Is iets fundamenteel goed of slecht?
Bestaat er buiten het individu een objectieve moraal?
Laten we het gemakshalve de Waarheid noemen.
Elke waarheid die gefundeerd is buiten de mens is de Waarheid.
Bestaat er zoiets als de Waarheid?
Iedereen zijn keuze. Bewijzen om die keuze te rechtvaardigen zijn er niet. Het is een kwestie van geloof. Ofwel geloof je in de Waarheid ofwel niet. Als je niet gelooft in de Waarheid is er naar mijn mening een belangrijke consequentie.
De mens in de samenleving leeft in een voortdurend spanningsveld. Er is zijn waarheid en er is de waarheid van de andere. Om conflictsituaties zoveel mogelijk te vermijden zijn er regels. Tussen vrienden zijn er ongeschreven omgangsvormen, in een relatie zijn er al dan niet intuïtieve afspraken, in een gezin zijn er met de paplepel meegegeven leefregels, in de maatschappij zijn er wetten.
Voor zover deze regels niet gebaseerd zijn op de Waarheid kunnen ze echter niet absoluut zijn.
Ze zijn niet absoluut in twee betekenissen.
De regels zijn niet absoluut in de betekenis van definitief. De regels kunnen wijzigen. De samenleving wijzigt en een individu evolueert. Regels kunnen in functie van die nieuwe omstandigheden aangepast worden.
Regels zijn ook niet absoluut in de betekenis van perfect. De mens is bij mijn weten niet perfect en dus zullen regels die opgesteld worden door de mens ook nooit perfect zijn. Een regel zal nooit de Regel zijn als ze niet in de Waarheid gefundeerd is. De wet zal nooit de Wet zijn als ze niet in de Waarheid gefundeerd is. Dat maakt dat procedure advocaten het recht hebben, misschien zelfs de plicht hebben om hiaten in de wet uit te spelen. Het biedt de mogelijkheid om de wet te perfectioneren, het kan nooit kwaad om naar perfectie in de wet te streven. Maar de wet zal nooit perfect zijn, in tegenstelling tot de Wet zal de wet altijd per definitie voor interpretatie vatbaar blijven. De wet is de wet is een nefast gegeven in de samenleving, even nefast als Befehl ist Befehl.
Nu we toch bezig zijn.
Als je niet gelooft in de Waarheid die een objectieve grond heeft, waarom dan de idee dat de ene waarheid meer waarde zou hebben dan de andere waarheid. Is de waarheid niet ondeelbaar? Waarom de idee dat een ethisch standpunt dat met argumenten onderbouwd is beter zou zijn dan een ander standpunt? Die argumenten zijn toch zelf subjectief, nee? Ondermijn je niet het uitgangspunt als je er van uitgaat dat een argument, of een geheel van argumenten, een objectieve grond zouden hebben?
Het is mijn uitgangspunt dat een mening, een standpunt niet beter wordt door allerhande argumenten naar voor te brengen. Je standpunt, je mening wordt, in het beste geval, alleen duidelijker.
Gelijk hebben bestaat niet.
De wet is de wet is een nefast gegeven in de samenleving zoals hierboven geponeerd is dan ook larie. Zever. Het is mijn standpunt, het is mijn waarheid die gepresenteerd wordt als de waarheid door ze te formuleren als een logische redenering. Er is echter niets dat de overgang rechtvaardigt van de wet is voor interpretatie vatbaar naar de wet is de wet is een nefast gegeven in de samenleving. Het is mijn standpunt dat de geest van de wet moet gevolgd worden in plaats van de letter van de wet. Maar wat is de geest van de wet precies? En wie moet er over oordelen wat de geest van de wet precies is. Waarom zou mijn standpunt dan meer of minder waard zijn dan het standpunt van de formalist die van oordeel is dat de letter van de wet het enige houvast is dat we kunnen handhaven?
In essentie (gelet op de keuze die we bij aanvang gemaakt hebben) zal elk ethisch standpunt te herleiden zijn tot een louter subjectief standpunt.
Gelijk hebben bestaat niet. Je kunt alleen gelijk krijgen. Gelijk krijgen omdat de andere een zelfde standpunt heeft.
Ik vind het verhelderend om op basis van dit uitgangspunt allerlei discussies, opiniebijlagen en meningen te analyseren.
Ethisch beschouwd
Fundamenteel bekeken
Het is intrinsiek fout om
Het is toch verbazingwekkend hoe dikwijls er geschermd wordt met dit soort zinsneden. Ergens in de loop van het gesprek of betoog wordt de eigen ethiek plots gepromoveerd tot de ethiek. Het is redelijk hovaardig. Maar wat nog erger is, op dat ogenblik wordt ook het ethische bewustzijn van de andere in twijfel getrokken. En dat gewoon omdat hij een ander standpunt heeft?
Rationeel gezien
Logisch geredeneerd
Nog zo een reeks dooddoeners. Want vrijwel nooit gaat het om wiskundige gevolgtrekkingen. Zelf kreeg ik het altijd verschrikkelijk op de heupen als een discussie besloten werd met een aarzelende mmmjaaa die daarna dan gevolgd werd door een gedecideerd neeje.
Vertaling: ja, je hebt wel allemaal goede argumenten, maar nee, ik ga er niet mee akkoord.
Toch wel voor hoorndol van te worden niet? Er wordt toegegeven dat je betere argumenten hebt en toch heb je geen gelijk.
Maar waarom zou de betere debater gelijk hebben? Het is toch niet omdat de betere debater zijn standpunt beter naar voor kan brengen dat zijn standpunt op zich beter zou zijn?
Ik wil nog even mijn gedacht zeggen. Iedereen heeft er al eens behoefte aan om zijn gedacht te zeggen.
Een beslissing wordt genomen op basis van autoriteit. Ik huiver een beetje van mensen die autoriteit wil koppelen aan expertise als het gaat om ethische beslissingen. Geef mij maar de autoriteit van de meerderheid in dat geval. Geef mij in een assisenproces maar een volksjury in plaats van een jury van een expert.
Ik zou niet graag in een jury zetelen om over iemand anders te oordelen. Maar als het moet wil ik het wel doen. Het is de prijs die ik wil betalen voor mijn overtuiging dat mijn oordeel in deze niet meer of minder waard is dan het oordeel van om het even wie.
Ten slotte hoop ik dat het ondertussen duidelijk is dat ik niet hoog oploop met de idee dat de beslissing die ik daar neem zo nodig zou gemotiveerd moeten worden.
Wat mij betreft mag alles bij het oude blijven. Het moet volstaan dat men zijn beslissing in eer en geweten neemt. Het moet volstaan dat je in gemoede overtuigd bent zoals het vandaag in de wet is voorzien.
De vraag naar motivatie gaat er van uit dat bepaalde argumenten of motivaties objectiever of beter zouden zijn dan andere en dat is niet mijn stelling.
Voor mijn part mag de beslissing gemotiveerd worden als schuldig omdat uw gezicht mij niet aanstaat.
Fuck!
Dat is er echt wel over. Ik moet echt wel toegeven dat dergelijke argumentatie naar de prullenbak verwezen moet worden.
Fuck!
Bestaan er dan toch objectieve argumenten? Maar als er objectieve argumenten zouden bestaan, dan zou dat impliceren dat iemand anders daar over kan oordelen.
Ik wil dat gewoon niet. Ik wil gewoon zelf beslissen. Argumenten kunnen nooit objectief zijn om de eenvoudige reden dat ik als individu een waardeoordeel wil geven aan die argumenten. Ik beslis zelf dat het argument schuldig omdat uw gezicht mij niet aanstaat een fout argument is. En precies daarom is het geen objectief argument. Er zijn geen objectieve argumenten omdat dat de prijs is die ik wil betalen voor mijn zelfstandig denken.
(Een fout argument is trouwens niet echt het meest geslaagde woordgebruik in het kader van dit betoog. Het is waarschijnlijk een argument dat een zeer grote meerderheid als fout aanvoelt, maar daarom is het nog niet intrinsiek Fout.
t Is rap gebeurd!)
Voor de goede orde wil ik ten slotte ook nog even duidelijk maken dat de stelling Dat maakt dat procedure advocaten het recht hebben, misschien zelfs de plicht hebben om hiaten in de wet uit te spelen niet mijn stelling is. Naar mijn ethisch gevoel kan het niet dat veroordeelde misdadigers weer vrijgelaten worden omdat er een of andere procedurefout zou geweest zijn.
Maar argumenten heb ik daar niet echt voor.
31-05-2009, 00:00
Geschreven door johan
|