Na de mis hebben we afscheid genomen van de zusters. Na het ontbijt doen we dat ook van de "hospitaleros". Nu ben ik bijna toerist. Met de rugzak naar een B&B. Wat dichter bij het treinstation Termini.
Dan op stap naar de toeristische plaatsen: Colosseum, Trevifontein,... . Het is overal heel druk en bloedheet. Wat afkoelen kan alleen in een kerk of in een bar met airco. Ik ga op zoek naar enkele souvenirs. Iets van de Via Francigena is moeilijk te vinden. Het is duidelijk: in Rome is de Via Francigena niet belangrijk. Er zijn ook geen pelgrims van de Via Francigena te zien. Dan maar wat verder genieten van het oude Rome en daarna alles inpakken en klaarmaken om te vertrekken.
Het ontbijt is pas om 7u30. Door de routine en het warme weer ben ik al om 5u op. Dan maar een frisse douche nemen en kleren wassen. Een zuster komt in de tuin en begint het verdorde gras te sproeien. Ik ga er heen en vraag of ik dat mag doen. De zuster in haar witte kledij laat mij voortdoen. Een kwartiertje en ik heb gedaan. Later gezamenlijk ontbijt en dan gaat iedereen zijn eigen weg.
Raar zo op stap zonder rugzak. Ik ga eerst naar de Basiliek van Santa Maria in Trastevere, de oudste Mariakerk van Rome. Hier is Prins Amedeo (zoon Prinses Astrid) getrouwd. Het is een heel mooie kerk met prachtige mozaïeken op de voorgevel. Daarna wandel ik in de oude stad langs Piazza Navona. Hier is het enorm druk. De mensen zoeken verkoeling. Water en ijscrème worden vlot verkocht. Het is 41°C. Ik eet een slaatje. Aan de tafel naast mij komen 3 Amerikaanse meisjes zitten. In hun zog een cameraman en een fotograaf. Ik strijk mijn baard glad en leg mijn haar goed. Tevergeefs, ik moet niet in beeld. De dienster komt met mijn sla en zegt: "Amerikanen, hun eerste jaar universiteit in Rome". Ik eet verder en vertrek om de stad te bezoeken.
Bijlagen: Piazza Navona: fontein Bernini, temperatuur deze middag
OM 9U15 AANGEKOMEN OP HET SINT-PIETERSPLEIN IN ROME
Slapen gaat moeilijk.
Ik vertrek dan maar vroeg. Het is nog donker. Het is 4u45. Eerst langs de hoofdweg. Er is geen verkeer. Dan afdraaien op de Via Trionfale. Nog 14km volgen. Of toch niet. Nog over de Monte Mario, de hoogste heuvel van Rome. In de verte een mooi uitzicht en de koepel van de Sint-Pietersbasiliek steekt boven alles uit. Ik ga door enkele straten en dan... het Sint-Pietersplein. Ik ben om 9u15 aan het beeld van Petrus.
Na de foto's is het tijd om het testimonium op te halen. We kunnen daar de rugzakken achterlaten. Terug op het Sint-Pietersplein moet ik eerst de controle passeren voor ik naar de "Porta Santa" (Heilige Deur) mag. Deze "Heilige Deur" is dit jaar uitzonderlijk open. Ik ga tussen de pracht en praal van de Kerk. In de sacristie om de "laatste" stempel. Terwijl de mensenmassa foto's neemt is er in een zijkapel een mis bezig. We hebben het hier gezien en halen onze rugzakken op. Nu naar de slaapplaats, een klooster in Trastevere. De laatste halte als echte pelgrim. Aanbellen. De deur gaat open en valt terug achter ons dicht. Het Genootschap van Jacopo is hier "hospitalero". We krijgen fris water en een stuk watermeloen. Er zijn 2 slaapzalen met stapelbedden. Er wordt 's avonds eten voor ons klaargemaakt.
P.S. Dirk, als ge te voet naar Rome komt (trek een goede wandelbroek aan) dan kom ik met de fiets terug. Anders zal het met het vliegtuig zijn.
Dag 77 Campagnano di Roma - La Storta 25 km (totaal 2.023 km)
Gisterenavond was er nog volop feest in de hoofdstraat. Om middernacht was er vuurwerk. Toen lag ik al lang in bed, maar slapen bij deze hitte is moeilijk. En dan zijn er nog de kleine muggen. Ik heb mijn voorzorgen genomen en ben niet gebeten. Om 5u ontbijt: toast met confituur en koffie.
Op stap. Omhoog over een landweg door een natuurgebied. Plots staat een grote stier op de weg. Ik laat hem eerst passeren. De koeien en kalveren volgen. In Formello drinken we een koffie. Het is 8u en 26°C in de schaduw. Boven ons zien we meer en meer vliegtuigen. Rome nadert. We wandelen over een zandweg naar de top van een heuvel. Geen beschutting tegen de felle zon. Hier volgen we een nieuw pad. Veel kilometers, weinig te zien. Dan een stuk over de weg en we zijn in La Storta.
Het is intussen 34°C. Aanbellen en een zuster laat ons binnen. Veel rusten en morgen naar Rome.
Bijlagen: stier, schaapherder, dessert van de pelgrim: tiramisu
Dag 76 Sutri - Campagnano di Roma 20 km (totaal 1.998 km)
De zusters staan pas om 6u30 op. Maar dan gaat het snel. Om 6u45 is het ontbijt al voorbij en zitten we in de auto. De zuster brengt ons naar de plaats waar we gisteren gestopt zijn.
Op stap. De route loopt opnieuw tussen de hazelaars. Ik ga over een stoffige landweg. Er is geen verkeer op deze zaterdagochtend. Nog een klim en door het dorp Monterosi. Moeder overste heeft ons aangeraden om vanaf hier de "originele" weg te volgen. Deze loopt over een parallelle weg naast de S2, de weg naar Rome. Al snel blijkt dat dit pad de laatste jaren niet meer gebruikt wordt. Het is overgroeid met meters hoog onkruid, bomen en struiken. Soms heeft de bewoner het gewoon ingepalmd en bij zijn tuin gevoegd. We volgen het zo goed het gaat en moeten hiervoor soms door het struikgewas kruipen. We wandelen en kruipen tot in Campagnano di Roma.
We slapen vannacht in een verbeterde versie van een tuinhuis.
Om 5u is het op de thermometer in het centrum van Viterbo nog 25°C. Het is al duidelijk dat de dagen korter worden. Het is pas om 5u30 licht. We volgen een alternatieve route. Deze loopt door een bos en een natuurdomein voor o.a. everzwijnen. Plots rennen 3 everzwijnen op nog geen 10 meter van ons uit hun poel weg. We volgen een stuk de weg en komen aan een uitzichtpunt hoog boven het meer van Vico. Het meer is van vulkanische oorsprong. Verder wandel ik tussen grote plantages met bomen. Het zijn hazelaars. Dit is de streek van de hazelnoten. Ik ga tot in Sutri.
Op een terras willen de mensen weten van waar ik kom en ze willen de stempels in het boekje zien. Ik word afgehaald door een zuster om in hun klooster te slapen.
Dag 74 Montefiascone - Viterbo 19 km (totaal 1.943 km)
De zuster was terecht fier bij het avondeten. Alles kwam uit eigen tuin of was zelf gemaakt. Zelfs de wijn kwam van hun wijngaard en was lekker. Om 21u gaat de voordeur met sloten en grendels dicht. We kunnen ze pas openen na ons ontbijt om 5u.
Op weg. Even buiten het stadje is het steil naar beneden en volgen we de "oude" geplaveide weg naar Rome. De akkers hier in Lazio zijn kleiner dan die in Toscane. In de verte zie ik Viterbo al en kom er even later aan.
Viterbo is een grote universiteitsstad met een middeleeuws historisch centrum. Ooit belangrijk bij de pausen. Zo ligt hier in de Basiliek van San Francesco pausen Clemens IV en Adrianus V begraven. Onze slaapplaats is eenvoudig. Er kruipt een grote spin over mijn bed als ik me neerzet. Ik help ze wat vooruit. Het gebouw heeft dikke muren en binnen is het fris.
Dag 73 Bolsena - Montefiascone 19 km (totaal 1.924 km)
Pas om 6u vertrokken. Het is maar 19 km. Rechts, in de verte, zie ik het meer terwijl ik langs een zandweg steeds hoger klim. Dan door een mooi bos naast een riviertje met enkele kunstmatige meertjes. Eens over de rivier is het opnieuw klimmen. In de verte zie ik al de koepel van de kathedraal (3de grootste koepel van alle Italiaanse kerken). Ik kom in Montefiascone en passeer de officiële paal "100 km".
Op een pleintje staat een "waterautomaat". Ik giet mijn flessen leeg. Wat blijkt: de automaat werkt enkel met een kaart. Een oma ziet me bezig en komt me ter hulp. Ik mag mijn flessen via haar kaart vullen. Ze wil er niets voor terug. "grazie mille". Ik breng een bezoek aan "de Basilica di San Flaviano" en ga door de poort naar de oude binnenstad. Ik slaap vanavond in het klooster van de Benedictinessen. Het is met avondeten en ze zullen om 5u voor ontbijt zorgen. Er zijn hier nog 14 zusters.
Dag 72 Acquapendente - Bolsena 20 km (totaal 1.905 km)
Het is 5u en 17°C. Dit is goed wandelweer. Weinig verkeer. Gelukkig want het eerste stuk is langs een anders zeer drukke weg. Na 10 km sta ik naar het Meer van Bolsena te kijken. Dit is het grootste meer van vulkanische oorsprong in Europa. De Via Francigena draait er van weg en het wordt nog een stevige wandeling door de heuvels alvorens ik in Bolsena ben.
Bolsena is bij de christenen gekend door het mirakel van Bolsena. In 1263 kwam tijdens de consecratie van het brood plots bloed uit de hostie. Dit was de aanleiding voor het instellen van het jaarlijks feest van Corpus Christi. Dit feest wordt vooral in Italië en Spanje met veel pracht gevierd. Ik kijk nog wat rond in de stad en zoek een slaapplaats aan redelijke prijs. In de nabijheid van het meer zijn kamers beschikbaar vanaf 75 en dat is geen pelgrimsprijs.
Dag 71 Radicofani - Acquapendente 25 km (totaal 1.885 km)
De "hospitaleros" hebben ons gisteren nog verrast. Voor het avondeten was er de ceremonie van de voetwassing (denk aan Witte Donderdag). Er werd van iedereen een voet gewassen en een kus op gegeven.
Deze morgen was er om 5u30 gezamenlijk ontbijt (voor degene die al op waren).
Op weg. Al snel over een zand/grindweg en naar beneden. Soms steil. 8 km lang. Dan een stukje over een vlakke asfaltweg. Een slang ligt midden op de weg te wachten op de zon en kruipt toch weg als ik passeer. Tegen de middag ben ik in de "Casa del Pellegrino" in Acquapendente.
De "Casa del Pellegrino" is een groot herenhuis met verschillende slaapkamers. Na de middag naar de "Duomo". Hierover bestaat een heel verhaal maar dat is voor later. Ze hebben hier de bloemfiguren voor het feest van Corpus Christi op houten panelen gemaakt en opgesteld. Er is nog veel meer te bekijken. Eerst wat binnen want het is 36°C.
Bijlagen: slang, bloementapijt voor Corpus Christi in Acquapendente
Dag 70 San Quirico d'Orcia - Radicofani 29 km (totaal 1.860 km)
Om 3u word ik gewekt door de klok van het klooster. Nog even en om 4u op. Een stuk appelcake voor ontbijt.
Om 4u30 vertrokken. Het begint klaar te worden. Ik steek toch maar een lampje aan om gezien te worden. Langs een zandweg de heuvel op en een steile afdaling tot in Bagno Vignoni. Hier is een warmwaterbron. De Romeinen hadden dit al ontdekt. Dan langs de Via Cassia, de rechtstreekse weg naar Rome. Een reebok springt uit de luzerne en rent weg. We draaien in Gallina af van de hoofdweg en trekken door de velden. Licht klimmen en tussen de enorme graanvelden. In de verte zien we al de toren van Radicofani. Het is nog 7 kilometer stevig klimmen. Geen schaduw. Zweten. Gelukkig vroeg vertrokken zodat de last voor deze zon beperkt blijft. We komen in Radicofani.
Radicofani is een dorpje op een berg, 800m boven de zeespiegel. Er wonen 1.294 mensen en men heeft langs alle kanten een uitzicht over het dal tot ver in de omtrek. Om 14u30 mogen we binnen in onze verblijfplaats. Een echtpaar is hier "hospitalero" en zorgt voor het avondeten. Eerst douchen en de was doen.
Bijlagen: Toscane: graanland en mooie natuur, Radicofani
Dag 69 Ponte d'Arbia - San Quirico d'Orcia 27 km (totaal 1.831 km)
Er zijn verschillende routes op de Via Francigena en men wijzigt nog steeds. In Ponte d'Arbia heeft men vorige week een nieuwe voetgangersbrug geplaatst om de route voor de wandelaars veiliger te maken. Er is nog veel te verbeteren.
Vandaag gaan we een stuk langs een zeer drukke weg. Dan langs een pad door het veld om uit te komen op een zandweg over de heuvels. We zien in de verte Montalcino. Het is vooral bekend van de wijn, de Brunello. Aan het wijnhuis Caparzo staat een bord met een uitnodiging voor een pelgrimsbreak: wijn, water en een broodje voor 7. We stappen verder want ze zijn nog niet open. Het is mooi en snikheet. Er komt een auto voorbij en veroorzaakt bij ons een stofwolk. Een lange afdaling en nog een zeer lange klim tot San Quirico d'Orcia.
San Quirico d'Orcia is een mooi middeleeuws stadje. Het zweet druipt van me af. Eerst douchen.
Dag 68 Siena - Ponte d'Arbia 25 km (totaal 1.804 km)
De zuster had het ontbijt klaargezet.
We vertrekken door de verlaten straten van Siena. Door de Porta Romana en we zijn buiten de stad. Na 3 km zijn we ook voorbij de bebouwing en komen in de open velden. Er staat tarwe en gerst die klaar is om te oogsten. Ook luzerne en grote velden met zonnebloemen gaan we voorbij. Er zijn geen bossen meer te zien. Geen schaduw en de zon brandt fel. Heuvel op en af. Het landschap is een aaneenschakeling van enorme velden. Hier en daar is men met een maaidorser aan het werk. In Quinciano staan een bank en een drinkfontein. Even rusten en drinken. De flessen vullen want het water van deze morgen is al warm. Enkele kilometers langs de spoorlijn en we komen in Ponte d'Arbia.
We verblijven in een groot huis met verschillende slaapkamers. In totaal 25 bedden. Er is een grote keuken en enkele grote zalen. Ik denk dat het intussen 40°C is.
Dag 67 Monteriggioni - Siena 19 km (totaal 1.779 km)
Gisterenavond was het zalig op het plein van Monteriggioni. Heb er ook een Belgisch koppel ontmoet.
Te heet om te slapen. Om 5u alles klaarmaken en samen met een Canadees echtpaar ontbijten.
Op weg. Buiten het stadje moeten we al direct klimmen tussen de olijfbomen en dat door het bos. We gaan over grote stenen in een droge rivierbedding. Plots springt een ree over het pad. We komen tussen de eerste huizen. Er is een halte voor pelgrims, maar er staat nog niets. Er is wel een stempel voor het boekje. Wat verder moeten we over een smal pad tussen doornhagen. Dan een enorm grasveld. Eens er over zien we een wegwijzer met Siena 14. Dit klopt niet met de beschrijving in de boeken. Volgen dan maar de drukke weg en komen in het centrum.
Er zijn hier al duizenden toeristen. Op Piazza del Campo is men volop bezig met de voorbereiding voor de Palio van zaterdag. Dit is een paardenkoers tussen de verschillende wijken. We bezoeken ook de prachtige kathedraal. Het is snikheet. Om 20u was er een proefrace van de Palio. Iedere wijk brengt in stoet en met veel gezang hun paard en ruiter naar het plein. Het is een race van 3 ronden. Het plein zat afgeladen vol met toeristen en de supporters van iedere wijk. Het duurt amper 8 minuten en dan trekt de massa mensen weg door de geplaveide straten van de stad. Wij eten waar we verblijven. Onze verblijfplaats is het klooster bij de zusters van Vincent de Paul.
Bijlagen: plein Palio Siena, vloer Kathedraal Siena (bijlage 3)
Dag 66 Santa Lucia - Monteriggioni 27 km (totaal 1.760 km)
Goed geslapen in de chalet op de camping. Het water was er niet drinkbaar, maar we hebben voldoende water in flessen.
Opnieuw vroeg op weg. We beginnen met een lange afdaling door het bos en op de stapstenen de riviertjes over. Dan klimmen tussen de olijfbomen en nog een eind asfalt. We zien een wegwijzer: Colle di Val d'Elsa. Volgens het boek klopt dit niet. Ok, we zijn er dan veel vroeger dan voorzien. We drinken een koffie en bezoeken het stadje. Het is nog te vroeg om te stoppen. We gaan verder over asfalt- en zandwegen tussen de olijfbomen, wijngaarden, velden met zonnebloemen en akkers met notenbomen. In de verte zien we Monteriggioni. Na een klim zijn we er.
Monteriggioni is een ommuurd klein stadje met 14 torens. Er zijn enkele winkeltjes met postkaarten en andere spullen voor de toeristen, 2 restaurants, een museum en een kerk. Dus weinig te beleven.
Dag 65 Gambassi Terme - Santa Lucia 18 km (totaal 1.733 km)
Met deuren en vensters open geslapen. Of, meer wakker gelegen om te vechten tegen de bijtende zwarte vliegjes. Om 4u hoor ik een verdacht lawaai. Plots zie ik een salamander achter de kast wegvluchten.
Ontbijten op weg naar het stadscentrum. Mooi en vroeg in de morgen nog verlaten. Verder over een aardeweg tussen de olijfbomen en de wijngaarden. Hier en daar staan uitnodigingen voor het proeven en aankopen van wijn en olijfolie. In Pancole is een bedevaartsoord voor Maria die hier verschenen is aan een doofstom meisje. Nog een klim en we komen in San Gimignano. Er staan 7 grote torens die een zeer uniek uitzicht geven aan het stadje. Het krioelt er van de toeristen. De "duomo" is enkel te bezoeken mits betaling, maar is zeker de moeite. En met dit weer een "gelato" (roomijs) eten van Gelateria Dondoli. De beste van de wereld.
Dag 64 San Miniato Basso - Gambassi Terme 28 km (totaal 1.715 km)
Gisterenavond zijn er nog pelgrims aangekomen. Één daarvan stapt van Santiago over Rome naar Jeruzalem: 7.200 km. Al 3 maanden gestapt. Nu nog 5 maanden.
Om 6u staan we voor de kerk van St. Catharina in San Miniato. We nemen wat foto's en er komt een vrouw naar ons toe die vraagt of we de kerk willen bezoeken. Het is een kloosterkerk van het vroegere klooster van de Augustijnen. Die zijn hier weg. Er zijn hier zoveel kerken dat er nu slechts één keer per week mis is. De vrouw is zo ontroerd door ons bezoek dat ze ons een bidprentje van St. Catharina geeft en vraagt om in Rome voor haar te bidden. We beloven dit en stappen verder. Het is weer warm. Zweten en veel drinken. Gelukkig zijn er vandaag verschillende fonteintjes met drinkbaar water. Wanneer ik aan zo'n fonteintje mijn fles vul wordt ik 12x in mijn been gebeten door kleine zwarte vliegjes. Het doet veel pijn. Na 15 minuten is de pijn weg. Even verder komen we langs de weg een EHBO-kast voor pelgrims tegen. Er zit niets in tegen beten. We gaan over een mooie holle weg die overgaat in een brede landweg tussen de velden en over de heuvels. Het uitzicht is prachtig. Er is geen schaduw. Nog maar wat drinken. Over een afstand van 24 km waar we 5u30 over deden heb ik 4 liter water gedronken. Nog een eind over de weg tussen de wijngaarden en olijfbomen en we komen aan ons verblijf.
We verblijven in het Ostello Sigeric. Het is een vroegere pastorij die tot pelgrimsverblijf is omgebouwd. Meneer pastoor had hier een ruime woning en grote tuin. Eerst, na de normale taken, toch maar wat rusten. Het is hier zo warm dat je zweet van niets te doen.
Bijlagen: onderweg een EHBO-post voor pelgrims, weg naar Gambassi Terme
Dag 63 Altopascio - San Miniato Basso 23 km (totaal 1.687 km)
Gisteren om 18u was er een mis. Het kerkje zat bijna vol. Na de mis gaf de plaatselijke harmonie een kort optreden voor de kerk. Op het plein was er gans de nacht lawaai.
Vertrek om 5u30. De laatste mensen gingen toen naar huis. Nog warm en de zon kwam om 6u al op. Opnieuw enkele uren zweten. Gelukkig loopt een deel van de weg langs een pad door het bos. Zelfs een stuk met de originele bestrating van de Via Francigena. Ik ben al blij, met deze scherpe stenen, dat dit maar enkele kilometers is. In Fucecchio gaan we een oude abdijkerk binnen. Gisteren was hier waarschijnlijk een huwelijk (er ligt veel rijst). Nog 6 km langs een zandpad. We stappen San Miniato Basso binnen en er staat voor een huis op het voetpad een tafel "voor pelgrims". Er zijn: koekjes, gedroogd fruit, water,... . Ik neem een beker koud water en een stuk chocolade (dat is al meer dan 2 maanden geleden). Schrijf dan nog iets in het dagboek en roep de bewoners toe: "grazie mille". Een mooi initiatief.
Onze slaapplaats is in het gebouw van de Misericordia. Ik doe mijn schoenen en kousen uit en verbrand bijna mijn voeten aan de hete stenen. Een kalme namiddag.
Bijlagen: Toscane: cipressen, druiven, gratis voor pelgrims
De muziek van Puccini was mooi. Om 21u30 liep het nog vol van de toeristen in Lucca. Het was te warm om te slapen (om 22u nog 32°C).
Om 5u30 al op stap langs de buitenwijken en door het industriegebied. Het is 23°C. Onderweg een pauze voor het ontbijt. Daarna door het veld en een industriegebied met veel leegstaande gebouwen tot in onze stopplaats.
2 maanden geleden ben ik vertrokken. Nu komt Rome snel dichterbij.
