Alexis Tsipras, de winnaar van de vervroegde verkiezingen in Griekenland, heeft bij zijn overwinningsspeech beloofd dat er een nieuw tijdperk aanbreekt. 'Vandaag hebben we geschiedenis geschreven', zei Tsipras voor duizenden jubelende kiezers van zijn partij in het centrum van Athene. Tegelijk zei hij een onderhandelde oplossing te willen voor het probleem van de Griekse schuldenberg.

'Vanaf morgen begint het harde werk', aldus de leider van Syriza. Zijn regering is bereid met de partners in Europa te praten over een 'rechtvaardige en uitvoerbare' oplossing. Een sluitende begroting en een eigen consolidatieprogramma voor het diep in de schulden stekende Griekenland zijn Tsipras’ doel.

Bonus

Met ruim 99 procent van de stemmen geteld klokt het euro-kritische linkse front af op 36,3 procent, goed voor 149 zetels in het parlement. De Griekse wetgeving geeft aan de grootste partij een bonus van 50 extra zetels in het parlement. Voor een absolute meerderheid zijn 151 zetels in het parlement nodig. Syriza kan dus alleen een regering op de been brengen met de hulp van minstens een andere partij.

In elk geval is de partij nu aan zet om een kabinet in de steigers te zetten. De partij krijgt drie dagen om een regering op de been te helpen.De verwachting is dat Tsirpas gesprekken zal aanknopen met de kleine partij Onafhankelijke Grieken.

'We hebben verloren'

De tweede partij, Nieuwe Democratie, van de huidige premier Antonis Samaras zou stranden op een tweede plaats met 27,8 procent van de stemmen. Dat zou goed zijnvoor 76 zitjes in het Griekse parlement en beter dan de exit polls hadden doen verhopen. Samaras en de zijnen geven de verkiezingsnederlaag al toe. 'We hebben verloren', zegt Makis Voridis, de huidige minister van Volksgezondheid.

'Ik geef een land dat bezig is uit de crisis te geraken, lid is van de Europese Unie en de eurozone en hoop dat de volgende regering die verwezenlijkingen zal behouden', zei Samaras tegen de verzamelde pers. 'De grieken hebben gesproken en wij respecteren die beslissing', besloot hij.

Kleintjes

Alle andere partijen zaten ruim onder de 10 procent. De fascisten van Gouden Dageraad worden waarschijnlijk derde met 6,3 procent. Daarmee waren ze net iets sterker dan de pro-Europese centrumpartij To Potami, de partij die nauwelijks tien maanden bestaat. De socialisten van Pasok, die de voorbije veertig jaar afwisselend met Nieuwe Democratie Griekenland bestuurden, werden, met nauwelijks 5 procent, bijna helemaal weggeveegd. De nieuwe beweging van ex-Pasok-boegbeeld George Papandreou haalde zelfs de kiesdrempel van 3 procent niet.

Ook de rechtspopulistische Onafhankelijke Grieken (Anexartitoi Ellines), bestaande uit dissidenten van Nieuwe Democratie onder leiding van Panos Kammenos, blijven nog overeind, al dalen zij van 10,6 procent in 2012 naar 4,7%.

'Voor of tegen Europese koers'

De inzet van deze verkiezingen was bijzonder hoog. De huidige premier Samaras zette meteen de toon op scherp door deze verkiezingen te koppelen aan de uitspraak 'voor of tegen de Europese koers' van Griekenland. Volgens Samaras was de stembusslag dan ook 'beslissend voor de toekomst van het land'. Sinds zijn aanstelling probeert Samaras Griekenland in de eurozone te houden met het drastisch terugdringen van de overheidsuitgaven. Samaras bracht zijn stem uit in Pylos, een klein havenstadje op 200 kilometer van Athene.

Veel Grieken hebben echter de buik vol van de besparingen, het verhogen van de belastingen, het drukken van de lonen en de massale ontslagen. De werkloosheidsgraad draait in Griekenland rond de 26 procent. Bij de jongeren is de werkloosheid nog dramatischer: daar zit meer dan de helft zonder baan. Veel Grieken kijken dan ook uit naar een nieuwe politieke wind.

Die wordt gezocht bij de linkse oppositieleider Alexis Tsipras en zijn partij Syriza. Tsipras heeft lak aan het bezuinigingsbeleid dat Griekenland opgelegd kreeg door Europa en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Volgens Tsipras hebben de Grieken met deze verkiezingen de kans gekregen om 'hun democratie, sociale cohesie en waardigheid' te herwinnen. Tsipras zelf bracht zijn stem in Athene uit.