CIA belde Syrische geheime dienst over vrijlating journalist: "Belangrijkste diplomatieke contact in jaren"

CIA-directeur Mike Pompeo zou begin februari een telefoongesprek hebben gevoerd met het hoofd van de Syrische geheime dienst, Ali Mamlouk, tegen wie al sinds 2011 sancties lopen vanwege zijn vermeende betrokkenheid bij de grootschalige mensenrechtenschendingen tijdens de burgeroorlog. Het telefoontje is het belangrijkste diplomatieke contact tussen de twee landen in jaren, schrijft de krant.

De freelance journalist Austin Tice, een voormalige commando, raakte in augustus 2012 vlak na zijn 31ste verjaardag vermist in Syrië. Even later dook een filmpje op met schokkerige beelden waarop te zien was hoe Tice geblinddoekt hardhandig wordt meegevoerd door een groep mannen in witte gewaden. Tice ziet er verslagen en paniekerig uit en zegt met trillende stem: "Oh Jesus, oh Jesus." Sindsdien is niets meer van het vernomen.

Aangenomen werd dat Tice was opgepakt door het regime, maar dat het filmpje in elkaar was gesleuteld om te suggereren dat hij door Syrische moslimrebellen - Islamitische Staat of Al Qaida - was ontvoerd. Die partijen hebben de ontvoering nooit opgeëist. Het Syrische regime heeft altijd ontkend dat het Tice vasthoudt, ook nadat eind vorig jaar na een jarenlange radiostilte een teken van leven kwam uit een gezondheidskliniek waar een sterk vermagerde Tice zou zijn opgenomen wegens uitdroging.

Uitlevering

Het telefoontje begin dit jaar tussen de veiligheidsdiensten suggereert dat Tice inderdaad in handen is van het Syrische regime. Er zou zelfs al sprake zijn van een uitlevering, zo maakten oud-diplomaten op uit de gematigde toon die de Amerikanen onder de nieuwe president Trump ineens tegen de Syrische president Bashar al-Assad hadden aangeslagen. "Het vertrek van Assad is niet langer onze prioriteit", zo zou Nikki Haley, de Amerikaanse vertegenwoordiger in de Verenigde Naties, vlak na de geheime gesprekken hebben gezegd.

Die uitspraken zijn "heel ongebruikelijk", zo zeggen oud-diplomaten tegen The New York Times. "De regering zegt dat Assad mag blijven zeggen en vraagt er niets voor terug? Dat doe je alleen als je Austin Tice veilig thuis kan brengen", aldus James O'Brien, gijzelingsexpert onder Obama.

De geheime besprekingen tussen de VS en Syrië werden in april ruw verstoord door de gifgasaanval van het Syrische leger in Noord-Syrië, die tientallen burgerslachtoffers maakte. Kort daarna bombardeerden de Amerikanen als vergelding een Syrische vliegbasis. De verhoudingen bereikten afgelopen week een nieuw dieptepunt nadat de Amerikanen een Syrisch gevechtsvliegtuig hadden neergehaald.

Tice is een van de laatste buitenlandse journalisten die in Syrië wordt vastgehouden. De Amerikaanse fotograaf Kevin Patrick Dawes werd vorig jaar door het Syrische regime vrijgelaten om gezondheidsredenen. Terreurgroep IS heeft de afgelopen jaren tientallen buitenlandse journalisten ontvoerd, onder wie James Foley die in 2014 werd onthoofd, zoals was te zien in een filmpje. Voor zover bekend houdt IS nog één westerling vast: de Britse fotojournalist John Cantlie die in 2012 samen met Foley werd ontvoerd en nu wordt ingezet voor IS-propagandafilmpjes.

Vorige week bleek dat de Amerikanen ook in onderhandeling zijn geweest met Noord-Korea over de vrijlating van de 22-jarige student Otto Warmbier, die vorig jaar in het communistische land werd gearresteerd. De jongen overleed afgelopen maandag na terugkeer in de VS, tijdens zijn gevangenschap in Noord-Korea was hij in coma geraakt.

De onderhandelingen met vijandelijke regimes over het vrijlaten van Amerikaanse staatsburgers wijzen volgens deskundigen op een diplomatieke aardverschuiving. "De twee achterdeurgesprekken maken duidelijk dat de regering van Trump er niet voor terugdeinst om geheime diplomatie te bedrijven met Amerika's meest gehate vijanden", schrijft het Amerikaanse persbureau AP.