Panama 'sluit hoofdstuk van geschiedenis af' na dood oud-dictator Noriega

De Panamese president Juan Varela maakte de dood van de voormalige legerleider dinsdag op Twitter bekend.

'De dood van Manuel A. Noriega sluit een hoofdstuk af van onze geschiedenis', aldus Varela over de zeer omstreden oud-dictator. 'Zijn dochters en familie hebben het recht hem in vrede te begraven.' Noriega zat sinds zijn val in 1989 in achtereenvolgens een Amerikaanse, Franse en Panamese gevangenis. Hij zat de laatste jaren een straf uit in Panama wegens moord.

Noriega regeerde Panama van 1983 tot 1989. Hij combineerde zijn machtige positie als legerleider met drugssmokkel en het witwassen van crimineel geld. Hij werkte volgens de VS onder andere samen met de beruchte Colombiaanse drugsbaas Pablo Escobar, in de jaren tachtig en negentig de belangrijkste cokehandelaar in de regio. 

Jarenlang had Noriega goede banden met de Verenigde Staten. Als militair had hij decennialang een hechte relatie met de Amerikaanse inlichtingendienst CIA. Hij was daarom een centrale pion in de steun van de CIA aan de zogenoemde Contra-rebellen, die in Nicaragua het linkse regime van de Sandinisten bestreden. Met de militaire steun aan de rechtse rebellen hoopte de regering-Reagan het Sandinistische bewind te verdrijven.

Uitgeleverd

De relatie tussen Noriega en de Amerikanen verslechterde echter toen hij meer en meer ging samenwerken met de Colombiaanse drugskartels en van Panama een knooppunt voor de drugssmokkel naar de VS maakte. Onder president George H.W. Bush, voormalig directeur van de CIA en vicepresident onder Reagan, belandde de relatie met de Panamese leider op een dieptepunt.

In 1988 werd Noriega aangeklaagd in Florida wegens drugshandel. De legerleider leverde openlijk steeds meer kritiek op de VS. Hij beschuldigde de regering-Bush onder andere van 'agressie' tegen Panama. Washington riep hem op af te treden en plaats te maken voor een burgerregering. Bush, die Noriega had ontmoet in zijn tijd bij de CIA, onkende toen dat hij ooit wist van de drugsbanden van de dictator.

Een Amerikaanse militaire invasie maakte uiteindelijk een einde aan Noriega's bewind. Bush gaf in december 1989 opdracht tot Operatie Just Cause, de grootste militaire operatie van de VS sinds Vietnam. Zo'n 27 duizend Amerikaanse militairen vielen op 20 december Panama binnen om Noriega en zijn militaire regime af te zetten. Als rechtvaardiging voor de invasie noemde Bush, in een toespraak voor het Amerikaanse volk, onder andere het herstellen van de democratie in Panama en de bestrijding van de drugsdoorvoer richting de VS.

Moord

Nadat het Panamese leger was verslagen, vluchtte Noriega de ambassade van het Vaticaan in. Pogingen van Amerikaanse commando's om hem in handen te krijgen, waren in de dagen daarvoor mislukt. De Amerikaanse soldaten lieten dagenlang keiharde rockmuziek horen om het verblijf van Noriega, een operaliefhebber, in de ambassade te verstoren. Onder de nummers die te horen waren, was onder andere 'Welcome To The Jungle' van Guns N' Roses en 'You've Got Another Thing Comin' van Judas Priest.

De legerleider gaf zich op 3 januari over aan het Amerikaanse leger. Direct na zijn overgave werd Noriega op een militair toestel gezet en overgebracht naar de VS. Hij werd daar in 1992 veroordeeld tot 40 jaar cel wegens onder meer drugshandel en witwassen. Later werd die straf verlaagd tot 30 jaar.

Noriega zat een deel van de straf uit en werd in 2007 uitgeleverd aan Frankrijk. Een rechtbank daar had hem bij verstek veroordeeld wegens witwaspraktijken. Zes jaar geleden leverde Frankrijk Noriega uit aan zijn vaderland, opdat hij in Panama een celstraf van 20 jaar kon uitzitten. Hij was er veroordeeld voor de moord op elf politieke tegenstanders. Noriega betuigde uitvoerig spijt over zijn daden. Hij stelde een herboren christen te zijn geworden. 

Eerder dit jaar mocht Noriega de gevangenis verlaten voor een operatie vanwege een hersentumor. De oud-dictator kampte al langer met een zwakke gezondheid. Zo had hij eerder onder meer een beroerte gehad.