De olifantsvis (Gnathonemus petersii) is een vis die tot de familie van de tapirvissen behoort. Hij komt voor in Afrika, vooral in Nigeria en in Kameroen. Ze worden ongeveer 20 centimeter groot en leven in stilstaande en langzaam stromende wateren.

[bewerken] Levenswijze

De dieren zijn vooral te vinden op de bodem van het water waarin ze leven. Overdag houden ze zich schuil tussen dichte beplanting en wortelhout. Als de nacht valt komen ze uit hun schuilplaats en gaan ze op zoek naar voedsel. Ze jagen vooral op insektenlarven. Het zijn territoriumvormende vissen. Hierdoor leven ze doorgaans solitair en kunnen ze onderling erg agressief zijn. Over de kweek is tot nu toe nog maar weinig bekend. Men veronderstelt dat ze geen broedzorg vertonen

02-03-2010 om 21:20 geschreven door animallover  

De witte haai of mensenhaai (Carcharodon carcharias) is de grootste roofvis ter wereld en de enige nog levende soort uit het geslacht Carcharodon.

De witte haai behoort net als alle haaien tot de kraakbeenvissen. Het is een van de grootste soorten. Alleen de walvishaai (13 meter) en de reuzenhaai (10 meter) worden langer. De witte haai leeft vooral in koude en meer gematigde zeeën en in alle grote oceanen, van de Atlantische tot de Grote Oceaan.

In Europa komt de haai voor tot in de Adriatische Zee, de Golf van Biskaje (ook langs de Franse kust tot aan de punt van Bretagne) en de Middellandse Zee (daar met name rond Italië, de Franse kust van de Languedoc en rondom de grotere eilanden). Het leefgebied beperkt zich meestal tot de kust, tussen het wateroppervlak en een diepte van 1000 meter. De witte haai komt zeer weinig voor of weet zich over het algemeen goed verborgen te houden. Mede dankzij dit laatste is de soort zo succesvol. Hij jaagt door ineens, vanuit het niets, op de prooi af te zwemmen. Hierdoor kan men de soort moeilijk bestuderen in zijn natuurlijke omgeving. Het in gevangenschap houden van de haai resulteert in een zekere dood, meestal al binnen twee weken. Door de overvloedige jacht en het sportvissen op deze haai, staat de soort op de lijst van bedreigde diersoorten. In sommige delen van de wereld wordt de witte haai beschermd.

Af en toe vallen witte haaien ten prooi aan orka's.

Kenmerken

De witte haai behoort tot de groep makreelhaaien (Lamniformes). Deze hebben geen knipvlies en een rolvormige spiraalklep. De familie Lamnidae waartoe de witte haai behoort, zijn veruit de meest gespecialiseerde haaien en staan in vele voedselketens bovenaan.

De maximale lengte en het gewicht van de witte haai wordt in de media vaak sterk overdreven. Dit is soms te wijten aan waarnemingen die later onjuist bleken te zijn, zoals een exemplaar uit Port Fairy (Australië) dat een lengte van 11 meter zou hebben bereikt. Na een latere vergelijking met de geconserveerde schedel bleek dat de haai een lengte van ongeveer 5 meter moet hebben gehad.^[2] De witte haai wordt gemiddeld ongeveer 4 tot 5 meter lang en zo'n 680 tot 1100 kilo zwaar. De maximale afmetingen zijn ongeveer 5 tot 6 meter en het maximale gewicht bedraagt ongeveer 2000 kilo.^[3] Er zijn wel grotere exemplaren beschreven. Zo wordt een lengte van 7,92 meter en een gewicht van 3400 kilo vermeld.^[4]

De witte haai heeft een massief, spoelvormig lichaam en een puntige snuit. De bek is breed en heeft karakteristieke, onmiskenbare driehoekige tanden met gezaagde randen. De eerste rugvin is zeer breed en hoog. De borstvinnen zijn breed en sikkelvormig. De staartsteel heeft een lange kiel. De staartvin is sikkelvormig, met vrijwel gelijke lobben. Op de rug is hij blauwgrijs van kleur, op de buik wit met zwarte vlekken.

De witte haai en zijn verwanten – de mako, voshaai en haringhaai – worden als warmbloedig beschouwd, wat wil zeggen dat ze hun lichaamstemperatuur hoger kunnen houden dan die van het omringende water. De warmte wordt geproduceerd door de spierbewegingen van het zwemmen en het grote lichaamsvolume houdt beter warmte vast. Ook de lederschildpad kent dit principe. De witte haai is eierlevendbarend. De haai produceert wel eitjes, maar deze komen in het moederlichaam uit en de jongen groeien nog een tijd door voor ze geboren worden. Na een jaar zijn ze al twee meter lang.

Leefwijze

Witte haaien veranderen van levensgewoonten als ze een bepaalde leeftijd bereiken. Ze verlaten hun jachtgebieden, leggen grote afstanden af en zakken naar een diepere zeelaag. Men denkt dat ze ook van geslacht kunnen veranderen. Zo worden ze van mannelijk naar vrouwelijk veranderd, waarschijnlijk is dit zo om de verhoudingen binnen de populaties van de soort op peil te houden.

Het dier moet constant blijven zwemmen om zijn zuurstoftoevoer op peil te houden. In baaien waar de golven het water zeer zuurstofrijk maakt, kan het voldoende zuurstof opnemen zonder te zwemmen.

Voedsel

Een volwassen exemplaar jaagt voornamelijk op grote prooien. Lievelingskostjes zijn tonijn, makreelachtige vissen en zwaardvissen. Af en toe worden echter ook zeeroofdieren als zeerobben en zeeleeuwen, dolfijnen of kleinere haaien gegeten. De haai jaagt meestal alleen, maar wanneer er een bloedspoor in het water drijft, kunnen meerdere haaien samen toestromen. De witte haai heeft zeer gevoelige geurzintuigen en ruikt een druppel bloed in 4,6 miljoen liter zeewater. Wat hij eet, hangt af van de watertemperatuur en de prooien die er op dat moment aanwezig zijn. Hij kan lange tijd zonder voedsel, maar zal geen hapje afslaan als hij zich een halfuurtje eerder volgegeten heeft.

Het dieet van de witte haai verandert als hij ouder wordt. Jonge haaien van ca. 2-3 meter lang eten voornamelijk vis, terwijl oudere haaien van ca. 4 meter lang grotere dieren zoals robben en zeeleeuwen aanvallen. Ze worden vaak gesignaleerd in de buurt van robbenkolonies, waar ze zowel op jonge als volwassen dieren jagen, maar de haaien schijnen zich zelden tot één enkel jachtgebied te beperken. Bij de aanval benadert de witte haai zijn prooi van onderaf (het kan gaan om een verticale of horizontale benadering), bijt toe en trekt zich dan weer terug.

Specifieke aanpassingen

De tanden van een mensenhaai zijn driehoekig en hebben een getande rand. Ze kunnen tot 7,5 cm lang worden. Een haai kan drie of vier rijen tanden hebben, die altijd scherp zijn doordat de tanden regelmatig worden vervangen. Als er een tand uitvalt of afbreekt, groeit er een nieuwe achter de verloren of kapotte tand. Een witte haai heeft een maximale bijtkracht van 1,8 ton (1800 kg).^[5] Ter vergelijking, een mens heeft een bijtkracht van ongeveer 80 kg. Een leeuw heeft een bijtkracht van ongeveer 600 kg, d.w.z. 3 keer kleiner dan die van de witte haai.

Om zijn prooi te vinden heeft de witte haai een speciaal orgaan , de ampullen van lorenzini, in zijn neus dat rijk is aan zenuwen. Zo kan hij elektromagnetische impulsen van prooien opvangen, die van zijn neus naar zijn hersenen verstuurd worden. De haai kan hiermee over grote afstanden organismen waarnemen. Het orgaan is onvoorstelbaar gevoelig: met dezelfde zintuigen zou een mens een penlite-batterij kunnen waarnemen over een afstand van meer dan 1500 kilometer.

Relatie tot de mens

Tussen 1580 en 2008 zijn er 244 niet uitgelokte aanvallen bekend, waarvan 65 met dodelijke afloop^[6] volgens het ISAF. Samen met de stierhaai en de tijgerhaai behoort de witte haai tot de gevaarlijkste haaien. Ondanks deze cijfers (over een zeer lange periode!) en in tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, is de haai lang niet zo gevaarlijk. In boeken en films, waarvan Jaws (1975) wellicht het bekendste is, wordt het gevaar zwaar overdreven. De witte haai jaagt niet actief op mensen, maar ondanks zijn scherpe zicht verwart hij soms surfers met prooidieren als zeehonden. Dit komt waarschijnlijk doordat zwemmende surfers bewegingen maken en de haai naar boven kijkt bij een drijvende prooi, tegen het licht in. Bijna 75% van alle confrontaties tussen mens en witte haai eindigt zonder dodelijke afloop, al kunnen de gevolgen ingrijpend zijn, van diepe vleeswonden tot amputatie van ledematen.

Wittehaaitoerisme

In gebieden waar de witte haai nog veel voorkomt, worden expedities georganiseerd waarbij toeristen witte haaien vanuit de boot, of onder water vanuit speciale kooien kunnen filmen of fotograferen. De haaien bevinden zich op deze plekken vaak in de buurt van zeeleeuwenkolonies. Zij worden daarbij eerst aangelokt met een speciaal mengsel van dode visresten dat overboord wordt gelepeld, ook wel chumming genoemd. In deze gebieden is de jacht op de witte haai verboden, en betekent het 'wittehaaitoerisme' een aardige bron van inkomsten. Een van de initiatiefnemers hiervan aan de zuidkust van Australië is Rodney Fox. Rodney was een Australische sportduiker die ooit door een witte haai werd aangevallen toen hij met een harpoen op vissen jaagde, en daarbij zwaargewond raakte. Hij is nu een fervent beschermer van de witte haai. Ook in Zuid-Afrika in de buurt van Dyer-Island (Gansbaai), en Isla Guadelupe worden dergelijk expedities georganiseerd.

Sprongen uit water

Sinds kort is het bekend dat witte haaien soms enorme sprongen uit het water maken. Dit wordt ook wel breaching genoemd. Chris Fallows en Rob Lawrence hebben in Zuid-Afrika bij Kaapstad dit spectaculaire gedrag waargenomen, en op Discovery Channel in de film Air Jaws vastgelegd. De haaien bewegen hierbij met een snelheid van ongeveer 40 km per uur vanaf een diepte van 20 meter naar de oppervlakte, waarna zij uit het water breken. Dit gedrag hangt vermoedelijk samen met de wijze waarop witte haaien prooien aan de oppervlakte verrassen.

Vangst

De witte haai is gewild voor zijn vinnen, die in haaienvinnensoep worden gebruikt. Ook zijn haaien een zeer gewilde vangst voor hobbyvissers. In de sportvisserij is ooit een exemplaar van 1208 kilo aan land gebracht. Met name in Australië is er geruime tijd intens jacht op de witte haai gemaakt. Het vlees van de haai smaakt naar verluidt niet zo lekker, aangezien zijn urine door de huid wordt uitgescheiden. Vanaf april 2007 zijn witte haaien volledig beschermd binnen 200 zeemijlen uit de kust van Nieuw-Zeeland, en ook tegen vangst door vissersboten uit Nieuw-Zeeland buiten deze wateren. De tanden van haaien worden als souvenir gebruikt, de huid wordt voor de vervaardiging van leer gebruikt (vroeger als schuurpapier) en de olie van de lever wordt in de cosmetica gebruikt.

Jaws

Rond de film Jaws (1975) ontstond indertijd veel commotie omdat de film een verkeerd beeld van de witte haai gaf. De film liet veel dingen zien die niet mogelijk waren en dingen die haaien nooit zouden doen. Het idee van de witte haai als een niets en niemand ontziende vreetmachine blijkt niet te kloppen. Peter Benchley, de auteur van het boek waarop de film is gebaseerd, zei later het negatieve effect van de film te betreuren. Het komt niet vaak voor dat een witte haai een mens aanvalt. In de tweede helft van de vorige eeuw zijn er nog geen 40 aanvallen met dodelijke afloop geweest. Daarnaast zijn er op veel plaatsen waar de haaien voorkomen netten geplaatst om zowel de haaien als de mensen niet in gevaar te brengen. Bovendien denken steeds meer wetenschappers dat veel van de aan de witte haai toegeschreven aanvallen op mensen in werkelijkheid aanvallen door andere grote haaiensoorten zijn, zoals de tijgerhaai en de stierhaai. Deze twee laatste haaien zijn voor mensen gevaarlijker. Een ontmoeting met één van deze soorten (en dan vooral de stierhaai) leidt eerder tot een aanval. En deze haaien eten vervolgens wel (een deel van) de aangevallen mens op, als die niet meer weg weet te komen.

02-03-2010 om 21:20 geschreven door animallover  

De drieband anemoonvis (Amphiprion ocellaris) is een tropische zoutwatervis die voorkomt bij koraalriffen en boven zandgrond van 1 tot 18 meter diepte. De lengte van de drieband anemoonvis is maximaal 11 centimeter.

De vis komt voor in de Indische Oceaan, Rode Zee en het westelijk deel van de Stille Oceaan en staat ook bekend onder de namen harlekijnvisje en clownvis.

De drieband anemoonvis leeft in een symbiotische relatie met zeeanemonen van het soort, Heteractis magnifica, Stichodactyla gigantea, en Stichodactyla mertensii. Hoewel de meeste vissen wanneer ze in contact komen met een anemoon verlamd worden door de tentakels met netelcellen, wordt de drieband anemoonvis niet gestoken door de anemoon. De vis hult zich in een slijmlaag die als anemoon wordt herkend.

De vis voedt zich met parasieten die de anemoon bedreigen, voedselresten van de anemoon en kreeftjes. Daarnaast beschermt de vis de anemoon ook tegen zijn natuurlijke vijanden, zoals vlindervissen, door ze te verjagen als ze te dichtbij komen. Soms wordt ook gezegd dat de anemoonvis andere vissen de anemoon in lokt zodat deze gevangen worden door de anemoon.

Voortplanting

De drieband anemoonvis leeft in kleine groepen in een anemoon. Binnen zo'n groep is één vrouwtje, zij paart alleen met het grootste mannetje binnen de groep. Alle anemoonvissen komen ter wereld met actieve mannelijke en inactieve vrouwelijke geslachtsorganen. Zodra het vrouwtje overlijdt, ondergaat het dominante mannetje een geslachtsverandering en wordt een vrouwtje

02-03-2010 om 21:19 geschreven door animallover