Jobs op de luchthaven: meten is wél weten

Brussels minister van Economie en Werk Didier Gosuin (Défi) liet een studie uitvoeren bij het HIVA van de KU Leuven om het aantal jobs voor Brusselaars op de luchthaven in kaart te brengen. Om de studie daarna in vraag te stellen, zo schreef deze krant (DM 23/5). De werkgevers reageerden dan weer dat er helemaal geen behoefte is aan bijkomende studies. Een reactie.

Veel heisa over de werkgelegenheidsfoto die we namen op vraag van het Brussels Gewest : voor het eerst konden we scherpstellen op het aandeel Brusselaars dat werkt op de luchthaven. Niet onbelangrijk voor de Brusselse minister die iets wil doen aan de torenhoge werkloosheid binnen zijn Gewest. En ook voor de Vlaamse minister die iets wil doen aan het gebrek aan geschikte kandidaten voor de vele vacatures in de luchthaven-groeipool vlak over de gewestelijke grens.

Voor onze studie hebben we resoluut gekozen voor de beste administratieve bron in ons land, de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. De RSZ bevat per werkgever informatie over zowel de werkplaats als de woonplaats van werknemers. Tot de luchthaven behoren naast de luchtvaart zelf nog allerlei diensten zoals winkels, restaurants, taxi’s e.d. die zich bevinden op de luchthaven. Hiervoor volgen we grotendeels eerdere studies van de Nationale Bank. Waarin onze studie verschilt is dat we ons niet richten op de economische impact van de luchthaven, met al zijn toeleveranciers waar ook in België. Wel richten we ons op de impact voor de tewerkstelling: vooreerst in de drie gemeenten waarin de luchthaven is gelegen (Zaventem, Machelen en Steenokkerzeel), vervolgens in het ruimere gebied rond de luchthaven. Dit verklaart waarom we in vergelijking met de Nationale Bank (waarop ook Brussels Airport zich baseert) tot een lichte overschatting komen van de tewerkstelling op de luchthaven. Terwijl de NBB op haar beurt komt tot een lichte onderschatting van de directe tewerkstelling (omdat ze zich enkel beperkt tot de luchthavenzone) en een grotere overschatting van de indirecte tewerkstelling (omdat ze deze niet geografisch afbakent).

In onze studie komen we voor 2015 uit op 5.112 Brusselaars of 18% van alle werknemers op en rond de luchthaven. Relevant is het profiel van de jobs: het gaat in hoofdzaak om reiniging (60% Brusselaars van alle werknemers in deze sector) en horeca (37%). Vooral laaggeschoolde jobs dus voor de Brusselse werknemers, die vooral uit de armere gemeenten van de kanaalzone komen (Anderlecht, Vorst, Molenbeek en Schaarbeek).

Andere grote luchthaven zoals Schiphol brengen al jaren de werkgelegenheidsimpact in kaart naast de economische impact. Brussels Minister Gosuin heeft wel degelijk een punt om te pleiten voor een observatorium voor de werkgelegenheidsimpact van de luchthaven. Alles begint met de vraag hoe er wordt gemeten. De ideale methode ligt volgens ons in een combinatie van de NBB-methode en de HIVA-methode. Vandaar onze suggestie om met behulp van de bottom-up lijst van Brussels Airport tot een nog striktere afbakening te komen van alle werkgevers feitelijk actief in het luchthavengebied. Dit zou de tewerkstellingscijfers nog meer accuraat maken, tenminste dat gedeelte dat slaat op het luchthavengebied zelf. Daarnaast is er nog een gedeelte van de tewerkstelling dat is gesitueerd net buiten het gebied maar nog wel degelijk tot de werkgelegenheidsimpact van de luchthaven moet worden gerekend. Dit leidt tot hogere job-cijfers voor Brusselaars op en rond de luchthaven dan deze die voordien circuleerden. Maar de cijfers zijn nog altijd erg laag in het licht van de massale werkloosheid in het Brussels Gewest. Een probleem dat Brussel niet alleen binnen zijn institutionele grenzen opgelost krijgt. Hoe scherper de foto, hoe duidelijker het voor iedereen wordt dat er nog veel meer Brusselse werkzoekenden kunnen worden toegeleid naar vacatures in het luchthavengebied.