Vlaamse onderzoekers vinden nieuwe piste tegen borstkanker

De studie van de onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie en de KU Leuven is gepubliceerd in het toonaangevende medische tijdschrift Cell Reports.

Het onderzoeksteam onder leiding van Peter Carmeliet heeft ontdekt dat het genetisch blokkeren van PHD2, (Prolyl Hydroxylase Domain 2), een eiwit dat het zuurstofgehalte detecteert en mee regelt, leidt tot aanzienlijk minder metastase of uitzaaiing van borstkanker.

Uitzaaiingen zijn de belangrijkste doodsoorzaak bij borstkanker en ondanks alle vooruitgang op het vlak van borstkankertherapie, is er nog steeds geen efficiënte behandeling om die uitzaaiingen te verhinderen.

Uit het onderzoek is bovendien gebleken dat geblokkeerde PHD2-expressie de tumorgroei niet stimuleert, en dus veilig is als therapie.

Eerdere experimenten hadden resultaten opgeleverd die hiermee in strijd waren, maar die waren uitgevoerd op minder goede tumormodellen. De huidige studie is de de eerste waarbij het effect van geblokkeerde PHD2-expressie wordt nagegaan in een model met spontane borstkanker. Dit is volgens de onderzoekers een betere imitatie van menselijke kankers dan de modellen met getransplanteerde tumoren die gebruikt werden in eerder onderzoek.

Gezwellen in de borsten op een ingekleurde MRI-scan, de lichtere vlekken. In dit geval gaat het om meestal goedaardige fibroadenomen.

De studie toont aan dat het blokkeren van PHD2, uitzaaiing tegengaat via twee geheel nieuwe mechanismen: door de tumorbloedvaten te normaliseren, en door de "door kanker geactiveerde fibroblasten" te inactiveren.

In tumoren worden de ondersteunende fibroblasten - de belangrijkste cellen van het bindweefsel - sterk geactiveerd om bindweefsel aan te maken dat door kankercellen wordt gebruikt om te ontsnappen naar afgelegen organen. De meeste bestaande kankerbehandelingen richten zich echter op de kwaadaardige kankercellen en niet op hun buren, de door kanker geactiveerde fibroblasten. Sterker nog, er bestaat geen enkele behandeling die deze fibroblasten inactiveert om uitzaaiing tegen te gaan.

“Wij hebben vastgesteld dat de uitzaaiing van borstkanker op twee manieren wordt geremd wanneer we zuurstofsensor PHD2 blokkeren: ten eerste helpt dit de bloedvaten in tumoren terug te keren naar hun normale, sterkere toestand, waardoor kankercellen minder kans hebben om door de vaatwand te ontsnappen, en ten tweede verhindert dit dat kankercellen aangrenzende geactiveerde fibroblasten overmeesteren en de instructie geven om "snelwegen" van bindweefsel aan te leggen, via dewelke kankercellen naar andere delen van het lichaam kunnen migreren”, zei teamleider Peter Carmeliet.

PHD2-inhibitoren - middelen die PHD2 inactiveren - worden momenteel getest in de kliniek voor de behandeling van bloedziekten, namelijk anemie of bloedarmoede.

Deze studie effent volgens de onderzoekers een nieuwe piste in de strijd tegen borstkanker. Verder onderzoek is nu nodig naar de therapeutische mogelijkheden van het blokkeren van PHD2 bij de behandeling van borstkanker bij de mens.

Mitochondriën (geel), celkernen (groen) en microfilamenten (rood en blauw) in twee fibroblasten (foto: Heiti Paves).