Het alternatief voor de Turteltaks doorgelicht in 5 punten
Vlaams minister van Energie Bart Tommelein (Open Vld) heeft een simpel alternatief voor de Turteltaks. Een verhoging van de groenestroomquota volstaat om het Vlaamse groene beleid te bekostigen, zegt hij. De impact op de factuur: amper 10 euro per jaar. Het klinkt te mooi om waar te zijn. Is het dat ook?
1. Wat met de rechter?
De Vlaamse energieheffing – beter bekend als de Turteltaks – is vorig donderdag vernietigd door het Grondwettelijk Hof. Volgens de rechtbank is de energieheffing een schending van artikel 170 van de grondwet. Dat bepaalt dat gewesten geen dubbele belastingen mogen heffen. Stroomverbruik wordt federaal al belast, dus moet de Turteltaks verdwijnen.
Het alternatief dat Tommelein voorstelt lijkt juridisch waterdicht, om de eenvoudige reden dat hij niets nieuw wil. Volgens zijn berekeningen is dat niet meer nodig. De historische schulden zijn zo goed als gedekt. Alleen voor toekomstig groen beleid moet er nog vers geld worden gezocht.
2. Wat met de schuldenberg?
De schuldenberg door de jarenlange oversubsidiëring van zonnepanelen en de bevriezing van de nettarieven is vandaag onder controle, zegt Tommelein. Hij haalt meerdere redenen aan: er is de opbrengst van de Turteltaks van de voorbije jaren (1 miljard euro). Daarnaast is de schuld intussen ook al voor een stuk verrekend in de opgetrokken nettarieven en in de hogere groenestroomquota.
'Ik denk dat de regering zich misrekend heeft in de omvang van de schulden. Maar dat zal niemand toegeven'
Het resultaat: eigenlijk is de zo gevreesde schuldenberg bijna weg. “Ik denk dat de regering zich misrekend heeft in de omvang van de schulden. Die blijken een stuk lager dan gedacht en daarom gaat het nu zo snel”, zegt energiespecialist André Jurres van NPG Energy. “Maar dat zal natuurlijk niemand toegeven.”
3. Wat met de groene toekomst?
De schuldenberg mag onder controle zijn, Vlaanderen heeft nog veel werk om zijn Europese klimaatdoelen tegen 2020 en 2030 te behalen. Zonder een herculische inhaalbeweging lijken vooral die tegen 2030 onhaalbaar. Er zal dus vers geld nodig zijn. Waar moet dat vandaan komen?
Tommelein pleit voor een verdere verhoging van de groenestroomquota.
Die quota verplichten energieleveranciers om minstens een bepaald percentage aan hernieuwbare energie aan te bieden. Nu ligt de lat op 20,5 procent. Tommelein wil dit straks naar 23 procent optrekken. Omdat energieleveranciers doorgaans zelf niet genoeg groene stroom produceren, moeten ze groenestroomcertificaten opkopen. Door de quota op te trekken, zal dat alleen maar meer gebeuren.
De opbrengsten hiervan – er wordt gesproken over 70 miljoen euro per jaar – kunnen dienen voor allerlei nieuwe projecten. Vraag is of dit bedrag zal volstaan. Als dat niet het geval is moeten de quota allicht verder opgetrokken worden.
4. Wat met de gezinnen?
Energieleveranciers zullen de meerkost van hogere groenestroomquota doorrekenen aan de consument. Dat staat vast. Maar die meerkost valt behoorlijk mee. Een verhoging van 2,5 procent zoals Tommelein wil, komt voor een gezin met een gemiddeld verbruik neer op 10 euro meer per jaar. Peanuts in vergelijking met 100 euro per jaar voor de Turteltaks.
“In principe is de verhoging van de groenestroomquota een goede zet”, vindt energiespecialist Jurres. “De gezinnen die minder verbruiken zullen ook minder moeten betalen. Wie investeert in duurzame energie – zonnepanelen of iets anders – wint hier financieel bij. Wie dat niet wil doen, moet maar meer bijdragen.”
'De gezinnen die minder verbruiken zullen ook minder moeten betalen. Wie niet investeert in duurzame energie, moet meer bijdragen'
Dit principe van ‘de vervuiler betaalt’ zat niet zo sterk in de Turteltaks. Die heffing hield maar in heel beperkte mate rekening met het verbruik. Wat er onder meer voor zorgde dat singles, hoe spaarzaam ze ook waren, verhoudingsgewijs vaak tot zes keer meer betaalden dan gezinnen.
5. Wat met de bedrijven?
Omdat de Turteltaks niet veel rekening hield met verbruik, bleef de industrie grotendeels buiten schot. Tot ongenoegen van de consumentenorganisaties. Tot tevredenheid van de bedrijfswereld.
Als er straks wordt overgestapt op een verhoging van de groenestroomquota, zal dit veranderen. Zoals gezegd: de grote verbruikers moeten dan meer betalen. VOKA, de Vlaamse bedrijvenkoepel, vreest het ergste voor de energie-intensieve industrie. Vooral dan de chemiecluster in de Antwerpse haven.
Tommelein zegt dat er nog gesproken kan worden over een aantal compensaties voor de bedrijven. Maar toegevingen doen aan de industrie heeft gevolgen
"Willen we nog competitief blijven, dan mag die kost niet verder stijgen. Onze energiekost is immers al bij de hoogste in heel Europa en in vergelijking met onze buurlanden doen we het slecht”, benadrukt VOKA.
Tommelein zegt dat er nog gesproken kan worden over een aantal compensaties. Tegen september wil hij binnen de regering een “heel concreet voorstel” neerleggen. Maar toegevingen doen aan de industrie heeft gevolgen. Ofwel moeten de gezinnen toch meer betalen dan 10 euro per jaar gemiddeld. Ofwel komt minder geld binnen voor de hoogdringende duurzame revolutie. Kiezen is verliezen.