Een woning schenken? Dan moet u dit weten

1. Een huis schenken, hoe doet u dat?

Als u een huis, appartement, bouwgrond of garage wilt schenken, dan moet u naar de notaris. Er is immers maar één manier om de schenking van een onroerend goed te regelen en dat is via een notariële akte, die geregistreerd wordt.

Bijgevolg moet de begiftigde een schenkingsrecht betalen. Dat is een belasting die verschuldigd is aan de Vlaamse overheid, maar die betaald wordt aan de notaris waarna die de rekening vereffent.

2. Hoeveel kost het?

Die schenkbelasting is de grootste brok van de kosten die bij een schenking komen kijken. Al is die drastisch verlaagd: eind juli 2015 zette de Vlaamse regering de bijl in de taksen. Afhankelijk van de waarde van het onroerend goed en aan wie u het schenkt, betaalt u nu tot liefst 70 procent minder.

Een voorbeeld: schenkt u een woning van 150.000 euro aan uw kind, dan bedraagt de schenkbelasting 3 procent, of 4.500 euro. De kosten lopen hoger op wanneer u bijvoorbeeld schenkt aan een neef of wanneer het geschonken goed een hogere waarde heeft.

Een overzicht van de tarieven:

Deze tarieven gelden enkel in Vlaanderen. Ligt het geschonken goed in Brussel of Wallonië, dan worden er andere tarieven gehanteerd. De Brusselse tarieven vindt u hier, de Waalse hier.

Schenkt u een bouwgrond, dan geldt er tot en met 31 december 2019 een specifiek gunstregime. Om van de verlaagde tarieven te kunnen genieten, moet de begiftigde zich er wel toe verbinden binnen de vijf jaar op het adres te gaan wonen.

Daarnaast zijn er nog verminderingen mogelijk wanneer de begiftigde meer dan drie kinderen jonger dan 21 jaar heeft, een persoon met een handicap is of wanneer er geschonken wordt aan een vereniging, openbare instelling of een stichting van openbaar nut.

Naast het schenkingsrecht moet u rekening houden met enkele andere kosten, zoals het ereloon van de notaris en de dossierkosten. Ook die zijn in de regel voor rekening van de begiftigde.

De kosten variëren, maar volgens Bart Van Opstal, woordvoerder van de Federatie van Belgische Notarissen en zelf ook notaris, ligt het gemiddelde ereloon bij een schenking tussen de 500 en 1.000 euro.

3. Wat zijn de voordelen van schenken?

Zelfs indien uw schenking in de hoogste tarieven valt, blijft die vaak fiscaal interessant. U voorkomt zo immers dat het onroerende goed na uw overlijden bij de rest van de nalatenschap gevoegd wordt en uw erfgenamen er successierechten op moeten betalen, die nog hoger liggen.

Het voordeel kan hoog oplopen, legde Van Opstal uit in De ochtend op Radio 1. "Nu heb je bijvoorbeeld de mogelijkheid om aan je kinderen te schenken voor 3 procent, terwijl de erfbelasting later kan oplopen tot 27 procent. Het is dus duidelijk welk fiscaal voordeel je kan doen."

De Vlaamse tarieven van de erfbelasting vindt u hier.

Wel zijn er plannen om ook de erfbelasting aan te pakken. "De conclusie is duidelijk", zegt Vlaams minister van Economie Bart Tommelein (Open Vld) vandaag in Het Laatste Nieuws. "Als belastingen rechtvaardig en eenvoudig zijn, zijn mensen ook bereid ze te betalen. De erfbelasting gaan we daarom in dezelfde richting hervormen."

Daarnaast kan u door te schenken heikele erfeniskwesties gedeeltelijk voorkomen. Steeds vaker beginnen mensen hier op jongere leeftijd mee, zegt Van Opstal. "Veel meer dan vroeger willen ze hun successieplanning tijdig regelen. Terwijl vroeger de zaken maar op hun beloop gelaten werden."

4. Wat zijn de valkuilen?

Schenken mag dan voordeliger zijn dan erven, het is allerminst een beslissing die u overhaast moet nemen. "Je moet er toch voor opletten dat je niet al te lichtzinnig schenkt", aldus Van Opstal. "Want mogelijk heb je de opbrengst van een onroerend goed op latere leeftijd nog nodig."

Wilt u uw woning aan uw kinderen schenken maar er wel nog blijven wonen of de huuropbrengsten behouden? Dan kan de notaris clausules uitwerken waarin dat geregeld wordt. U schenkt dan het ouderlijke huis in naakte eigendom aan uw zoon of dochter, maar behoudt zelf het vruchtgebruik.

Daarnaast moet u rekening houden met de hogere kosten bij opeenvolgende schenkingen. Als u binnen de drie jaar een nieuwe schenking doet aan dezelfde persoon, wordt de waarde van beide goederen opgeteld. De kosten voor de tweede schenking zullen dus hoger liggen dan de eerste keer.

5. Wat kan u nog meer schenken?

Bedrijven

Volgens Het Laatste Nieuws laten steeds meer Vlaamse zelfstandigen hun familiebedrijf over via een schenking. Dat kan bijzonder voordelig zijn: mits u aan bepaalde voorwaarden voldoet, zoals de voortzetting van de activiteiten en behoud van tewerkstelling, kan het belastingtarief herleid worden tot 0 procent.

Roerende goederen

Schenkt u roerende goederen, zoals geld, juwelen, schilderijen of antiek, dan is er geen registratieverplichting en moeten er ook geen schenkingsrechten betaald worden. Als de schenker binnen de drie jaar echter overlijdt, wordt de begiftigde toch nog op kosten gejaagd. De schenking moet dan immers opgenomen worden in de aangifte van de nalatenschap, waardoor er (hogere) successierechten betaald moeten worden.

Effectenportefeuilles

Heel wat Vlamingen kiezen er ook voor (een deel van) hun effectenportefeuille te schenken. In de notariële akte kan u regelen dat u zelf tot uw overlijden het vruchtgebruik - en dus de dividenden - heeft. Daarna gaat de portefeuille volledig over in de handen van de begiftigde.