'Poch had grotere rol bij dodenvlucht'

Argentijns aanklager Mercedes Soiza Reilly, via een videoverbinding vanuit Buenos Aires: Wat gebeurde er tijdens het diner op Bali in 2003?

Getuige Edwin Reijnoudt Brouwer (55): 'We spraken over Máxima, toen over haar vader Zorreguieta, waarna het gesprek op de militaire dictatuur in Argentinië kwam. Julio zei: Zorreguieta wist van niks, hij was van Landbouw, maar wij gooiden die linkse terroristen in zee.' [...] Ik zei: 'Dat is een erg inhumane manier om mensen te vermoorden.' Julio antwoordde: 'Kom op, ze waren gedrogeerd', en: 'We should have killed them all.'

Aanklager: 'Wat is uw interpretatie, was Poch wel of niet persoonlijk bij de doodsvluchten betrokken?'

Getuige: 'Zeker wel. Zijn overtuiging, zijn fanatisme, zijn hele lichaamshouding gaf ons die volledige overtuiging.'

Aanklager: 'Had Poch spijt dat hij dit verteld had?'

Getuige: 'Nee. Collega Tim zei: 'Wat vreselijk voor jou dat je dat hebt moeten doen.' Eigenlijk hoopte ik dat Julio daarop zou antwoorden 'Dat moesten we doen, we konden niet anders, ze zouden mijn familie iets aandoen.' Maar dat was niet het geval. Hij werd juist heel fanatiek.'

Pochs advocaat Gerardo Ibanez: 'Heeft de heer Poch letterlijk gezegd dat hij zelf mensen uit vliegtuigen gooide?'

Getuige: 'Nee, maar dat heeft hij wel tegen anderen gezegd. Op een captainsfeestje in 1989 kreeg een collega, Dick Stek, ruzie met Julio. Hij wilde hem op zijn gezicht slaan en zei: 'Die klootzak zegt net dat hij mensen uit vliegtuigen heeft gegooid.' De e-mail die dat bevestigt, zit in uw dossier.'

Pochs advocaat: 'Heeft u meneer Stek dat zelf horen zeggen?'

Getuige: 'Ja.' Later vertelden een purser en een co-piloot mij eveneens dat Julio tegen hen heeft gezegd dat hij zelf mensen uit vliegtuigen gooide. Ik heb twee e-mails die dat gesprek bevestigen. Binnen het bedrijf gingen Julio's verhalen al heel lang rond. Er werden grappen over gemaakt: Junta Julio, en: we vliegen met Julio, ga niet te dicht bij de deur zitten.'

Aanklager: 'Wie zeiden dat? Van wie heeft u die e-mails?'

Getuige: 'Ik noem geen namen, omdat die personen dat zelf niet willen.'

Rechter: 'Als u die namen niet noemt, riskeert u naar Argentijns recht een gevangenisstraf.'

Getuige: Noemt de purser en co-piloot bij naam, en voegt eraan toe dat zij niet willen getuigen 'omdat zij niet in de situatie willen belanden waarin ik nu zit (door de media en collega's voor leugenaar uitgemaakt, red.).

Aanklager: 'Wat hebben die personen beweerd?'

Getuige: 'Dat Julio hen heeft verteld dat hij tijdens die vluchten niet achter de stuurknuppel zat, maar juist achterin.'

Argentijnse rechtszaal: Valt na deze opmerking een poosje stil.

Griffier: Neemt de afgedrukte e-mails van getuige over en brengt ze in het strafproces in.

Getuige: 'Een vrouwelijke gezagvoerder heeft al lang voor dat diner op Bali tegen Julio gezegd dat hij moest ophouden die verhalen over doodsvluchten te vertellen, omdat hij daar nog eens problemen mee zou krijgen.' (Getuige noemt ook haar naam). En er zijn veel collega's die op parkeerplaatsen of in de wandelgangen Tim of mij op de schouder sloegen en zeiden: 'Tegen mij heeft Julio dat ook verteld. Maar die lopen dan lekker door, ook omdat ze geen zin hebben in dit mediacircus.'

Aanklager: 'Is u ooit gevraagd uw getuigenis te veranderen?'

Getuige: 'Dat is correct. Hendrik Jan van Overvest en Henk Potze, die hier ook onder ede hebben getuigd, vroegen mij allebei telefonisch of ik mijn verklaring wilde intrekken, omdat ik anders medeverantwoordelijk zou kunnen zijn voor een levenslange veroordeling van Julio. Ik antwoordde dat er maar één verantwoordelijk is voor deze ellende en dat is Julio zelf. Ook een derde persoon vroeg me mijn verklaring te wijzigen. Dat verhaal zit in uw dossier.'

Aanklager: 'Wat deed Transavia?'

Getuige: 'Ik heb alles over het gesprek op Bali kort daarna verteld aan het hoofd Vliegdienst, Allard Rütter (eveneens getuige in dit proces, red.), maar die heeft er niks mee gedaan.' In 2006 is een van de managers, Jeroen Engelkes (ook getuige, red.) met ons verhaal naar het Internationaal Strafhof gegaan. Wij hebben Julio nooit beschuldigd of aangegeven. En de manier waarop hij in Spanje werd gearresteerd, vind ik verschrikkelijk. Het was zijn laatste vlucht, zijn zoon zat naast hem als co-piloot, zijn vrouw Grethe zat achterin. Sindsdien zit hij al vijf jaar vast. Ook ik vind dat absurd.'

Aanklager: 'In welke taal spraken jullie op Bali?'

Getuige: 'In het Engels, omdat Julio's vrouw erbij was.'

Pochs advocaat: 'Weet u wat you betekent?'

Getuige: 'Jij, jullie of u.'

Pochs advocaat: 'Toen uw collega Tim zei: 'So terrible you had to do this', hoe weet u dat hij daarbij jij en niet jullie bedoelde?'

Getuige: 'Omdat Tim het persoonlijk voor Julio erg vond, niet voor een hele crew in Argentinië.'

Pochs advocaat: 'Heeft u na het gesprek op Bali contact gezocht met de heer Poch om eventuele onduidelijkheden hierover op te helderen?'

Getuige: 'Nee. Maar omgekeerd is dat ook niet gebeurd.'

Pochs advocaat: 'Noemde de heer Poch namen van de doden?'

Getuige: 'Nee. Wel sprak hij met zijn vrouw over familie of vrienden die waren omgekomen als gevolg van bomaanslagen door de terroristen.'

Aanklager: 'Heeft u verlof opgenomen als gevolg van deze affaire?'

Getuige: 'Ja. Ik heb na de arrestatie van Julio twee weken verlof opgenomen. Omdat deze zaak me erg aangrijpt, zit ik op dit moment ook twee weken thuis. Tevens zijn Tim en ik onder behandeling van psychologen. Het hele verhaal heeft me letterlijk ziek gemaakt.'

Belastende e-mails
De e-mails tegen Julio Poch, waaruit in de strafzaak werd geciteerd:

(gericht aan Tim Weert):

Goedemiddag Tim,

Alles goed met jou? Ik heb nog eens nagedacht over de vraag of ik wil getuigen, maar in overleg met mijn partner en ouders heb ik besloten om het niet te doen.

Het is een weloverwogen keus die ik maak en ik besef me des te meer als ik hierin mee zou gaan dat ik mijn partner, familie en vrienden ermee belast. En daar kan ik niet mee leven.

De consequenties die het allemaal met zich meebrengt, vind ik het niet waard.

Het spijt me dat ik jou (en Edwin) niet kan helpen in deze strijd. Maar ik zal jullie altijd verdedigen tegenover collega's die er andere gedachten op nahouden.

(12 augustus 2010)

Beste Tim,

M. (destijds de vrouw van de afzender van deze mail, bij wie in 1989 het captainsfeestje werd georganiseerd waar een piloot ruzie kreeg met Poch, red.) kende het verhaal al van vroeger, ze zal het voor zich houden. Het zijn oorlogsmisdaden en wellicht ook misdaden tegen de mensheid [...] Na jouw telefoontje houdt het mij de hele dag ook al bezig, maar ik heb gewoon geen zin om mijn nek uit te steken voor iets waar ik niets mee te maken heb en te weinig van af weet. Ik bel je binnenkort om nog meer te praten hierover, want het is niet niks.

A. (18 april 2006)

(Gericht aan piloot J.):

Hoi J.,

De beste wensen voor 2011!! [...] Heb jij Julio nou ook dingen horen zeggen over die periode in Argentinië? Ik had begrepen dat dat ongeveer hetzelfde was als wat hij tegen mij zei op een vlucht (they should have buried the fuckers, they should have killed them all!!). Dat kwam mij ter ore een tijd geleden . Klopt dat?

(maandag 2 januari 2011)

Antwoord van J:

Dat klopt, maar je begrijpt wel dat ik geen trek heb in dat mediacircus dus ik hou me erbuiten als je dat niet erg vindt. Groet, J.

(5 januari 2011)