd worden met een factor x1.5. Wanneer je over een dergelijk model beschikt dan heb je dus met slechts twee oculairs zes diverse vergrotingen. Een interessant iets dus. Vooral de apochromatische barlows kunnen de beeldkwaliteit zelfs nog iets verbeteren.
Slijpen van een optische spiegel voor Newtontelescoop
Fotos: Urania - Cursus telescoopbouw.
Enkele fazen van de slijpsessies in volg- orde:
Een cursist aan het werk :het uitruwen van het oppervlak met carborundumpoeder en een weinig water - Regelmatig microscopisch nazicht van de toestand van het oppervlak tussen de slijpsessies door na testen van de sfericiteit met een sferometer - Verdere slijpsessies met fijnere carborundumpoeder en een beetje water - Het verder polijsten met ceriumoxyde op viltjes - Tenslotte het voorbereiden van een peklaag voor het finaal afwerken van de optiek. Na de spiegel in de laatste fazen nog een aantal malen bekeken en getest te hebben d.m.v. een Foucaulttester wordt de optiek veraluminiseerd. Er worden voor een eerste optische spiegel regelmatig waarden gehaald rond de 1/8 lambda en beter. (maatstaf voor de nauwkeurigheid van de optiek). Vergis U niet: dit werk tot een goed einde brengen is in vele gevallen een zaak van veel geduld en aandacht.
Slijptafel met tool.
De "tool" (tweede glasschijf) in bolle toestand, na een aantal slijpsessies, waarop de optische spiegel geslepen word. Het slijpen verloopt door het verdraaien van de slijptafel rond zijn as en het uitvoeren van korte of langere "slagen" volgens de toestand van de hoofdspiegel. Plaatselijke correcties zijn tijdens het polijsten met ceriumoxydepoeder mogelijk door het aanbrengen van lokale viltjes in een gepast patroon, indien nodig. (Eigen foto)
In augustus 1992 om 12.40 h. UT kwam er een chondriet de atmosfeer binnen over Mbale in Uganda. Chondrieten zijn voor het eerst bestudeerd door de Franse chemicus Antoine Lavoisier. Zij behoren tot de oudste gesteenten in ons zonnestelsel (ca. 4,6 miljard jaar). De meteoor brak in talloze stukken en kwam neer in een strooiveld van 3x7 km. Gelukkig werd hierbij geen echte schade aangericht en vielen er ook geen gekwetsten. Op de fotos zien we wat grotere en vele kleinere fragmenten van de meteorieten. De meteoor in zijn geheel zou een gewicht gehad hebben van tussen de 400-1000 kg. Men neemt aan dat de eerste fragmentatie begon op een hoogte van 25 km. De totale fragmentatie zou plaatsgehad hebben op 10-14 km. hoogte. Tijdens dit project werd er ca. 190 kg. aan materiaal verzameld, waarvan 150 kg. bruikbaar was. In België zijn sinds de twaalfde eeuw slechts zeven noemenswaardige meteorietinslagen bekend, de laatste op 13 augustus 1980 in Maldegem (Steenmeteoriet 20x12 cm.)
Laatste foto: Barringerkrater in Arizona.
INFO PLANETOIDEN:
Bron foto: NASA/JPL
Planetoïde
Op de bovenstaande foto zien we planetoïde Ida met rechts het maantje Dactyl dat er omheen draait. Gezien deze objecten dateren uit het zeer vroege stadium van het zonnestelsel zijn wetenschappers zeer geinteresseerd in hun samenstelling. Net zoals Gaspra is Ida samengesteld uit metaalrijke silicaten. Zijn grootste diameter bedraagt 56 km. De opname werd gemaakt door de Galileo orbiter op 28 augustus 1993. Het ruimtetuig naderde de planetoïde tot op 2400 km. afstand.
Animated gifs: Courtesy NASA/JHU-APL.
Planetoïde Eros
Beide bovengetoonde animaties zijn opnamen van de multispectrale beeldcamera van de NEAR Shoemaker ruimtesonde. Deze maakte op 12 februari 2001 een landing aan een snelheid van amper 6 km/h. op dit object dat 33 km. lang en 13 km breed is. Eros is hoogstwaarschijnlijk samengesteld uit o.a. een variëteit van mineralen en beweegt zich in een langgerekte elliptische baan om de zon op een gemiddelde afstand van 218 milj. km. De ontdekkers Gustav Witt en Auguste Charlois deden beiden een aparte eerste waarneming. Deze planetoïde behoort tot de Amorgroep en dient bij de categorie van de aardscheerders gerekend te worden. Het oppervlak toont vele kleinere kraters, een reuzekrater van 6 km. diameter en een zadelvormige uitholling. De eerste animatie laat een versnelde rotatie zien van een 5,27 h. durende "Erosdag". De tweede spectaculaire opnamen tot kort voor de landing. De NASA/NEAR organisatie doet aan continubestudering van de banen van bekende aardscheerders die reeds voor zeer lange tijd vooraf bepaald zijn.
Amateurfoto: W. Ransburg
Komeet Hyakutake
Kometen draaien in een langgerekte elliptische baan rond de zon. Hun kern bestaat uit ijzermeteoroiden, stof en gruis, steentjes en ijsdeeltjes. Deze laatste bestaan uit bevroren gassen (o.a. ammoniak, methaan, koolmonoxyde, blauwzuur en gewoon ijs. Rond de kern zit een "coma". Staartvorming ontstaat door de invloed van de zon (stralingsdruk en zonnewind). De meeste kometen hebben geen spectaculaire staart, bij anderen ontwikkelt de staart zich zeer vlug en bereikt een lengte van honderden miljoenen km. Hyakutake naderde de Aarde op 25 maart 1996 tot 0,1017 AE. De banen van sommigen worden sterk beinvloed door de aantrekkingskracht van de planeten.
Fotos resp.: - Roger Johansen - Patrick Boomer
Komeet Mc Naught
Deze komeet werd pas ontdekt door de Australiër Robert Mc Naught begin augustus 2006. Het is de helderste komeet waargenomen sinds meer dan 40 jaar. Gezien de komeet vlak bij de zon staat is hij momenteel (14 januari 2007), weliswaar moeilijk, in de avondschemering en vlak boven de westelijke horizon met het blote oog waarneembaar. Met een degelijke verrekijker is de staart reeds duidelijk te zien.Op 14 januari zou de komeet even helder te zien zijn als Venus. (magnitude ca. -4). !Kijk echter nooit bij nog te fel zonlicht in de richting van de zon. Bij waarneming met optische instrumenten zonder de nodige afscherming is dit ronduit gevaarlijk en kan het oogletsel veroorzaken. Dit geldt trouwens eveneens voor alle zonnewaarnemingen.In dit laatste geval bij telescoopwaarneming minstens objectieffoliefilter gebruiken (bvb. Astrosolarfolie van Baader). Bovenstaande amateurfotos werden genomen resp. door Roger Johansen (Hammerfert, Noorwegen) en Patrick Boomer (nabij Alberta in Canada). De opnamen werden gemaakt met Canon fototoestellen voorzien van een 300 mm. telelens. De fotos werden genomen op 6-7 januari 2007.
Druk op de onder- staande Next linkbutton om de ASTERIONFOTO- SITE te bezoeken die fotos alsook verslagen van onze waarnemings- en overige activiteiten zal gaan bevatten.
20-07-2006
Astronomievereniging ASTERION - Wie zijn wij ?
Astronomievereniging Asterion
Wetenschappelijke vereniging erkend door de cultuurraden van de Gemeente Wuustwezel en de Provincie Antwerpen Regioafdeling van VVS (Vereniging voor Sterrenkunde)
Samenwerkingsverband met Natuurpunt
Beste astronomiegeinteresseerden,
Hartelijk welkom op het webblog van astronomievereniging Asterion !
Asterion werd aanvang 2006 opgericht door ondergetekende i.s.m. enkele adviserende bestuursleden en is gevestigd te Wuustwezel in de provincie Antwerpen.
Onze hoofddoelstelling is de beoefening van sterrenkunde en aanverwante wetenschappen in groepsverband. Daarbij besteden we de nodige aandacht aan het aangepaste niveau voor beginners zodat iedereen in staat wordt gesteld om de cursussen, voordrachten en waarnemingssessies op een begrijpelijke wijze en zonder enige specifieke voorkennis te kunnen volgen. De vereniging kende sinds haar oprichting een positieve ontwikkeling met een relatief snelgroeiend ledenbestand.
Onze activiteiten staan open voor iedereen die hierin geinteresseerd is ongeacht opleiding, leeftijd, gevorderde of beginner en richt zich hoofdzakelijk tot inwoners van de Noorderkempen en groot Antwerpen in het algemeen. Wenst u bvb. wat algemene inlichtingen, wil u gewoon eens vrijblijvend een kijkje komen nemen tijdens een van onze waarnemingssessies of had u graag voorafgaande raadgeving bij de aanschaf van een persoonlijke telescoop laat het ons dan weten. Wij voorzien op jaarbasis tevens enkele evenementen die ook voor niet-leden vrij opengesteld worden. Dit laat iedere geinteresseerde toe om tegelijk kennis te maken met onze vereniging, bestuur / leden en activiteiten.
Over een eigen telescoop beschikken is echter niet noodzakelijk. De vereniging beschikt over meerdere automatisch gestuurde telescopen die u onder begeleiding van ervaren waarnemingsbegeleiders en met vakkundige toelichtingen de sterrenhemel probleemloos laten verkennen. Indien u meer wil weten aangaande de inhoud van onze activiteiten of geinteresseerd bent in een lidmaatschap raadpleeg dan de rubriek Ledeninfo/lidmaatschap. Ons huidige ledenbestand bestaat zowel uit enthousiaste waarnemers, theoretici en ook mensen die daarnaast een uitgesproken practische ervaring hebben op het vlak van telescoopbouw of astrofotografie. Meer inlichtingen aangaande een eventueellidmaatschap met tal van verenigingsvoordelen vind u hier.
Met vriendelijke groeten,
Astronomievereniging Asterion
Paul De Rydt Voorzitter-bestuurder
ENKELE ACTUELE TOPICS
> Nieuwe reeksvoordrachten/beamervoorstellingen aangaande diverse originele sterrenkundige onderwerpen verspreid over het lopende werkjaar
> Beginners of gevorderden die hun kennis willen opfrissen kunnen zich inschrijven voor deCursusbasissterrenkunde en telescoopbasics of lesonderdelen ervan(zie programma onder de betreffende rubriek)
> Onze steeds actueel blijvendewaarnemingssessiesvolgens voorop- gestelde maandelijkseplanning en desterrenkijkwandelingen
>Astrofotografie
Info aangaande digitale fotocamera- en astrowebcamfotografie verkrijgbaar. Tevens werkgroep Astrofotografie - Per eind januari 2025 onder leiding van
Alex Van Dijck en François Akkermans.
Activiteitenupdate (per 12.12 '24):
Aanpassing rubriek: - Basiscursus sterrenkunde - editie 2025 De rubriek werd onlangs voorzien van de volledige dataplanning 2025.
CURSUS BASISSTERRENKUNDE VOOR BEGINNERS EN GEVORDERDEN - EDITIE 2025
CURSUS BASISSTERRENKUNDE VOOR BEGINNERS EN GEVORDERDEN - EDITIE 2025
Dezezevendelige theoretische en practische sessieomvat vijf interessante voordrachten (ondersteund door bijhorende videobeamervoorstellingen en gebruik van uitgebreid didactisch materiaal) aangaande basissterrenkunde en telescoopbasics/aanverwante optica. Als aanvullend onderdeel zijn er twee waarnemingsavonden op onze waarnemingslocatie Gasthuisdreef te Wuustwezel voorzien. Daarbij zullen de deelnemers de kans krijgen diverse objecten waar te nemen met de verenigingstelescopen onder vakkundige begeleiding en tevens zelf leren omgaan met de telescopen.
Iedereen die hierin geinteresseerd is (jongeren vanaf 15 jaar tot senioren) kan deze cursus volgen en ze is zodanig opgevat dat er geen specifieke voorkennis vereist is. De gedegen opleiding en ervaring van de lesgevers en waarnemingsbegeleiders inzake de materie staat tevens garant voor een "no nonsense"kwaliteit van het geheel. Aangezien de voordrachten en waarnemingssessies op een degelijk niveau staan zijn zij zeker ook een aanrader voor gevorderden die hun kennis wensen uit te breiden of op te frissen. Voor de beginners gaan we eerder interactief te werk, zodat beide groepen gelijktijdig kunnen deelnemen. De cursus wordt jaarlijks herhaald bij voldoende inschrijvingen.
Programma
DatumOnderwerp
22.2.'25 Inleiding tot de moderne kosmologie Lesgever: Geert Wouters
- Structuur en dynamiek van het heelal - Ontstaan en evolutie van sterren
1.3.'25 Op verkenning in ons zonnestelsel en erbuiten Lesgever: Dirk Flies
- Structuur zonnestelsel - Fysische en chemische eigenschappen Zon en planeten - Kuipergordel, dwerg- en exoplaneten
8.3.'25 Kometen, asteroiden en meteoren Lesgever: Marco Van der List
- Definities en uitgebreide bespreking van de betreffende objecten
- Vertoning van een authentieke meteorietverzameling met opgestelde microscoop en de nodige toelichtingen
15.3.'25 Telescopen en aanverwante optica - deel 1 Lesgever: Paul De Rydt (Met opgestelde demotelescoop en optica)
- Historiek van de telescoop - Types telescopen en optische definities - Soorten optieken, telescoopmonteringen - Waarnemings- en oriëntatietechnieken
22.3.'25 Telescopen en aanverwante optica - deel 2Lesgever: Paul De Rydt - Voorstelling astroprogramma Stellarium -Basisbegrippen telescoopbouw
- De afzonderlijke lesonderdelen hebben elk een duurtijd van ca. 120 min. met een voorziene pauze
- Aansluitendtwee practische waarnemingsbijeenkomstenmet gebruik van de verenigingstelescopen. Met extra aandacht voor de technische aspecten, practische waarnemingstechnieken, werking en bediening. (Data en tijdsduur in samenspraak met de cursisten voor ingeschreven niet-leden)
Aanvang:
Zaterdag 22 februari 2025
Alle ingeplande lessen gaan van start om 19.30h
Locatie:
Vormingscentrum, Gasthuisstraat 7 - Wuustwezel (Gooreind) Wegbeschrijving op aanvraag verkrijgbaar
Deelnamebijdrage/inschrijvingen:
€ 45,- p.p. voor de volledige cursus, begeleide waarnemingsavonden inbegrepen Men hoeft geen lid te zijn of te worden om zich op deze cursus te kunnen inschrijven. Deze bijdrage is eenmalig en eventueel gemiste lesonderdelen kunnen tijdens de volgende editie kosteloos bijgewoond worden.
Gelieve de cursusbijdrage bij de inschrijving over te maken op onze verenigingsbankrekening. ! Uw inschrijving wordt definitief en per mail bevestigd na ontvangst van de cursusbijdrage. IBAN: BE 60 9730 6672 0270 BIC: ARSPBE 22 Op naam van Asterion met de mededeling Cursusbijdrage 2025.
De coördinaten van de in te schrijven cursist(en) (naam, voornaam, volledig adres en telefoonnummer) zijn bij de inschrijving te vermelden.
Deze gegevens zijn onderhevig aan het Europese privacybeleid. De bezorgde gegevens worden enkel aangewend voor onze interne administratie en worden nooit verstrekt aan derden.
Info en inschrijvingen:
Email:asterioninfo@gmail.com GSM:0487 869719
Lesgevers en waarnemingsbegeleiders
- Geert Wouters: Amateurastronoom. Master wiskunde en informatica.
- Marco Van der List: Amateurastronoom. Ingenieur werktuigbouwkunde en ruimtevaarttechnieken. - Projectleider Met jarenlange ervaring inzake fysica en astronomie.
- Bob Magerman, Patrick Van Looveren, Guy Vermeeren en Dirk Oostvogels Ervaren amateurastronomen/waarnemingsbegeleiders.
- Paul De Rydt: Amateurastronoom. Sr. engineer Met jarenlange ervaring inzake algemene sterrenkunde en telescoopbouw. Voorzitter-bestuurder en stichter van Asterion.
Indien geinteresseerd schrijf u dan tijdig in, het aantal mogelijke deelnemers is vrij beperkt.
STERRENKIJK- / LANDSCHAPSWANDELING MET TELESCOOPWAARNEMINGEN - EDITIE 2024
STERRENKIJK-/LANDSCHAPSWANDELING MET WAARNEMINGSMOGELIJKHEDEN 2024
Programma:
- Een begeleide avondwandeling van ca. 5 km met de nodige toelichtingen aangaande de zichtbare hemelobjecten die de bewuste avond kunnen waargenomen worden (Maan, zichtbare planeten, deepskyobjecten en sterrenbeelden). Ook vragen aangaande het landschap zijn daarbij welkom. Het wandeltraject staat bekend als de mooiste wandeling op het grondgebied van Wuustwezel en is beter bekend als het Uilenpad. Tevens ligt ze in een groene en bosrijke omgeving. (Poort naar het platteland) en is opgenomen in het wandelprogramma van de Dienst Toerisme. - Aansluitend op de wandeling waarnemingsmogelijkheden met onze verenigingstelescopen op het Asterion waarnemingsterrein. (ingang: Korte Gasthuisdreef) Zoals steeds staat ons ervaren waarnemingsteam paraat voor de nodige begeleiding en beantwoording van jullie vragen. Bij deze gelegenheid kan je, desgewenst, een kijkje nemen in ons observatorium (laatste bouwfase) en ontvangt iedere bezoeker een gratis documentatiepakket, waaronder een proefexemplaar van het VVS vaktijdschrift Heelal.
Coördinator: Paul De Rydt Wandelbegeleiding: Tom Heye Waarnemingsbegeleiding: Patrick Van Looveren / Guy Vermeeren / Marco Van der List / Herman Van hunskerken
Data:
*Zaterdagavond 26 oktober '24
*Zaterdagavond 7 december '24
Bijeenkomst / vertreklocatie:
Afspraak om 19.15h stipt (vertrek: 19.30h) met bijeenkomst parking Informatiecentrum De Gasthuishoeve (Bibliotheek) - Dorpsstraat 36 Wuustwezel-centrum.
De Asterion wandelgids wacht jullie ter plaatse op. Er is voldoende parkeergelegenheid op de parking van de bibliotheek of in de nabije omgeving. Bij beëindiging van de wandeling komen jullie aansluitend op de waarnemingslocatie terecht.
Deelnamebijdrage:
Asterionleden gratis
Niet-leden : €. 4,- p.p. te voldoen aan de gids op de bijeenkomstlocatie (Informatiecentrum)
Voor niet-leden vragen we voor alle deelnemers een inschrijving vooraf (minimum een week voorafgaand aan de activiteit). Opgave van naam/voornaam en gemeente van het woonstadres volstaan.
! Weersomstandigheden:
Wegens de barslechte weersvooruitzichten zien we ons, andermaal en helaas, genoodzaakt om de activiteit van zaterdagavond 7 december te annuleren. Hopelijk zullen de weergoden ons gedurende 2025 beter gezind zijn!
Parking Informatiecentrum/Bibliotheek, Dorpsstraat 36 Wuustwezel - centrum om 19.30h stipt. Een Asteriongids zal de deelnemersgroep op de parking opvangen en van daaruit begeleiden naar de waarnemingslocatie.
Datum:
Nog te bepalen
Info:
Naar jaarlijkse traditie neemt Asterion, als VVS regioafdeling, deel aan dit nationaal evenement met opstelling van een aantal, automatisch gestuurde, verenigingstelescopen.
Waarnemingsmogelijkheden voor de bezoekers met toelichtingen bij de waargenomen objecten door ons ervaren waarnemingsteam. Waarneming van Maan, zichtbare planeten, sterrenhopen en overige deepskyobjecten.
Iedere bezoeker ontvangt een gratis sterrenkrant en een proefnummer van het VVS vaktijdschrift Heelal zolang de voorraad strekt. Wij verstrekken u graag vrijblijvende inlichtingen aangaande onze werking, jaarlijks programma en eventueel lidmaatschap.
Vrij en kosteloos opengesteld voor een breed publiek.
! Weersomstandigheden:
Bij twijfelachtige weersvooruitzichten kan u de dag voordien (namiddag) telefonisch contact opnemen of de activiteit al of niet kan plaatsvinden (GSM 0487 869719).
Partieel sfeerbeeld tijdens de zonnekijkdag editie 2019 (Foto: Paul De Rydt - Asterion)
VVS - ASTERION ZONNEKIJKDAG - EDITIE 2024
Ondertussen is ook deze zonnekijkdag een jaarlijks wederkerend evenement geworden waaraan Asterion, samen met een aantal overige VVS afdelingen, volkssterrenwachten en individuele amateurastronomen haar medewerking verleend. Wij stellen een viertal automatisch gestuurde telescopen op waarbij de bezoekers (op een veilige manier) de Zon kunnen observeren zowel in wit licht als in H-alpha. In het laatstgenoemde bereik worden ook de oppervlaktestructuren en protuberansen zichtbaar. Een astrofotografiestand met livedemo zal eveneens voorzien worden (combinatie van lenzenkijker gekoppeld met astrowebcam en PC)
Toelichtingen worden verschaft door ons ervaren waarnemingsteam.
Vrijblijvend info aangaande onze werking en activiteitenprogramma ter plaatse verkrijgbaar. Iedere bezoeker ontvangt een gratis proefnummer van het VVS vaktijdschrift Heelal en een sterrenkrant, zolang de voorraad strekt.
Deelname: Deze activiteit is vrij en kosteloos toegankelijk voor iedereen. Datum:
Bij twijfelachtige weersvooruitzichten kan er de dag voordien (late namiddag) contact opgenomen worden of de activiteit al of niet kan plaatsvinden: GSM 0487 869719.
Asterion wil ook graag jongeren en jongvolwassenen bereiken die geinteresseerd zijn in sterrenkunde (leeftijdsgroep tussen ca. 12 en 20 jaar). Voor de leeftijd beneden de 15 jaar verwachten we de medeaanwezigheid van een ouder of meerderjarig familielid. Voor jongerenorganisaties waarbij verantwoordelijke groepsmonitoren aanwezig zijn is dit niet vereist. Onze activiteiten behelzen o.a. het organiseren van cursussen basissterrenkunde zowel voor beginners als gevorderden, waarnemingssessies, voordrachten, sterrenkijkwandelingen en werkgroepactiviteit. De uitgebreide gegevens daarover vind je verder terug op deze site.
Interesse ? Een mailtje met eenvoudige opgave van je naam, adres, geboortedatum en telefoonnummer volstaat. Een gesprekje met ons bestuur waarbij we desgewenst je vragen kunnen beantwoorden en volledig kunnen inlichten aangaande de mogelijkheden kan eveneens.
Vrijblijvend info en eventuele inschrijvingen: Paul De Rydt - Voorzittere-mail:asterioninfo@gmail.comGSM: 0487 869719
ACTIVITEITENKALENDER / VOORDRACHTEN EN OVERIGE EVENEMENTEN
VOORDRACHTEN EN OVERIGE ACTIVITEITEN
VOORDRACHTEN - Editie 2025
Het merendeel van de voordrachten is qua inhoud zodanig uitgewerkt dat zij voor iedereen begrijpelijk zijn en geen specifieke voorkennis vereisen om deze te kunnen volgen. Voor een beperkt aantal onderwerpen kan het vooraf volgen van de basiscursus of enige voorkennis echter een pluspunt betekenen. Hierna opgave van een nieuwe reeks voordrachten, ondersteund door aanvullende beamervideovoorstelling, met uiteenlopende en originele sterrenkundige onderwerpen. Exacte data worden stelselmatig en chronologisch aangevuld.
ThemaVoordrachtgever Data
- Eenvoudige planeetfotografie Dhr. François Akkermans - Asterion 5.4.'25
- Van Apollo tot Artemis (Maanmissies) Dhr. Marco Van der List 30 november 2024 Ruimtevaartingenieur, gastspreker NVR (Nederlandse vereniging voor Ruimtevaart)
- Naar de grenzen van ons zonnestelsel Dhr. Marco Van der List 10.12.2022 Gastspreker NVR (Nederlandse Vereniging voor Ruimtevaart)
- Een reis door ruimte en tijd, verleden en toekomst Dhr. Dirk Flies - Asterion 3.12.2022 van ons universum en de rol van de mens hierin. Updates aangaande Exoplaneten.
- De aardrotatie en -revolutie liggen Dhr. Carlo Jenniskens 21 december 2019 (gewijzigde datum) aan de basis van de klimaatverandering Gastspreker Sterrenwacht Tivoli - Oudenbosch
- Supernovae Ir. Dr.Sc. Herman De Meyer 28 september 2019 Asterion
- De zwaartekracht voorbij Dhr. Marco Van der List 13 april 2019 Gastspreker Nederlandse Vereniging voor Ruimtevaart (NVR)
- WorldWide telescope Dhr. Carlo Jenniskens 5 mei 2018 Gastspreker KNVWS - Breda
- Exoplaneten en buitenaards leven Dhr. Dirk Flies - Asterion 6 oktober 2018
- Dimensies in het heelal Ir. Dr Sc. Herman De Meyer 18 november '17
- Mars in het vizier Dhr. Marco van der List 21 oktober '17 Gastspreker KNVWS - Breda
- Maanstructuren Dhr. Carlo Jenniskens 9 december '17 Gastspreker KNVWS - Breda
De bedoeling van dit opzet is dat de geinteresseerde leden, zowel beginners als gevorderden, info kunnen verkrijgen aangaande de diverse astrofotografische technieken en onderling idee�n en ervaringen kunnen uitwisselen mogelijk gekoppeld aan een gezamenlijke resultaatevaluatie. Uitgebreid demomateriaal zal daarbij aanwezig zijn maar breng gerust uw eigen materiaal mee, zeker ook indien u daarover specifieke vragen zou hebben.
Voor de toekomst zullen er jaarlijks enkele contactbijeenkomsten voorzien worden (Vormingscentrum - Wuustwezel) Er kunnen eventueel bijkomende vragen geformuleerd worden via mail.
Voor diegenen die niet zozeer in het technische aspect geinteresseerd zijn bieden wij tevens de gelegenheid om af en toe de behaalde fotografische verenigingsresultaten (astrowebcam en digitale camera) mee te komen bekijken, voorzien van wat toelichtingen (fotobeamervoorstelling).
Teamleiders
Alex Van Dijck en François Akkermans
Deelname
Ondertussen noteerden wij reeds een voldoende aantal geinteresseerden. Degenen die tot deze groepsactiviteit willen toetreden kunnen dit eenvoudig laten weten aan de coördinator. De deelname is volledig kosteloos en zit mee vervat in de jaarlijkse lidgeldbijdrage. Deze bijeenkomsten zullen plaatsvinden op onze vertrouwde lokatie, telkens op een vrijdag- of zaterdagavond.
Eerstvolgende bijeenkomst (2025):
Nog in te plannen voor 2025 - Locatie: Vormingscentrum, Wuustwezel (Gooreind)
Werkgroepleiders: Alex Van Dijck en François Akkermans
Bedoeling van dit initiatief is dat de aangesloten leden zich desgewenst kunnen aanmelden voor deelname aan deze bijeenkomsten met uitwisseling van hun astrofotografische opnamen en -info allerhande, alsook materiaalkennis. De deelnemers brengen hun opnamen mee op USB stick zodat deze via beamerpresentatie in de groep kunnen getoond en bespsproken worden. Deze activiteit staat zowel open voor beginners als gevorderden.
Tevens voorzien we op jaarbasis een bijeenkomst specifiek voor leden die niet actief aan de werkgroepactiviteiten wensen deel te nemen om hen kennis te laten nemen aangaande de behaalde resultaten. (Samengevatte uiteenzetting met vertoning van een overzicht van de meest geslaagde opnamen)
Contactinfo:
François Akkermans
Email:akkermans.francois53@gmail.com(Maan- en planeetfotografie - Deepsky voor beginners)
CORONAVIRUS EN ASTERIONACTIVITEITEN - UPDATE: 7.3.'22.
Beste leden, cursisten en astronomiegeinteresseerden,
Wegens de onlangs aangekondigde en uitgebreide versoepelingen bereiden wij ons voor op de herneming van een aantal activiteiten.
! Het dragen van een goedgekeurd mondmasker blijft aanbevolen met vrijwaring van min. 1.5 m afstand tot de overige aanwezigen bij het eventueel betreden van de sterrenwacht of tijdens de waarnemingssessies.
De werkzaamheden aan het Asterionobservatorium konden gedeeltelijk verdergezet worden met een zeer beperkt aantal vrijwilligers en inachtname van de nodige voorzorgsmaatregelen.
De keuring van de interne electriciteitsinstallatie werd op 12.6.'20 positief afgerond door keuringsorganisme OCB: de installatie werd technisch volledig in orde bevonden in overeenstemming met de AREI voorschriften. Ondertussen werd ook de netkoppeling door Fluvius uitgevoerd.
U kan dit projectinitiatief mee financieel steunen door een vrij gift over te maken als begunstiger of het afsluiten van een lidmaatschap via onze verenigingsrekening hetzij als steunend of effectief lid. Verenigingsrekening BE60 9730 6672 0270 t.n.v. Asterion.
Hou jullie, in afwachting, allen gezond en wel!
Met vriendelijke groeten en hopelijk tot snel, Het bestuursteam
- Het beoefenen van sterrenkunde en aanverwante wetenschappen in groepsverband - Regelmatige waarnemingssessies met onze verenigingstelescopen onder vakkundige begeleiding en toelichtingen door ons ervaren waarnemingsteam - Organiseren van voordrachten ondersteund door videobeamerpresentatie en uitgebreid didactisch materiaal - Uitnodiging van vooraanstaande gastsprekers - Sterrenkijkwandelingen gekoppeld aan waarnemingssessies te Wuustwezel. - Geleide bezoeken aan (volks)sterrenwachten - Zevendelige theoretische en practische cursus basissterrenkunde en telescoopinitiatie voor beginners en gevorderden (Vormingscentrum - Wuustwezel) - Werkgroepactiviteit astrofotografie - Organisatie van besprekingsavonden rond actuele nieuwe ontdekkingen, ontwikkelingen op het vlak van sterrenkunde en ruimtevaart - Uitbouwen van onze eigen astrobiblio-/mediatheek (kosteloos ter beschikking van onze aangesloten leden)
Beschikbare waarnemingsmateriaal:
- 200 mm. f/4 GSO deepsky Newtontelescoop op computergestuurde parallactische montering HEQ5 Skyscan Pro Goto
(Verenigingseigendom)
- 90 mm. f/11 VIXEN refractor (lenzenkijker) op automatisch gestuurde parallactische montering
(Verenigingseigendom)
- 70 mm. TS Apo triplet binoculair op alt-azimuth binomontering met 3 sets oculairs
(Verenigingseigendom)
- 500 mm f/6 Newton op R.K. gestuurde Dobsonmontering (Geschonken door Dhr. Dolf Blansaer) (Verenigingseigendom)
- 60 mm. LUNT Ha zonnetelescoop op automatisch gestuurde montering
(Privaatbezit Paul De Rydt)
- 254 mm. f/12 MEADE Schmidt-Cassegrain telescoop. (Geschonken door Koenraad Roelands)
Observatoriumtelescoop op stabiel stalen buisstatief. Automatische sturing met tal van mogelijkheden voor astrofotografische doeleinden.
(Verenigingseigendom)
- Klein optisch materiaal: gamma oculairs 1.25 en 2", barlowlenzen, kleur- en contrastfilters (UHC, I/R, Maanpolarisatiefilter), astrosolarfilters Baader, (draagkoffers voor transport).
Dit materiaal is eigendom van resp. de vereniging en deels in privaatbezit. Zij stellen dit materiaal ten dienste van de leden of sporadisch geinteresseerden tijdens de begeleide waarnemingssessies. Er zullen mogelijks ook overige telescopen aanwezig zijn van de leden. Diegenen die reeds over een eigen telescoop zouden beschikken mogen deze, op eigen verantwoordelijkheid, gebruiken tijdens de sessies.
ASTERION BOUWT EEN HEUSE STERRENWACHT TE WUUSTWEZEL !
ASTERION BOUWT EEN HEUSE STERRENWACHT TE WUUSTWEZEL !
Een vijftal jaar geleden was het idee hierrond reeds ontstaan maar wegens het voorlopig ontbreken van de beschikbaarheid van een geschikte locatie zag de vereniging zich genoodzaakt deze plannen tijdelijk op te bergen. Op termijn kwam hierin echter verandering en werd er door het Gemeentebestuur van Wuustwezel een locatie toegewezen in de omgeving van de Gasthuisdreef. Hierop diende Asterion een bouwaanvraag in die een positief eindbesluit kende. Het spreekt voor zich dat het Asterionteam zeer opgezet was met deze mogelijkheid.
Het observatorium omvat een gesloten houten constructie met een grondoppervlak van ca. 30m� en is voorzien van een draaibare observatiekoepel. De bouwwerkzaamheden zullen verder uitgevoerd worden door een kern van technisch degelijk onderlegde vrijwilligers.. Na volledige afwerking van de constructie zal er een Meade Schmidt-Cassegraintelescoop met een spiegeloptiek van 250 mm in opgesteld worden. De eindafwerking is voorzien tegen midden 2025.
Het evenementen- en observatieterrein zal eveneens benut worden voor onze waarnemingssessies op maandelijkse basis alsook voor enkele in te plannen evenementen. Deze waarnemingsactiviteiten zijn kosteloos opengesteld voor een breed publiek, mits inschrijving vooraf voor niet-leden.
U kan dit projectinitiatief mee financieel steunen door een vrij gift over te maken als begunstiger of het afsluiten van een lidmaatschap via onze verenigingsrekening hetzij als steunend of effectief lid. Verenigingsrekening BE60 9730 6672 0270 t.n.v. Asterion.
Asterion hoopt u veelvuldig op deze activiteiten te mogen ontmoeten !
Mede door de momenteel nog lopende laatste bouwfase van het Asterionobservatorium zal het betreffende terrein reeds voorafgaand aan de afwerking van de sterrenwacht aangewend worden voor een aantal in te plannen waarnemingssessies (telescoopopstellingen voorlopig enkel in open lucht). Wegens enkele onvoorziene omstandigheden zal de definitieve ingebruikname van het observatorium pas mogelijk worden tegen midden 2025. Na beëindiging van de constructiewerken zullen er meteen nog betere waarnemingsomstandigheden aanwezig zijn. Het observatorium zal vanaf dan opengesteld worden voor een breed publiek bij begeleiding van ons ervaren waarnemingsteam. Dit op de voorziene bijeenkomstdata vermeld in de waarnemingsplanning en bij voldoende goede weersomstandigheden. Een infonota met wegbeschrijving is op eenvoudige aanvraag verkrijgbaar.
> E-mail:asterioninfo@gmail.com Bij deelname van niet-leden is een aanmelding vooraf gewenst.
Info en data aangaande waarnemingsavonden, voordrachten, werkgroepbijeenkomsten, sterrenkijkwandelingen en evenementen kan u steeds via de inhoud en onder de betreffende up to date rubrieken terugvinden. Een overzichtelijk activiteitenagenda met de meest recent geplande zaken is beschikbaar in de linkerkolom na onze contactcoördinaten. Onze waarnemingssessies en sterrenkijkwandelingen zijn kosteloos en doorlopend vrij toegankelijk voor een breed publiek na aanmelding vooraf (telefonisch of per email). Er zijn jaarlijks nog enkele vrij toegankelijke initiatieven voorzien die niet-leden ruimschoots toelaten om met Asterion kennis te maken.
Het overige activiteitenpakket is enkel kosteloos te volgen door aangesloten Asterionleden. Het volgen van een cursus is enkel mogelijk voor cursisten die zich hiervoor vooraf inschreven en voor onze leden steeds doorlopend en vrij toegankelijk.
Praktische afspraken waarnemingsbijeenkomsten
De dataplanning van de regelmatige waarnemingsavonden is volgens de maandelijks aangevulde opgave vooropgesteld. Onder deze rubriek zal de bewuste aangekondigde dag rond het middaguur een melding verschijnen aangaande de toestand van de plaatselijke weersomstandigheden en of de waarnemingen al dan niet kunnen plaatsvinden. Onze waarnemingsbegeleiders staan bij goede waarnemingsomstandigheden en voldoende deelnemers steeds paraat met het verenigingsmateriaal. Breng, indien gewenst, gerust ook uw eigen telescoop of verrekijker mee.
Wij verwachten van de leden of overige geinteresseerden dat zij de verantwoordelijkewaarnemingsbegeleider (zie lijst onderaan waarnemingsplanning) de bewuste dag een sms sturen, mailen of een telefonisch seintje geven indien zij aan de geplande waarnemingsavond wensen deel te nemen. Telefonisch contact is mogelijk rond 18h. Dit uiteraard na groen licht voor wat betreft de weersomstandigheden (zie nota onder de opgegeven waarnemingsdatum).
De deelnemers niet-leden kunnen op eenvoudige aanvraag een wegbeschrijving naar de waarnemingslokatie verkrijgen.
WAARNEMINGSPLANNING
Indien er, door omstandigheden, voor een alternatieve waarnemingslocatie zou gekozen worden i.p.v. de gebruikelijke (Domein Gasthuisdreef te Wuustwezel) dan zal dit ook onder deze rubriek verschijnen. De deelnemers krijgen van onze waarnemingsbegeleiders uitgebreide toelichtingen aan de hand van waarnemingsfiches bij alle waargenomen objecten, die vooraf getoond worden met een laserpointer. Uw persoonlijke vragen, ook aangaande de waarnemingsapparatuur, zijn daarbij zeer welkom.
Ingeplande waarnemingsdata 2022
Voorlopig nog te bepalen
Bijeenkomst
Waarnemings- en evenementensite Asterion - Gasthuisdreef te Wuustwezel
Korte waarnemingsmomenten na cursus of voordracht op zaterdagavond.
Deze zullen plaatsvinden op de parking van het Vormingscentrum en zijn vrij toegankelijk voor de leden of cursisten. De waarnemingsbegeleiding wordt daarbij verzorgd door Bob Magerman.
ENKELE NUTTIGE TIPS BIJ DE GROEPSWAARNEMINGEN (LOCATIE GASTHUISDREEF)
ENKELE NUTTIGE TIPS BIJ DE GROEPSWAARNEMING
Hierna een kleine opsomming van een aantal punten die bij in acht name onze waarnemingssessies goed georganiseerd kunnen laten verlopen.Wanneer u deze raadgevingen een beetje opvolgt dan maakt u er voor iedereen alsook voor uzelf een aangename waarnemingsavond van. Volgt u voor het overige de aanwijzingen van de waarnemingsbegeleider(s) a.u.b.
Om ter plaatse geen parkeeroverlast te veroorzaken en op vraag van de Gemeente is een verplaatsing vanop de parking (Informatiecentrum - Bibliotheek, Dorpsstraat 36 Wuustwezel - centrum) voorzien. Daarbij parkeert u op de parking van het informatiecentrum en doet een korte wandeling op de Gasthuisdreef (links naast de parking) tot de waarnemingslocatie. Personen die vrij dichtbij wonen kunnen zich eventueel per fiets (via de Korte Gasthuisdreef) rechtstreeks naar de locatie begeven en deze ter plaatse stallen. Ingeval van grotere groepen deelnemers is een verplaatsing in carpooling aan te raden. Ons waarnemingsteam zorgt ervoor dat de telescopen ca. een halfuur voordien opgesteld en operationeel zijn.
Tracht zoveel mogelijk tijdig aanwezig te zijn op de waarnemingssessies. Zo geniet u van een ruime waarnemingstijd en mist tevens geen toelichtingen.
Draag zorg voor de verenigingstelescopen en andermans telescopen/materiaal. De mensen die u de gelegenheid geven ook eens door hun telescopen te kijken stellen er prijs op dat hun materiaal in goede staat blijft. Zorg ook goed voor uw eigen materiaal als u dat meebrengt, dat is ook belangrijk. Laat uw eigen en andermans materiaal (dure oculairs, filters, barlowlenzen e.d. niet rondslingeren en berg het materiaal dat u even niet nodig heeft beter tussendoor tijdig op in een koffertje dat in een van de aanwezige wagens geplaatst wordt. De waarnemingsbegeleider(s) zorgen ervoor dat uw materiaal veilig wordt opgeborgen. Zo valt er ook niets op de grond of gaat er niets verloren. U blijft in ieder geval verantwoordelijk voor uw eigen materiaal.
Ook al zijn er enkele telescopen aanwezig, een verrekijker is steeds een goede aanvulling. Breng uw eigen verrekijker (bvb. 10x50) gerust mee.
Kleedt u voldoende warm in het koudere seizoen. (jas of vest met dikke binnenvoering, trui, muts, sjaal, wollen handschoenen, extra dikke sokken en eventueel thermische onderkleding). Ook in de zomer kan het bij een heldere hemel nog redelijk koud zijn. Bedenk daarbij dat we een aantal uren in een vrij open vlakte buiten zullen staan en het zou toch jammer zijn dat enkele te licht gekleden voortijdig dienen af te haken. Het meebrengen van een thermos met wat warme drank (thee/koffie) en eventueel wat hapjes is steeds aan te raden.
Breng indien mogelijk een batterijlampje mee. (Rode ledverlichting of gewone batterijlamp afgeschermd met bvb. rode mica). Hiermee heeft u wat licht op de weg en kan er tevens uw sterrenkaarten mee belichten. Storend wit licht tijdens de waarneming is absoluut te vermijden.
Laat geen blikjes, etensresten, lege pakjes sigaretten, plastic zakjes, papier e.d. achter op de waarnemingsplaats. We doen dit in een gemeenschappelijke vuilzak en voeren het af na de waarnemingsbijeenkomst. Respecteer de natuur !
Bij verrassing door plotse regenval of zware bewolking die een einde maken aan de waarnemingen zal de waarnemingsbegeleider ervoor zorgen dat al het materiaal op een georganiseerde manier door de aanwezigen wordt ingeladen zodat iedereen de waarnemingsplek nog tijdig kan verlaten.
Op bovenstaande foto lesgever en tevens bestuurslid Dirk Flies tijdens zijn gewaardeerde voordracht met uiteenzetting aangaande de Zon.
Leden die zich na verloop van tijd ingewerkt hebben in een specifiek domein van de sterrenkunde kunnen, indien gewenst, ook zelf een voordracht geven. Dergelijke initiatieven worden door ons bestuur steeds zeer op prijs gesteld. Ook externen die bereid zijn om op vrijwillige basis bij ons een voordracht te komen geven zijn zeer welkom.
Wijlen de heer Dolf Blansaer uit Brecht besloot ca. twee jaar voor zijn overlijden tot de belangloze schenking van een Truss-Dobson telescoop aan Asterion. Voorzitter Paul De Rydt volgde ruim vijftien jaar geleden de cursus Telescoopbouw op een Belgische sterrenwacht waar dhr. Blansaer toenmalig lesgever was.
Alle onderdelen van de betreffende telescoop werden zonder uitzondering te Brecht en in eigen werkruimte door de schenker vervaardigd en samengebouwd. Ook de kwaliteitsvolle optische hoofdspiegel van 500 mm. en vangspiegel werden door hemzelf geslepen.
Deze feiten maken de telescoop, in handen van een amateursterrenkundevereniging, tot een unicum in de ganse Noorderkempen en ongetwijfeld erbuiten. Het spreekt vanzelf dat de vereniging zeer fier is om haar waarnemingsmateriaal met een dergelijk instrument te kunnen uitbreiden.
Asterion wilde dit feit dan ook niet onopgemerkt laten voorbijgaan en voorzag op 22 oktober 2016 een receptie met inhuldiging in het Vormingscentrum te Wuustwezel-Gooreind. De telescoop werd gedoopt tot de Dolfijntelescoop met verwijzing naar de naam van de schenker en het gelijknamig sterrenbeeld. Na afloop van een inleidende toespraak volgde een welverdiend applaus waarbij we Dolf postuum wilden eren voor de schenking alsook voor zijn kennis, inspanningen en gedreven werk terzake. Aansluitend konden de genodigden informatie verkrijgen aangaande de structuur, mogelijkheden en specificaties van de opgestelde aanwinst.
Dit in aanwezigheid van dhr. Dieter Wouters, Burgemeester en mw. Mai Van Thillo, Cultuurschepen. Uiteraard evenzeer bijgewoond door mw. Carry Blansaer en zoon Sébastien Hermus, resp. dochter en kleinzoon van de schenker alsook ons voltallige bestuur en leden.
Achteraan: dhr. Dieter Wouters, Burgemeester van Wuustwezel, en mw. Mai Van Thillo, Cultuurschepen Vooraan: dochter en kleinzoon van de schenker en voorzitter Paul De Rydt
Koen Dierckens in toelichtend gesprek met de Burgemeester (Foto: Koenraad Roelands - Asterion)
* Basiscursus algemene en inleidende sterrenkunde / telescoopbasics voor de beginner en gevorderde (Meer info hier) * Voordrachten/videopresentaties - Vormingscentrum Wuustwezel (ca. tweemaandelijks) * Deelname aan de jaarlijkse evenementen ter gelegenheid van de Nationale VVS sterrenkijkavond en zonskijkdag en Nacht van de Duisternis * Regelmatige waarnemingssessies met onze verenigingstelescopen (waarnemingsbegeleiding en toelichtingen voorzien) * Deelnamemogelijkheid aan de werkgroepactiviteit Astrofotografie * Uitnodiging van ervaren externe gastsprekers * Deelnamemogelijkheid aan onze sterrenkijkwandelingen op de Gasthuisdreef (Uilenpad) met aansluitend waarnemingsevenement op de plaatselijke site * Geleide bezoeken aan (volks)sterrenwachten en overige evenementen * Deelname aan ledengespreksavonden en onze jaarlijkse ledenvergadering * Kosteloze ontlening van boeken en DVD's uit de Asterionbibliotheek
> Voordeeltarief aanvullend VVS lidmaatschap met ontvangst tijdschriften (Heelal en Hemelkalender inbegrepen) Euro 30 ,- i.p.v. Euro 35,- standaardtarief
> Wij verstrekken graag vakkundig advies bij het practisch gebruik van uw eigen telescoop
> Verenigingskorting 10% voor de leden bij De Barnsteenspecialist in Halsteren - Nederland (aankoop meteorieten, mineralen, edelstenen) http://www.debarnsteenspecialist.nl/
Lidmaatschap en lidgeldbijdrage
De jaarlijkse lidgeldbijdrage bedraagt Euro 25,- voor het eerstingeschreven effectief of steunend lid. Voor extra inschrijvingen van personen uit eenzelfde gezin of familie is er een voordeliger bedrag van slechts Euro 15,- p.p. voorzien. Je lidmaatschap wordt een feit wanneer wij je betaling via overschrijving ontvangen hebben
(De bijdrage voor de basiscursus is bij deelname eenmalig afzonderlijk te voldoen en bedraagt Euro 45,- p.p. Eventueel gemiste lesonderdelen kunnen tijdens de volgende edities kosteloos bijgewoond worden.)
In uw lidmaatschap is de kosteloze deelname aan alle verenigingsactiviteiten naar eigen keuze begrepen voor een gans jaar alsook het kosteloos gebruik van onze astrobibliotheek en het voordeel van de verenigingskortingen.
Een zelfstandig lidmaatschap is mogelijk vanaf de leeftijd van 15 jaar. Ook jongeren vanaf de leeftijd van 12 jaar zijn welkom en kunnen lid worden (mits medeaanwezigheid van een ouder of meerderjarig familielid).
Bedrag over te maken op verenigingsbankrekening Asterion met de mededeling lidmaatschap Asterion:
IBAN: BE60 9730 6672 0270
Ledenregistratie
Graag tevens volgende gegevens doormailen voor de inschrijving: naam en voornaam, volledig adres, geboortedatum en telefoonnummer. Uw ter beschikking gestelde gegevens zijn onderhevig aan het Europese privacybeleid, worden enkel aangewend voor onze interne administratie en worden nooit verstrekt aan derden.
Onze statuten en verenigingsreglement liggen op eenvoudige aanvraag vooraf ter inzage van toekomstige nieuwe leden op het maatschappelijk verenigingsadres.
LANDSCHAPS- EN STERRENKIJKWANDELING - NACHT VAN DE DUISTERNIS 2014
LANDSCHAPS- EN STERRENKIJKWANDELING TE WUUSTWEZEL
Naar jaarlijkse traditie nam Asterion deel aan dit evenement dat hoofdzakelijk in het teken stond van de factor lichthinder. Dit jaar verliep dit gebeuren in samenwerking van drie partners: Gemeente Wuustwezel, de lokale kern van Natuurpunt en Asterion.
Er werd een korte wandeling voorzien over het Groot schietveld met aansluitend waarnemingsmogelijkheden met de telescopen van Asterion. De wandeling werd begeleid door gidsen van Natuurpunt en Asterion. Toelichtingen deels aangaande de natuur, in het bijzonder aangaande het thema vleermuizen, en deels aangaande de objecten die de bewuste avond aan de hemel te zien waren. Op Posterijhof te Wuustwezel vonden de waarnemingen plaats en werden doorlopende videovoorstellingen van beide verenigingen gegeven.
Iedere bezoeker ontving een gratis proefexemplaar van het VVS vaktijdschrift Heelal, een sterrenkijkkrant en sterrenkaart.
Deze activiteit was vrij toegankelijk voor iedereen en volledig kosteloos.
Bij deze gelegenheid konden allen van een uitstekend weertje en dito waarnemingsomstandigheden genieten. Op onze waarnemingspost aan het vormingscentrum te Wuustwezel konden we dan ook buiten onze eigen leden een bezoekersaantal verwelkomen van ca. 60 geïnteresseerden van jong tot wat ouder.
Tussen 12 en 17 h kwamen quasi doorlopend kleine groepjes kijklustigen opdagen om de Zon van naderbij en op een veilige manier te kunnen bewonderen. Er kon waargenomen worden met drie telescopen in wit licht (d.m.v. mylar astrosolarfilters). Daarbij waren er enkele zonnevlekgroepen zichtbaar. Een vierde H-alpha zonnekijker toonde de fijne zonsoppervlaktestructuren en protuberansen in het waterstofgebied. Koen Dierckens zorgde bovendien voor extra opstelling van een grootformaat verrekijker met zonsprojectie, waarbij de Zon op een eenvoudige en uiterst veilige manier kon geobserveerd worden. Er werden ter plaatse ook enkele astrofotografische opnamen gemaakt die getoond werden op PC scherm.
Kortom, een zeer geslaagde activiteit die wij, in verenigingsverband, voor de komende jaren zeker weer zullen herhalen.
Tot slot een dankwoord aan het bereidwillige begeleidingsteam dat de hitte wist te trotseren, zorgde voor de opstelling van het waarnemingsmateriaal en de nodige toelichtingen.
LANDSCHAPS- EN STERRENKIJKWANDELING BRECHTSE HEIDE - NACHT VAN DE DUISTERNIS 2011
LANDSCHAPS- EN STERRENKIJKWANDELING BRECHTSE HEIDE 2011
Dit evenement, hoofdzakelijk in het kader van de factor lichthinder, was een organisatie in samenwerking van drie partners: Milieudienst Gemeente Brecht, Natuurpunt en Asterion.
De natuurwandeling op zich, waaraan ca. 100 wandelaars deelnamen, kon probleemloos en zonder regen plaatsvinden. Onze voorziene wandelbegeleider, Patrick Van Looveren, verschafte tijdens deze wandeling basisinformatie aan de hand van een astrocomputerprogramma op tablet. Helaas was het totaal bewolkt en konden er geen waarnemingen verricht worden waardoor onze telescopen binnen opgesteld werden. Menig geinteresseerde kreeg inlichtingen aangaande het waarnemingsmateriaal en werking van de vereniging. Aan onze infostand werden er vele dokumentatiepakketjes meegenomen en we noteerden ter plaatse zelfs een nieuw lid uit St. Job in 't Goor.
Wij hopen bij een volgende gelegenheid op betere weersomstandigheden zodat we het waarnemingsgedeelte effectief aan de bezoekers zullen kunnen aanbieden.
Hierbij enkele fotos van de wandelgroep bij vertrek en tijdens deze wandeling. Er worden op jaarbasis twee van dergelijke wandelingen ingepland, resp. in het teken van de winter- en zomerzonnewende. Bovendien zijn er nog een drietal sterrenkijkwandelingen voorzien. Voor de toekomstige versies werd de inhoud en de lengte van het wandeltraject enigszins herbekeken (zie betreffende rubrieken).
Wegens onvoorziene omstandigheden bij de wandelbegeleiding werden deze wandelingen (type kader zomer- en winterzonnewende) definitief beeindigd per 20 november 2017. Er werd ondertussen een hernieuwde formule uitgewerkt op het grondgebied van Wuustwezel met een aangepast wandeltraject van ca. 5 km.
Zonswaarnemingen en practische astrofotografiesessie
ZONSWAARNEMINGEN EN ASTROFOTOGRAFIESESSIE 26.5.2012
Asterion organiseerde deze bijeenkomst in de omgeving van het vormingscentrum met inzet van een Celestron Schmidt-Cassegraintelescoop, een Vixenrefractor beiden voorzien van astrosolarfilters en last but not least een Lunt Há telescoop. Deze laatste laat toe om op een veilige manier het zonsoppervlak en zonneprotuberansen te bekijken en te fotograferen. De omstandigheden waren uitstekend en tussen 14 en 17 h mochten we een dertiental deelnemers verwelkomen. Ook enkele geinteresseerde toevallige voorbijgangers kwamen inlichtingen nemen. Gezien een aantal personen door omstandigheden weerhouden waren zullen wij dit in de toekomst zeker herhalen. Met een dankwoord aan Koen Dierckens voor de geslaagde webcamopnamen.
Beelden van de Zonsopnamen met hogere resolutie kunnen bekeken worden op volgende links:
Aanvang 2012 konden we overgaan tot de aanschaf van een TS dubbelrefractor/bino met een opening van 70 mm. De optiek is van het semi-Apo triplettype. Het instrument bevat drie sets verwisselbare oculairs met vergrotingen van resp. ca. 16, 25 en 50 x (uitbreidbaar tot ca. 80x) met een inkijkhoek van 45°. Het wordt gedragen door een alt-azimuth binomontering op een stabiel Triton FGX-1 statief. Het geheel is gemakkelijk transporteerbaar en tevens vlug opgesteld. Deze bino zal hoofdzakelijk mee ingezet worden tijdens de wat grotere evenementen maar ook tijdens onze waarnemingssessies, overwegend voor wijdse deepskybeelden en Maanwaarneming.
Mijn naam is Paul De Rydt, geboren te Antwerpen op 1 mei 1947 en gehuwd met Elza. Wij woonden vroeger in Brasschaat en nu sinds meer dan 20 jaar in Wuustwezel.
Samen met Herman Van hunskerken, Patrick Van Looveren, Tom Heye en Dirk Flies maak ik deel uit van het Asterionbestuur in de hoedanigheid van voorzitter. Mijn interesses en vrijetijdsbestedingen hebben sinds langere tijd eerder een technisch en wetenschappelijk karakter gehad. Een beetje in tegenstelling daarmee is mijn aanvankelijk economische opleiding en talenkennis. Deze zijn echter goed van pas gekomen tijdens mijn vroegere beroepsbezigheden in een vooraanstaand ingenieursbureau. In een later stadium volgde ik echter bijkomende opleidingen in electronica en meet- en regeltechniek. Mijn kennis op het vlak van sterrenkunde heb ik enerzijds verworven door een jarenlange zelfstudie, anderzijds door het volgen van een aantal degelijke cursussen op diverse sterrenwachten. Reeds op vijftienjarige leeftijd bouwde ik mijn eerste lenzenkijker waar ik veel kijkplezier aan beleefde. De "astromicrobe" had mij dus al vrij vroeg te pakken. Momenteel heb ik in totaal vier telescopen in mijn bezit waarvan een zelfgebouwde 250 mm. Newtontelescoop.Echter nooit gedacht dat ik ooit nog een eigen vereniging zou opbouwen. Sinds haar oprichting aanvang 2006 kende de vereniging een positieve ontwikkeling met een ledenbestand van momenteel meer dan 50 personen (zowel jongeren als volwassenen), oprichting van een werkgroep astrofotografie en een jongerenwerking.
Ik wens tot slot alle tegenwoordige en toekomstige leden en overige geinteresseerden van harte veel astro- en waarnemingsplezier toe!
LANDSCHAPS- EN STERRENKIJKWANDELING BRECHTSE HEIDE
LANDSCHAPS- EN STERRENKIJKWANDELING BRECHTSE HEIDE
Dit evenement was een organisatie van de Gemeente Brecht, Natuurpunt, Regionaal landschap de Voorkempen en astronomievereniging Asterion.De opkomst was zeer ruim (meer dan 300 wandel- en kijklustige bezoekers !).De wandeling werd zowel door gidsen van Natuurpunt als van Asterion begeleid met toelichtingen aangaande de rijke natuur/historiek van het domein Hoofsweer-Kooldries en de objecten die de bewuste avond aan de hemel te zien waren.Nadien werd de mogelijkheid geboden om een kijkje te nemen door onze verenigingstelescopen.De weers- en waarnemingsomstandigheden waren die avond buitengewoon goed en het was dan ook een drukke bedoening ter hoogte van de standen en van de op de Veerlehoeve opgestelde telescopen.Op de stand van Asterion kreeg iedereen een proefnummer van het VVS tijdschrift Heelal en een infoflyer.Dit evenement was voor iedereen vrij en kosteloos toegankelijk.Gezien de goede samenwerking van alle deelnemende betrokkenen en tevens de ruime belangstelling zeker voor herhaling vatbaar.
Eind 2010 organiseerde Asterion voor een tweede maal een succesvolle en goed bezochte opendeur in het vormingscentrum te Wuustwezel.Er werden bij deze gelegenheid uiteenlopende types van telescopen, optische componenten en boeken uit onze astrobibliotheek tentoongesteld.Er vonden twee voordrachten, ondersteund door videovoorstelling, plaats nl. een aangaande de Zon van Dirk Flies en een aangaande telescopen en waarnemingsoriëntatie door Paul De Rydt.Beide voordrachten mochten op een ruime belangstelling rekenen.De bewuste avond was het zeer helder en Bob Magerman verzorgde in buitenopstelling een geslaagde waarnemingssessie voor de talrijke bezoekers.Iedere bezoeker ontving een gratis proefexemplaar van het VVS tijdschrift Heelal, een sterrenkaart en een nieuwsbrief met vermelding van onze actuele activiteiten.Bij deze gelegenheid mochten we tevens vier nieuwe leden noteren.
Aanvang april 2011 volgde er nog een telescoopworkshop, een practisch gebeuren met zeer veel waarnemingsmateriaal allerhande en een ruime gelegenheid tot het verkrijgen van persoonlijke informatie voor de geinteresseerden.Volgend jaar zal deze workshop samengaan met het lesonderdeel Telescopen en optica van de introductiecursus.
Tot slot een dankwoord aan onze kernleden voor hun gewaardeerde inzet tijdens beide evenementen.
Naast onze Vixen 90 mm. lenzenkijker en het overige beschikbare waarnemingsmateriaal konden we aanvang 2010 overgaan tot een aanvullende aanschaf. De keuze is daarbij gevallen op een 200 mm. Newtontelescoop. Met een brandpuntsafstand van ca. 800 mm. (f/4) is deze kijker niet alleen uitstekend geschikt voor deepskywaarneming en -astrofotografie maar tevens nog voldoende transporteerbaar. Deze telescoop kan met gemak realistische vergrotingen aan tot minimum 300x. De optiek is uiteraard parabolisch geslepen en van degelijke kwaliteit.Het instrument beschikt over een 2" Crayfordfocuser met 1:10 rotatiereductie. Dit zal ons toelaten om met oculairs met grote beeldvelden van 70-80° te werken en een zeer nauwkeurige scherpstelling te hebben.De telescoop is opgesteld op een HEQ5 Skyscan equatoriale, computergestuurde montering met een draagkrachtvermogen van ca. 14kg. Deze combinatie zal zo vlug mogelijk mede ingezet worden tijdens onze groepswaarnemingen. We hebben de telescoop ondertussen aan een eerste test onderworpen met gebruikmaking van 2" en 1.25" oculairs 60-75° gezichtsveld. Er werd ook gebruik gemaakt van een 2" ED barlow factor 1.5 en 2. De resultaten kunnen qua beeldscherpte / contrast, alsook algemeen bedieningscomfort en degelijke werking van de automatische sturing veelbelovend genoemd worden.
Buiten onze eigen sterrenkijkwandelingen worden er in de loop van het jaar nog enkele dergelijke activiteiten georganiseerd in samenwerking met overige organisaties. Een daarvan is VMPA / Natuurpunt regio Noorderkempen. Op de foto hierboven zien we de groep deelnemers aan de wandeling op domein Kooldries te Brecht.Deze werd begeleid door zowel natuurgidsen als begeleiders/amateurastronomen van beide verenigingen.Na een rondleiding en uiteenzetting aangaande de historiek en rijke natuur van het domein door Rudi Bosschaerts van VMPA/Natuurpunt Brecht kwamen respectievelijk Paul De Rydt en Bob Magerman van Asterion aan het woord met toelichtingen aangaande de Maan, zichtbare planeten en sterrenbeelden.Na afsluiting van de wandeling verzorgden beiden de waarnemingen voor de talrijke aanwezigen.Bij deze gelegenheid werden twee telescopen opgesteld en konden de deelnemers beschikken over een gratis proefnummer van het VVS tijdschrift Heelal en een sterrenkaart.
Naar jaarlijkse traditie georganiseerd op domein Keienven te Wuustwezel met onze opgestelde verenigingstelescopen eventueel aangevuld met een interessante voordracht. Het bezoekersaantal ligt ieder jaar opnieuw relatief hoog (ca. 50 à 100 bezoekers).
OPENDEUR/INFOAVOND 2010 EEN SUCCES !
Andermaal een succesvol evenement met een zeventigtal geinteresseerde bezoekers hoofdzakelijk uit Wuustwezel en randgemeenten.Asterion mocht bij die gelegenheid tevens vier nieuwe leden noteren.
De weersomstandigheden waren de bewuste avond uitzonderlijk goed zodat de geplande waarnemingen met de verenigingstelescoop konden doorgaan.De voordrachten werden door talrijke aanwezigen bijgewoond en er werden door de bezoekers vele vragen gesteld bij het opgestelde materiaal (een vijftal telescopen, de astrofotografieopstelling alsook de tentoongestelde componenten voor telescoopzelfbouw).Er werden bovendien door enkele aanwezigen meteen een aantal boeken uit de astrobibliotheek ontleend.
Kortom in zijn geheel een geslaagd opzet dat wij binnen een viertal jaar zeker weer zullen herhalen.Bij deze ook een dankwoord aan onze bestuurs- en kernleden voor de opbouw van de tentoonstelling, het geven van de voordrachten, de terbeschikkingstelling van deels eigen materiaal en de vakkundige toelichtingen naar de aanwezigen toe.
Sterrenkijkwandelingen in het kader van de Nacht van de Duisternis
Na de sterrenkijkdagen is de Nacht van de Duisternis een jaarlijkse klassieker om het brede publiek kennis te laten maken met de sterrenhemel en de activiteiten en werking van sterrenkundige verenigingen. Voor de vijftiende maal organiseert BBL (Bond Beter Leefmilieu vzw preventie lichthinder) en de VVS werkgroep lichthinder dit initiatief.De Week van het Bos loopt van 10 t.e.m. 17 oktober (Agentschap voor Natuur en Bos, Vereniging voor Bos in Vlaanderen). Deze samenwerking wil de aandacht vestigen op het probleem lichthinder maar tevens op de rijke natuur, waar je nog het beste in alle rust van geniet onder een prachtige sterrenhemel. Vergeet ook niet die avond uw eigen buitenverlichting te doven zoals ook de diverse gemeentbesturen hiervoor aandacht zullen vragen door zoveel mogelijk de openbare verlichting uit te schakelen. Asterion steunt dit initiatief tenvolle aangezien de factor lichthinder ook voor amateurastronomen een belangrijk probleem vormt.Onze vereniging organiseerde tijdens deze avond een sterrenkijkwandeling langs de Kalmthoutse heide.Het opzet van deze avondwandeling verliep verder in de stijl van onze overige regelmatige sterrenkijkwandelingen met andermaal een goede opkomst qua deelnemers.
Basiscursus algemene sterrenkunde/telescoopbasics voor de beginner en gevorderde
Sinds de voorbereiding in 2008 kende deze zesdelige practische en theoretische basiscursus een mooi aantal geinteresseerden. Je kan je nu reeds inschrijven voor de reeks 2015 (aanvang vermoedelijk in de loop van februari 2015).
Voordrachten en sterrenkijkavond op het St. Jozefinstituut ASO te Essen
Voordrachtgevers: Leerlingen, Paul De Rydt/Dirk Flies (Asterion) en Eric Van Acker (KSGA)
Wegens de zeer goede opkomst bij dit initiatief vorig jaar werd er in samenspraak met de school beslist dit voor 2010 te herhalen.De organisatie was in handen van de school in samenwerking met Asterion en KSGA. Er werden in totaal tijdens de aanvullende waarnemingsavond drie telescopen opgesteld met begeleiding en toelichtingen. De toegang was gratis voor iedereen.
Bij herhaling een zeer goede opkomst van meer dan 100 bezoekers. Helaas konden de waarnemingen niet plaatsvinden vanwege de zware bewolking. De voordrachten, zowel van de leerlingen als beide verenigingen, werden met interesse bijgewoond. Wij verwezen de geinteresseerden voor de waarnemingen echter naar onze bijeenkomst tijdens de VVS sterrenkijkdagen.
Voordrachten
Een reeks voordrachten ondersteund door videobeamervoorstellingen die op een talrijke aanwezigheid mochten rekenen.
Reeks waarnemingssessies en sterrenkijkwandelingen
Beide initiatieven kenden een vrij regelmatige en voldoende opkomst gedurende de afgelopen jaren voor zover de minder goede weersomstandigheden en "seeing" ons daarbij geen parten speelden.
Met een hartelijk dankwoord aan onze voordrachtgevers, waarnemingsbegeleiders en overige organisators alsook medewerkers die deze Asterionactiviteiten mogelijk maakten !
Een kijkje in het leslokaal tijdens een van onze cursussen basissterrenkunde en telescoopbasics. Tijdens de pauze is er de gelegenheid om in de gezellige bar even kennis te maken met de nieuwe geinteresseerden, onderling van gedachten te wisselen of bijkomende vragen te stellen aan de lesgevers. In het verleden hebben we reeds diverse personen via deze eerste kennismakingscursus ingeschreven als vaste leden. De cursus werd hoofdzakelijk op touw gezet voor de beginners, jongeren of gevorderden die hun kennis nog wat willen opfrissen. Deze vormt een ideale voorbereiding op onze waarnemingssessies en wat diepgaander voordrachtenreeksen. De cursus wordt jaarlijks herhaald mits voldoende inschrijvingen. Men hoeft geen lid te worden om zich voor de cursus in te schrijven voor zover de cursusbijdrage tijdig voldaan wordt. Voor het bijwonen van de overige activiteiten is een lidmaatschap verplicht. Totnogtoe mochten wij van de deelnemers enkel positieve reacties aangaande dit initiatief vernemen.
De ster Asterion (ook wel Chara of βCvn genoemd) bevindt zich in het sterrenbeeld Canes Venatici (Jachthonden). Het sterrenbeeld werd eind zeventiende eeuw geintroduceerd door Johannes Hevelius en toegevoegd aan de reeks van achtenveertig sterrenbeelden van Ptolemaeus. Het stelt twee jachthonden voor, Asterion en Chara. Het verhaal uit de Griekse mythologie vertelt ons dat de jachthonden door Boötes aan de lijn gehouden worden terwijl ze de Grote Beer rond de Poolster jagen.Asterion of Asterius staat in het Grieks voor "sterrenhemel" of "heerser van de sterren".Hij was de koning van Kreta en gehuwd met Europa. Het sterrenbeeld is terug te vinden onder de "steel" van de Grote Beer en is best te observeren in het voorjaar. Vanaf de breedte van de Benelux is het sterrenbeeld circumpolair (d.w.z. voor onze geografische breedte steeds zichtbaar). De helderste ster is Cor Caroli (α) met magnitude 2,9 - afstand 91 lichtjaar en heeft tevens een begeleider.De twee componenten hebben resp. een gele en blauwe kleur en de hoofdster is ongeveer even groot als onze Zon. Het duo is een van de mooiste dubbelsterren voor waarneming met kleine telescopen en kan reeds gescheiden worden op een vergroting rond 40x. Asterion (β) is de ster die er rechtsboven geplaatst staat met een magnitude van 4,3. Zij is een gele dwergster die zich op een afstand van ca. 27,4 lichtjaar bevindt en heeft een temperatuur van rond de 6000°C. Linksboven Asterion zien we een variabele koolstofster (Υ CVn).Deze heeft een wisselende helderheid (magnitude 7,4 tot 10 in een periode van 157 dagen) en wordt ook wel "La Superba" genoemd omwille van haar prachtig rode kleur. Aan de uiterste zuidrand van de combinatie vinden we M3 (Messierobject) terug, een bolvormige sterrenhoop die ca. 100.000 sterren bevat. Verder vinden we er een zeer bekend spiraalstelsel M51 (Messierobject), de Draaikolknevel, dat reeds met kleinere telescopen waarneembaar is. Daarmee is nog niet alles gezegd: maar liefst zeven interessante extragalactische stelsels bevinden zich eveneens in deze omgeving, kortom in zijn geheel een gewaardeerd waarnemingsterrein voor de deep-skyliefhebbers. Als we het gebied wat ruimer bekijken dan vinden we er aanpalend tevens het sterrenbeeld Coma Berenices en Virgo met in de regio tal van noemenswaardige Messierobjecten. Een redelijk interessant gebied voor waarneming dus...
Bovenstaand kaartje aanklikken voor een overzicht.
Astronomievereniging Asterion is een erkende wetenschappelijke vereniging van de Cultuurraden van de Gemeente Wuustwezel en de Provincie Antwerpen. Zij is tevens een aangesloten regioafdeling van VVS (Vereniging voor Sterrenkunde) en heeft een samenwerkingsverband met Natuurpunt.
Fotosessie VVS Sterrenkijkdagen 2009 Keienven Wuustwezel en Antverpia Brasschaat
VVS STERRENKIJKAVONDEN 2009 TE WUUSTWEZEL EN BRASSCHAAT
Foto: ã An Van den Ouwelant (GvA)
Beide bijeenkomsten werden goed bezocht door talrijke bezoekers (resp. ca. 70 en 100 aanwezigen) uit diverse leeftijdsgroepen. Het overgrote deel kijklustigen was overwegend uit Wuustwezel en Brasschaat alsook vanuit de randgemeenten afkomstig. Zowel op vrijdag als zaterdag was de hemel open en in de vroege avond werden de Maan en de planeet Venus geobserveerd. Later op de avond kwamen o.a. de Pleiaden en diverse deepskyobjecten aan de beurt. Omstreeks 21 h was er een aangename drukte op beide waarnemingsposten en iedereen had ruimschoots de gelegenheid om eens door de diverse telescopen te kijken. Tussendoor werd er een drankje genuttigd of de videovoorstelling bekeken. Op beide locaties werd de voordracht aangaande telescoopbasics/optica door een groep van ca. 30 toehoorders bijgewoond. Hierbij waren er niet alleen algemene technische vragen maar tevens werd er door enkelen ook geinformeerd naar advies i.v.m. de persoonlijke aanschaf van een telescoop. Er werden ook redelijk wat vragen gesteld aangaande de werking van beide verenigingen en we hopen daarbij in de nabije toekomst nieuwe gezichten te mogen zien verschijnen in onze verenigingen. Indien u deze bijeenkomst heeft gemist: wij zullen voor de toekomst nog vele vergelijkbare activiteiten op ons programma hebben. Neem gerust met ons contact op voor een volgende afspraak...
Fotos: ã Jan Brys (GvA) Bob Magerman (Asterion) en Eric Van Acker (KSGA)
Interessante waarnemingen en toestand 2024 (VVS Hemelkalender)
Interessant voor waarneming gedurende 2024 (VVS Hemelkalender)
Voor de raadpleging van zeer uitgebreide waarnemingsgegevens kan u een kijkje nemen op de VVS website. Voor de lopende maand kan dit door iedereen bekeken worden onder het topic "Hemelkalender" in de inhoud links op de site. Voor de volgende maand is het even afwachten tot aanvang van die maand, aangezien het volledige jaaroverzicht enkel vooraf kan bekeken worden door VVS leden. Het is eveneens mogelijk de Hemelkalender in boekvorm met alle gegevens/illustraties voor een gans jaar te bestellen bij VVS.
Veel waarnemingsplezier toegewenst !
Door op het VVS embleem in de linkerkolom bovenaan te klikken kan u meer gedetailleerde gegevens terugvinden en tevens hun interessante site in zijn geheel bekijken.
Mede door onze erkenning van de gemeentelijke Cultuurraad hebben we de gelegenheid om in een vast lokaal van dit gebouw en op regelmatige basis onze voordrachten, vergaderingen, opendeurdagen en overige activiteiten doorgang te laten vinden. We hebben er tevens de beschikking over een bar die tijdens de pauze de mogelijkheid biedt om in een gezellige sfeer onderling van gedachten te wisselen. De hoofdgebruiker van deze locatie is Volwassenenatelier 't Kratje, een Wuustwezelse vereniging die cursussen rond diverse thema's van algemene creativiteit organiseert. We hebben bovendien ook de beschikking over een aantal overige lokaties te Wuustwezel zoals het gemeenschapscentrum Blommaert. Sommige activiteiten kunnen ook in overige locaties plaatsvinden buiten Wuustwezel.
Paul De Rydt Wuustwezel Voorzitter-bestuurder Patrick Van Looveren Wuustwezel Penningmeester Herman Van hunskerken Wuustwezel Secretaris Dirk Flies Essen Bestuurslid Tom Heye Wuustwezel Bestuurslid
Koenraad Roelands Wuustwezel Walter Robbé Ekeren Elza Quirynen Wuustwezel Koenraad Van Gastel Wuustwezel Marleen Goetstouwers Wuustwezel Suzi Vanderheyden Kalmthout Peter Maes Brasschaat Jacqueline Maes Ekeren Jonathan Sanctorum Kapellen Robin Bosschaerts St. Job in 't Goor Tim Wouters Schoten Bart Hendriks Loenhout Christof Hendriks Loenhout Jeroen Janssens Wuustwezel Paul Dierckens Wuustwezel Karel Van den Buys Wuustwezel Marina Hanssens Brasschaat Jeroen Van Houtte Edegem Marina De Roover Wuustwezel Karen Peeraerts Wuustwezel Monika Müller Wuustezel Eugeen Janssens Halle - Zoersel Albert Van Aken Wuustwezel Dirk Oostvogels Wuustwezel Jan Ruts Brasschaat Willy Hofmans Brasschaat Robert Van Driessche Wuustwezel Guy Vermeeren Schoten Julienne Dehousse Wuustwezel François Aerts Wuustwezel Madeleine Stalmans Brasschaat Veerle Beeckmans Wuustwezel Wesley Coekaerts Kapellen Bas Bukkems Loenhout Linda Hennekam Kalmthout Marianne Hertoghs Rucphen (Nl.) Mieke Sluis Zoersel Sebastian Veraart Essen Roel Van Bergen Rijkevorsel Margot Mees Wuustwezel Stijn Mennes Wuustwezel Greet Vervoort Wuustwezel Zara Simons Loenhout Rudy Simons Loenhout Michel Vandersnickt Kalmthout Ria Delcroix Kalmthout Leo Van Lien Ulvenhout Nl. Maria Peeters Sint Lenaarts Peter Kools Etten-Leur Nl. Herman Delcroix Kalmthout Dries Van Dessel Kalmthout Alex Van Dijck Ekeren Peter Suy Brasschaat Denise De Maeyer Essen Alfred Claeys " Koen Van Esbroeck Wuustwezel Charlotte Van Esbroeck " Maryse Van Bergen Wuustwezel Frank Willemen " Jan Quirynen Brasschaat Marc Vogels Kalmthout Geert Wouters Schoten Jos Claessens Essen Karen Claessens Essen François Akkermans Brasschaat Ludo De Backer Essen Pieter Crevels Wijnegem Sandy Ceuppens Wuustwezel Seppe Breugelmans Wuustwezel
Johannes Stadius werd als Johannes Van Ostaeyen geboren in Loenhout op 1 mei 1527. Hij was de zoon van Peter Van Ostaeyen (1484-1555) en huwde met Margareta Zylia. Ze hadden drie kinderen: Hieronymus, Catharina en Martina. De familie Van Ostaeyen leefde op Popendonck. Het waren landbouwers. Jan Van Ostaeyen bracht zijn jeugd door in Het Schaliënhuis in de Oud Dorpsstraat in Loenhout, thans een bekend restaurant - taverne. Na zijn lagere school studeerde Jan aan de Latijnse school van Johannes Custos in Brecht. Daarna trok hij naar de universiteit van Leuven waar hij koos voor de richtingen wiskunde, aardrijkskunde, sterrenkunde en geschiedenis en liet zijn naam in die periode verlatijnsen tot Johannes Stadius. Omwille van zijn uitgebreide kennis van de sterrenkunde maakte hij naam en faam. In 1554 vertrok Stadius naar Turijn waar hij als sterrenkundige/wiskundige in dienst trad van de hertog van Savoye. Ongeveer twee jaar later komt hij terug naar Brussel en draagt zijn werk "Ephemerides novae at auctae"" op aan Phillips II.Deze scriptie bevat een tijdstabel en posities (rechte klimming en declinatie) van de Zon, Maan en planeten. In 1559 neemt hij de conjunctie (samenstand) waar van de planeten Mercurius en Venus en schrijft een jaar later "Tabulae Bergenses".Dit werk werd in Keulen gedrukt en zorgde ervoor dat de toenmalige sterrenkundebeoefenaars konden beschikken over een vereenvoudigd werkinstrument i.p.v. de vrij ingewikkelde tabellen van Erasmus Reinhold.Hij maakte daarvoor toen gebruik van een geocentrisch wereldbeeld maar tegelijk van de nieuwe berekeningswijzen van de beroemde Poolse sterrenkundige Nicolaus Copernicus. Stadius begint naam te krijgen en gaat werken voor de prins-bisschop in Luik. Van daaruit reist hij regelmatig naar Keulen. Men vermoedt dat het de bedoeling was om toezicht te houden op de uitgave van zijn werken. In 1565 is Stadius professor in de wiskunde en klassieke geschiedenis in Leuven. Na vier jaar trekt hij weer naar Antwerpen en in 1576 gaat hij op verzoek van Hendrik III, de koning van Frankrijk, naar Parijs. Hij wordt er titularis van een leerstoel aan de universiteit en doceert er drie jaar wiskunde. Hij overlijdt in Parijs op 52 jarige leeftijd (17 juni 1579). Na zijn dood krijgen zijn wetenschappelijke werken grote aandacht en verschijnen er meerdere herdrukken. Dat Stadius gewaardeerd werd in verband met zijn belangrijke studies rond sterrenkunde bewijst het feit dat een verzonken Maankrater, naast de bekende Copernicuskrater, naar hem genoemd werd. Met Stadius is er dus een stukje Loenhout op de Maan ! Tevens werd er sinds 2003 ook een straatnaam in Loenhout naar hem vernoemd.
Bron afbeelding: Sky Map. Afbeelding aanklikken voor groter kaartje
ORIENTATIE STERRENBEELDEN
Een goede oriëntatie aan de hemel om sterren, deepskyobjecten en overige hemellichamen gemakkelijk te kunnen terugvinden is tijdens de waarneming van zeer groot belang. Het sterrenbeeld Orion is een zeer typisch wintersterrenbeeld dat in die periode in onze streken eenvoudig terug te vinden is in het zuiden. Het kan tevens dienst doen als wegwijzer om vele heldere sterren en omgevende sterrenbeelden te kunnen identificeren. Het sterrenbeeld heeft de vorm van een grote zandloper. Het gaan opnemen van vele gedetailleerde sterrenkaarten op deze site zou ons te ver leiden. Met een draaibare sterrenkaart echter, zoals in een volgende rubriek getoond, is het mogelijk om vertrekkende vanuit dit sterrenbeeld heel wat meer te herkennen. Toch interessant om voor uzelf eens een eenvoudige proef te doen. Op dit detailsterrenkaartje zie je duidelijk de drie Oriongordelsterren v.l.n.r. Alnitak, Alnilam en Mintaka. Ook de positie van de M42, in het zwaard van Orion, is zichtbaar. (Lees ook het artikel over de Orionnevel in de rechterkolom voor meer info). Net onder Alnitak bevindt zich de zeer gekende Paardekopnevel, linkserboven de M78 reflectienevel. Parallel rechts naast het rechterbeen van Rigel naar Mintaka treffen we Barnards Loop aan, een uitgestrekt nevelcomplex dat visueel slecht te ontwaren is maar fotografisch wel goed tot zijn recht komt. Deze enorme gas- en stofwolken zijn waarschijnlijk het gevolg van vroegere supernovaexplosies. Het ganse Oriongebied is trouwens een interessante regio voor deepskywaarneming. Tracht u met al deze gegevens eens te oriënteren en probeer tijdens een zeer heldere en donkere nacht niet alleen de betreffende sterren, maar ook (eventueel met behulp van een verrekijker of kleine telescoop) de nevels terug te vinden. Je zal deze laatsten dan kunnen zien als een wazige vlek. Byzonderste daarbij is dat U ze reeds weet te localiseren. Wil je meer details zien kom dan gerust eens een kijkje nemen tijdens een van onze waarnemimgsavonden. U kan zeer uitgebreide en practische sterrenkaarten met positie- en zoomfunctie raadplegen op http://www.fourmilab.ch/yoursky/ Zeer duidelijke info inzake sterrenbeelden e.d alsook vele sterrenkaartjes/afbeeldingen vindt U eveneens terug op de interessante website van H. Scheenen onder de titel "Kuukes Sterrenbeelden": http://www.sterrenkunde.nl/sterrenbeelden/cms/news.php. Neem tevens ook eens een kijkje op de site van VSML (Vereniging voor Sterrenkunde Midden-Limburg) in Nederland: http://www.vsml.nl U kan tot slot volledig gratis het zeer interessante en practische astrocomputerprogramma Stellarium downloaden via www.stellarium.org , met realtimesimulatie van bewegende sterrenkaarten en weergave van vele andere objecten voor ieder willekeurig moment en geografische plaats op Aarde.
De helderheid van hemelobjecten wordt weergegeven in magnitudes. Bvb een ster van magnitude +2 is 2.5x zo helder als een met magnitude +3 en in deze verhouding loopt de schaal door (vb. object met magnitude +1 is 100x helderder dan magnitude +6). Eigenaardig genoeg zijn de meest negatievehelderheden deze van de best waarneembare objecten. De uiterste grens voor waarneming met het blote oog ligt op +6. De Zon bvb. met haar zeer hoge lichtintensiteit omwille van haar relatief korte afstand tot de Aarde zit op 27, de planeet Venus op ca. 4 (variabel) , de Poolster rond +2 en de ster Sirius, de meest heldere ster aan de avondhemel, op -1.4. Zoals we in een aantal artikels lezen spreekt men meestal van de absolute magnitude,dit is een standaardeenheid voor de lichtkracht van een hemellichaam op een afstand van 32,6 lichtjaar (10 parsec). Voor wat wij vanop Aarde waarnemen speelt daarbij de afstand voor dit begrip uiteraard ook een grote rol. Daarom spreekt men naast de absolute ook nog van de schijnbaremagnitude (zoals wij ze waarnemen). Bij een vergelijk mogen we deze twee waarden dus zeker niet gemengd gebruiken. Indien de absolute magnitude of de afstand tot de Aarde gekend is dan kan de andere factor hieruit afgeleid worden. Op die manier is het bovendien mogelijk de afstand van vergelegen extragalactische stelsels te bepalen. Op de foto zien we de Pleiaden. (Messier object M45). Het is een van de bekendste open sterrenhopen met heldere sterren. Met het blote oog is deze zeer gemakkelijk op te sporen. Met een lichtsterke telescoop zien we de relatief jonge sterren omgeven door nevelmassa's waaruit zij vroeger ontstonden. De blauwe reflectienevels vertonen een mooie structuur.
Exoplaneten en mogelijk (intelligent) buitenaards leven
EXOPLANETEN EN MOGELIJK (INTELLIGENT) BUITENAARDS LEVEN
Het is een verbazingwekkende, onthutsende en misschien zelfs beangstigend gevoel: je staart naar de sterrenhemel en terwijl je dat doet vraag je jezelf af of er iemand terugstaart. De gedachte alleen al laat je de haren te berge rijzen. Maar zelfs na eeuwen van afvragen en tientallen jaren actief kijken weet de mens nog steeds het antwoord niet.Maar dat kan ook tengevolge zijn van het feit dat de mensheid de juiste vragen niet heeft gesteld.Wij Aardlingen kennen maar één type leven, op één plaats. Het idee om elders te zoeken naar levensvormen confronteert ons met een oneindige serie vragen. Waar moeten we zoeken? Kunnen we ons ook maar een idee vormen waar we naar zoeken? Of hoe we het moeten vinden?
Wie heeft niet ooit de schoonheid van de nachtelijke hemel aanschouwd en zich afgevraagd of er niet op een verre planeet nog iemand anders zou kunnen zijn die zich evenzeer verwondert over onze zon die in hun nachtelijke hemel schittert? Als we omhoogkijken naar de sterren zullen de meesten van ons het eens zijn met Paul Davies dat: 'De ontdekking van leven buiten de aarde niet alleen onze wetenschap, maar ook onze religies, onze geloofsstelsels en ons hele wereldbeeld zou veranderen.Want in zekere zin is het zoeken naar buitenaards leven in feite een zoektocht naar onszelf - wie we zijn en wat onze plaats is in de grootste uitgestrektheid van de kosmos.' We hebben het voorrecht te leven in een tijd van wetenschappelijke ontdekkingen die het begin van een antwoord bevatten op deze eeuwenoude vraag.In de laatste tien jaar hebben onderzoekers meer dan honderd planeten buiten ons zonnestelsel gevonden.Biologen hebben levensvormen ontdekt op en diep onder de aarde die aantonen dat organismen in staat zijn een manier te vinden om in extreme omstandigheden te leven zoals we die op andere planeten zouden kunnen verwachten.Laten we een aantal van die recente ontdekkingen eens nader beschouwen in het licht van de theosofische leringen die ons vertellen dat de sterrenhemel inderdaad vibreert van leven. De zoektocht naar leven in de ruimte heeft een lange en veelbewogen geschiedenis.De Griekse filosoof Democritus (ca. 480-370 v.Chr.), die beschouwd wordt als de "vader" van de atoomtheorie, speculeerde er al over dat men kan zien dat de wetten van de natuur universeel werkzaam zijn en dat daarom, als er leven op aarde kon ontstaan, het ook elders in de kosmos moet bestaan.In een minder verlichte tijd kostte het verkondigen van zulke ideeën het leven aan Giordano Bruno, die in 1600 op de brandstapel terechtkwam.De Poolse wiskundige en astronoom Nicolaus Copernicus (1473-1543) was, op grond van zijn waarnemingen van ons zonnestelsel, van mening dat planeten in de ruimte algemeen moeten voorkomen.
De zoektocht naar exoplaneten (planeten buiten ons zonnestelsel) is een zeer interessant en byzonder actueel onderwerp. Hierna een artikel over een dergelijke ontdekking. U kan meerdere artikels van diverse auteurs in dit verband terugvinden op volgende link: http://www.spacepage.be onder de betreffende inhoudsrubriek
Rotsachtige exoplaneet ontdekt in sterrenbeeld Leeuw
Spaanse astronomen en onderzoekers van de Londense universiteit UCL (University College London) hebben een (mogelijk) aarde-achtige planeet ontdekt in het sterrenbeeld Leeuw.
Dit sterrenbeeld (van de dierenriem), met als helderste ster Regulus, is goed zichtbaar in het noordelijke halfrond in de vroege avond, tot ongeveer eind juni. Deze nieuwe exoplaneet bevindt zich op ongeveer 30 lichtjaar van de aarde en is de kleinste tot op heden gevonden planeet buiten ons zonnestelsel. Uit computermodellen blijkt dat zij ongeveer 50 procent groter zou zijn dan de aarde, een massa van vijf keer de aarde heeft, maar een temperatuur boven de 100°C. Dit maakt de kans dat er ooit leven wordt gevonden vrij klein. Bijzonder is wel dat één dag op deze planeet ongeveer 22 aardse dagen in beslag neemt en dat zij in deze periode vier omwentelingen rond haar ster maakt. De planeet, die rond de ster GJ 436 (magnitude 10,68) draait, kreeg GJ 436 c als naam. Haar ontstaan werd afgeleid uit waarnemingen van storingen in de baan van een eerder ontdekte (ijzige) exoplaneet in hetzelfde stelsel nl. GJ 436 b. Deze eerste planeet werd drie jaar geleden ontdekt via de techniek van microlensing, en kreeg toen de naam OGLE-2005-BLG-3901b (OGLE: Optical Gravitational Lensing Experiment). Microlensing doet zich voor wanneer een andere ster zich tussen het exoplaneetstelsel en de waarnemer op aarde bevindt, en daardoor een lichtversterkend effect veroorzaakt. Deze twee planeten worden ook wel superaardes genoemd omdat zij een massa hebben tussen één en tien keer die van de aarde. De eerste twee superaardes werden een paar jaar geleden gevonden rond de rode dwergster Gliese 581 (op een afstand van 20,5 lichtjaar), toen wel met de radiële snelheidsmethode (aan de hand van abnormale bewegingen van de ster ten gevolge van de aanwezigheid van planeten). Verwacht wordt dat in de volgende jaren nog meer exoplaneten van het type van de aarde zullen gevonden worden, wat ook een belangrijke stap is in de zoektocht naar (intelligent) leven in het heelal.
Afbeelding aanklikken voor grotere foto Amateurfoto: W. Ransburg.
KOMEET HOLMES
Deze komeet werd ontdekt op 6 november 1892 door de Brit E. Holmes (Londen). Toen deze man aan observatie deed in het Andromedagebied verscheen de heldere komeet in het beeldveld van zijn 32 cm. Newtontelescoop. Op het moment van de ontdekking was de komeetkern eveneens in uitbarsting maar later nog vrij zwak en onopvallend in vergelijking met de huidige verschijning. Er werden evenwel in die tijden ook reeds meerdere kernuitbarstingen van dit object waargenomen. Sinds zeer korte tijd is de doormeter van de coma toegenomen tengevolge van een spectaculaire en onverwachte nieuwe uitbarsting. De komeet is hierdoor ca. 1000.000 maal zo helder geworden. Hij is reeds met het blote oog waarneembaar als een nevelig vlekje en staat momenteel (1.11.2007) ca. 2,5 maal zo ver van de Zon als de Aarde. Een verrekijker of kleine telescoop zal U meer details tonen maar gezien de komeetstaart afgewend is van de Aarde zien we enkel de kern. Deze laatste toont een heldere centrale condensatie en een zwakke buitencoma. De komeet is nog een tijd terug te vinden in de omgeving van het sterrenbeeld Perseus. De opname werd gemaakt op 31.10.2007 met een spiegeltelescoop 300/1600 mm. (spiegeldiameter 300 mm. / brandpuntsafstand 1600 mm.) Het is het resultaat van 12 opnamen met nabewerking. Op vrijdag 9 november ll. had de komeet een stofatmosfeer van 1,4 miljoen km. doorsnede opgebouwd met zijn binnenste ijs- en steenkern van amper 3,6 km. diameter. Hij was bijgevolg op dat moment het grootste object binnen ons zonnestelsel. Er is ondertussen reeds heel wat waarneming verricht, o.a. door enkele van onze leden, spijtig genoeg tijdens de minder gunstige weersomstandigheden van de laatste week. (omgeving Wuustwezel, Brasschaat ) Er werden ook in het algemeen door amateurs en op volkssterrenwachten vele amateurfotos genomen. Lees voor meer info aangaande kometen ook het artikel bovenaan in de rechterkolom.
De aarde is verdeeld in 24 uurgordels en volgens deze verdeling ligt België in de Greenwich uurgordel. Na een aantal gewijzigde wettelijke bepalingen in dit verband werd tijdens de tweede wereldoorlog hetvolgende besloten: De GMT (Greenwich Mean Time) of Universele tijd werd voor ons gedurende de winterperiode met 1 uur en gedurende de zomerperiode met 2 uur verlengd. Vanaf 1946 heeft men in België de klok continu met 1 uur verschoven. Zodoende geldt nu voor ons de tijd van Centraal Europa of CET (Central European time). Sinds 1977 moeten we daar nog eens een uur extra aan toevoegen. Om een lang verhaal kort te maken houdt dit hetvolgende praktische gevolg in: bvb. 14 h. UT (Universele tijd) komt overeen met 15 h. wintertijd CET en 16 h. zomertijd CET. Spijtige hierbij is dat men in sommige lektuur verzuimd om de vermelding UT na het opgegeven uur te vermelden hetgeen sporadisch voor enige verwarring kan zorgen en uiteraard een redelijk tijdsverschil betekent. In de astronomie wordt de Universele tijd echter zeer veel gehanteerd en het staat er ook meestal duidelijk bij vermeld.
Deze draaibare sterrenkaart is vervaardigd uit kunststof en vochtbestendig. Je kan er de datum en tijd op instellen en op die manier vele objecten terugvinden. De kaart is ontworpen voor 52° NB en bruikbaar tussen 47° en 57° NB. Ze geeft sterrenbeelden, sterren van magnitude -2 tot +5, dubbelsterren en variabele sterren weer alsook vele deepskyobjecten. Een ideaal werktuig dus voor gebruik onder de nachtelijke hemel. Wanneer je ook nog over een klein rood Ledlampje beschikt dan ben je gewapend om op verkenning te gaan. (Dit om tijdens het waarnemen en beurtelings raadplegen van de kaart uw ogen aangepast te houden voor waarneming). De sterrenkaart is verkrijgbaar in diverse astrozaken aan een prijs van ca. 12 euro.
Op vele Maansimulaties kan u per dag de actuele maanfase en data volgen. De studie van maandetails en herkenning van kraters, bergketens, mare e.d. is voor velen een fascinerende bezigheid die u aan de hand van gedetailleerde Maankaarten heel wat aan waarneming biedt.Zeker ook voor de beginnende amateurastronoom en/of bij het gebruik van wat kleinere telescopen is dit een zeer boeiende aangelegenheid.Een zeer hoog contrast bij de waarneming kan u bereiken door te kijken in de transitzone (overgang licht/donker) en uiteraard ook bij het gebruik van een voor uw telescoop geschikt grijsfilter of beter nog polarisatiefilter (variabele lichtdempingsinstelling).
Beide opnamen werden gemaakt door respectievelijk Koen Dierckens en Bob Magerman . De behaalde resultaten mogen zeker gezien worden. Proficiat en doe zo verder !
Mare Imbrium - Foto: Koen Dierckens - Asterion
Detailopname krater Clavius - Foto: Bob Magerman - Asterion
Wanneer de Maan binnen de schaduwkegel van de Aarde treedt wordt ze verduisterd en we krijgen dit enkel te zien bij volle maan. Een maaneclips kan meerdere uren duren en komt op jaarbasis ofwel helemaal niet, tweemaal en zelden driemaal voor. Daarbij kleurt de Maan zwak oranje-rood en dit verschijnsel wordt veroorzaakt door de zonnestralen die door de atmosfeer van de Aarde gebroken worden. We onderscheiden drie soorten verduisteringen, nl. de totale, de gedeeltelijke en de verduistering in de bijschaduw. Deze laatste vermindert de intensiteit van het (volle) maanlicht enigzins maar in de praktijk is dit echter nauwelijks merkbaar. Een totale maansverduistering kan hoogstens 1 uur en 45 minuten in beslag nemen en daarbij zal de kleuring van koperrood tot donkerbruin zijn. De aard van de kleuring is afhankelijk van de hoeveelheid aanwezig stof in de aardse atmosfeer (bvb. tengevolge van vulkaanuitbarstingen). Maansverduisteringen komen minder vaak voor dan zonsverduisteringen maar zijn wel over een uitgestrekter gebied waarneembaar. Ze komen na 18 jaar en 11 dagen terug in dezelfde volgorde (Sarosperiode).
Practische maankaarten zijn voldoende in de handel aanwezig, zowel voor binnen- als buitengebruik. Als je de kaart hoofdzakelijk wil gaan gebruiken tijdens de waarneming neem dan zeker een geplastifieerd exemplaar en ook een gespiegelde versie. Je krijgt dan meteen alle maankaartdetails te zien zoals ze ook door je telescoop worden waargenomen. Een aanrader is 'De kleine Maanatlas' van Antonin Rükl, voormalig leider van het Praags Planetarium. De compacte ringgebonden atlas bevat acht afzonderlijke gelamineerde kaartjes met in totaal achthonderd benoemde maanformaties, fotos en toelichtingen en kost slechts rond de 13,- euro (wel enkel verkrijgbaar in het Duits). Er bestaat van dezelfde auteur een uitgebreider maar wel wat duurdere versie in het Engels met 224 bladzijden, 84 kaarten en vele foto's. Enkele overige interessante mogelijkheden zijn de kaarten uit het gamma van Philip of de opvouwbare gelamineerde kaart Lunar Map van Sky & Telescope van 60x60 cm.Tevens interessant voor raadpleging is de Maanatlas Selenographia op volgende weblink : http://www.inconstantmoon.com/atlas.htm De keuze van een kaart voor gebruik met een telescoop maak je best in functie van de prestaties van je instrument. Wanneer je kijker niet in staat is om fijnere details weer te geven is het vrij zinloos om een dure en zeer gedetailleerde Maanatlas aan te schaffen.
Zoals iedereen weet is de Zon het centrum van ons zonnestelsel. Planeten en vele overige objecten bewegen er rond in elliptische banen. Zij is de geledwergster het dichtst bij de Aarde (ca. 150 miljoen km. = 1 AE > astronomische eenheid) die ons van licht en warmte voorziet met een magnitude van 26.8. Zij bevindt zich op ongeveer 27000 lichtjaar van het centrum van ons Melkwegstelsel. De Zon is heter en zwaarder dan de gemiddelde sterren die we kennen maar veel kleiner dan blauwe reuzesterren. Haar ontstaan, ca. 4.5 miljard jaar geleden, zou volgens de meest gangbare theorie plaatsgevonden hebben uit een oude, uitgestrekte en koude gasachtige nevel. Bij het samentrekken van deze gaswolk zou er in het centrum een gasconcentratie ontstaan zijn die geleid zou hebben tot haar vorming. Met haar diameter van ca. 1,4 miljoen km zou ze ongeveer een miljoen aardbollen kunnen bevatten. De rotatietijd aan de equator bedraagt 25,38 aardse dagen. De temperatuur op haar oppervlak bedraagt ca. 5500° C. In de kern echter, waar temperaturen van ca. 15 miljoen graden Celcius heersen vinden kernreacties plaats waarbij waterstof omgezet wordt in helium. Deze enorme kernkachel kan per seconde ca. vier miljoen ton aan zonnemassa omzetten in energie. Haar samenstelling is noch vast noch gasachtig maar bestaat uit plasma. Bij deze definitie speelt de extreem hoge druk in de kern een belangrijke rol. Eigenlijk gasachtig aan het oppervlak en vaster naar de kern toe. Daarbij hebben we volgende percentages voor de atomensamenstelling: 92,1% waterstof, 7,8% helium en 0,1% zwaardere elementen zoals koolstof, stikstof, zuurstof, neon,magnesium, silicon en ijzer. Vanuit de kern vertrekkende onderscheiden we volgende lagen en zones: de radiatieve zone, de convectiezone, het zichtbare oppervlak of fotosfeer, de chromosfeer en tenslotte de corona. De zonnewind is een stroom van geladen deeltjes die ontsnappen aan het zonsoppervlak. Zij bereiken de Aarde aan snelheden van 450 km./sec. Gelukkig is onze planeet omgeven door de zogenaamde Van Allen gordels die werken als een beschermend schild tegen de nadelige invloeden ervan. Aan het fotosfeeroppervlak zijn er de protuberansen (uitstoot van enorme slierten witgloeiende gassen), zonnevlammen en vorming van zonnevlekken. Deze laatsten zijn onregelmatige donkere vlekken van enkele honderden tot wel 80.000 km. in doorsnede. De temperatuur in de zonnevlekken ligt op een 4500° C. Zij kunnen het best waargenomen worden wanneer de Zon laag bij de horizon staat. Deze verschijnselen zijn uitermate interessant voor de waarneming. Maak daarbij echter steeds gebruik van een beschermend objectieffilter op de telescoop of binoculair (bvb. mylarfilter AstroSolar van Baader) en bij voorkeur met een extra UV filter op het oculair. Rechtstreeks in de Zon kijken met optische instrumenten zonder de nodige bescherming kan blijvend oogletsel veroorzaken of zelfs tot blindheid leiden. Zonnevlekken en ook de actieve zones zijn in hoeveelheid onderhevig aan een cyclus van 11 jaar, zodat gedurende sommige jaren hun aantallen sterk kunnen verschillen ten opzichte van andere. Een en ander heeft te maken met het ingewikkeld en veranderlijk magnetisch veld. Ook de corona, de omgevende lichtende halo, is een prachtig iets om te observeren. Buiten de waarneming met standaardtelescopen bestaan er ook typische zonnetelescopen die met gebruikmaking van diverse filters variërende waarnemingsresultaten geven. Ook typische protuberansenkijkers kunnen met een afgeschermd centrum de waarneming ervan zeer duidelijk weergeven. Deze typische zonnetelescopen zijn echter voor de amateur nog steeds vrij duur. Zonsverduisteringen zijn ook zeer de moeite om te observeren. Dit verschijnsel heeft plaats wanneer de Aarde de schaduwkegel van de Maan binnendringt; dit kan alleen bij nieuwe Maan gebeuren. Al naargelang de geografische plaats op Aarde waar de waarnemer zich bevindt zal er sprake zijn van een gedeeltelijke, ringvormige of volledige verduistering. In het geval van een ringvormige verduistering zal de maanschijf nog enkel een ring van de Zon onbedekt laten. Gemiddeld komt er om de drie jaar een totale verduistering voor en deze duurt ca. 7 minuten. De niet-telescopische waarneming ervan kan gebeuren door gebruikmaking van een degelijke eclipsbril. Andere, minder betrouwbare middelen zijn absoluut af te raden. Vanaf haar ontstaan zal de Zon een actieve levenscyclus hebben van ongeveer 10 miljard jaar. Tenslotte zal zij overgaan in een rode reuzenster die in de laatste fazen bij afstoting van haar buitenlagen zal transformeren tot een witte dwergster. Bij de afstoting van de buitenste lagen als rode reus zullen deze tot ver buiten de baan van de planeet Venus reiken. Na het verdwijnen van de straling en de finale afkoeling zal er nog slechts een zwarte dwergster overblijven. Dit laatste proces duurt echter zo ontzettend lang dat er momenteel nog niet bekend is of het universum reeds oud genoeg is om zwarte dwergsterren te bevatten. Uiteraard dienen we de tijd die deze faze in beslag zal nemen nog aan de 10 miljard jaren toe te voegen. Een organisatie die aan continubestudering van de Zon doet is SOHO (een samenwerkingsproject van NASA en ESA). De onderstaande video toont een kort overzicht van de gedeeltelijke verwezenlijkingen over een periode van tien jaar. De opnamen werden gemaakt door de camera's van hun zonne- en heliosferisch observatorium met speciale filters. Opnamen in wit, groen, blauw en rood, telkens andere zonnedetails onthullende. Op een van de opnamen in blauw licht zien we de komeet Machholz die in de aantrekkingskracht van de Zon komt. Op specifieke (amateur)zonnetelescopen (bvb. Coronado en Lunt) worden waterstof alpha (Ha) en Calciumfilters aangewend, deze maken de waarneming van de protuberansen, zonnevlammen en diverse oppervlakteverschijnselen mogelijk. Gezien in het zonnespectrum waterstof een van de sterkere absorptielijnen is en de overige door het Ha filter geblokkeerd worden zal het waterstofgas in de chromosfeer in rode kleuren zichtbaar worden. Bij gebruik van het Calciumfilter zullen er andere oppervlaktestructuren beter naar voren komen. Dit laatste blokkeerfilter is wel beter geschikt voor fotografische opnamen.
Video: Courtesy SOHO (ESA&NASA)
Zonnevlekken - Opname in wit licht: Bob Magerman - Asterion
Naar aanleiding van een vrij recente herbepaling en definitie van het begrip planeet door de IAU (International Astronomical Union), s werelds hoogstgeplaatste coordinerende orgaan voor de astronomie) bevat ons zonnestelsel momenteel nog acht planeten i.p.v. negen. Pluto voldoet niet aan deze hernieuwde definitie en wordt nu beschouwd als ijsdwerg. Buiten Pluto zijn er trouwens nog objecten ontdekt die in dezelfde categorie thuishoren. Wanneer we het ganse planetenstelsel zouden doorkruisen tot aan Neptunus dan zouden we een afstand afgelegd hebben van ongeveer 4530 miljoen km. De eerste binnenplaneet, Mercurius, is een zeer naaste buur van de zon (gemiddelde afstand 57,909 milj. km.) en is tengevolge daarvan op aarde moeilijk te observeren. Gezien Pluto niet langer bij de planeten gerekend word is Mercurius de kleinste planeet van het zonnestelsel. De beste tijdstippen voor waarneming zijn kort na zonsondergang of opkomst. Ondertussen zijn dankzij de Mariner 10 vlucht gedetailleerde oppervlaktegegevens bekend. Deze kwam driemaal zeer naderbij en op 29 maart 1974 bedroeg de afstand nog nauwelijks 700 km. Er werden in het totaal 4800 televisiebeelden doorgestuurd. Het oppervlak is sterk gelijkend op dat van de maan: bezaaid met kraters en ook veel vlakke gebieden. Het Caloris Bassin is een kenmerkende inslagstructuur (diam. 1350 km.), omgeven door een ca. 2 km. hoog gebergte. Het totaaloppervlak bevat tevens talloze heuvels, valleien en vlakten. De studie van de Mariner 10 fotos toonde aan dat gladde oppervlaktegedeelten bedekt waren met gestolde lava. Een bewijs dat er hoogstwaarschijnlijk ooit actief vulkanisme is geweest. De Italiaanse sterrenkundige Antoniadi maakte begin deze eeuw met gebruikmaking van de gote telescoop van Meudon in Frankrijk reeds een vrij goede oppervlaktekaart. De planeet is tengevolge van de grote temperatuurvariaties (van-200 tot +400°C.) bedekt met een dun laagje stof, ontstaan door verpulvering van het oppervlak. Een dampkring is tevens zo goed als niet aanwezig. Deze is zeer dun en bevat wat sporadische zuurstofatomen, natrium en waterstof. De samenstelling van Mercurius bestaat uit een waarschijnlijk enkele kilometer dikke oppervlaktekorst, een mantel van ca. 600 km. (hoofdzakelijk siliciumoxiden) en een relatief grote ijzer/nikkelkern. In 88 dagen draait hij in een redelijk langgerekte baan eenmaal om de zon. Zijn aswenteling is byzonder traag; 59 dagen om slechts één rotatie te voltooien! Mercurius heeft geen manen.
Venus,Aarde,Mars Jupiter en Saturnus zijn de volgende planeten die we ons, verwijderend van de zon, in de reeks ontmoeten. Hierover zijn wat artikels met fotos te vinden verspreid over deze site.
In ons zonnestelsel bevinden zich, overwegend tussen de banen van Mars en Jupiter, grote hoeveelheden planetoïden of asteroïden. De grootste ontdekte planetoïde is Ceres met een middellijn van 1003 km. Het merendeel van deze objecten is echter zeer klein. De sterrenkundigen Giuseppe Piazza (Italiaan) en Johann Bode, Heinrich Olbers (Duitsers) liggen reeds vanaf 1801 aan de basis van de eerste ontdekkingen van deze hemellichamen. Hun samenstelling kan veelal steenachtig maar ook ijzer- en nikkelhoudend zijn. Op grote afstanden van de zon komen er ook ijsplanetoïden voor. Er zijn zoveel van deze planetoïden binnen ons zonnestelsel aanwezig (naar schatting ca. 100.000 rotsblokken, en dan spreken we nog enkel over deze groter dan 1 km.) dat het onmogelijk is om voor de totaliteit aan observatie te doen, laat staan baangegevens te berekenen. Er zijn dan ook totnogtoe ongeveer 4000 planetoïden officieel geregistreerd. Ca. 98% beschrijft een baan om de zon. Over het ontstaan zijn enkele theorieen bekend: overblijfselen van een in een vroeg stadium geexplodeerde planeet of de tegenwoordig meer aanvaarde theorie: de gordel werd meteen gevormd tijdens het ontstaan van het zonnestelsel. Ze hebben onregelmatige vormen tengevolge van aanvaringen met soortgenoten of versplintering van eens grotere exemplaren. Enkele tientallen planetoïden zoals bvb. Ceres, Pallas, Vesta, Eros en Juno vallen binnen het bereik van kleine en middelgrote amateurtelescopen. Planetoïden die de aarde vrij dicht naderen worden "aardscheerders" of "earthgrazers" genoemd. Een theorie zegt dat mogelijk brokstukken die uit de Mars/Jupiter gordel in onze richting worden weggeslingerd door onderlinge botsingen van redelijk grote planetoïden klein van afmeting zijn. Ze zouden geen lang leven beschoren zijn en voor ons ongevaarlijk. Sommige grotere exemplaren kwamen in het recente verleden vrij dicht bij de aarde maar nog steeds op een ongevaarlijke afstand. Deze passeren de aarde op ca. 100.000 km afstand en het komt binnen een jaar ca. 10 maal voor. De planetoïdeinslag van 1908 in Tunguska echter richtte over een oppervlak van 2000 vierkante kilometer een verwoesting aan in het Siberische woud. Hierbij kwam een energie vrij gelijk aan 10 megaton TNT. Het neerkomen van een zeer grote planetoïde op aarde, alhoewel deze mogelijkheid uiterst klein blijft, zou een totale katastrofe betekenen.
Uranus is de zevende planeet van ons zonnestelsel. Deze cyaankleurige ijsreus werd ontdekt door William Herschel, een Brits astronoom van Duitse afkomst, in 1781. Zelfs met de grootste telescopen op aarde is het onmogelijk om op deze planeet details waar te nemen. Het is enkel te ontwaren als een groenachtig schijfje. De samenstelling bestaat uit water, ammonia, methaan en een kern die vermoedelijk uit ijzernikkel/steen bestaat. Een atmosfeer is eveneens aanwezig die relatief veel methaan bevat (2,3%), deze is verantwoordelijk voor de typische cyaan/blauwachtige kleur van de planeet. In de hogere lagen van de atmosfeer komen stormen voor met windsnelheden tot 720 km./h. Er heersen gemiddelde temperaturen rond 200 °C. Met zijn middellijn van 50.800 km. kan hij tot de gemiddeld grote planeten gerekend worden. In maart 1977 werden voor het eerst dunne ringen rond Uranus gedetecteerd. Voyager 2 ontdekte er in 1986 nog enkele extra. Sinds de opnamen van de Hubbletelescoop (2003-2005) zijn er ondertussen in het totaal 13 ringen bekend rond deze planeet. Het merendeel bestaat uit donkerkleurige brokken van maximaal een 10 m. groot. Wat verder zeer opvallend is bij deze planeet is zijn ashelling van 98° t.o.v. zijn omloopbaan. Een aswenteling duurt 17 uur 14 min. Deze planeet heeft 27 manen waarvan de grootsten Titania, Oberon en Umbriel.
Tenslotte belanden we bij Neptunus en is de laatste planeet op rij bereikt. Deze vertoond veel gelijkenis met Uranus en het zijn tevens beiden gasplaneten. Ook zijn equatoriale diameter (ca. 49.530 km.) en de heersende temperaturen komen bijna overeen. De kern is samengesteld uit gesmolten metaal en rots omgeven door een mantel van water, gesteente, ammoniak en methaan. Er is eveneens een atmosfeer aanwezig die op grote hoogte quasi volledig uit waterstof en helium bestaat. Tot 1994 was er op het oppervlak een grote donkere vlek waar te nemen die later verdwenen was en nadien terug in een ander patroon te zien was. Dankzij de Hubble ruimtetelescoop weten we ondertussen ook dat er aan de evenaar de hoogste gemeten atmosferische windsnelheden in ons zonnestelsel heersen nl. tot ca. 2000 km./h. In tegenstelling tot Uranus komen er grote wolkenformaties voor. Galileo Galilei deed in 1613 een eerste waarneming maar omdat hij dit object toen nog voor een ster aanzag kwam de ontdekking niet op zijn naam. Diverse onzekere vaststellingen van sterrenkundigen volgden tot in 1846 toen Heinrich d Arrest zich baserende op berekeningen van de wiskundigen John Couch Adams en Urbain Le Verrier tot een eerste degelijke waarneming kwam. Neptunus is echter met het blote oog vanop aarde niet te zien. Voor de amateurstronoom zijn er een duidelijke sterrenkaart, nauwkeurige planeetefemeriden en een kijker van een behoorlijk formaat nodig om hem als een klein blauw/groenachtig schijfje tussen de sterren terug te vinden. Ook van deze planeet zijn er o.a. mede door de Voyager 2 missie sinds 1989 een vijftal erg smalle ringen bekend. Men neemt aan dat ze gevormd zijn door meteorietinslagen op de manen. Van deze manen zijn er 13 bekend waarvan de grootsten: Triton, Proteus en Nereïde. Neptunus heeft een rotatietijd van 16 uur 16.5 min. en een omlooptijd van 164,89 aardse jaren.
Wenst U nog meer info aangaande het zonnestelsel: o.a. specifiek over de zon, de Kuipergordel, Oortwolk, kometen en wil U ook nog meer fotos bekijken van al deze zaken, o.a. van planetoïden kijk dan zeker op www.solarviews.com(De site is wel in de Engelse taal.) Boven zien we een composietfoto van zon en planeten quasi op schaal.
Hierboven fotos genomen van een Zonneprotuberans met een Philipswebcam door Bob Magerman. Deze opnamen kwamen tot stand met de Lunt Hα zonnetelescoop 60 mm. Het is een compositie Gif van een zwart/wit en kleurfoto. Als we erbijvertellen dat het om de allereerste opname gaat met de bewuste telescoop en de atmosferische omstandigheden niet echt optimaal waren dan mag dit resultaat zeker gezien worden.Bob schafte ondertussen een gelijkaardige telescoop aan maar in het Calciumbereik. Deze toont bijzonder contrastrijke beelden in blauw/violetkleuren. Wij zullen in de toekomst nog meer geslaagde fotos publiceren gezien we in onze werkgroep astrofotografie nog heel wat op ons programma hebben.
Venus bevindt zich tussen de dichtst bij de zon cirkelende planeet Mercurius en de Aarde. Zij draait rond de zon op een afstand van ruim 108 miljoen km. In de voor ons meest gunstige positie zal deze planeet slechts 42 miljoen km. van de Aarde verwijderd staan. Deze afstand kan echter ook veel groter zijn waardoor de schijnbare grootte vanaf onze planeet gezien ook voortdurend kan veranderen. De aanblik van Venus door een telescoop is meestal in de vorm van een smalle sikkel. Gezien ze veel verder van de zon afstaat dan Mercurius is ze vaak waarneembaar. De absolute magnitude bedraagt 4.29 zodat we van een helder waar te nemen object kunnen spreken. De planeet is omgeven door een zeer dichte atmosfeer zodat eeuwenlang de mogelijke samenstelling van het oppervlak en uitzicht een raadsel bleef. Door de geavanceerde ruimtevaart (radarbeelden) is daar veel verandering in gekomen. Er zijn ondertussen details bekend over oppervlak en dampkring. De atmosfeer bestaat voor ca. 97% uit koolzuur en ca. 3% stikstof. De wolkenlagen bestaan met redelijke zekerheid uit een mix van waterdruppels en een grote hoeveelheid zwavelzuur. Er zijn door ruimtesondes ook vormen van onweer vastgesteld met elektrische ontladingen tot gevolg. Het oppervlak is ruw, waarschijnlijk met stenen bezaaid en aanwezigheid van vele kraters. Geen wonder dat er door de zure, agressieve omgeving een ernstige oppervlakteerosie aan de gang is. De kern bestaat uit Ijzer. De temperatuur is gemiddeld ca. 450°C. De planeet werd ondertussen verkend door de vele Veneraruimtesondes alsook onderzocht door de Pioneer- en Vegaprojecten. De Magellansonde tenslotte bracht de planeet met radar uitvoerig in kaart. Wanneer de Zon, Venus en Aarde op één lijn staan dan is het voor ons mogelijk om een Venustransit of overgang te bewonderen. Hierboven op de afbeelding zien we een dergelijke overgang. De foto werd genomen op 8 juni 2004 door amateurastronoom W. Ransburg. Het verschijnsel is vrij zeldzaam want de volgende gelijkaardige situatie zal op zich laten wachten tot 6 juni 2012
De Jupitermaan linksonder is Europa die oostwaarts achter de planeet doorbeweegt. Verder zien we in het midden een van de andere manen nl. Ganymedes, die in westelijke richting over de planeet trekt. De schaduw die we daarop nog uiterst links en slechts korte tijd over de planeetschijf zien passeren is deze van Ganymedes zelf. Een zeer mooie amateuropname overigens.
Velen onder U kennen ongetwijfeld deze prachtige planeet met zijn ringenstelsel. Het was trouwens ook het tweede object op rij, na de Maan, dat ikzelf op vijftienjarige leeftijd door mijn eerste zelfgebouwde lenzenkijker te zien kreeg. Saturnus is een schitterend object aan de hemel en ook zijn grootste maan Titan kan reeds met een kleine kijker gezien worden. Saturnus haar gemiddelde afstand tot de zon bedraagt 1431,607 miljoen km. of 9,5697 A.E. en heeft een omlooptijd van bijna 30 jaar. Het is qua samenstelling een gasplaneet en voor een deel eveneens opgebouwd uit vloeistof. We vinden er een groot deel metallische waterstof in terug, de grote kern is waarschijnlijk vast. De planeet is tevens omgeven door een relatief dunne laag atmosfeer. Door de vlugge omwenteling om haar as in 10h. 14 min. en 24 sec. is er een redelijke afplatting. (Equatoriale middellijn: 120.536 km.) De temperatuur ligt er om en bij de -139 °C. De Italiaanse astronoom Cassini ontdekte in 1675 een donkere scheiding tussen de ringen. Sindsdien wordt deze de Scheiding van Cassini genoemd (ca. 3700 km. breed). Nadien zouden er nog meerdere ringen ontdekt worden. Er zijn enkele theoriën aangaande het ontstaan van deze ringen zoals: afstoting van stof en steendeeltjes tijdens de vorming van de planeet of door de explosie van een vroeger aanwezige maan. Vanop Aarde kijken wij op verschillende manieren tegen de ringen aan, soms onderaan en dan weer zijdelings. Van deze planeet waren er tot voor de Cassinimissie 18 manen bekend. Ondertussen is dit aantal opgelopen tot maar liefst 60 en diverse ontdekkingsteams verwachten dat het daar niet bij zal blijven! Saturnus is bijgevolg de planeet met het grootste aantal manen in ons zonnestelsel. De grootste, Titan, heeft een diameter van 5150 km. en behoort ook tot de grootste manen in ons zonnestelsel aanwezig. De kleinste uit de reeks, Mimas, is onregelmatig van vorm en meet slechts 398 km. Saturnus, haar ringenstelsel alsook de manen werden uitgebreid bestudeerd door Pioneer, diverse Voyager projecten en last but not least door de Cassini-Huygens missie waarbij talloze meetresultaten en fotos van uitzonderlijk goede kwaliteit naar de aarde werden doorgestuurd. In de morgen van 25 december 2004 werd de Europese Huygenssonde van de Orbiter losgekoppeld om zijn onderzoek van de maan Titan te beginnen na het doorsturen van informatie en fotos van Saturnus en zijn overige manen. De sonde drong op 14 januari 2005 de Titanatmosfeer binnen. Hierbij werden vele chemische, fysische en meteorologische metingen geregistreerd. Om 13.47 h. landde Huygens op een door methaan doordrenkte bodem en zakte er onder zijn gewicht van 340 kg. ca. 15 centimeter in weg. Gedurende 70 minuten kon de sonde gegevens doorsturen naar het rond Titan wentelende Cassini relaisstation. (Bij een temperatuur van ca. 179°C. was dit zeker een succes te noemen). De gegevens werden naar 18 radiotelescopen op Aarde doorgestuurd. Er werkten zelfs microfoons aan boord die kort geluiden doorseinden! Wanneer Huygens na een zekere tijd terug in beeld kwam van de Cassinicamera, na aan de horizon verdwenen te zijn, was alle apparatuur bevroren. De missie van Cassini is gepland tot 2008.De bovenstaande foto werd genomen met een ATIK ATK2HS webcamera in combinatie met een 250 mm. Newtontelescoop.
De bovenste foto van Neptunus werd genomen door Voyager 2 op een afstand van ca. 16 milj. km. De blauwgroene atmosfeer weergegeven in al zijn pracht als nooit tevoren.Bemerk iets uit het centrum de donkere vlek, groter dan de oppervlakte van de Aarde en de heldere wolkenslierten.De samenstelling van deze "ijsreus" met gemiddelde temperatuur van -225°C bestaat hoofdzakelijk uit methaan, dit verklaart ook de blauwe kleur.De buitenste atmosferische lagen bevatten op grote hoogte overwegend waterstof en helium terwijl de kern opgebouwd is uit gesmolten metaal en rots ommanteld door gesteente.De eerste waarnemingen werden verricht door Galileo Galilei omstreeks 1612, maar hij aanzag het object toen voor een ster zodat de ontdekking ervan helaas niet op zijn naam kwam. De onderste foto is een opname van de maan Triton.Deze grote maan heeft een doormeter van 2710 km. en draait met een ashelling van 23° in tegengestelde zin rond Neptunus.Het ontbreken van kraters en de gevarieerde opppervlaktestructuren duiden op een relatief recente geologische activiteit.Er zijn bovendien aanwijzingen van "cryovulkanisme" waarbij de grondstof niet uit lava zou bestaan maar waarschijnlijk uit vloeibare stikstof of methaan.Al deze byzondere eigenschappen geven de wetenschappers een sterk vermoeden dat Triton niet samen gevormd werd met zijn planeet maar ingevangen werd uit een ander gebied in ons zonnestelsel.
Het betreft in het algemeen nevelachtige objecten die enkel degelijk met telescopen kunnen waargenomen worden en voor een groot deel slechts na fotografie met lange belichtingstijden echt tot hun recht komen. Een grote hoeveelheid van deze objecten behoren tot de categorie van ververwijderde extragalactische stelsels. Overige bestaan uit stof of gaswolken binnen ons eigen melkwegstelsel. De helderste nevel is de grote Orionnevel in het zwaard van Orion. (diameter ca. 26 lichtjaren afstand 1025 lichtjaren.) In het gehele Oriongebied vinden we meerdere van deze objecten terug.
Lichtende nevels kunnen we terugvinden in de omgeving van heldere sterren. De Paardekopnevel daarentegen is een donkere wolk. De omringende nevel IC 434 staat verderverwijderd maar wordt hoogstwaarschijnlijk door de ster ZSta Orionis als het ware opgehelderd. (Daaruit kunnen we besluiten dat deze nevel zich ongeveer op dezelfde afstand bevind). De Paardekopnevel treffen we aan op ca. een halve graad ten zuiden van de linkergolderster van het sterrenbeeld Orion. De donkere figuur die te zien is in de grote rode partij rechts op de foto laat geen twijfel meer bestaan aangaande de naamgeving. De foto werd genomen door W. Ransburg met een 150mm./600 Newtontelescoop. Dit is een duidelijk bewijs dat indien je over een goede webcam of fototoestel beschikt van wat er reeds met een 150 mm. Newton mogelijk is!
Deze objecten zijn in ontelbare hoeveelheden binnen ons zonnestelsel aanwezig en ook ver er buiten. Om u een idee te geven over de omvang: wel honderd miljoen of meer treffen dagelijks de aardse dampkring. Dit aantal behelst overwegend de zeer kleine meteoren ter grootte van stofdeeltjes (gemiddeld gewicht ca. 0.01 gram) tot zeer kleine fragmenten. We kunnen ze eigenlijk onderbrengen in de categorie van "ruimtepuin". Hun snelheden zijn zeer hoog (tussen 15 en 60 km/sec.) en daardoor verbranden ze witgloeiend in de lucht. Gezien de enorme wrijvingskrachten in de atmosfeer die hiermee gepaard gaan vindt er ionisatie plaats van de omgevende luchtkolom met een lichtspoor tot gevolg. We spreken in de chemie van ionisatie wanneer een atoom een elektron verliest of er een bijkrijgt. Snelle meteoren vormen reeds een lichtspoor op ca. 100 km. hoogte, langzame kunnen afdalen tot ca. 40 km. Slechts kleine hoeveelheden dringen de atmosfeer binnen en bereiken het aardoppervlak nadat zij de doortocht door de dampkring doorstaan hebben en na het impact ook intact gebleven zijn. Deze fragmenten van meteoroïden worden meteorieten genoemd. Hun omvang kan variëren van wat grotere fragmenten tot brokken van wel verschillende ton. De twee grootste meteorieten werden aangetroffen in Zuidwest Afrika (meteoriet van Hoba) en Groenland (meteoriet van Ahnigito). Deze laatste had een gewicht van 36.5 ton. Ze zijn beiden van het nikkel-ijzertype. Steenmeteorieten zijn kleiner en worden gebroken bij hun val. Totnogtoe werd er geen enkele steenmeteoriet gevonden zwaarder dan een ton. In Arizona (USA) en Siberië bestaan grote kraters, veroorzaakt door reuze-meteorieten. De krater in Arizona heeft een middellijn van 1200 meter en een diepte van 174 meter. Deze inslag vond vermoedelijk een 50.000 jaar geleden plaats. Kleine meteorieten werden gevonden bij de Arizonakrater maar het enorme blok, volgens de gegevens van de inslag geschat tussen 10.000 en 50.000 ton, werd nooit ontdekt. Het ligt waarschijnlijk nog steeds diep in de aardbodem verscholen. Meteorieten in het algemeen zijn vaak bedekt met een dunne glasachtige donkere korst (fusion crust), gevormd na de uitdoving van de meteoor. De binnenste structuur is steenachtig met silicaten of samengesteld uit ijzer en nikkel. In het totaal trof men er ca. dertig verschillende scheikundige elementen in aan. Meteoren kunnen waargenomen worden bij heldere nachten en bij voorkeur ongestoord door teveel maanlicht. Een aandachtig waarnemer kan er ongeveer een vijftal per uur opmerken. Grote meteorenzwermen verlichten de hemel net als bij een vuurwerk. In een aantal gevallen zijn ze duidelijk afkomstig van kometen. De Orioniden bvb. zijn afkomstig van de komeet Halley. Bij elke verschijning verliest een komeet wat materie. Deze stofdeeltjes blijven echter min of meer dezelfde baan om de zon volgen. Op deze manier ontstaan nieuwe meteorenzwermen. Van andere zwermen is de moederkomeet nooit ontdekt. Zij kunnen echter ook afkomstig zijn uit de planetoïdengordel en een aantal van de Maan en Mars. Zeer heldere meteoren met een helderder magnitude dan 5 worden vuurbollen genoemd. Het is echter een vrij zeldzame gebeurtenis, nochtans kunnen kleinere periodieke meteoorzwermen het ganse jaar door waargenomen worden. Er bestaan naar veronderstelling een zeshonderdtal meteorenzwermen maar het merendeel gaat voor de amateur onopgemerkt voorbij. Als voorbeeld voor de Perseiden zou je in gunstige omstandigheden ongeveer een 250 meteoren kunnen waarnemen tijdens het maximum. De eerste Perseïdenmeteoren verschijnen reeds vanaf 20 juli maar het aantal is dan wel zeer beperkt. Zij vinden hun oorsprong in de passage van de komeet Swift-Tuttle, die ontdekt werd in 1862 en eenmaal om de zon draait in 133 jaar. De belangrijkste jaarlijkse meteorenzwermen zijn de volgende:
Jan. 2-3 Quadrantiden Oosten Tussen Boôtes en de kop van Draco.
April 20-22 Lyriden Noordoosten Tussen Wega en Hercules
Mei 4-6 Aquariden Oosten Z.W. vierkant van Pegasus
Aug. 10-15 PERSEIDEN Noordoosten Perseus
Oct. 8-10 Draconiden Oosten Periode van 6 ½ jaren.
Oct. 18-23 Orioniden Oosten Tussen Orion en Gemini
Nov. 1-10 Tauriden Noordoosten Tussen Taurus/Auriga en Perseus
Nov. 13-17 Leoniden Zuidwesten Leeuw - periode 33 jaar
Dec. 10-12 Geminiden Oosten Bij Castor in Gemini
De opgegeven sterrenbeelden staan in verband met de zogenoemde radiant of vluchtpunt. Schijnbaar vluchten de meteoren vanuit dit gebied weg tijdens het maximum.
Waarneming van meteoren doe je best met het blote oog. Evenwel komt een groothoekbinoculair of zelfs een telescoop uitgerust met 2" ultragroothoekoculair op een lage vergroting ook in aanmerking. Voor astrofotografie, als het niet louter gaat om opnamen met een reflextoestel in de hoop enkele "gelukstreffers" te kunnen vastleggen, vereist dit zeer speciale fotografeertechnieken en -cameras. Voor de observatie met het blote oog doen we dit bij voorkeur liggend op een veldbed, in een slaapzak en tevens warme kledij. Een horloge en een kleine casetterecorder voor het eventueel inspreken van gegevens is ook van nut als je echt veel data wenst te verzamelen aangaande het gebeuren, waarbij intekening en telling van belang zijn. Zo zou je voor de telling een hele reeks gegevens kunnen verzamelen voor wat betreft het aantal meteoren per zwerm, helderheden, nalichtende sporen e.d. Ook de optekening van kleur, magnitude (op ca. 0.5 nauwkeurig), duur van het spoor met eventuele opmerkingen aangaande ontploffing en of het al of niet over een vuurbol gaat. Het is duidelijk dat dit alles een beetje teamwerk vereist. Je zou dan eveneens volgende informatie op een standaardformulier kunnen verzamelen:
- Datum en plaats van de waarneming - Begintijdstip (in U.T.) - Namen van de waarnemers - Centrum van het gezichtsveld.
om deze later aan te vullen met de overige gegevens. Indien je het allemaal wat wetenschappelijk wil aanpakken dan is deze manier prima. Onze kennis aangaande meteorenzwermen steunt trouwens voor een groot deel op waarnemingen en het optekenen van gedetailleerde gegevens door amateurastronomen. Het is echter geen must, je kan het ganse schouwspel uiteraard ook eenvoudigweg rustig volgen vanuit je tuin of vanop je balkon achteroverleunend in een leunstoel in zijn laagste stand. In het geval van de Perseïden (tijdens het maximum op 13 augustus e.k.) kijken we naar de radiant tussen de sterrenbeelden Cassiopeia (met zijn typische W vorm) en Perseus. De meeste meteoren vluchten als het ware uit dit gebied weg. Iedere dag zal het vluchtpunt een beetje verschuiven. De waarnemingsvoorspellingen uit goede bron spreken van vele tientallen meteoren rond het maximum. Ingeval een meteoor een lichtspoor nalaat dat helderder is dan de planeet Venus (magnitude: ca.-4/-5) dan is er sprake van een vuurbol of bolide. Een waarnemer in de middeleeuwen (24.7.1239) omschreef dit verschijnsel als volgt: Daglichtmeteoor - exploderende vuurbol (Perseïde ?) met rook- en vonkenspoor. Een dergelijke notitie kon reeds als vrij nauwkeurig bestempeld worden voor deze tijd...
Hierbij een You tube video aangaande de Russische Chelyabinsk chondrietmeteoriet. Ongeveer 86% van alle op Aarde gevonden meteorieten behoren tot de chondrietgroep (hoofdzakelijk steenachtig). Zij werden reeds gevormd tijdens het prille ontstaan van ons zonnestelsel. Schattingen van NASA geven voor de Chelyabinsk meteoriet een doormeter van ca. 17 m en een massa van 9000 ton op. Bij het binnentreden van de dampkring bedroeg de snelheid van deze superbolide ca. 15 km/sec. Er werd redelijk veel materiële schade aangericht en 1200 personen werden gewond. Onze eigen meteorietverzameling bevat een klein fragment van deze meteoriet, dat getoond wordt tijdens het betreffende lesonderdeel van onze cursus. Als amateur zelf meteorieten terugvinden is bijzonder moeilijk en het gaat daarbij in vele gevallen, na een degelijke determinatie, om toevalstreffers. Er wordt sinds 1969 uitgebreid onderzoek gedaan naar meteorieten op Antarctica. De zoektochten leverden ondertussen reeds duizenden gevonden exemplaren op. Dit grote aantal is te verklaren door het feit dat ze veelvuldig door schuivende ijslagen worden meegetransporteerd. Op het einde van het Permtijdperk (ca. 270 miljoen jaar geleden) zou een inslag van een reuzemeteoriet mogelijk de oorzaak kunnen zijn geweest van het uitsterven van de helft van alle diersoorten op Aarde. Een tweede inslag van formaat vond plaats op het einde van het Krijttijdperk (ca. 66 miljoen jaar geleden) waarbij de dinosauriërs van de aardbol verdwenen. Wetenschappers beweren dat ongeveer iedere 100.000 jaar een mogelijke reusachtige meteorietinslag zou kunnen plaatshebben die de volledige mensheid zou kunnen vernietigen. Dit alles blijft echter vrij onvoorspelbaar. Zelfs de kans op het treffen van een gebouw of persoon door een kleinere meteoriet blijft nog steeds uitermate klein maar er zijn daarvan echter wel een beperkt aantal gevallen bekend. Vele exemplaren komen terecht in de oceanen of woestijn- en poolgebieden.
Brokstuk van 600kg opgediept uit het Chebarkulmeer. (Het grootste deel van de meteoriet - ondertussen werden er meerdere kleinere stukken geborgen) Foto: Chelyabinsk Historisch Museum.
In types van telescopen onderscheiden we de twee meest voorkomende zijnde de Newton- of spiegeltelescoop, ook wel reflector genoemd en de lenzenkijker of refractor. Gezien de Engelse natuurkundige Isaac Newton (leidende figuur in de wetenschappelijke revolutie van de 17e eeuw) de eerste bouwer was van een spiegeltelescoop werd deze ook naar hem genoemd. In enkele volzinnen verwoord bestaat de Newton uit een open buis waarin onderaan de hoofdspiegel op een verstelbare spiegelhouder is gemonteerd. Aan de andere zijde van de buis hebben we een regelbare vangspiegelhouder waarop een kleinere vangspiegel is geplaatst die eveneens verstelbaar is. Wanneer beide spiegels goed t.o.v. elkaar afgesteld staan (collimatie) dan zal de beeldkwaliteit optimaal zijn. Het door de hoofdspiegel opgevangen beeld zal op de vangspiegel geprojecteerd worden naar de focuser die daar exact boven gemonteerd staat. Hierin kunnen diverse oculairs geplaatst worden (courante types zijn Reversed Kellner, Plössl, Erfle,de duurdere meerlenzige Naglers en aanverwante types). De focuser kan verdraaid worden tot we een voor ons oog scherp beeld verkrijgen. De afstand van de hoofdspiegel tot de plaats waar alle lichtstralen in één punt bij elkaar komen noemen we de brandpuntsafstand. (notatie bvb. F: 1200 mm.) Oculairs vindt je in diverse brandpunten bvb. 3, 5, 15, 32 mm en soorten van lensopbouw. Deze kunnen een vattingdiameter hebben van 1.25 of 2. In een 2 focuser heb je een reductiestuk naar de kleinere 1.25 maat zodat de twee afmetingen oculairs kunnen gebruikt worden. Een veel gebruikt oculair is het Plössl type in 1.25" uitvoering (twee aan elkaar gekitte lenzenparen) met beeldvelden rond 50°. De randscherpte bij deze oculairen is beduidend beter dan bij de wat eenvoudiger oculairtypes en ze bieden tevens een behoorlijke veldscherpte en contrast over quasi het ganse kijkveld. Wat hierbij zeer belangrijk is, is een goede multi-coating van de lenzen. Voor deepskywaarnemingen (nevels, sterrenhopen, galactische stelsels) zijn er 2 oculairs voorhanden met beeldvelden rond 70 - 80° omdat deze een groter gezichtsveld vereisen (gebruik van ca. 15 tot 40 mm oculairbrandpunt). Een ander belangrijk gegeven is de openingsverhouding (f/). Wanneer we met een hoofdspiegel van bvb. 200 mm. werken en een brandpuntsafstand van 1000 mm. dan hebben we een openingsverhouding (1000:200) van f/5. Deze kijker zal zeer geschikt zijn voor deepskywaarneming. Een lenzenkijker met een openingsverhouding van f/15 zal beter geschikt zijn voor planeetwaarneming. Een f/10 kijker is een all roundkijker voor de beginnende waarnemer die zich nog niet gespecialiseerd heeft. Als je overwegend geinteresseerd bent in deepskywaarneming dan kies je bijgevolg best voor een telescoop met een korte brandpuntsafstand (lichtsterkere optiek) die in combinatie met 2" breedveldoculairs voor uitgestrekte en adembenemende beelden zal zorgen.Een en ander heeft ook te maken met de uitgestrektheid van sommige objecten en de afstanden waarop de waar te nemen objecten zich bevinden: voor planeten bvb. honderden miljoenen km., ingeval van deepsky objecten lichtjaren tot miljoenen lichtjaren. Een lichtjaar is de afstand die het licht aflegt in een tijdspanne van één jaar. Als we weten dat het licht zich voortplant met een snelheid van 300.000 km/sec., dan is bijgevolg één lichtjaar gelijk aan ca. 9.500 miljard km; een enorme afstand dus. In ons zonnestelsel werken we meestal met de astronomische eenheid (AE), dit is de gemiddelde afstand Zon/Aarde, of als maatstaf ca. 150 miljoen km. Voor een lenzenkijker gelden dezelfde criteria maar hij heeft wel een totaal andere constructie en is opgebouwd uit een objectief of hoofdlens gevat in een aluminium gebaffelde buis. Hierin zijn meestal ook diafragmas aangebracht om strooilichthinder tegen te gaan. Vooraan treffen we een dauwkap aan om het beslaan van het objectief te vermijden bij vochtige weersomstandigheden. Wanneer de lichtstralen door de objectieflens gaan vindt er breking (refractie) plaats waardoor de lichtstralen afgebogen worden, vandaar ook de naam refractor. Achteraan de kijkerbuis vinden we uiteraard ook een focuser en een oculair terug. De meest courant gebruikte types door de amateurastronoom zijn de Fraunhofer achromaten. (Joseph von Fraunhofer: Duits natuur- en werktuigbouwkundige - leefde omstreeks 1800 en leerde van de Zwitser Pierre-Louis Guinand het procédé om flintglas te vervaardigen dat hij toepaste en nog aanzienlijk verbeterde tot het ontwikkelen van achromatische lenzen. Hij verichtte eveneens onderzoek naar de vaste absorptielijnen in het zonnespectrum en was tevens uitvinder van de zgn. Duitse of parallactische telescoopmontering). De objectieflens is opgebouwd uit een combinatie van een holle en bolle lens van twee diverse glassoorten die meestal met optische lijm aan elkaar gelijmd zijn. De correctielens bestaat uit zgn. flintglas met een hoge brekingsindex (hoofdbestanddelen kwarts en loodoxide), waarbij de twee lenzen mekaars optische fouten opheffen. Dit om de chromatische aberratie van een enkelvoudige lens zoveel mogelijk weg te werken. Bij sommige constructies is er tussen de twee lenzen een luchtspleet gelaten. Voor wat betreft het objectief dienen er dus vier lensvlakken met hoge precisie geslepen te worden. Deze hebben zelfs bij een behoorlijke kwaliteit kijker een weinig problemen met blauwzweem bij het gebruik van de hogere vergrotingen (blauwgekleurde halo rond het beeld). Zeer hinderlijk is dit niet en deze kan voor het grootste deel geelimineerd worden door op het oculair een licht geelfilter te gebruiken vanaf een bepaalde vergroting. Het zijn prijs/kwaliteitverhouding de interessantste lenzenkijkers voor de amateur. Newtonkijkers vertonen geen kleurfouten aangezien er geen sprake is van het gebruik van lenzen. Iets waar we bij dit type wel moeten op letten is dat het zgn. Newtoncoma binnen aanvaardbare grenzen blijft. Het is een beeldfout waarbij sterbeelden gedeeltelijk V vormig zijn naarmate de afbeeldingen zich verder van de optische as bevinden. Voor het overige zijn Newtontelescopen in het byzonder in de lichtsterke versies uitermate geschikt voor deepskywaarneming en tevens meestal minder duur dan refractoren. Filtersets kan je aanschaffen in een heel gamma kleuren om het kontrast en detailwaarneming te verbeteren. Je kan ze eenvoudig in de inwendige schroefdraad van het oculair schroeven. De hoofdkleurenreeks volstaat reeds. De apochromatische lenzenkijkers met objectieven die bvb. bestaan uit een tripletlens (nog beter optisch gecorrigeerde optiek en gebruikmaking van zeer hoogwaardige glassoorten) hebben hier veel minder last van maar het laat zich behoorlijk voelen in de aanschafprijs. Bij lenzenkijkers is de focuser meestal voorzien van een zenitprisma dat het waarnemen een stuk comfortabeler maakt. In beide gevallen geldt voor de berekening van de vergroting volgende formule: Brandpuntsafstand objectief : brandpunt oculair. In een voorbeeld brandpuntsafstand objectief 1000mm. en een oculair van 5 mm. zou dit dus een vergroting van 200x opleveren. Hier mogen we niet overdrijven want iedere kijker heeft zijn grenzen. De vuistregel is dat de optimale vergroting gelijk is aan de diameter van het objectief of hoofdspiegel. De uiterst zinvolle vergroting ligt op ongeveer 2x de diameter van het objectief (absoluut maximum). In bepaalde gevallen zal dit nog lager liggen (bvb.. bij Newton- en Schmidt-Cassegraintelescopen: eerder 1.5x de diameter van de hoofdspiegel). De praktijk leert ons dat we met lage en gemiddelde vergrotingen de meest scherpe en kontrastrijke beelden te zien krijgen. Gaan we teveel uitvergroten dan wat ons instrument werkelijk aankan dan zal alles wel wat groter afgebeeld worden maar er zal geen detailwinst meer optreden en het beeld zal er vrij wazig, donkerder,contrastarm en onscherp uitzien. Een op het eerste zicht eigenaardig feit is dat er eveneens een minimale zinvolle vergroting bestaat. Dit in verband met de uittreedpupil : de stralenbundel die het oculair verlaat is bij een te lage vergroting groter dan de pupil van ons oog (bij een goede aanpassing aan het donker ca. 6.5 mm. groot) en daar hebben we bijgevolg niets aan. Dit getal kan u berekenen door de objectiefdiameter te delen door 6. Na deze toelichtingen zal het je overduidelijk zijn dat men zich beter niet laat verleiden tot de aankoop van een kijker met een 60 mm. objectief die "zogezegd" tot maar liefst 300x kan vergroten, dit is reine onzin. Wat je in bepaalde telescoopadvertenties soms aan overdreven technische specificaties en onwaarheden terugvindt is ronduit belachelijk. Gelukkig zijn er nog vele betrouwbare leveranciers die je op een ernstige wijze van de juiste info kunnen voorzien en bovendien over een gamma kwalitatief goede telescopen beschikken. Maak daarom een verstandige keuze want een degelijke telescoop die je goed verzorgd heb je meestal voor het leven. Ligt uw te besteden budget voor een telescoop/montering/statiefcombinatie lager dan ca. 500,- euro kies dan eventueel beter voor een goede verrekijker bvb. 12x50 met een statiefaansluiting die je op een stabiel richtbaar fotostatief kan gebruiken.Verdere belangrijke criteria bij telescopen zijn de grensmagnitude en lichtwinst alsook het scheidend vermogen. We zullen hier voorlopig niet verder op ingaan. Wat bij een telescoop eveneens zeer belangrijk is, is een goede keuze voor wat betreft een degelijke monteringen het statief. Deze dienen voldoende stabiel en stevig te zijn voor het gebruikte type telescoop. Bij astrofotografie is het handig dat de montering motorisch aangedreven kan worden, bij voorkeur op beide assen (declinatie en rechte klimming) en is de stabiliteit nog veel belangrijker. Overige types van telescopen zijn o.a. de brachyt en de Schmidt-Cassegrain. Hierbij is het door het gebruik van verschillende spiegels en/of lenzen mogelijk om bij een relatief korte bouw een langere brandpuntsafstand en bijgevolg grotere openingsverhouding te bekomen. Op sommige sterrenwachten kan je cursussen telescoopbouw volgen waarbij je zelf je optische spiegel kan slijpen en zowel de kijker als de montering door jezelf onder begeleiding kan samengebouwd worden.Op de foto boven zien we een afbeelding van een Newtontelescoop op een stevig zuilstatief.
Vooraleer we ons wat verder in de techniciteit van monteringen en astrofotografie gaan verdiepen eerst een weinig hemelmechanica om deze zaken beter te kunnen begrijpen. De hemelevenaar of equator is een denkbeeldige lijn die de sterrenhemel verdeelt in een Noordelijke en Zuidelijke helft. Alle sterren die zich op deze lijn bevinden zijn gepositioneerd op een declinatie van 0°. Een object dat zich noordelijk van de equator bevindt heeft een positieve declinatie en ten zuiden een negatieve. De noordelijke hemelpool heeft bijgevolg een declinatie van +90°, de zuidelijke daarentegen van 90°. De nullijn van de tweede coordinaat nl. de Rechte Klimming (R.K.) loopt door het lentepunt (punt waar de zon staat bij aanvang van de lente). Het lentepunt ligt in het sterrenbeeld Vissen. Het getal van de Rechte Klimming wordt bepaald door de afstand gemeten vanaf deze nullijn tot het object. Ze wordt gemeten in slechts één richting en in tegenwijzerszin van de klok. (Volledige cirkel is hierbij gelijkgesteld aan 24 uur i.p.v. 360°). Men zal dus spreken over een uur i.p.v. 15° en verder over boogminuten en boogseconden (1 minuut). Met deze coordinaten zal het eveneens mogelijk zijn objecten die voor ons oog onzichtbaar zijn toch op te sporen met de telescoop als deze goed zal uitgelijnd staan. Hierbij gebruikt men ook vaak de methode van het starhoppen. Met als referentie bekende en gemakkelijk op te zoeken sterrenbeelden vinden we op een eenvoudige wijze vele objecten terug. Hierbij is een degelijke sterrenkaart uiteraard onmisbaar en ze zullen ook in vele gevallen de efemeriden (coordinaten) van vele objecten weergeven. Voor wat betreft de monteringen voor telescopen onderscheiden we twee hoofdtypes: de eerste is de eenvoudige alt-azimuthmontering waarbij je in staat bent het object in het vizier te houden door handmatige verstelling van declinatie en rechte klimming. (2 flexibels met draaiknoppen). Dit systeem wordt minder en minder gebruikt en de meesten onder ons kiezen resoluut voor de zogenaamde parallactische montering. Een uitzondering hierop is de Dobson montering die praktisch is, vlug kan opgesteld worden en nog veel voor spiegeltelescopen aangewend word. (Constructie meestal uitgevoerd in multiplex met teflon gelagerde draaias verticaal en horizontaal). Hierboven zien we een afbeelding van een parallactische montering. Groot voordeel is dat we veel comfortabeler kunnen waarnemen. Eens het statief en montering op het Noorden is gericht of een eventueel aanwezige poolaskijker (bevestigd in de schroefdraad van de uuras) op de poolster is afgesteld hoeven we nog eigenlijk zeer weinig bij te regelen. De Poolster is gemakkelijk terug te vinden door de afstand tussen de twee uiterst rechtse sterren in de rechthoek van de Grote Beer naar boven toe met vijf maal deze afstand te verlengen. Eenvoudig gezegd beschrijven we nu met de beweging van de telescoop een compenserende volgbeweging van de aswenteling van de aarde van Oost naar West. Dit geldt voor sterren en verafgelegen objecten omdat deze zelf schijnbaar stil staan door de soms haast onmetelijke afstanden. Zouden we in staat zijn het beeld van Ursa Major (Grote Beer) te bekijken 100.000 jaar N.C. dan zouden we in plaats van de ons bekende steelpanvorm een aan het uiteinde eerder uitgerokken sterrenbeeld te zien krijgen. Deze laatste is voor onze streken trouwens ook een circumpolairsterrenbeeld dat steeds voor ons zichtbaar zal zijn aan de nachtelijke hemel. Voor een inwoner van bvb. Noord Afrika zal dit niet het geval zijn. Dit hangt dus zuiver af van de waarnemingsplaats op aarde. Wanneer we waarnemingen willen verrichten van objecten in ons zonnestelsel dan zullen we bijkomend ook nog rekening moeten houden met hun eigenbeweging. (relatief kortere afstanden). Nu terug naar onze montering: De eerste belangrijke instelling is deze waarbij we de montering/telescoopcombinatie uitrichten op het Noorden en de hoogte instellen voor de geografische breedtegraad waarop we ons bevinden. De telescoop zit gevat in beugelringen die veelal opengeklapt kunnen worden. We verschuiven nu eerst de telescoop in de beugelringen tot deze op zijn ideale zwaartepunt staat en vergrendelen de beugelringen. Hetvolgende wat dient te gebeuren is de telescoop in balans brengen. Zorg er eerst voor dat alle zaken die je op je telescoop wil gaan gebruiken (oculair, zoeker en eventueel camera) er op bevestigd zijn. Op de declinatieas zit een verschuifbaar tegengewicht dat door een bout kan vastgeklemd worden. Verschuif dit tegengewicht tot alles mooi in balans hangt en draai de bout terug stevig vast. We kunnen nu door verstelling van enkel de uuras (Rechte klimming) de sterren zonder probleem volgen. Zowel op de uur- als de declinatieas vindt je een instelgradatie terug om nog preciezer te kunnen werken. Waarnemingen kunnen nu zeer comfortabel gebeuren zeker bij hogere vergrotingen. In het geval van astrofotografie is een dergelijke parallactische opstelling voor degelijk werk quasi onmisbaar omdat we soms lang moeten belichten met een open diafragma van de camera gedurende minuten en bij zeer lichtzwakke objecten soms wel uren. Een motoraandrijving, op één of beide assen is zeker in het tweede geval een must. Er zijn nu in plaats van aluminiumstatieven ook stalen buis- en zuilstatieven beschikbaar die voor extra stabiliteit kunnen zorgen. Er bestaan nu ook uitvoeringen van monteringen in de zogenaamde "go to" uitvoering, nl. gekoppeld aan een astrocomputer waarin soms duizenden objecten voorgeprogrammeerd zijn en de telescoop automatisch sturen naar het door U gewenste object! Veel waarnemingsplezier!
Hierboven een afbeelding van de lichtstralengang bij een Newton- of reflectortelescoop. De gebruikte glasplaten om de optische hoofdspiegel te vervaardigen kunnen bestaan uit diverse glassoorten bvb. gewone glasplaat, Duran, Pyrex, Borosilicaat, Sital, Zerodur. Na het mechanisch en/of handmatig slijpen met een ganse reeks slijppoeders tot aan de polijstsessie wordt de spiegel voorzien van een laagje aluminiumoxyde (in opdampklok onder vacuum). Na dit procédé word er nog een zeer dun laagje doorzichtig kwarts aangebracht ter bescherming van het geheel tegen oxydatie, vervuiling en vooral krasjes. De kwaliteit van de afwerking van het spiegeloppervlak en van de verspiegeling zal in hoge mate bijdragen tot de algehele kwaliteit van de telescoop. De gebruikte glassoorten moeten homogeen van structuur zijn en mogen geen interne spanningen vertonen. Dit laatste kan gemeten worden door middel van een polarisator. Ook de uitzettingscoefficiënt van de spiegel is vrij belangrijk. Een telescoop met een spiegel in gewoon glas zal iets langer in de buitentemperatuur dienen opgesteld te worden dan bij andere glassoorten alvorens hij gebruiksklaar is voor waarneming. Het gebruik van de verschillende glassoorten is eigenlijk vrij ondergeschikt aan de overige criteria die voor een goed instrument gesteld worden. O.a. het reflectievermogen/aanwezigheid van een hoge kwaliteitsverspiegeling van de optische spiegels is daarbij van veel groter belang. Ook dient alle luchtturbulentie in de buis verdwenen te zijn na bvb. het verplaatsen van de kijker uit een warme huiskamer in de vrieskoude. Op vele kijkers wordt er achteraan de spiegelhouder een elektrisch aangedreven actieve ventilator ingebouwd die de spiegel reeds vooraf wat kan afkoelen. Spiegels kunnen zowel sferisch als parabolisch geslepen worden. Vanaf een bepaalde openingsverhouding zal het nodig zijn te paraboliseren omdat alle lichtstralen anders niet meer netjes in één punt bij elkaar komen met allerhande optische fouten als gevolg. Het paraboliseren is een nauwkeurig en soms geduldig werkje. Een zuiver sferische optiek is prima aan te wenden voor maan- ,zonne- en planetenwaarnemingen.
Foto: Urania - Cursus telescoopbouw (Foto aanklikken voor grotere weergave)
NEWTONKIJKER OP PARALLACTISCHE MONTERING
Bovenstaande foto toont een zelfbouw Newtonkijker op parallactische montering. De hoofdspiegel voor deze kijker is geslepen door een amateurbouwer. Ook de volledige montering in multiplex, wordt zelfstandig gebouwd. Bovendien wordt de vangspiegelhouder en de houder van de optische hoofdspiegel volledig zelf vervaardigd. In veel gevallen is zelfs de zoeker evenals de focuser een zelfbouwuitvoering. Door vele telescoopbouwers wordt er als laatste uitbreiding nog een motorsturing op aangebracht. (Zelf ontworpen AC en DC sturingen of tenslotte een ideale stappenmotorsturing voor astrofotografie. Verder werd er een "flextool" ontworpen en gebouwd om toe te laten op een snelle manier te paraboliseren voor mensen die een optiek willen slijpen met een kortere brandpuntsafstand. In de reeks extra ontwerpen vinden we ook een werktuig terug om sneller dan op de "klassieke" manuele manier te polijsten. Tot zelfs de tegengewichten voor de montering zijn van eigen makelij! Met eenvoudige gereedschappen kan men o.a. zelf een degelijk houten statief bouwen voor een lenzenkijker. Last but not least een primeur: een nog in verdere ontwikkeling zijnde aangepaste telescoop voor rolstoelgebruikers. U kan over al deze zaken fotos met wat uitleg en nog veel meer terugvinden onder de rubriek ATM projecten en overige rubrieken van de site voor telescoopbouw van Urania (zie verder voor weblink). Een kijker zoals getoond werd door schrijver dezes gebouwd onder leiding van de lesgevers telescoopbouw op Volkssterrenwacht Urania. Wenst U nog veel meer te weten aangaande telescoopbouw in het algemeen kijk dan op de website http://telescopemaking.be/ van de kijkerbouwcursus op Urania.
Bron: Extract tekst ATM projecten, website Telescoopbouw, Urania.
Enkele astrobouwprojectjes van de voorzitter.../ Telescoopzoeker
TELESCOOPZOEKER MET VERLICHT DRAADKRUISOCULAIR
Een zoeker is op iedere degelijke telescoop een onontbeerlijk iets. Men vindt ze in de handel in vele types en uitvoeringen terug. Het is echter met vrij eenvoudige middelen mogelijk om er zelf een te bouwen.Je kan meteen kiezen voor een model dat voorzien is van een prisma en tevens verlicht draadkruisoculair.De foto onderaan toont het eindresultaat. Hierna wat toelichting aangaande het door mijzelf gebouwde exemplaar.
Welk materiaal was hiervoor nodig ?
- Wat dikwandige PVC buis en gepaste mof - Een uit een oude verrekijker gesloopt 50 mm. objectief, oculair en prisma. - Enkele eenvoudige electronicacomponenten waaronder een potmeter en rode LED - Twee AAA batterijtjes, al of niet oplaadbaar ondergebracht in een plastic doosje - Een stripje alu U profiel - Een beetje witte verf en bordenzwart - Een zestal middenmaatboutjes en vijsjes
De vraag is of veel duurdere kant en klare zoekers van deze soort over een betere optiek beschikken en een beter kijkresultaat opleveren. Het prijskaartje dat aan het materiaal hangt om tot dit resultaat te komen is tevens vrij bescheiden te noemen op voorwaarde dat u de nodige optische onderdelen kan slopen uit een oude verrekijker waarvan de optiek nog in goede staat is.
Indien je meer wil weten aangaande dit onderwerp raadpleeg dan zeker mijn artikel op de site van Urania telescoopbouw via onderstaande bijlagelink. Dit artikel geeft een uitvoerige bouwbeschrijving en toont meerdere praktische constructiefotos, ook van het verlicht draadkruisoculair.
Zelf vervaardigd slijptafeltje voor het slijpen van optische spiegels. Het geheel is gebouwd uit multiplexplaat en nog enkele kleine onderdelen. Het geheel is gevernist met polyurethaanvernis. Het bovenblad draait op rubberen rollen en een centrale as zodat het tafeltje soepel kan rondgedraaid worden tijdens het slijpwerk. Op de slijptafel zien we de "tool" (De glazen schijf waarop de optische spiegel geslepen wordt d.m.v. diverse slijppoeders in variërende korrelgrootte (carborundum poeder vermengd met een beetje water). Na het "uitruwen" (poeder korrelgrootte 80) van de spiegel en het opmeten van de sfericiteit met een sferometer wordt de spiegel verder geslepen met poeders tot korrelgrootte 1200. Daarna volgt de polijstsessie met ceriumoxydepoeder. Het spiegeloppervak wordt regelmatig bekeken met een microscoop om na te gaan wanneer precies naar een fijnere korrelgrootte slijppoeder kan overgeschakeld worden. Tussen de diverse slijpsessies dient alles herhaaldelijk met zuiver water gespoeld te worden en komt het erop aan zeer "hygienisch" met alle materiaal om te springen. Krassen in het spiegeloppervlak, hoe klein ook, dienen absoluut vermeden te worden. De algehele toestand van het oppervlak kan gecontroleerd worden met een Foucaulttester, waarbij er eventueel een digitale foto kan genomen worden ter vergelijk. Voor een beginner is er wel het nodige geduld vereist om de totale klus tot een goed einde te brengen. Het loont evenwel zeker de moeite om deze interessante techniek onder de knie te krijgen.Begin zeker nooit aan een grote optiek alvorens u de slijptechniek voldoende beheerst.Doet u dit toch dan is de kans zeer groot dat het eindresultaat niet optimaal zal zijn. Is het proefstuk met de kleinere spiegel geslaagd dan zal het slijpen van een grotere spiegel gemakkelijker en in verhouding vlugger verlopen. Een goede startmaat is een spiegel van ca. 150 mm. diameter. De lichtgolflengte wordt gebruikt om de nauwkeurigheid van de spiegel uit te drukken. (1 lichtgolf= 555 nanometer of 0.000555 mm.). Is er bij een eerste spiegel geen afwijking groter dan 1/8 lambda ( letter lambda= 1 lichtgolf) en vertoond het oppervlak geen grote onregelmatigheden dan ben je ruimschoots in je opzet geslaagd en beschik je over een zeer goed bruikbare optiek. Ervaren slijpers halen waarden rond de 1/20 lambda.Een kant en klare pyrexspiegel van 250 mm. die deze waarde benaderd en een hoge kwaliteitsverspiegeling heeft kost in de handel minimum 1000 euro! Er worden door amateurs zelfs degelijke optieken geslepen met diameters van 50-60 cm.
Deze spiegelhouder is een zelfbouw en opgebouwd uit betonplexplaatmateriaal. Hij kan d.m.v. drie vleugelmoeren aan de achterzijde versteld worden in diverse richtingen. Dit is noodzakelijk voor de latere afstelling (collimatie) van de telescoop. Verder benodigde materiaal als volgt:
- Twee betonplexplaatjes in afgeronde driehoeksvorm, op maat gezaagd - Drie stalen veren van ca. 6 cm. lengte - Drie vleugelmoeren - Drie kleine wagenbouten of stukje draadstang van ca. 30 cm. lengte - Enkele kleine schroeven, rondellen, moeren en drie bouten - Een stuk alu L profiel 4 cm. van ca. 30 cm. lengte - Een tube sanitairsiliconen - Een beetje bordenzwart
De veren bevinden zich tussen de spiegelplaat en de onderplaat. De spiegel wordt tussen de aluminiumprofieltjes goed gecentreerd in het midden geplaatst. Vervolgens wordt hij vastgekit aan de zijkanten en onderzijde. De aluprofieltjes op de bodemplaat dienen om de ganse spiegelhouder in de telescoopbuis te bevestigen. Het is een beproefd model dat ondertussen met succes in vele honderden amateurtelescopen werd ingebouwd.De op de foto getoonde combinatie werd ingebouwd in mijn zelfgebouwde 250 mm. Newtontelescoop.
Paul De Rydt GSM: 0487 869719 E-mail: asterioninfo@gmail.com
Verzamelde persoonlijke gegevens leden en doel hiervan
Persoonlijke Data
Doel
Naam
Identificatie.
Adres
Eventuele communicatie met lid.
Controle of we aan het minimum aantal leden woonachtig te Wuustwezel komen om de subsidies van de gemeente te verkrijgen.
Geboortedatum
Type lidmaatschap: jongere, volwassene, senior
Telefoonnummer(s)
Dringende communicatie met lid.
E-mail
Standaard communicatie met lid (o.a. om verenigingsactiviteiten kenbaar te maken).
Registratie bij Bitrix, het online platform van de vereniging.
Datum begin lidmaatschap
Anci�nniteit
Laatste betaling lidmaatschap
Controle of de opslagtermijn van de persoonlijke gegevens niet wordt overschreden
Lidmaatschap VVS
Controle of we aan het minimum aantal leden komen die lid zijn van VVS om erkend te kunnen worden als VVS-afdeling.
Verzamelde persoonlijke gegevens belangstellenden en doel hiervan
Persoonlijke Data
Doel
Naam
Identificatie.
Adres
Enkel indien belangstellende dit opgeeft: ter kennisgeving van door de vereniging georganiseerde evenementen.
Telefoonnummer(s)
Enkel indien belangstellende dit opgeeft: ter kennisgeving van door de vereniging georganiseerde evenementen.
E-mail
Standaard communicatie met belangstellende: ter kennisgeving van door de vereniging georganiseerde evenementen.
Datum ingave van de persoonsgegevens
Controle of de opslagtermijn van de persoonlijke gegevens niet wordt overschreden
Toelichting legaliteit gegevensverzameling
De verstrekking van persoonsgegevens is een noodzakelijke voorwaarde om een goede verenigingswerking te kunnen garanderen en om de persoon op de hoogte te kunnen stellen van verenigingsactiviteiten.
De betrokkene is verplicht is om minimaal naam en adres te verstrekken en kan optioneel kiezen om op het on-line platform Bitrix een account te krijgen zodat hij/zij alle verenigingsinfo en documentatie op een elektronische manier kan raadplegen.
De persoonlijke gegevens zijn enkel toegankelijk voor leden van het bestuur.
Derde partijen
De gegevens zullen nooit verkocht worden aan derden of gebruikt worden voor profiling en/of marketing doeleinden.
Opslagtermijn
De persoonsgegevens worden 2 jaar en drie maanden bewaard vanaf de betaling van het laatste lidmaatschap voor leden. Voor belangstellenden geldt dezelfde periode na opgave van zijn/haar gegevens.
Wijze van het verkrijgen van persoonsgegevens
De persoonsgegevens worden door het lid zelf opgegeven bij het starten van zijn/haar lidmaatschap of later als hij/zij extra gegevens wenst te delen.De persoonsgegevens worden door de belangstellende zelf opgegeven opdat wij hem/haar van onze activiteiten op de hoogte zouden kunnen stellen.
Rechten van de betrokkene
Elk lid heeft het recht zijn/haar persoonlijke gegevens op te vragen en te laten wijzigen, zolang hij/zij het minimum aan gegevens, nodig voor het lidmaatschap, ter beschikking blijft stellen.
Hij/zij kan vragen tot wissen van alle gegevens bij (vroegtijdig) be�indigen van het lidmaatschap.
Hij/zij moet expliciet toelaten dat gegevens bij (vroegtijdig) be�indigen van het lidmaatschap mogen worden bewaard als belangstellende.
De rechten van het lid zijn conform met de GPDR/AVG-richtlijnen die van kracht werden op 25 mei 2018. (inzage, verbetering, overdragen, vernietigen, e.d.)
Beheer en beveiliging
De persoonsgegevens worden elektronisch bewaard op:
digitale dragers van de Voorzitter en Penningmeester
op een NAS van een priv�-LAN onder de vorm van een GPG-ge�ncrypteerde backup.
De gegevens zijn dus enkel mits de juiste machtiging te bekijken.
Het lid kan via email te kennen geven of hij zijn gegevens wenst te raadplegen of dat er informatie verbeterd dan wel verwijderd dient te worden.
Gegevens op de persoonlijke digitale dragers van het bestuur zijn beschermd met Excel paswoord encryptie die standaard gebruik maakt van AES, 256-bit.
VOORDRACHTEN EN OVERIGE ACTIVITEITEN
CORONAVIRUS EN ASTERIONACTIVITEITEN - UPDATE: 7.3.'22.
WAARNEMINGSPLANNING 
k om er zelf een te bouwen.Je kan meteen kiezen voor een model dat voorzien is van een prisma en tevens verlicht draadkruisoculair.De foto onderaan toont het eindresultaat. Hierna wat toelichting aangaande het door mijzelf gebouwde exemplaar.
