Klimaatafspraken Parijs bij lange na niet genoeg

Dat blijkt uit een nieuwe, omvangrijke doorrekening van de 160 landelijke klimaatplannen die schuilgaan achter het in december afgesloten klimaatakkoord van Parijs. Ook als alle deelnemende landen de maatregelen die ze hebben beloofd uitvoeren, is er in 2030 zoveel broeikasgas uitgestoten dat er tweederde kans is dat de 2-gradengrens wordt overschreden. Dat is de grens die politici hebben bestempeld als 'veilig'.

'Het is kortom nodig om de plannen aan te scherpen. En de tijd dringt', zegt Michel den Elzen van het Planbureau voor de Leefomgeving, een van de opstellers van de nieuwe doorrekening. 'Het momentum dat er was na Parijs moet nu niet wegzakken.'

Om de 2 graden toch nog te halen, moet de werelduitstoot van broeikasgassen vol op de rem, blijkt uit grafieken die het internationale team vandaag publiceert in Nature. Landen die deelnemen aan 'Parijs' moeten hun plannen de komende vijftien jaar verder aanscherpen, en na 2030 zijn nieuwe, strenge maatregelen nodig. Ook moeten er afspraken komen over de CO2-uitstoot van lucht- en zeevaart, aldus de onderzoekers, verbonden aan diverse onderzoeksinstituten in onder meer Oostenrijk, Duitsland, Australië, Zuid-Afrika en Nederland. Die sectoren zijn nu nog uitgesloten van de klimaatakkoorden.

Kanttekening

Kanttekening is wel dat de klimaatmaatregelen in feite nog in de maak zijn, vindt Rob van Dorland, klimaatwetenschapper van het KNMI en niet betrokken bij de analyses. 'Wat in Parijs is afgesproken, is een enorme meevaller. Je kunt niet verwachten dat je dan meteen bij 2 graden terechtkomt', relativeert hij. Zónder maatregelen is er volgens het Nature-onderzoek een temperatuurstijging tot ruim 5 graden denkbaar. 'Dan valt ongeveer 3 graden nog mee.'

Dat de huidige klimaatplannen niet genoeg zijn om de doelstelling van 2 graden te halen, werd kort voor de top in Parijs al voorlopig vastgesteld door het VN-milieuagentschap UNEP. De nieuwe, gedetailleerdere doorrekening bevestigt nu dat het klimaatakkoord zijn eigen politieke doelstelling in het huidige tempo waarschijnlijk niet haalt.

Streven

Zo is de toekomstverwachting waarbij de opwarming niet voorbij de anderhalve graad opwarming komt 'naar het schijnt al afgesloten', schrijft het team in Nature. In het klimaatakkoord beloven de deelnemende landen nog te 'streven' naar 1,5 graad opwarming ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Momenteel zitten we op ongeveer één graad.

Een lichtpuntje, schrijven de onderzoekers, is wel dat het klimaatbewustzijn bij zowel overheden als burgers en bedrijven is toegenomen.

Zo lanceerden 28 miljardairs en 19 regeringen in Parijs een 'doorbraakcoalitie', die vernieuwende ideeën voor duurzame energieopwekking van het lab naar de praktijk moet brengen. 'Dat zijn wel de mogelijkheden waardoor we het gat zouden kunnen dichten', zegt Den Elzen.

Wat doet Nederland?

Hoeveel Nederland precies aan ‘Parijs’ zal bijdragen, is nog onbekend: rond deze tijd moet ons land daarover meer details horen vanuit Brussel. De EU als geheel heeft in Parijs beloofd de uitstoot van broeikasgassen met 40 procent terug te dringen ten opzichte van 1990. Dat is een gemiddelde: vanouds dragen de West-Europese lidstaten meer bij aan klimaatmaatregelen.

Negatieve emissies

'Dit onderzoek geeft aan dat er meer moet gebeuren', vindt ook Van Dorland. 'In feite lijkt het er steeds meer op dat we toe moeten naar negatieve emissies: het verwijderen van CO2 uit de atmosfeer.' Plannen daarvoor, door bijvoorbeeld algengroei in zee aan te wakkeren of CO2 te injecteren in poreus ondergronds gesteente, staan nog in de kinderschoenen.

Van de 195 landen die in december deelnamen aan de Parijse top hebben er inmiddels 18 het verdrag officieel geratificeerd. Frankrijk deed dat twee weken geleden als eerste grote industriële natie. Deze maand nog beloofde president Obama andermaal om het verdrag voor het einde van zijn ambtstermijn in januari 2017 goed te keuren.