President Valls? "Voor links lijkt het kalf al verdronken"

Nog 10 dagen hebben de politici van de Franse socialistische partij (PS) om zich kandidaat te stellen voor de Franse voorverkiezingen. Vandaag maakt de socialistische premier Manuel Valls al bekend dat hij zich kandidaat zal stellen, vier dagen nadat zijn partijgenoot en huidig president François Hollande liet weten dat niet te doen. Manuel Valls is momenteel premier van Frankrijk en wordt door vele Fransen gezien als deel van hetzelfde "team" als Hollande. Dat kan hem parten spelen om opnieuw verkozen te worden.

Zowel VRT-journalisten Sofie Vander Donckt en Ronny Van Gastel als Europakenner Steven Van Hecke (KU Leuven) denken dat de race naar het presidentschap voor Valls moeilijk wordt. Volgens Vander Donckt wordt het nog moeilijk om ook de linksere vleugel van de Parti Socialiste voor zich te winnen. Ze voorspelt dat de race bij de linksen zal gaan tussen Valls en de linksere en nationalistische kandidaat Arnaud Montebourg.

Van Gastel ziet de kans wel reëel dat Valls de presidentskandidaat van links wordt. "Manuel Valls is een bekend figuur. De mensen die voor links gaan stemmen, willen iemand die voldoende uitstraling, genoeg ervaring én politiek gewicht heeft. En dat heeft Valls." Hij waarschuwt wel dat de deadline voor de voorverkiezingen nog niet verstreken is. "De kans bestaat dat bijvoorbeeld minister van Ecologie Ségolène Royal of de burgemeester van Parijs Anne Hidalgo zich nog kandidaat stelt", meent hij. "Alles kan nog gebeuren."

Ook volgens Van Hecke is de strijd nog niet op voorhand gestreden. "Veel hangt af van de tegenkandidaten en van de dynamiek tijdens zo'n campagne. Iedereen dacht ook dat Juppé bij Les Républicains ging winnen met de vingers in de neus. Valls is zowat de Juppé van de Parti Socialiste."

Van Gastel omschrijft Valls als een linkse kandidaat met aandacht voor law and order, "een rechtse linkse" wordt hij wel eens genoemd.

Stel dat Valls op 29 januari de voorverkiezingen wint, staat hij nog maar aan het begin van de race. Onze drie experts schatten de kansen op het presidentschap voor Valls maar mager in. Zoals Vander Donckt het aanvoelt, is "het kalf al verdronken voor links". De Fransen zijn "toe aan iets anders dan dat ze gekregen hebben".

Zoals het er nu naar uitziet, zijn de Republikein François Fillon en voorzitster van het rechts-populistische Front National Marine Le Pen de kandidaten aan de rechterzijde. Dan heb je nog Emmanuel Macron, die zich sociaal-economisch meer centrumrechts opstelt en partijloos opkomt. En ook de Groene Partij heeft een kandidaat, Yannick Yadot. "Valls gaat het waarschijnlijk niet beter doen dan Le Pen en Fillon", voorspelt Van Gastel. "Zeker als er niet één kandidaat is van links én groen, overleeft de linkerflank het niet in de tweede ronde."

Volgens Van Hecke zal de geschiedenis zich waarschijnlijk herhalen. In 2002 haalde Lionel Jospin, de kandidaat van de PS, de tweede ronde van de presidentskandidaten niet. "Er waren veel linkse kandidaten, waardoor de stemmen van de linkse kiezers verdeeld waren." De vader van Marine, Jean-Marie Le Pen, en de Republikein Jacques Chirac gingen naar de tweede ronde. "Vele linkse stemmers gingen met de wasknijper op de neus naar de stembus en kozen de wat voor hen "het minste kwaad" betekende." Chirac haalde een enorme overwinning van 82% en werd president. Van Hecke voorspelt ook deze keer zo'n scenario.

De Franse presidentsverkiezingen vinden plaats in het voorjaar van 2017.