In de heuvels van de Tierras Altas, temidden van het groen ligt een deel van de Spaanse geschiedenis verborgen.

Talrijke dorpen vertellen er een verhaal van lang geleden. Een verhaal zonder haast dat begint bij zonsopgang en eindigt met het avondrood. Elke dag opnieuw.

Een verhaal over graan en olijven, schapen en ezels. Over samen werken, samen feesten en samen genieten van sterren en stilte…

We vinden het wel….

…”We vinden het wel!” hadden wij, stoere meiden, geantwoord. 1400 km verder

stranden we in een donker, doodlopend steegje van wat ons een klein dorp lijkt.

Geen straatverlichting meer. Eén huis lijkt echter verlicht. We kloppen aan…nog

eens…niemand. We besluiten binnen een kijkje te nemen. Op het gelijkvloers is

niemand te zien. We lopen de trap op. Voor we het beseffen staan we temidden van

een bende donkere, Spaanse mannen en kijken we naar video-opnames die niet voor

onze ogen bestemd zijn. Even krijgen we het heel erg benauwd . Dan draaien de

hoofden van de mannen zich in onze richting en wij blijven als aan de grond

genageld staan….

We zijn op een vrijgezellenfuif beland. Een doodleuke vrijgezellenfuif in een semi

verlaten dorp. De mannen voelen zich betrapt en zien er al gauw wat minder dreigend

uit. We krijgen wat te drinken aangeboden en leggen uit dat we op weg zijn naar

Armejun. Ze raden ons ten zeerste af zo laat de tocht alleen verder te zetten. Verdorie.

We geven ons gewonnen en besluiten te bellen naar de man met de blauwe ogen. De

enige inwoner van Armejùn. Een Vlaming in de Spaanse heuvels…

Het is reeds donker dus veel zien we niet. Ik volg enkel de lichten van de jeep voor

ons. Er lijkt geen einde aan te komen. Met een gemiddelde snelheid van dertig km/uur

hobbelen we voort. Een uur lang. Op weg naar onze eindbestemming. Armejun…

.

Armejun

Armejun ligt in het noordoosten van Soria, vlakbij de grens met La Rioja, in een

prachtig gebied waar meerdere verlaten dorpen terug te vinden zijn. Armejun mag

dan wel een beetje verstopt zitten maar je kan er op drie manieren geraken:

•         Een paar km van het dorpje San Pedro Manrique begint een 26km lange bosweg. Deze leidt je door de heuvels van de Spaanse hoogvlakte,langs naaldbossen en twee andere verlaten dorpen (Buimanco en Valdemoro). De rit duurt ongeveer vijfenveertig minuten. Met een beetje geluk word je misschien wel verrast door een hert of een everzwijn, de gieren of een arend!

•         je kiest voor een mooie wandeling van dertig minuten. Hierbij laat je de wagen staan langs de baan die leidt naar Enciso. De wandeling geeft je een mooi uitzicht op de vallei waarin Armejun ligt verborgen. Kom je in november? Pluk dan zeker ook wat melkzwammen onderweg en maak samen lekkere verse toast champignon!

•         Tenslotte kan je ook kiezen voor een prachtige tweedaagse wandeling vanuit San Pedro Manrique. Onderweg kan je overnachten in één van de verlaten dorpen: Vea, Peñascurna of Villarijo. Een Bed&Breakfast hoef je niet te verwachten. Wel krijg je de unieke kans om de geschiedenis in te duiken en je te laten betoveren door prachtige uitzichten, olijfgaarden, bronnen, blaffende herten en een schitterende sterrenhemel….

Een stukje geschiedenis…

Het is in de jaren zestig dat de inwoners van Armejun, evenals deze van de omliggende dorpen beetje bij beetje emigreren naar de steden en andere provincies. Het leven is onhoudbaar geworden. Door de ontoegankelijkheid blijven basisvoorzieningen in gebreke. Een dokter of priester is er niet meer. De laatste leerlingen lopen school in het dichtstbijzijnde dorp, anderhalf uur stappen verder. Bereidheid om te investeren in het voortbestaan van de dorpen is er op dat moment niet. De inwoners besluiten de deuren te sluiten.

      Vijftien jaar later worden in het gebied massaal naaldbossen aangeplant en besluit men een weg te trekken door de heuvels die boswachters zal toestaan het gebied te controleren. Deze weg verbindt ook de dorpen.

In 1985 verenigen oud-bewoners van  Armejun zich in het dorp om na zovele jaren opnieuw het dorpsfeest San Bartolomé te vieren. Hiermee is de eerste stap gezet voor de oprichting van de AAA. De ‘Asosiacion de Amigos de Armejun’ of ‘Vereniging van Vrienden van Armejun’. Het betekent ook de heropleving van het dorp dat er op dat ogenblik totaal verwaarloosd bij ligt. Het dak van de wasplaats aan de bron is stuk, de straten worden overwoekerd door huizenhoge braamstruiken en de huizen zelf zijn er niet veel beter aan toe. Allen zijn aangetast door jarenlange verwaarlozing, sommigen ingestort.

Een aantal gezinnen keert nu en dan terug naar het dorp. In 1988 besluiten ze samen het dak aan de bron te herstellen. Meerdere samenkomsten per jaar volgen. De AAA is geboren…

Armejun vandaag

De oprichting van de AAA betekende de heropleving van Armejun.  De samenkomsten werden werkweekends. Een viertal weekends per jaar waarbij steeds samengewerkt wordt aan de heropbouw van het dorp.

Zo werd het oude klaslokaal een centrale plaats waar de leden samen rond de tafel kunnen schuiven. Dit om te vergaderen maar vooral om er te genieten van de door de vrouwen bereide Spaanse spijzen en dranken.

Het onderliggende vroegere gemeentehuis is nu een open ‘refugio’, een plek waar ieder die in het dorp verzeild raakt zijn slaapmat en –zak kan uitrollen om er de nacht door te brengen.

Het centrale spelplein is volledig vernieuwd zodat bij het jaarlijkse dorpsfeest nu ook het oude ‘Pelota’-toernooi opnieuw kan plaatsvinden. Een volkspel dat doet denken aan ons Vlaamsche kaatsspel.

De wasplaats aan de bron werd uitgebreid met een klein zwembad waar je op een broeierige zomerdag kan genieten van heerlijk fris bronwater. Ook werd aan de bron een overdekte eetplaats gemaakt met daarnaast ruimte om op houtvuur een lekker potje klaar te maken.

De broodoven van het dorp werd hersteld. In deze grote houtoven worden met San Bartolomé broden gebakken die daarna per opbod worden verkocht ter sponsering van de heropbouw van het dorp.

Het dak van de kerk is volledig vernieuwd. Er werd zelfs gezorgd voor een nieuwe, zij het iets minder functionele klok! 

Voor de dagelijkse behoeften werden een buitentoilet en douche met bronwater voorzien met uniek zicht op de vallei! Een geweldige ervaring!

Tenslotte zijn ook een tiental woningen opgeknapt en worden enkele behoed tegen verder verval. Het zijn de ouderlijke of grootouderlijke woningen van leden van de vereniging die nu gebruikt worden als buitenverblijf tijdens werk-en andere weekends

Al deze werken hebben ertoe geleid dat Armejun (zij het zonder stromend water en elektriciteit) opnieuw een leefbaar dorp is geworden waar ieder die respect toont voor de gebouwen en de omgeving welkom is.

Een nieuw tijdperk…?

In de zomer van 2001 verkent Wim De Jonge de streek op zoek naar wat anders. Hij verblijft even in Vea maar beseft dat de omstandigheden hem niet toelaten daar ook de winter door te brengen. Na wat te hebben rond gevraagd, krijgt hij de mogelijkheid een huisje te kopen in Armejun. Hij besluit een jaartje tijdskrediet te nemen. Een sabbatjaar. Een jaartje om zijn kleine huisje op de heuvel op te knappen. Hij begint een groentetuin, plant een olijfboom, een notelaar, kriekelaar, een druivelaar... Hij wordt lid van de AAA en helpt mee met de renovatiewerken.  De groentetuin levert overvloedig prachtige groenten, contacten lopen steeds vlotter en één jaar worden er twee en drie… in september 2005 komt ook Leen erbij. Twee worden drie en in mei 2006 wordt Kaj Roan geboren…Na veertig jaar hoort men in Armejun opnieuw babygehuil. ’Nieuw leven in Armejun!’wordt gejuicht. Er wordt geklonken en gedronken . De leden van de AAA hopen dat een nieuwe generatie ‘Armejuneros’ is geboren.

Het spreekt tot de verbeelding van zij die er hun hart reeds verloren. Velen zouden graag….als de omstandigheden net iets anders waren…maar de omstandigheden zijn wat ze zijn. Ze maken van Armejun wat het is. En we willen het ook zo houden. Toch zou het nog mooier zijn indien we erin slagen om met respect voor de context meer leven in het dorp te krijgen. Het dorp heeft ontelbare onbenutte mogelijkheden en het wordt tijd om daar ook iets mee te doen.

De unieke ligging, de overweldigende stilte, het eeuwige groen….Het zijn elementen waar velen naar op zoek gaan. Ze bieden de mogelijkheid om ver van alle drukte tot zichzelf te komen. Want de vervreemding eist haar tol: Mensen kennen zichzelf en de ander niet meer. 
Jongeren moeten kritisch zijn om niet te verdrinken in de stroom aan informatie en mogelijkheden. Ze moeten snel en scherpzinnig zijn om te kunnen volgen. Aan een hoog tempo moeten ze zich verwezenlijken, iets van het leven maken. Alle wegen zijn vrij…je moet enkel de juiste zien te vinden. Een uitdaging voor de één, een levenslange onzekere zoektocht voor de ander.

Voor iedereen die om de één of andere reden nood heeft aan een verademing kan Armejun iets betekenen. Vorm of invulling van een verblijf kunnen verschillen maar de uitwerking blijft dezelfde, éénieder die er al geweest is, zal het beamen: Armejun leert je jezelf opnieuw kennen. 

El Olivar

•         Twintig minuutjes rijden van Armejun verwijderd vind je het dorpje Villarijo. Zoals de naam zelf zegt was Villarijo ooit een rijk dorp. Het dorp beschikte als enige in de streek over een olijfpers en haalde zo zijn rijkdom uit de productie van olijfolie. Aan de voet van het dorp ligt een prachtige vallei gevuld met olijfbomen van meer dan honderd jaar oud. Het is de enige vallei in de streek waarin men zoveel olijfbomen vindt en aldus waardevol gebied voor de provincie Soria. Ook door het lokale bosbeheer worden deze vallei en haar bomen naar waarde geschat. En zo besloten zij dat mits een kleine vergoeding een deel van de vallei kan worden gepacht en bewerkt. Een nieuwe kans voor de olijfgaard van Villarijo.

•         En niet alleen voor de olijfgaard. Ook voor de toekomst van Armejun opent dit perspectieven. Het hercultiveren van de bestaande olijfbomen kan deel uitmaken van een activiteit in Armejun. Een herwaardering van de bestaande natuurlijke rijkdom, een kans om iets bij te leren over de Spaanse olijfcultuur en de gelegenheid om in een prachtige omgeving samen te werken, samen te zweten en nadien samen een duik te nemen in het water van de ‘Rio Linares’!

Een dagje Armejun…

•         Om een beter beeld te krijgen van hoe een dagje armejun er zou kunnen uitzien geven we hieronder een ruwe schematische voorstelling. Daarna volgt een overzicht van de mogelijke dagtaken en de nodige stappen om deze tot een goed einde te brengen. In armejun duren de meeste zaken immers net dat ietsje langer…

7u30: Water halen aan de bron

7u45: Ontbijt klaarmaken

8u15: Ontbijt

9u00: Aanvangen van dagtaken

12u00: Middagmaal en afwas

13u00: Siesta

15u00: Dagtaken afwerken

18u30: Avondmaal

Vrij

Overzicht van mogelijke dagtaken:

hout hakken 

-          brood bakken: hout halen en hakken, oude dorpsoven warm stoken, ondertussen kan het brood klaargemaakt worden en een tweetal uren later kan het brood de oven in.

-          werken in de tuin: spitten, zaaien, wieden, leidingen leggen om water van de bron naar de tuin te leiden voor irrigatie, takken zoeken om omheining te herstellen    

-          renovatiewerken in het dorp: straten vrijmaken en verstevigen waar nodig

-          werken aan jongerenverblijf: steengruis weghalen, cement aanmaken,voegen, daken herstellen, balken, stenen en pannen zoeken en aandragen voor heropbouw,…

-          Sanitaire werken: tweede douche, WC, riolering voorzien, …

-          werken op de olijfgaard: weg vrijmaken voor bereikbaarheid, irrigatiekanaal opnieuw vrijmaken, snoeien,tweemaal per jaar oogsten…

-          fruit plukken ( mirabellekes, pruimen, perziken, bramen, appels, vijgen, noten, mispels, …)

-          confituur maken

-          middagmaal klaarmaken met verse groenten uit de tuin: groenten halen uit de tuin, schoonmaken aan de bron, vuur aanmaken met hout, …

-          boodschappen doen: anderhalf uur te voet onderweg naar volgende dorp.

-          …

ontspanning

 Een verblijf in Armejun betekent natuurlijk veel meer dan enkel werken en zweten. Je kan er ook heerlijk ontspannen! Aan de bron een plons nemen in het zwembad (badmuts niet verplicht) of er gewoon lekker lui van de zon genieten bij de siësta. Op het spelplein van het dorp kan steeds een partijtjes tennis, squash of volley gespeeld worden. Wie wil kan proberen manden vlechten. Er kan een prachtige daguitstap gepland worden in de vallei van Villarijo, doorheen de olijfgaard en andere verlaten dorpen. Ook een uitstap naar het eerst volgende bewoonde dorp is mogelijk en kan gecombineerd worden met boodschappen en een bezoek aan het openbare zwembad (inclusief cafetaria met ijsjes!).  

En het hoeft niet altijd het platteland te zijn. Er is ook nog Soria, de hoofdstad van de gelijknamige provincie voor wie eens wat meer volk op straat wil zien.

 Jongeren in Armejun:

Wanneer we denken aan activiteit in Armejun zien we onder andere de mogelijkheden die Armejun te bieden heeft aan jongeren. We denken voornamelijk aan maatschappelijk kwetsbare jongeren. Jongeren die nood hebben aan ruimte om terug tot zichzelf te komen. Jongeren die er baat bij hebben tijdelijk uit hun context te stappen omwille van conflicten. In Armejun kan hen een nieuwe kans geboden worden. Ze kunnen er zich los van hun verhaal tonen in een nieuwe omgeving, een nieuwe groep.

Het verblijf van jongeren in Armejun komt beide partijen ten goede. Op hun beurt kunnen jongeren immers helpen bij de instandhouding en wederopbouw van het dorp. Eén van de authentieke woningen in het dorp zouden wij graag samen met jongeren verbouwen tot een jongerenverblijf. Een ruimte waarin groepen kunnen worden ondergebracht.

Doelstelingen

•         Leren samenwerken aan een gemeenschappelijk project dat zowel hen als anderen zal dienen.

•         Werken aan een positief zelfbeeld en gevoel van eigenwaarde dmv constructieve activiteiten.

•         Geestelijke ontspanning dmv fysieke inspanning

•         Gelegenheid geven om tot rust te komen in een natuurlijke omgeving.

•         Kennismaking met een andere levenswijze waarin eenvoud centraal staat.

•         Ontwikkelen van kennis mbt groenten-en fruitteelt, lokale fauna en flora, bouw.

•         Ontwikkelen van bepaalde vaardigheden doorheen de verschillende activiteiten.

•         Kennismaking met de Spaanse geschiedenis en cultuur.

21-01-2009, 00:00 geschreven door PicoTronco vzw