Waarom Demir nu toch een vermogenswinstbelasting wil

"Ik vind dat Kris Peeters (CD&V) en de vakbonden een punt hebben", zegt Demir. "Een vermogenswinstbelasting is rechtvaardig. Die toestanden in Panama, dat kan niet voor mij." Een opmerkelijke uitspraak van een van de meest prominente parlementsleden van N-VA.

De Vlaams-nationalisten hebben zich steeds als koele minnaar van zulke belastingen opgesteld. We moeten opletten dat we investeerders niet wegjagen, luidde het steevast. En: vermogenswinstbelastingen leveren lang niet altijd het beoogde bedrag op, de meest kapitaalkrachtigen hebben ook de beste fiscale experts in dienst. Bij de taxshiftonderhandelingen legde N-VA de focus op belasting op consumptie en vervuiling, niet op kapitaal. De btw moest worden hervormd, uitstoot zwaarder belast.

Analogie met Bracke

Nu lijkt er een kanteling te zijn ingezet binnen de N-VA. Karl Drabbe, uitgever en medewerker van de Vlaamsgezinde website Doorbraak.be, heeft het in een opiniestuk in De Morgen over de "Bocht van Zuhal". Hij trekt de analogie met de "Bocht van Bracke". In een interview eind 2013 opperde huidig Kamer-voorzitter Siegfried Bracke dat de partij zich in eerste plaats moest concentreren op de socio-economische thema's, eerder dan op het communautaire. Het werd de strategie voor de kiescampagne een jaar later.

De uitspraken van Demir, gedaan afgelopen weekend in een interview met de website Newsmonkey.be, kunnen gelezen worden in het licht van de komende begrotingsonderhandelingen deze zomer. Die kondigen zich loodzwaar aan: er is 3 miljard euro nodig om de tabellen voor 2017 te doen kloppen.

Hoe doe je dat zonder de middenklasse verder te raken? Een vermogenswinstbelasting kan de oplossing zijn. Het is de piste die CD&V-vicepremier Kris Peeters wil bewandelen. Hij heeft al aangegeven de 'dual income tax' weer te zullen aankaarten - een systeem waarbij inkomen uit arbeid en kapitaal parallel wordt belast.

"Over dat concrete voorstel wil ik me nu niet uitspreken", reageert Demir. "Wel moeten de De Spoelberchs en Couckes een eerlijke bijdrage leveren aan de samenleving. We moeten werken aan een belastingverschuiving. Wat de kmo's te veel betalen, kunnen we bij het grootkapitaal via een vermogenswinstbelasting ophalen. En er kunnen uitzonderingen zijn: wie investeert in Belgische jobs, kan een vrijstelling krijgen. Zo gaan we kapitaalvlucht tegen."

CD&V is blij dat N-VA "eindelijk tot inzichten is gekomen". Open Vld reageert verbaasd. "Dit is de eerste keer dat N-VA zo'n voorstel doet", zegt Kamerlid Luk Van Biesen. Volgens hem is het niet onderbouwd en raakt het onvermijdelijk de ondernemers. "Dit is niet meer dan populisme."

Lees ook

Het opiniestuk van Karl Drabbe: Hoe de 'Bocht van Zuhal' van de N-VA een heuse volkspartij kan maken

Verenigd in de strijd?

Maar of Demir en Peeters nu plots verenigd zijn in de strijd? Neen. De N-VA-politica koppelt een pittige voorwaarde aan haar betoog."Als we over een vermogenswinstbelasting praten, moeten we het ook hebben over de beperking van de werkloosheid in de tijd." N-VA gooide dat voorstel ook op tafel bij de regeringsonderhandelingen, maar stuitte op een veto van CD&V. Voor de christen-democraten is dat nog altijd onbespreekbaar.

Alhoewel Demir de vermogenswinstbelasting niet wil gebruiken om putten te vullen, lijken de grote lijnen uitgezet voor de komende onderhandelingen: we kunnen praten over vermogenswinstbelasting, maar dan wel ook over verregaande maatregelen in de sociale zekerheid.

"Er zijn geen taboes, langs de twee kanten niet. Dat is vooral ons punt", zegt Peter Dedecker, fiscaal specialist van de partij. "We zijn altijd voor een eerlijkere fiscaliteit geweest, maar het moet weloverwogen gebeuren."

Dat er een bocht is ingezet, klopt volgens Demir niet. Dat het interview is doorgesproken met de partijtop wordt formeel ontkend. "Ze heeft geantwoord op een vraag, je moet er geen tekstexegese op toepassen", zegt woordvoerder Joachim Pohlmann.

Wat er ook van zij, het ballonnetje is gelost, de teen is in het water gestopt. Peeters, die ongetwijfeld het interview met aandacht heeft gelezen, zal het niet nalaten om het boven te halen wanneer de begrotingsgesprekken starten. Met de opening van Demir ziet hij zijn kansen groeien. Nu nog Open Vld overtuigen.